Оқытудың несиелік жүйесі шарттарында мектеп физика курсындағы зертханалық жұмыстар бойынша электрондық курс құру
Мазмұны
Аннатация
Кіріспе
І тарау
§ 1. Инерция
§ 2. Денелердің өзара әрекеті. Масса
§ 3. Заттың тығыздығы
§ 4. Күш
§ 5. Диномометр. Дененiң салмағы
§ 6. Иінтірек
§ 7. Пайдалы әсер коэффициенті
§ 8. Молекулалар мен атомдар
§ 9. Сұйықтар мен газдардың оларға батырылған денелерге әсері
§ 10. Архимед заңы
§ 11. Денелердің жүзуі
§ 12. Жануарлар мен адамның жүзуі
§ 13. Кемелердің жүзуі
§ 14. Ауада жүзу
ІІ тарау
§ 1. Денелердің қозғалысы туралы ғылым
§ 2. Үдеу
§ 3. Бірқалыпты үдемелі қозғалыс кезіндегі жылдамдық
§ 4. Бірқалыпты үдемелі қозғалыс кезіндегі жол
§ 5. Шеңбер бойымен бірқалыпты қозғалыс
§6. Механикалық тербелістер
§ 7. Тербелістер кезінде энергияның алмасуы
§ 8. Тербеліс түрлері
§ 9. Температура
§ 10. Ішкі энергия
§ 11. Ішкі энергияны өзгерту тәсілдері
§ 12. Жылу алмасу түрлері
§ 13. Табиғаттағы және техникадағы жылу алмасу мысалдары
§ 14. Ішкі энергияның өзгерісін есептеу
§ 15. Меншікті жылу сыйымдылық
§ 16. Денені қыздыруға керекті және ол суығанда бөлінетін жылу мөлшерін есептеу
§ 17. Ішкі энергияның сақталу заңы және жылу балансының теңдеуі
§ 18. Кебу және конденсация
§ 19. Қайнау
§20. Булануға керекті және конденсация кезінде бөлінетін жылу мөлшері
Зертханалық жұмыстар 7 - сынып
Зертханалық жұмыстар 8 - сынып
Зертханалық жұмыстар 9 - сынып
Зертханалық жұмыстар 10-11 - сыныптар
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер
Аннотация
Берілген дипломдық жұмыс кіріспеден, бес тараудан, (практикалық бө- лімнен) қортындыдан, дипломдық жұмыста қолданылған әдебиет тізімінен тұрады.
Әр тараудың мазмұны мектеп физика курсының жекелеген сыныбына сәйкес келеді және қысқаша теориялық материалдардан, суреттерден, кес- телі сызбалар мен зертханалық жұмыстардан тұрады.
Дипломдық жұмысты жазудағы алдыма қойған негізгі мақсатым бірін- шіден, оқытудың несиелік жүйесі шарттарында мектеп курсында өтілетін зертханалық жұмыстарды таңдау болды.
Екіншіден, бізді қоршаған дүние жөніндегі ең іргелі ғылымдардың бірі болып табылатын физика ғылымының негіздерін жасөспірімдердің жоғары оқу орындарының және мектеп бағдарламасының ауқымында терең түсі- ніп, игерулеріне мүмкіндік жасау болды.
Дипломдық жұмыстың қорытынды бөлімінде программаның жалпы мә- селелері берілген.
Аннотация
Данная дипломная работа состоит из введения, из пяти глав основной части (практическая часть), заключительной части и списка использован- ных литератур для выполнения работы.
Каждая глава основной части соответствует курсу школьной програм- мы отдельных классов, и включены теоретические материалы, схемы, ри- сунки и лабараторно-практические работы курса физики.
При выполнении данной дипломной работы была ноставлена цель:
Во первых: Эффективное выполнение лабараторно-практических работ в учебном процессе школы в курсе обучение физики.
Во вторых: В век развития науки и техники в мире главенствует развитие науки физики, в связи с чем растёт потребность глубоких по- нимании физических закономерности, получения школьниками глубоких знании по физике.
В заключении дипломной работы дана оснавная задача программы.
Кіріспе
Білім берудің қазіргі заманғы жүйесі ақпараттық технология мен компьютерлік телекоммуникацияны жиі пайдалануда. Білім беру мекемелерінің қуатты компьютерлік техникамен жабдықталуы және Интернет желілері бірлестігінің дамуы, әсіресе, қашықтан оқыту жүйесінің жақсы дамуына мүмкіндік туғызады. Электрондық оқулықтар өздігінен білім алу мақсатымен қатар, қашықтан оқытудың құрамды бөлігі ретінде қолданыла алады.
Оқытудың лекция - семинарлық формасы өз тиімділігін әлдеқашан жоғалтқан - практикада оқу уақытының 50% босқа кететіндігі дәлелденді. Шет ел тәжірибесін үйрене отырып, келесі маңызды жайды атап көрсетуге болады: оқытушы ақпаратты таратушы рөлінде емес (бұл дәстүрлі қабылданғандай), кеңесші, консультант, кейде тіпті оқушының әріптесі ролін атқарады. Бұның кейбір жақсы жақтары бар: студенттер (оқушылар) оқу үрдісіне белсене қатысады, өз көзқарастарын қалыптастырады, нақты жағдайларды моделдейді.
Әдетте, қашықтан оқыту формасында электронды оқулықтар қолданылады. Менің көзқарасым бойынша бұл оқулықтардың құндылықтары мынадай: біріншіден, олардың тиімділігі, екіншіден, компьютерлік желілердің дамуына байланысты қолайлылығы, үшіншіден, қазіргі заманғы ғылыми білімдердің даму деңгейіне барабарлығы. Басқа жағынан алып қарасақ, электронды оқулықтар құру ақпараттық материалды тұрақты жаңалау сияқты мәселелерді шешуге мүмкіндік туғызады. Сонымен қатар оларда көптеген жаттығулар мен мысалдар бола алады, ақпараттың әр түрі дәлірек көрнекіленеді. Электронды оқулықтардың көмегімен білімді бақылау - компьютерлік тестлеу жүзеге асырылады. Электрондық құралдың құрылымы оңай құрастырылып, кез келген тақырыпты бірден таңдап, ашудың мүмкіндіктер қарастырылады.
Электрондық оқулық құрудың маңыздылығы (актуальность) мынада жатыр. Біріншіден, соңғы кездері электрондық оқулық құру талқыланатын және мемлекеттік деңгейде талап қойылатын тақырыпқа айналып бара жатыр. Бүгінде білім беруде мамандар даярлауда, оның ішінде жаңа мамандықтар мен жаңа курстар бойынша, оқу материалының жетіспеушілігінде өздігінен дайындалған электронды оқулықтар үлкен мәнге ие.
Екіншіден, Қазақстан Республикасының жоғары оқу орындарында енгізіліп отырған оқытудың несиелік технологиясы электрондық түрдегі курстарды және электрондық әдістемелік құралдарды арттыруды талап етеді. Несиелік оқыту жүйесінің шарттарына арнайы жасалған оқыту бағдарламасының үлгісі әлі жоқ, бірақ оған деген қажеттілік жеткілікті.
Сондықтан дипломдық жұмысымның мақсаты оқытудың несиелік жүйесі шарттарында мектеп физика курсындағы зертханалық жұмыстар бойынша электрондық курс құру болады. Бұндай электрондық курстар мен құралдар студенттердің (оқушылардың) өздігінен білім алуларына және физика курсын мейлінше жатық игерулеріне көмегін тигізеді.
Мектеп физика курсы бойынша зертханалық жұмыстар 5 бөлімнен тұрады. Әрбір бөлімге теориялық материал кірістірілген.
І тарау
§ 1. Инерция
Сен үйдің алдында тұрсың деп ұйғаралық. Сен оны қозғалуға “мәжбүрлей” аласың ба? Жоқ деп ойлайсың. Онда сенің қателескенің. Ғимаратты қозғалысқа келтіру үшін өзіңнің жүруің жеткілікті. Егерде сен үйден тысқа қарай бағыт алсаң, онда ол сенен қашықтай бастайды. Қашықтауы - демек қозғалғаны. Ғимарат саған қатысты қозғала бастайды.
Сұрақты басқаша қоялық. Сен үйді өзіңе қатысты емес, әлде бір басқа денеге, мысалы, Жерге, қоршаған ағаштарға және т. б. қатысты қозғалуға мәжбүрлей аласың ба? Қайдам. Ол үшін сонша айтарлықтай әрекет талап етіледі, сенің қолыңнан ешнәрсе келмейді. Өз өзінен ғимарат Жерге қатысты қозғалмайды.
Жерге қатысты тыныштық күйде тұрған дене өзінің тыныштық күйін басқа дене оны осы күйден шығарғанға дейін сақтайтын болады .
Мысалы, жерде жатқан доп, оған басқа доп тигенде немесе оны аяқпен тепкенде ғана қозғала бастайды. Басқа денелердің әрекеті жоқ кезінде доп Жерге қатысты қозғалысқа келмейді де өз орнында қалуын жалғастыра береді.
Қозғалыстағы дене жылдамдығының кемуі және оны тоқтату өз өзінен болмайды. Ол үшін басқа денелердің әрекеті керек. Мысалы, тақтай арқылы өткен оқтың жылдамдығы тақтай әрекетінің арқасында кемиді; сырғанап келе жатқан доп жерге үйкелудің салдарынан тоқтайды және т. б.
Жылдамдық бағытының өзгеруі де әлде бір дененің әрекетінен болады. Мысалы, лақтырылған доп қабырғаға немесе қолға соғылғанда өз бағытын өзгертеді. Шапшаң жүгіріп келе жатқан адам ағашты орағытып өту үшін оны қолымен ұстайды (1-сурет) .
Сонымен, дененің жылдамдығын Жерге қатысты өзгерту үшін басқа дененлердің әрекеті қажет.
Дене жылдамдығының өзгермеуін қолдау үшін басқа денелердің әрекеті керек пе?
Біздің дәуірімізге дейінгі IV ғасырда ертедегі грек ғалымы Аристотель “барлық қозғалатындар әлденемен қозғалатын болуы қажет”. Бұл қозғалысты
қолдау үшін бір басқа дененің тұрақты әрекеті қажет дегенді білдіреді. Мысалы, арба қозғалыста болу үшін оны ат тұрақты түрде тартуы тиіс. Қозғалыстың себебі берілген денеге әлдебір басқа дененің ететін әрекетінен, - деп есептеді Аристотель және оның ізбасарлары.
Аристотельдің қалдырған мұрасы ғаламат. Ол логика, физика, философия, биология, психология, тарих, эстетика, этика, саясат және басқалар бойынша жазылған ұшан-теңіз жұмыстардан тұрады. Аристотельден оқыған Александр Македонский өз оқытушысы туралы “Мен Аристотельді әкеммен қатар қоямын, өйткені әкеме өміріммен міндетті болсам, Аристотельге бағаланғанның барлығымен міндеттімін“- деген лебіз айтты.
Аристотельдің беделінің жоғары болғандығы соншалықты, оның дене қозғалысының себебіне көзқарасы ғылымда екі мың жыл бойына үстемдік етті. Тек XVII ғасырда, негізінен Галилей зерттеулерінің арқасында, Аристотель теориясының қате екендігі анықталды.
Бірқалыпты және түзу сызықты қозғалыс әлдебір дененің әрекетінсіз де бола алатының тағайындады.
Онда аттың тартуы тоқтағанда неге арба тоқтайды? Тоқтау себебі, оның өздігінен қозғалуға қабілетсіздігінен емес, оның қозғалуына жер бетінің әрекеті (жер кедергісі) бөгет жасайды. Егерде қозғалысқа кедергі болмаса, онда арба атсыз да тұрақты жылдамдықпен қозғалысын жалғастыра берер еді. Айтпақшы, осыны алғашқы болып түсінген адамның бірі Аристотель замандасы қытай философы Мо-цзы болды. Сол кезде ол былай деп жазды: “Егерде қарсы әрекет етуші күш жоқ болса, онда қозғалыс ешқашанда тоқтамайды. Бұқа - ат емес сияқты, бұл да сондай шын”. Алайда бұл философтың ілімі ұзақ өмір сүрмеді. Біздің дәуірімізге дейінгі II ғасырда ол толығымен ұмытылды.
Келесі тәжірибені қарастыралық. Үстелге көлбеу тақтай орнатылған. Үстелдің үсіне құм себілген. Көлбеу тақтайға арбаны қояды да жібереді. Арба үстелге түскеннен кейін құмға тап болады да тез арада тоқтайды (2, a-сурет) . Тоқтаудың себебі - құмның көрсеткен кедергісі.
ҚұҚұмды жаймалап кедергіні азайталық. Бұрынға биіктіктен түскен арба енді бұрынғыға қарағанда үлкен қашықтыққа барып тоқтайды (2, б-сурет) . Егерде құмды алып тастайтын болсақ, онда арба оданда алыс қашықтыққа барып тоқтайды. (2, в-сурет) . Олай болса, басқа дененің арбаға әрекеті неғұрлым аз болса, оның қозғалыс жылдамдығы солғұрлым аз өзгереді, оның қозғалысы солғұрлым бірқалыпты қоғалысқа жақындайды.
Егер де денеге мүлдем басқа дене әрекет етпесе дене қалай қозғалған болар еді? Бұл сұраққа жауапты Галилей берді. Ол былай деп жазды: “Дене
ешқандай кедергі кездестірместен горизонталь жазықтықпен қозғалса, онда … егерде жазықтық кеңістікте шексіз созылып жатса, оның қозғалысы бірқалыпты болып саналады да шексіз жалғасқан болар еді”.
Галилей өзінің қорытындысын былайша негіздеді: «Көлбеу жазықтық бойынша төмен қарай қозғалыс кезінде үдеу, ал жоғары қарай қозғалыс кезінде баяулау байқалады. Осыдан горизонталь бойынша қозғалыс өзгермейтін болып саналады, өйткені … ол ешнәрсемен әлсіремейді, баяуламайды және үдемейді”.
Ешқандай денемен сүйемелденбейтін қозғалысты инерция бойынша қозғалыс деп атайды.
Қандай да бір денелермен тыныштық күйден шығарылған кез келген дене әрекет тоқтағаннан кейін инерция бойынша қозғалысын жалғастырды .
Инерция бойынша қозғалыс артиллериялық снарядтар жарылғышы әрекетінің принципі негізіне жатады. Снаряд кедергіге соқтығысқанда бірден тоқтайды, снаряд ішінде тұрған, бірақ оның қорабымен мықты байланыспаған жарылғыш капсюль инерция бойынша қозғалысын жалғастырады. Ол жарылғыштың шаншарына секіргенде жарылыс болады.
Жер жағдайында үйкелістің және ортаның кедергісінен инерция бойынша қозғалыс жылдамдығы баяулайтын болады. Қозғалтқышты ағытқаннан кейін автомобиль қозғалысын жалғастырады, бірақ оның жылдамдығы бірте бірте азая береді де біршама уақыттан кейін ол тоқтайды. Оқ винтовкадан ұшып шыққаннан кейін инерция бойынша қоғалады, бірақ ауа кедергісі салдарынан оның жылдамдығы біртіндеп азаяды.
Басқа денелердің әрекеті жоқ кезінде инерция бойынша қозғалыс бірқалыпты және түзу сызықты болып саналады, яғни шамасы бойынша да, бағыты бойынша да өзгермейтін жылдамдықпен қозғалады. Мысалы, ракета барлық аспан денесінен алыста қозғалтқышты ағытқаннан кейін дәл солай қозғалып, бастапқыда берілген жылдамдықпен ұшуын жалғастырар еді.
§ 2. Денелердің өзара әрекеті. Масса
Тәжірибені жалғастыралық. 3, a-суретте арба бейнеленген, оған серпімді пластина бекітілген. Пластина иілген және жіппен байланған. Арба үстелге қатысты тыныштықта тұр. Егер пластина түзелсе, онда арба қозғала бастай ма? Бұл сұраққа жауап алу үшін жіпті кеселік. Пластина бірден түзеледі, бірақ арба алғашқы орнында қалады (3, б-сурет) .
Енді бірінші арбамен қатар екінші арбаны қоялық (4, a -сурет) . Жіпті жағып үзгеннен кейін екі арба да қоғалысқа келеді де қарама-қарсы жаққа кетеді. Олардың екеуінің де жүрген жолдары әр түрлі болады екен (4, б -сурет) . Бұл пластинаның түзелу процесінде арбалар әр түрлі жылдамдық алғанын білдіреді. Мысалы, сол жақтағы арбаның жылдамдығы осы уақытта 0-ден 40 см/сек-қа, ал оң жақтағы арбаның жылдамдығы 0-ден 20 см/сек-қа дейін өседі. Бұл сандар сол жақтағы арбаның жылдамдығы оң жақтағы арбаның жылдамдығына қарағанда екі есе шапшаңырақ өзгергені туралы айтады.
Арбалардың жылдамдықтарының өзгеруіне олардың бір-біріне әрекеттері себеп болды.
Денелердің бір біріне әрекетін олардың өзара әрекеті деп атайды. Ө Өзара әрекеттің нәтижесінде денелердің жылдамдықтары өзгереді, алайда әр түрлі денелерде олар түрліше өзгереді .
Өара әрекет кезінде өз жылдамдығын баяу өзгертетін дене жайында ол тым инертті және үлкен массасы бар деп айтады. Ал сол кезде өз жылдамдығын тез өзгертетін дене жайында оның инерттілігі аз және массасы кіші деп айтады.
Масса дененің инерттілігін сипаттайтын физикалық шама болып саналады. Дененің массасы неғұрлым үлкен болса, ол солғұрлым инертті болады.
Масса ұғымы келешекте физиканы оқып үйренген сайын ашылады. Әзірше әрбір дене - адам, үстел, Жер, су тамшысы - массаға ие екендігін еске сақтау керек.
Денелердің массасын бір-бірімен әрекеттесу кезінде олардың жылдамдықтарының өзгеруі бойынша салыстыруға болады.
Егерде екі дене бір-бірімен әрекеттесу кезінде өздерінің жылдамдықтарын бірдей өзгертетін болса, онда олардың массасы тең. Егерде олардың жылдамдықтары әр түрлі өзгеретін болса, онда олардың массасы әр түрлі.
Жоғарыда қарастырылған тәжірибеде (4-суретті қара) сол жақтағы арбаның жылдамдығы оң жақтағы арбаның жылдамдығынан 2 есе көп өзгерді. Осыдан сол жақтағы арбаның массасы оң жақтағы арбаның массасынан есе кіші екендігі шығалы.
СИ жүйесінде масса бірлігіне килограмм (1 кг) қабылданған. Килограмның Халықаралық үлгісі (эталоны немесе прототипі) Францияда Севр қаласында сақтаулы тұр. Ол платина-иридий қорытпасынан дайындалған, диаметрі мен биіктігі 39 мм-ге жуық (5-сурет) цилиндр формалы. Басқа елдер үшін осы эталоннан көшірмесі дайындалған. Ресейде, мысалы, килограмның № 12 прототипі тұр, АҚШ-та - № 20.
Практикада сондай-ақ массаның басқа бірліктері - тонна, грамм, миллиграмм және т. б. пайдаланылады.
1 т = 1000 кг, 1 г = 0, 001 кг, 1 мг = 0, 1 кг.
Массаны анықтаудың бірнеше тәсілдері бар. Олардың бірі туралы, жылдамдықтардың өзгеруін салыстыруға негізделген, жоғарыда айтылды. Массаны өлшеудің екінші тәсілі - таразыға тарту . Бұл белгілі тәсілдердің ішіндегі ең ертедегісі. Таразының кескіндерін тіпті жасы төрт мыңнан асып кеткен египед пирамидаларынан да табуға болады. Айтпақшы, таразымен өлшеу дұрыс және таразымен ұқыпты жұмыс істеуге әрқашанда үлкен мән берілген. Мысалы, XII ғасырдағы ежелгі орыс грамоталарының бірінде өлшемдер мен таразыларды дұрыс пайдаланбағаны үшін “өлімге етене дарға асылсын, ал мүліктері үшке бөлінсін: бір бөлігі София шіркеуіне, бір бөлігі Иванов шіркеуіне және бір бөлігі жүздік пен Новгородқа” деген қатал нұсқау берілген.
Таразылардың қазіргі заманғы құрылымы өте әр түрлі. 6-суретте массасы 10 мг-нан 200 г-ға дейінгі заттарды өлшеуге мүмкіндік беретін оқу таразысы бейнеленген. Басқа шектердегі массаларды анықтау үшін басқа таразылар пайдаланылады. Мысалы, вагондар мен автомашиналарды 200 т-ға дейінгі жүкке есептелінген транспорттық таразыларда , ал массасы 1 мг-дай және одан да аз аналитикалық таразыларда өлшейді .
Таразымен өлшеуге болмайтын денелердің массасын (мысалы, Жердің, Күннің, сондай-ақ заттың ұсақ бөлшектерінің - атомдар мен молекулалардың массасын) басқа тәсілдермен - жылдамдықтарды, сондай-
ақ массасымен бірге физиканың әр түрлі заңдарына кіретін басқа да физикалық шамаларды өлшеу жолымен анықтайды.
§ 3. Заттың тығыздығы
Көлемдері бірдей әр түрлі заттардан дайындалған денелердің массасы әр түрлі болады. Мысалы, көлемі 1 м 3 темір дің массасы 7800 кг, ал сол көлемдегі қорғасынның массасы - 13000 кг.
Көлем бірлігіндегі (яғни, бір куб метрдегі немсе бір куб сантиметрдегі) заттың массасы неге тең екендігін көрсететін физикалық шаманы заттың тығыздығы деп атайды.
Берілген заттың тығыздығын қалай табу керектігін анықтау үшін келесі мысалды қарастыралық. Көлемі 2 м 3 мұздың массасы 1800 кг екендігі белгілі болсын. Сонда 1 м 3 мұздың массасы 2 есе кіші болады. 1800 кг-ды 2 м 3 -ке бөліп, 900 кг/м 3 -ты аламыз. Осы шама - мұздың тығыздығы.
Сонымен, заттың тығыздығын анықтау үшін дененің массасын оның көлеміне бөлу керек:
Осы өрнекке кіретін шамаларды әріптермен белгілелік:
m - дененің массасы, V - дененің көлемі, ρ - дененің тығыздығы ( ρ - грек әрпі “ро”) .
Сонда тығыздықты есептеуге арналған формуланы мына түрде жазуға болады:
СИ жүйесінде тығыздық бірлігі килограмм метр куб (1 кг/м 3 ) . Практикада заттың тығыздығын сондай-ақ грамм сантиметр кубпен (г/см 3 ) өрнектейді. Осы бірліктердің арасындағы байланысты тағайындау үшін мынаны ескереміз:
1 г = 0, 001 кг, 1 см 3 = 0, 1 м 3 .
Сондықтан
Белгілі бір заттың тығыздығы қатты, сұйық және газ тәрізді күйлерінде әр түрлі болады. Мысалы, судың тығыздығы - 1000 кг/м 3 , мұздың тығыздығы - 900 кг/м 3 , ал су буының тығыздығы (0°C және қалыпты атмосфералық қысым кезінде) - 0, 59 кг/м 3 . Басқа заттардың тығыздығын 3-5-кестелерден білуге болады. 1-3-кестелерде көрсетілген заттардың тығыздығы қалыпты атмосфералық қысымда және газдар үшін 0 °C температурада, сұйықтықтар мен қатты денелер үшін 20 °C температурада есептелінген.
1-кесте
Кейбір қатты заттардың тығыздығы
2-кесте
Кейбір сұйықтықтардың тығыздығы
... жалғасыСіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz