Шығармашылық–оқушылар дамуының басты негізі

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 41 бет
Таңдаулыға:

Жоспар

Кіріспе

1. Шым ши өнері

1. 1 Қазақ халқының ұлттық қолөнер тарихы

1. 2 Жүн және жүнен жасалатын бұйымдар

1. 3 Шым ши тоқу технологиясы

1. 4 Қазақ халқының ою - өрнектері, қолданылуы

2. Оқушылардың шығармашылық кабілетін

арттыру-технология пәнінің міндеті

2. 1 Технология пәні-шығармашылық дамытудың бір жолы

2. 2 Шығармашылық-оқушылар дамуының басты негізі

2. 3 Мектепте технология пәнінің енгізілуі, оны үйретудің тиімді жолдары мен мақсаттары және технология сабағының түрі

2. 4 Жылдық-күнтізбелік жоспар. Сабақ жоспарлары

Қорытынды

Қолданылған әдебиеттер

Кіріспе

Зерттеудің көкейкестілігі - Қазақстан Республикасындағы білім беру жүйесінде үлкен өзгерістер болып жатыр. Тәуелсіздік алған соң мемлекетіміз әлемнің барлық түкпірімен рухани-мәдени байланыстар жасап, таным көкжиегіміз кеңейе түсті.

Нарық экономикасының талабына сай, өркениетті қоғамның ерікті, өз бас бостандығын бағалайтын, білімді, рухани байлығы мен мәдениеттілігі жоғары, адамгершілік, жаңаша ойлау қабілеті бар, дені сау, өз елінің болашағына жауапты ғасыр тұлғасын тәрбиелеу - тәуелсіздікке ие болған Қазақстан Республикасының дәуірлік міндеті.

Оқу-білім саласы да өз кезегінде жаңа инновациялық технологияларымен, бұрындары шектеу қойылып келген батыс-шығыс ілім-ғылымының озық ойларымен танылып, қажетінше қарулануға мүмкіндік алды. Кеңес заманында мүлде зерттелмеген, немесе аз ғана ғылыми ортаға ғана қолжетімді болған көптеген ғылым салалары еркін игеріле бастады. Солардың қатарына педагогика ғылымының салалары жатады.

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі ұсынған 5-9 сыныптардың кәсіптік білім беру бағдарламасы көркемдік білім беру мен эстетикалық тәрбиені бірге жүргізуге бағыттайды, яғни тәрбие мен оқытуды тұтас үрдіс ретінде қарастырады. Бағдарлама мектепте кәсіптік білім беріп оқытуды оқушыларда рухани мәдениет, эстетикалық талғам қалыптастыру мен оларға кәсіптік білім беру сауаттылығын меңгертудің бірегей жүйесі ретінде ұсынады. Мұғалім дәл осы бірлікті іс жүзінде жүзеге асыруы тиіс. Балаларды, олардың мінез-құлығын, көзқарастарын, сезімдерін, ерік-жігерлерін тәрбиелемей оқыту мүмкін емес.

Қазақстан ғасырлар тоғысында тәуелсіз елге айналып, саяси, әлеуметтік және экономикалық жүйесі әлемдік өркениет үлгісінде қайта құрылу білім беру саласындағы - ұлттық мектептерді өркендету. Қай кезең, қай дәуірде де адамға білім мен тәрбие беруден артық асыл міндет болмаған. Осы мәселеге Елбасымыз Нұрсұлтан Әбішұлының ұзақ мерзімді бағдарламасында ерекше көңіл бөлуі де тегін емес.

Республикамыздағы белсенді ізденіс үстіндегі ұстаздар жан-жақты жұмыстарды жүзеге асыруда. Бүгінгі таңда ұлттық негізде білім беретін мектептердің мәні, қызметі, құрылымы мен құрамы, басқару стилі ерекше, өзіндік құндылықтары мен ұстамдары бар. Сондықтан тәрбие мен оқыту ұлттық педагогика негізде қалыптасуы жөн, бұл ғылыми негізде пайдалану және даму жолдарын іздестіру көкейкесті мәселелердің бірі.

Мектеп реформасында балалар мен жасөспірімдердің еңбек тәрбиесін күшейту және қазіргі заманға сай өзіміздің ұлттық өнерімізге үйрету оқу- тәрбие үрдісінің өзекті мәселелерінің бірі. Демек, оқушыларды өнерімізге тәрбиелеу олардың сан түрінің ерекшеліктерімен таныстыру керек. Бұл баланы елін, жерін сүюге, салт-дәстүрін бағалай білуге үйретеді.

Оқушыларды еңбекке тәрбиелеу. Адамның адам болып қалыптасуының құралы-еңбек. Еңбектің нәтижелі болуы әр адамның еңбекке саналы қатынасына байланысты. Олай болса, бүгінгі таңдағы қоғам қажеттілігі- жас ұрпақтың бойында еңбекке ынталылықты, құштарлықты тәрбиелеу болашақ еңбек жолын дұрыс таңдауға бағыт-бағдар беру. Баланың жеке басының еңбекке бейім болып өсуі, оны еңбекке дұрыс баулудың нәтижесі. Адамның жан-жақты дамуында еңбек шешуі факторлардың бірі. Ал педагогикасында еңбекті бүкіл тәрбие жүйесінің күре тамыры деп қарастырады.

Тәрбие адамның ақыл-ойын дамытатын белгiлi бiр мaғлұмaттap берiп қана қоймайды, күнделікті өмірінде қимыл-әрекетін қамтамасыз етедi. Барлық дененiң қозғалысқа түсiп, бұлшық еттерiнiң дамуына, сомдануына, ми талшықтарының өсуіне мүмкіндік тудырады.

Баланың жас шағында алған дене тәрбиесiнiң әсepiнeн еңбекке деген ынтасы өсiп те, өшiп те қалуы мүмкін. Сондықтан баланы жас кезiнен ұқыптылыққа баулып, қарапайым еңбекке үйрету, мiнез-құлқының еңбекке бағытталуын қамтамасыз етiп тәрбиелеген жөн.

Eңбек тәрбиесінің мақсаты, мiндеттерi:

· Жастардың организмiн дамыта отырып, сан қилы дене еңбегiнiң түрлерiмен таныстыру.

· Оқу еңбегiне қызықтыру үйрету, оған дағдыландыру.

· Шығармашылық еңбек дегендi түсiндiру, нәтижесiн таныту, оны пайдалануды, бағалауды үйрету.

· Саналы да, сапалы да еңбек етуге әдеттендiру, өйткенi еңбек қоғамның экономикальқ байлығын арттырудың көзi.

· Еңбек мәдениетiн сақтауға, еңбек уақытын, еңбек материалын үнемдеуге, ұқыптылықпен жұмcayгa үйрету.

· Еңбегiнiң нәтижесiне, аз да болса жеткен табысына қанағаттану, психологиялық сезiмiн дамыту.

· Саналы да, сапалы да еңбек етуге әдеттендiру, өйткенi еңбек қоғамның экономикалық байлығын арттырудың көзi.

. Еңбек ету iскерлiгiн, дағдысын дамыту.

· Еңбек мәдениетiн сақтауға, еңбек уақытын, еңбек материалын үнемдеуге, ұқыптылықпен ұcтayгa үйрету.

· Қабiлетiне қарай, мамандығына ие болуына бағыт беру.

· Еңбекке белсендiлiк, бастамашылдық, ұйымдастырушылық, оны жоспарлай бiлyшiлiк мүмкiндiктерін дамыту.

· Жас ұрпақтың еңбек арқылы адамдық және адамгершілік қасиеттерін қалыптастыру .

Жас ұрпақтың мiнез-құлығындағы еңбектiң бағыт алуы мектептен көп бұрын отбасында, өзiне-өзi қызмет ету, табиғаттағы еңбек, тұрмыстың-шаруашылық еңбек, ойын баласы кезеңiнен басталады да, мектепте бiлiм негiздерiн игеру және сыныптан тыс тәрбие үрдiстерi кезiнде жалғастырылады.

Қазақ ежелден ұл бала мен қыз баланың тәрбиесiн отбасында iскe асырған. Тәрбиеге бүкiл ауыл адамдары қалыс қалмай қатысып, баланың тepic жолға түспеуiне мүмкiндiк жасаған. Ұлды төрт түлiктi бағып баптауға, отын шауып тамақ тасуға, құсбегiлiкке, аңшылыққа, ат құлағындa ойнауға, қолөнер шеберлiгiне, аталары мен әкелерi баулыса, қызды үй жұмысын, қолөнер жұмыстарын атқаруға, яғни отбасылық жұмыстарғa баулыған. «Ата көрген - оқ жанар, ана керген - тон пішер» деген мәтелдің мәні де осында жатыр.

Еңбек тәрбиесiнiң мақсаты - жас ұрпақтың дене және ақыл-ой еңбегiне деген дұpыc қатынасын, өмiрде де еңбектi қажетсiнуiне тәрбиелеу.

Жалпы еңбек етуге оқушылардың даярлау міндетінің маңызы орасан зор. Өйткені бір еңбек дағдыларына ие болмай отырып, еңбек ете алмайды, Еңбек процесінде оқушыларды еңбектегі практикалық еңбек қызметіне тарту жолымен ғана еңбекке қатынастың негізін қалауға болады.

Еңбек үстіндегі шағармашылық ізденудің нәтижесінде түрмысқа керекті заттардың жаңа неше алуан түрлері жасалып отыр. Жалпы халық арасындағы қолөнердің бай мұраларын сұрыптай отырып заманымызға сай сапа түр беру әдісімен оларды ілгері дамыта беру ісін бүгінде кейбір шеберлер қолға ала бастады. Бұл өте игілікті іс, оны ары қарай жаппай дамыту қажет. Бұл салада еңбекке баулуды жалғастырып, іскер, білімді еңбекқор шәкірттерді тәрбиелеу үшін мұғалімге қосымша әдебиеттермен қолөнерден хабары болу керек десек артық емес.

Білім мен күш жұмсалатын оқу еңбегі оқушылардың қоғам алдындағы ең бірінші елеулі де міндеті. Сондықтан да оқушыны елеулі оқу еңбегіне оқулықтармен, әдебиеттермен үнемі жұмыс істеуге дағдыландыру, лабораториялық жұмыстарды, байқауларды өткізу, есептер мен өлшеулерді жүргізу техникасын үйрету, дербес жұмыс дағдыларына ие ету, сондай-ақ, мектептегі немесе үйдегі өзінің жұмыс орнын даярлай білуге үйрету педагогиканың да басты мақсаты болса керек.

Оқушыларға өздері оқып үйренетін ғылым негіздерінен іс жүзіндегі маңыздылығын көрсетіп, олардың бойына практикада алған білімдерді қолдану дағдылардың маңызы зор.

Міне, осының бәрі мектептің еңбек тәрбиесінің аса маңызды құрамы болып табылатыны даусыз.

Мен курстық жұмысымның тақырыбын «Технология сабақтарында шым ши тоқу» деп алған себебім, қазіргі таңдағы әлеуметтік, экономикалық талап-тілектерге сай рухани бай, білімді, шығармашыл тұлға тәрбиелеу қажеттігі ерекше туындап тұр. Курстық жұмыс жазу барысында технология сабағында үйрету түсінігін жеке бастың қасиеті ғана емес, оқушының оқу процесіндегі іс-әрекет құралы және табыстың белгісі жайлы жазамын және де оқу процесінде негізгі мәселе - оқушылардың белсенді іс-әрекеті және ол шығармашылықтың дамуына негіз болатынын атап көрсетемін.

Талдау - курстық жұмысымның бірінші бөлімінде қазақтың ұлттық қолөнеріне байланысты мағлұматтар көрсетілген.

Екінші бөлімінде курстық жұмысымның негізгі мәселесі ашылады. Яғни, оқушылардың жеке тұлғасына байланысты шығармашылық қабілетін зерттеп дамыту. Сонымен қоса шығармашылық ұғымының сипаттамасы; шығармашыл тұлға- біртұтас жүйе; оқушылардың шығармашылығын дамытуда оқу процесінің маңызы жайлы мәліметтер қарастырылады.

Зерттеу өзектілігі. Қазіргі жаңаша ойлау және саяси-өзгерістер заманына байланысты оқушыларға тәрбие және білім беру бүгінгі күннің өзекті мәселелерінің біріне айналып отырғаны хақ. Қ. Р. "Білім туралы" заңында "Ұлттық және жалпы адамзаттық құндылықтар, ғылым мен тәжірибе жетістіктері негізінде жеке адамды қалыптастыруға, дамытуға және кәсіби шыңдауға бағытталған білім алу үшін қажетті жағдайлар жасау"- деп көрсетілген. Сонымен қатар оқушылардың шығармашылық қабілетін дамыту және реалистік өнерді тануына мүмкіндік жасау.

Мәселе : оқушыларға технология сабағында халық-қолданбалы өнер арқылы шығармашылық қабілетінің артуына мүмкіндік жасау және ұлттық тәрбие беру зерттеу жұмысының негізгі мәселелері.

Зерттеу әдістері: оқу жұмысын зерттегенде педагогикалық ғылыми-зерттеу әдістері қолданылды. Олар:

Бақылау әдісі - педагогикалық іс-әрекет жұмысында мәселелерді анықтау үшін қолданылды.
Аналитикалық әдіс - әдебиеттермен жұмыс істегенде және эскиздер мен үлгілерді орындағанда пайдаланылды.
Нақты-ғылыми(экспериментальды) әдіс - педагогикалық тәжірибені дайындағанда және өткізгенде қолданылды.

Зерттеу мақсаты: курстық жұмыстың басты мақсаты - технология пәні арқылы оқушыларды эстетикалық, ақыл-ой, еңбекке тәрбиелеу, балалардың шығармашылық қабілеттерін дамыту.

Зерттеу объектісі: технология пәні арқылы оқыту және дамыту кезіндегі оқушының шығармашылық дамуы.

Зерттеу пәні: зерттеу пәні болып оқушының шығармашылық дәрежесінің дамуына мүмкіндік беретін сәндік-қолданбалы өнер, яғни технология пәні және шығармашылық жұмыс, сонымен қатар оқушыларда шығармашылықты қалыптастыру мақсаттары болып табылады.

Зерттеу болжамы. Егер оқушының шығармашылық өсуі технология пәні арқылы тәрбиелеу және оқыту жүйесі бойынша ұйымдастырылатын болса, оқушылардың шығармашылық қалыптасу мақсаттарын жалпы орта білім жүйесінде бейнелеу (сызу, еңбек, сурет) және педагогикалық әдістермен шешуге болады, өйткені әр-түрлі жастағы балалардың шығармашылық қабілеттерін дамыту жалпы орта білім стандарттарына сәйкес келеді.

Зерттеудің теориялық маңыздылығы және ғылыми жаңалығы:

Оқушылардың шығармашылық қабілетін арттырудың және шығар- машылық дамытудың бір жолы болатын технология пәнінің міндеті талданып, оның мәні және рөлі анықталды.
“Шығармашылық”, “шығармашылы қабілеттілік” түсініктеріне ғы- лыми сипаттама беріліп, оларды оқушыларда дамытудың жолдары қарастырылды.
Шығармашылықтың оқушыларда көркемдік талғамды қалыптасты- рудағы мүмкіндіктері талқыланды.

1. Шым ши өнері

1. 1 Қазақ халқының ұлттық қолөнер тарихы

Байырғы қазақ халқы ғылым мен білімге қолы жетпегендіктен, сұлулық пен әсемдікке еліктеген. Өз тұрмысы мен мәдениетінде қолөнерін мұрат тұтып жетілдіре берген. Шеберліктің небір сан саласын асқан ұқыптылықпен көкірегінде қастерлей сақтап, меңгеріп, біздің дәуірімізге ұштастырған.

Хақымыздың сонау арғы кезендердегі мәдени өміріне ой жүгіртіп көрсек, ерте заманда да он саусағынан өнері тамған ісмер, зергерлердің мыс, қола, алтын, күміс сияқты металдардан қорытып әсем бұйымдар мен елін қорғаған батырлар үшін қару-жарақ, сауыт-сайман, ер-тұрман соққан таңғажайып шежіре болып шертіледі. Олардың көбінің аттары аталмай қалғанмен, қолтанбалары түскен өшпес мәдени мұралары кейінгі ұрпақтар өміріне үлгі, әсемдікке баулитын өнер салтанатына айналуда. Біздің ата-бабаларымыз өздерінің қандай мол рухани қазынаға мұрагер екенін де жете танымаған. Сол бір ойсыраған олқылықтың өтеуі халық қол-өнерін зерттеу, қалың қауымның игілігіне айналдыру қазір ғана жзүзеге асырылып келеді.

Негізінде қолөнері көне заманнан бері халық тұтанып жатқан ұлттық мүліктермен заттарға таяқша, сызықша салып оюлайтын қарапайым әшекейлеумен бастап, қазіргі дәуірдегі айналаны қоршаған табиғат құбылысын ағашқа, сүйек, керамика мен түсті металға жасау - жиһаздарға бейнелейтін сюжетті өрнектермен әшекейлеуге дейінгі жоғарғы дамыған кезіне келіп жетті.

Қолөнердің халық қажетін өтейтін тамаша үлгілері көп. Солардың табылмай жатқан түрлері де баршылық. Айталық, қазақ халқына өрмек тоқу, ши орау, алуан түрлі кілем, бау, басқұр, алаша, сырмақ сыру, тұс киіз жасау сияқты өнері кең тараған. Міне, осындай мәдени мұраны көне деп бағалап халқымыздың тұрмыс қажетін өтеуге тиімді пайдалануымыз қажет.

Ол тарих сонау көне замандардан басталады. Оған Қазақстан жерінде бұрын-соңда жүргізілген археологиялық зерттеулердің нәтижесінде анықталған ежелгі мәдениеттің үлгілері дәлел бола алады. Мұның өзі қазақ өнерінің республика жерінде мекендеген сақ, үйсін, қыпшақ, ғұн, қарлұқ және тағы басқа көне түркі тайпаларының мәдениетімен төркіндестігінің айғағы.

Қазақ халқы - кең-байтақ республика жеріндегі ертеден қалыптасқан көне мәдениеттің тікелей мұрагері және сол дәстүрді дамытушы, жаңғыртып байытушы. Бұл процеске әр кезеңде Қазақстан жеріне жан-жақтан келген көшпелі тайпалар мен халықтардың, сондай-ақ, Оңтүстік-Сібір, Орта Азия мен орыс халқының да мәдениеті әсер етті. Сайып келгенде, жергілікті көне мәдениет сырттан келген мәдениет элементтерінің сан толқынын бойына сіңіріп, үнемі жақсару, жаңғыру үстінде болды. Осындай толассыз, дамудың нәтижесінде ХІХ ғасырдың екінші жартысы мен ХХ ғасырдың басында қазақ халқының дәстүрлі қолөнері өз дамуына айтарлықтай жоғары деңгейге жетті.

Революцияға дейінге қолөнердің дамуына қазақ қауымының әлеуметтік экономикалық жағдайы, көшпелі өмір, біртіндеп отырықшылыққа көшу процесі бұрын үстем болып келген тұйық шаруашылықтың ыдырай бастауы, көрші елдермен, әсіресе Россиямен сауда қатынасының шаруашылық және мәдени байланыстың арта түсуі, тағы да басқа көптеген ішкі-сыртқы факторлардың әсері айтарлықтай ықпал жасады. Ол кездегі қазақ ауылдарының көпшілігінің қаламен байланысы болмады. Сондықтан, олардың өзіне қажетті үй бұйымдарының басым көпшілігін қалалардан сатып аларлықтай мүмкіндігі болмағандықтан, негізінен, халық шеберлігінің қолына қарады.

Қазіргі уақытта революцияға дейінгі қазақ халқының қолөнер табиғатын жан-жақты этнографиялық тұрғыда зерттеудің ғылым үшін де, өмірлік тәжірибе үшін де маңызы өте зор. Өйткені, қазақтың қолөнері жалпы халық мәдениетінің ішіндегі негізгі салаларының бірі.

Октябрь революциясының жеңісінен кейін әсіресе ауыл шаруашылығын коллективтендіруге байланысты, қазақ жұртшылығы түгелге жуық қоғамдық еңбекке белсене араласты да, қолөнер кәсібі, әсіресе, оның ер адамдар айналысатын түрлері күрт төмендеді, тіпті, олар өндіретін бұйымдар жаңа жағдайға байланысты өзінің қажеттілігін жойды. Өйткені, оларды күнделікті халық тұрмысынан өндірістік товарлар оңай ығыстырды. Нәтижесінде ел арасында ер адамдар қолөнеріне байланысты қарекеттер үй кәсібі болу мәнін жойды деуге әбден болады. Ал, киіз басу, тоқымашылық, тігіншілік, кесте тігу сияқты әйелдер үлесіне тиген қолөнер түрлері, керісінше жаңа жағдайға байланысты жаңғыра даму үстінде.

1. 2 Жүн және жүнен жасалатын бұйымдар

Жүннен жасалған бұйымдар тұрмысқа қолайлы, шыдамды, жеңіл, әрі денсаулыққа пайдалы. Х. Барданестің 1771 жылы Қазақ даласына жасаған саяхат күнделігінде қазақ қойларының үлкен, жүні қалың, аласа, берік екендігін жазған. Қазақ халқы жерге құрметпен қараған. Жергілікті жердің табиғи өнімдерін жоғары деңгейде қолдана білген.

Дәстүрлі мәдениет халық дүниетанымын көрсетеді. Қол жеткізілген жетістіктер атадан балаға мирас болып қалып, сақталған, толықтырылып отырған. Дәстүрлі қолөнер - үй шаруасы. Әйел адам айналысатын қолөнер түрлері коллективтік негізде құрылған. Қыз балалар жастарынан еңбекке бауланған. Бұл баланың саналы, ақылды болып өсуіне жол ашқан.

«Өнерсіз қыздан без», «Шеше көрген - тон пішеді», «Шешең көп ұйықтаған екен», «Істеп кетті»

Ісмерлер қатарынан бірнеше кәсіптерді меңгерген: бояушылық, өрнекшілер.

Киіз басу үшін әйелдер бір үйде жиналған. Үй иесі дастархан жайып, бата берілген. Іс барысында ән, әзілдер айтылған. Егер үйге қонақ әйәл адам келсе, үй иесі сіз де өзіңізге жақсы бұйым жасаңыз деген ниетпен боялған жүннен жасалған шүйке берген. Оған жауап ретінде қонақ әйел үйдегі барлық әйелдерді үйіне қонаққа шақырған немесе ас әзірлеп алып келеді.

XIX ғасырдың ортасына дейін анилин бояуларының орнына табиғи өсімдік немесе минералдар негізінде жасалған бояулар қолданылған. Кәдімгі маренаның тамыры квасцтардан жасалған суда қайнатылып, сары, қоңыр, қызыл, кер түстер алынған. Кейбір ісмерлер қой майын, сүттен өндірілетін казеинді бояудың беріктігі үщін бірге қосқан. Минералды бояғыштар түрлі әсем түстер алуға мүмкіндік берген.

Қой жүнінің сан түрлі сорттармен тайталаса жылулығы жағынан тең түсетін, ал мықтылығы жағынан басым тұратын жүні мен ешкінің түбіті бүгінгі күні тұтынушысына өз бағасын таныта түсіп отыр. Алуан түрлі ою-өрнектер ойланып немесе сырылып жасалған текемет пен сырмақ, құлпырған өрнектері көздің жауын алатын кілем, алаша, ши т. б. жүннен жасалған бүйымдардың жылулығына сыртқы әсемдігі сәйкес келіп тұрса нұр үстіне нұр. Жүннің таза қырқылып, рет-ретімен дұрыс сұрыпталуы керек. Қой қырқатын жердің талапқа сай болып, жүнге қоқым араласпауы, қой терісінің қырқындысы болмауы, маусымдық қырқым дер кезінде өткізілуі тиіс. Қойды жабағы жүні көтеріліп, астынан даңа өскін пайда бола бастаған кезде қырыққан дұрыс. Қойдың жүні уақытында біркелкі көтеріліп, қырқуға ыңғайлы келеді. Арық малдың жүні керісінше, сабалақтанып, өскін жүндері жетілмей, жабағы көтерілмей қалады. Жүн сапасын сөз еткенде осыған ерекше көңіл бөлу керек. Жүн сапасы алдымен малдың күтіміне байланысты, одан жасалған бұйымның сәнді болып, талғампаз қауымның көңілінен шығуы үшін өте қажет бір нәрсе- оның табиғи түсі, жылтырлығы.

Бұл, ең алдымен, қой тұқымына байланысты. Ал, өнім сапасына нұқсан келтіретін жайы- сапасы әр түрлі жүннің араласып кетуі. Кейде осындай себептермен жүнді амалсыздан бояуға мәжбір болады. Жүннен қалаған бұйымын жасарда шикізат күтіміне көңіл бөліп, ал бояғанда қажет заттың ерекшклігіне орай бояуды талғаммен, керекті жерінде табиғи түстің өзін де пайдалана білген жөн. Жүн дұрыс сұрыпталмаған жағдайда (боз, ақ- қарасы араласып кеткенде) оны міндетті түрде күнгірт бояулармен бояуға тура келеді. Жүннің тұрмыстық қажеттіліктен гөрі ғылымда дәлелдеген тиімді әрі адам денсаулығына пайдалы әсерлерін де айтақан жөн. Ғылымдар былай тұжырымдайды: жүн жылуды жақсы сақтайды, сондықтан одан тоқылған киім жылы келеді; жіңішкелігі мен көлегі бірдей басқа талшықтармен салыстырғанда жүннің салмағы жеңіл; жүн талшығы иілгіш, созылғыш, серпімді келеді; жүннің күн көзінің ультракүлгін сәулесін өткізетін ерекшелігі де бар; жүн бояуды жақсы алады әрі басқа талшықтардай көп оңбайды; жүннің әр түрлі шуды және тербелістерді төмендететін қасиеті бар.

Қой-ешкі мезгілінде тоғытылып, кептірілгеннен кейін мал қырқылып, алынған жүннің ағы-аққа, қарасы-қараға айырылып сұрыпталып, көлеміне лайық бөлек-бөлек ыдысқа (қанар, қап, дорба) салынып ылғал тартпайтын, күн көзі қуратпайтын, жерге қойылады. Шетінен қажетіне қарай алынып, сабалып, түтіледі. Жүнді сақтау жөнінде айта келіп, ғалымдар мынаған ерекше көңіл бөлу керектігін айтады. Биязы жүннің ылғал тартқыштығы қылшық жүндікінен артық. Сондай-ақ бос жүн қапқасалынып нығыздалған жүнге қарағанда ылғалды көп тартады. Әсіресе, жуылмаған жүннің шектен тыс ылғалданып кетуі жүнді шірітетін микроорганизмдердің көбеюіне қолайлы орта болып саналады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.