Құрылыстағы бухгалтерлік есепті ұйымдастыру

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .3

I.бөлім. Құрылыстық өндірістің ерекшеліктері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..5
1.1 Құрылыстық өндірістің ұйымдық.техникалық ерекшеліктері ... ... ... ... ... ... 5
1.2 Құрылыстық құжаттарды құжаттау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 7
1.3 Негізгі өндірістегі өнімнің.өзіндік құнын калькуляциялау ... ... ... ... ... ... ... ..8

II.бөлім. Құрылыс өндірістің шығындарының қалыптасуы ... ... ... ... ... ... ... ... .16
2.1 Құрылыс машиналарын және механизмдерінқолдануға шығындар және материалдық шығындар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...16
2.2 Еңбекақы төлеу шығындары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..19
2.3 Қосымша шығындар есебі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..20

Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 22
Қолданылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 24

Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев анықталған ең алғаш ойлаған бағдарламасының бірі тұрғын үй құрлысының аймақтық бағдарламасы болып табылады. Оған құрлыстық құрау, жөндеу, жобалық және іздеушілік жұмыстарын жүзеге асыратын кәсіпорындар мен ұйымдар жатады. Құрылыстық ұйымдар шаруашылық әрекеттердің нәтижесіне жататындарды айта кетсек оларға: құру жөнінде негізгі қорларды модернизациялау және реконструкциялау болып табылады. Құрылыстық ұйымдардың шаруашылық әрекеттің мынадай өзгешелігі материалдық өндірістің аралық салаларының дамуына үлкен көңіл бөледі.
Құрлыстық өндірістік технологиясы өзгешілік ерекшеліктің ретіне ие, олар әрекет ететін субъектілердің синтетикалық және аналитикалық есебін ұйымдастыруға әсерін тигізеді.
Құрылыстық өнімі немен тығыз байланысты. Құрылысты тұрғызу кезінде дайындалатын өнім бір жерде қалады, ал жұмысшылар тобы құрылыс техникасы жаңа объектілерге ауысады. Жұмыс күшінің және құрылыс техникасының орынауыстыруы қосымша шығындар қажет етеді. Бөлек шығындар (құрылыс машиналарын және механизмдерінің бөлшектеуіне және құрылуына тағы да басқаларына) есеп алдын ала жинақталады. Құрылыстағы тауарлық ақтынастар, өнеркәсіптегіге қарағанда өндіріс процестің пайда болуынан бұрын қалыптасады. Бұл өзгешелік баға қалыптасудан, ұйымдардың шығындарынан көрініс табуы және күрделі тәуекел мен байланысты , әсіресе инфляция мен және эскалация (өсу) жағдайында байқауға болады.
Құрылыс өндірісінде өнімнің бір бөлігін дайындау бірнеше жылдар құрауын және бірнеше есептік периодты қамтуын салыстырмалы ұзақ уақытты қажет етеді.
Құрылыс кезінде уақытша қоймалық орындарды, арнайы өндірістік құрылғыларды салады, уақытша объектілердің көп саны, олардың қалыпты еңбек жағдайын ұйымдастырудағы үлкен рөлі, оларды құруға шығындардың айтарлықтай сомасын, ұстау және демонтаж тек құрылысқа ғана тән. Негізгі өндірістің шығындарының құрамында уақытша ғимараттардық және құрылғылардың есебін ерекшелеуге әкеледі.
Құрылыс өндірісінде ең таралымда ағымдық жол шарттарында құрылыс машиналарын және құрал-жабдықтарын тарту тәжірибесін айтуға болады.Құрылыста, машиналар мен механизмдерде пайдалануға шығындар тікелей шығындарға жатқызылады, ал пайдаланудың басқа салаларында құрал жабдықтарды ұстау және пайдалану мен байланысты шығындар жанама шығындарға жатады. Құрылыстық монтаждық жұмыстарда істейтін негізгі өндірістік жұмысшылардың қосымша еңбекақысын қосымша шығындарға жатқызылады, ал басқа салаларда оны еңбекақыға тікелей шығындар құрамына жатқызылады.
Басқа өндірістерден айырмашылығы, құрылыста өндірістік периодтың ұзақтылығын және жұмыстың көп объектілерде бір уақытта жасалуының нәтижесінде қалыптасатын аяқталмаған өндірістің көп қалдықтары. Құрылыс

1. Абдиманапов, А.А. Бухгалтерский учет : учебник / А.А. Абдиманапов. –А.: 2001.
2. Кирьянова, З.В. Теория бухгалтерского учета : учебник / З.В. Кирьянова. – М.: 1995.
3. Кеулимжаев К.К. және басқ. Бухгалтерлік есеп ұстанымдары, Алматы, 2004 ж.
4. Назарова, В.Л. Кәсіпорындардағы бухгалтерлік есеп : оқулық / В.Л. Назарова. – А.: Экономика, 2003.
5. Радостовец, В.И. Бухгалтерский учет на предприятий : учебник / В. И. Радостовец. - А.: 2001.
6. Радостовец, В.К. Кәсіпорындардағы бухгалтерлік есеп : оқулық / В.К. Радостовец. - А.: Экономика, 1998.
7. Толпаков Ж . . Бухгалтерлік есеп оқулық – Қарағанды ,2004

Пән: Бухгалтерлік іс
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 22 бет
Таңдаулыға:

Жоспар

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .3

I-бөлім. Құрылыстық өндірістің
ерекшеліктері ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... 5
1.1 Құрылыстық өндірістің ұйымдық-техникалық
ерекшеліктері ... ... ... ... ... .. ..5
1.2 Құрылыстық құжаттарды
құжаттау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
7
1.3 Негізгі өндірістегі өнімнің.өзіндік құнын
калькуляциялау ... ... ... ... ... . ... ... .8

II-бөлім. Құрылыс өндірістің шығындарының
қалыптасуы ... ... ... ... ... ... . ... ... 16
2.1 Құрылыс машиналарын және механизмдерінқолдануға шығындар және
материалдық
шығындар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ...16
2.2 Еңбекақы төлеу
шығындары ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ...19
2.3 Қосымша шығындар
есебі ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ...20

Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..22
Қолданылған әдебиеттер
тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ..24

Кіріспе

Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев
анықталған ең алғаш ойлаған бағдарламасының бірі тұрғын үй құрлысының
аймақтық бағдарламасы болып табылады. Оған құрлыстық құрау, жөндеу,
жобалық және іздеушілік жұмыстарын жүзеге асыратын кәсіпорындар мен
ұйымдар жатады. Құрылыстық ұйымдар шаруашылық әрекеттердің нәтижесіне
жататындарды айта кетсек оларға: құру жөнінде негізгі қорларды
модернизациялау және реконструкциялау болып табылады. Құрылыстық ұйымдардың
шаруашылық әрекеттің мынадай өзгешелігі материалдық өндірістің аралық
салаларының дамуына үлкен көңіл бөледі.
Құрлыстық өндірістік технологиясы өзгешілік ерекшеліктің ретіне
ие, олар әрекет ететін субъектілердің синтетикалық және аналитикалық
есебін ұйымдастыруға әсерін тигізеді.
Құрылыстық өнімі немен тығыз байланысты. Құрылысты тұрғызу кезінде
дайындалатын өнім бір жерде қалады, ал жұмысшылар тобы құрылыс техникасы
жаңа объектілерге ауысады. Жұмыс күшінің және құрылыс техникасының
орынауыстыруы қосымша шығындар қажет етеді. Бөлек шығындар (құрылыс
машиналарын және механизмдерінің бөлшектеуіне және құрылуына тағы да
басқаларына) есеп алдын ала жинақталады. Құрылыстағы тауарлық ақтынастар,
өнеркәсіптегіге қарағанда өндіріс процестің пайда болуынан бұрын
қалыптасады. Бұл өзгешелік баға қалыптасудан, ұйымдардың шығындарынан
көрініс табуы және күрделі тәуекел мен байланысты , әсіресе инфляция мен
және эскалация (өсу) жағдайында байқауға болады.
Құрылыс өндірісінде өнімнің бір бөлігін дайындау бірнеше жылдар
құрауын және бірнеше есептік периодты қамтуын салыстырмалы ұзақ уақытты
қажет етеді.
Құрылыс кезінде уақытша қоймалық орындарды, арнайы өндірістік
құрылғыларды салады, уақытша объектілердің көп саны, олардың қалыпты еңбек
жағдайын ұйымдастырудағы үлкен рөлі, оларды құруға шығындардың айтарлықтай
сомасын, ұстау және демонтаж тек құрылысқа ғана тән. Негізгі өндірістің
шығындарының құрамында уақытша ғимараттардық және құрылғылардың есебін
ерекшелеуге әкеледі.
Құрылыс өндірісінде ең таралымда ағымдық жол шарттарында құрылыс
машиналарын және құрал-жабдықтарын тарту тәжірибесін айтуға
болады.Құрылыста, машиналар мен механизмдерде пайдалануға шығындар тікелей
шығындарға жатқызылады, ал пайдаланудың басқа салаларында құрал
жабдықтарды ұстау және пайдалану мен байланысты шығындар жанама
шығындарға жатады. Құрылыстық монтаждық жұмыстарда істейтін негізгі
өндірістік жұмысшылардың қосымша еңбекақысын қосымша шығындарға
жатқызылады, ал басқа салаларда оны еңбекақыға тікелей шығындар құрамына
жатқызылады.
Басқа өндірістерден айырмашылығы, құрылыста өндірістік периодтың
ұзақтылығын және жұмыстың көп объектілерде бір уақытта жасалуының
нәтижесінде қалыптасатын аяқталмаған өндірістің көп қалдықтары. Құрылыс
аумағында анық сақтау материалдарының көп саны сақталады (кірпіш, құм,
гравий, щебень, тас).
Ұзақ уақыт олардың ашық кеңістікте орналасуы материологиялық жағдайлар
әсерінің жиі олардың тұтынушылық құнының төмендеуіне әкеледі.
Кейбір жағджайларда құрылыс қиын жағдайларда жүзеге асырылады: әрекет
ететін кәсіпорындар территорияда, транспорт жоқ жерлерде, электробайланыс
желісіне жақын жерлерде тағы да басқа жерлерде.

I-бөлім. Құрылыстық өндірістің ерекшеліктері.
1.1 Құрылыстық өндірістің ұйымдық техникалық
ерекшеліктері

Материалдық өндірістің спецификалық ортасы ретінде құрылыс жаңа
негізгі қорды жасаумен, реконструкциялаумен әрекет етуші объектілердің
модернизациясы және жөндеуімен айналысады.
Құрылыстық-монтаждық өндірістің әдістеріне шаруашылық әдіспен
орындау үшін өндіріс құрылымында құрылыстық-монтаждық жұмыстардың
өндірісіне лецензиясы бар арнайы арнайы бөлімше құрылуы қажет.Шаруашылық
әдісті қолдану әрекет етуші кәсіпорындардың территориясында көмекші
айналымындағы кішігірім объектілерді салу кезінде қолдану айтарлықтай
ыңғайлы.
Кең тараған ситуация – инвестор, тапсырыс беруші және мердігер бір
заңды тұлға өкілі болуы. Бұл салыстырмалы қымбат емес объектілерді салуға
тән. Инвестор тапсырыс беруші, мердігер функцияларының бір тұлғаға
біріктірілуі құрылыс шаруашылық әдіспен жүргізілетінін білдіреді.
Құрылыстық жұмыстарды шаруашылық әдіспен түзету кезінде құрылыс-
монтаждық жұмыстарды жүргізуге шығындар әрбір салынатын объект бойынша
көрсетіледі. Шығындар есебі мердігерлер қолданатын шығындардың
статьяларында ұйымдастырылуы мүмкін. Құрылыс жұмыстарын жүргізудегі
субъектінің шығындары қосымша құн салығы бойынша салық салынбайды. Бұл
кезде объектіні салу процесінде пайдаланылған материалдар мен қызметтер
бойынша ерте есеп беруге апарылған қосымша құн салығы сомасын құрылыс
құнының өсуімен шегеріп апарады. Салықтың көрсетілген сомасын шегеруді
құрылыста шаруашылық әдіспен жүргізуде, тауарды (жұмысты, көрсетілетін
қызметті) шығару шамасы бойынша жүргізіледі.
Мердігерлік әдіспен жұмысты орындау барысында мердігерлік қатынасын
алғанда салушы тапсырушы болып табылады. Соңғы кезде көбіне мынадай
тәжірибеде кең қолданысқа ие инвестор тапсырыс беруші ретінде
мамандандырылған мекемені тартады, оның есеп айрысу шотына қажетті ақша
қаражаттарын аударады, ал тапсырыс беруші мердігерлік мекемемен келісім
шартқа отырып , құрылыс-монтаждық жұмыстарының орындалуының
мерзімділігін, сапасының толықтылығын бақылып, есеп жүргізіп отырадығ
сонымен қатар әрекет ететін заңнамада немесе мердігерлік келісім шартта
тапсырыс берушіге қатысты барлық қызметтерді атқарады.
Тапсырыс беруші мен міндеттемелерді орындаушы ортаның өзара
қатынасының сипатына байланысты құрылыс мекемелері генмердігерлік және
субмердігерлік болып бөлінеді.Генмердігерлі мекемелер құрылыс-монтаждық
жұмысшылардың барлығын өз күшімен немесе жекелеген жұмыстарды орындауға
мамндандырылған мекеме субмердігерлерді тартып жасауына қатыссыз құрылыстың
барлық жазу барысында тапсырыс ьеруші алдында жауап береді.
Тапсырыс берушімен генмердігерлік құрылыс мекемесі арасындағы өзара
қатынас мердігерлік келісім шарты анықталады. Келісім шарт бойынша әртүрлі
қарым –қатынас бекітуі мүмкін, олардың кең тарағаны мыналар:
1. Келісім шарт бойынша мердігер барлық алдын ала қарастырылған
жұмыстарды орындауға міндетті, ол орындалған жұмыстың сапасы мен
орындау мерзіміне жауап береді. Қабылданған міндеттемелер
орындалмаған жағдайда тапсырыс беруші де мердігерлік мекеме де
өзара материалдық жауапкершілікке тартылады.
2. Генмердігерлік жұмыстың кейбір түрлерін орындау үшін субмердігерлік
мекемелерді тартып олардың әрқайсысымен келісім шартқа отырады.
Тапсырыс беруші алдында жұмыстың сапасы мен субмердігерлердің
орындалуына жататын жұмыстарға генмердігер жауап береді. Барлық
субмердігерлер мекемелер генмердігерлерге қатысты алғанда өз бетінше
заңды тұлға болып табылады, сәйкесінше олардың арасындағы өзара
қатынас жалпы бекітілген тәртіпте қалыптасады.
3. Егер келісім шарт бойынша генмердігер жұмысты өзі орындауға
міндеттенбесі, онда ол өз міндеттемелерін орындауға басқа тұлғаларды
(субмердігерлерді) тартуға құқығы бар.
Орындалған құрылыс монтаждық жұмыстардың шоттарын субмердігерлер
тапсырыс берушіге тікелей жібереді, генмердігер тапсырыс берушіге немесе
субмердігерге өзінің сыйақысы сомасына шот жібереді.

1.2 Құрылыстық жұмыстарды құжаттау

Құрылыстық жұмыстарды жүзеге асыру лицензияланған қызмет түрлеріне
жатқызылады. 1995 жылдың 17 сәуір күні Қазақстан Республикасының
Президентінің лицензиялау туралы заң күшін иеленген үкімі қабылданды.
Жүзеге асыруға лицензия берілген жұмыс түрі тек лицензия алған
заңды тұлғамен немесе жеке кәсіпкермен жасалына алады. Лицензиялау
туралы заңға сәйкес лицензия әрекеті белгілі территорияда шектелген.
Республикалық органмен берілген лицензия Қазақстан Республикасының барлық
территорияда лицензияланған жұмысты жүзеге асыруға құқық береді, ал
лицензиялаушы органның берілген лицензия тек бұл субъектінің
территориясында лицензияланған жұмыстан жүзеге асыруға ғана мүмкіндік
береді. Лецензияны алғаны үшін ұйымнан лицензиялық ақы алынады.
Қазақстан Республикасының әкімшілік құқығы бойынша нормативтік
актілер жинағында II бөлім 9 баптың №3 сұрағында міндетті лицензиялауға
жататын құрылыстық іс әрекеттің түрлері көрсетілген: жобалық іздеу,
құрылыс монтаждық, құрылыс материалдарын, бұйымдарын және конструкцияларын
өндіру бойынша құрылыс жұмыстары мен жөндеулер және кейбір жобалау мен
құрылыспен байланысты қызметтер.
Лицензия алу үшін келесі құжаттар тапсырылады:
- Қазақстан Республикасының Үкіметі мен нысаны бекітілген өтініш;
- Құрылыстық іс әрекет пен айналысуға құқық беретін лицензиялық
алымды бюджетке төлегендігін дәлелдейтін құжат;
- Мемлекеттік тіркелгендігі жөніндегі куәліктің көшірмесі:
Құрылыс келісім шартты бұл жаңа құрылыс қайта құру, кеңейту,
техникалық қайта жинақтау кәсіпорындарды, ғимараттарды және құрылғыларды
жөндеу бойынша жұмыстың орындалуымен аяқтауына қатысатын жақтардық
міндеттемелерін анықтайтын құжат. Мердігерлердің келісім шарты бұл
объектіні салу мен өзара байланысты объектілер кешенін қарастыратын
келісім.
Құрылыс сметасы- жекелеген объектілерде жұмысты орындауға қажет
ақша қаражаттарының сомасын бекітетін құжат және құрылыстың сметалық
құнын анықтайды. Сметалық құнын бекітілген тәртіпті іске асырылатын
салынған ғимараттар мен құрылыстар бойынша негізгі қорлардың баланыстық
құны анықталады. Құрылыс монтаж жұмыстарының баланыстық құны мыналардан
тұрады:
- Тікелей шығындар;
- Қосымша шығындар;
- Сметалық пайда ( жоспарлы жинақтар);

1.3 Негізгі өндірістің өнімінің өзіндік құны калькуляциялау

Калькуляцияның объектісі болып техникалық жобаға сметасы бар немесе
сметалық-қаржылық есебі бар бөлек құрылыстық және монтаждық жұмыстар
табылады. Негізгі өндірістің құрамында жұмыстардың келесі түрлері
ерекшеленеді ғимараттар мен құрылыстар құрамына кіретін металдық темір
бетондық ағаш және басқа да конструкциялардың монтажы бойынша
жұмыстарды қоса алғандағы құрылыстық жұмыстар құрал-жабдықтарды монтаждау
бойынша жұмыстар, ғимараттар мен құрылыстарды күрделі жөндеу бойынша
құрылыстық орында стандартты емес кательдық көмекші құрал жабдықтарды,
техналогиялық метал конструкцияларын дайындау тағы басқа жұмыстар.
Құрылыстық және монтаждық жұмыстардың әрбір объектісіне барлық
есептік құжаттарда көрсетілетін арнайы шифр қолданылады. Негізгі
құрылыстық өндірісітің шығындарының есебі 8110 Негізгі өндіріс активті
калькуляциялық шотында жүргізіледі. Оның дебиті бойынша есептік периодтық
басымен аяғына аяқталмаған өндірістік және есептік кезеңнің нақты
шығындары көрініс табады, ал кредитінде тапсырушыларға тапсырылған және
орындарға жұмыстардың нақты өзіндік құны, барлық өндірістік жалпылаушы
шоттар сияқты, 8110 – шотқа шығындардың экономикалық элементтерінің
есебін жүргізу үшін транзиттік шоттар ашылады:
- 8110 Материалдар құрылысты және ионтаждық жұмыстарды орындау
кезінде шығарылған құрылыстық материалдық канструкциялармен
детальдар нақты өзіндік құнның есебіне арналған;
- Өндірістік жұмысшылардың еңбек ақысы мұнда құрлыстық өндірістің
жұмысшылардың есептелген еңбек ақының негізгі суммасы көрініс
табады;
- Еңбекақыдан аударылатын аударымдар мұнда құрылыстық өндірістің
жұмысшылардың еңбегіне ақы төлеуден аударымдар соммасы
есептеледі.
- Үстеме шығындар бұл статияға негізгі өндірістің үстеме
шығындарына сомасын есептен шығарады және құрылыстық машиналар
мен механизмдерді ұстау және пайдалану бойынша шығындар соммасы
есептен шығарылады.
Негізгі өндіріс шығындарының аналитикалық есебі жұмыстардың әрбір
түрі бойынша бірінші тізімдемеде жүргізілед, ал екінші тізімдемеде әрбір
орындалған және тапсырыс берушіге тапсырылған объектінің нақты өзіндік
құны қалыптасады. Аналитикалық есепте құрылыстың және монтаждың
жұмыстардың әрбір калькуляциялық объектіге әрбір аналитикалық шот бөлек-
бөлек ашылады.
Өндіріс шығындарын есептеу үшін 8110- негізгі өндіріс бөлімшесінің
шоттары қолданылады, олар түрлі мақсаттарға арналған.
Өндіріске жұмсалған шығындарды қорытындылау үшін 8110 Негізгі өндіріс
шоты арналған. Осы шоттың 8112- Материалдар, 8113 Өндіріс жұмысшыларының
еңбек ақысы , 8113 Еңбекақыдан аударылатын аударымдар, 8114 Үстеме
шығыстары жинақталады, содан соң жыл соңында 8110 Негізгі өндіріс
шотында қорытындыланады.
Шикізаттар мен материалдар- өнімді әзірлеу негізінде пайда болатын немесе
осы әзірлеу кезінде қажетті компоненттер болып табылатын шикізат пен
негізгі материалдарға жұмсалған шығындар. Осы жерде табиғи шикізаттың құны
жүйесінен субъектінің жинайтын , оларды пайдалану мен жаңғыртуды
ұйымдастыратын іздестіруге, барлауға, қорғауға, ұйымдардың шығындарын
өтейтін басқа да төлемдерді , арнайы мамандырылған ұйымдарың жүргізілетін
жер құнарлығы төлемдері арттырудың шаралары көрсетіледі.
Негізгі өндірістің шығындарының есебінің шоттарындағы көрінісін
қарастырайық типтік шоттар жоспары халықаралық сәйкес жұмыс
жоспары.Негізгі өндіріс шығындарының аналитикалық есебі жұмыстарының әрбір
орындалған және тапсырыс берушіге тапсырылған объектінің нақты өзіндік
құны қалыптасады.Аналитикалық есепте құрылытық және монтаждық жұмыстардың
әрбір калькуляциялық объектіге аналитикалық шот бөлек ашылады.
Негізгі өндірістің шығындарының бухгатерлік есебінің шоттарындағы
көрінісін қарастырайық, типтік щоттар жопармен халықаралық есеп
стандартына сәйкес жұмыс жоспары:

№ Операцияның мазмұны Дебит Кредит

1. Есепті кезеңнің басында қаржылық 8110 1340
бухгалтериядан аяқталмаған
өндірістің құнына беріледі;
2. Негізгі өндіріс шығындарына 8110 1310-1350
құрылыстық материалдық құны
есептен шығарылады;
3. Негізгі өндіріс шығындары:
- сатып алу құнынан есептік 8110 1350
бағасы бойынша шығарылған
материалдардың құнының
ауытқуы;
- материалдарды жеткізуге
шығындары; 8110 1350
- дайындалған қоймалық шығындар;
8110 1350
4. Дәнекерлеу жұмыстарын орындау үшін8110 3310
қолданылған электро энергияға
кәсіпорынның шоты акцептелген;
5. Өз өндірісінің электро 8110 8310
энергиясының нақты өзіндік құнын
есептен шығарады;
6. Ерітіндіні және бетонды қыздыру 8110 8310-3310
және өндіру кезінде
қолданылған су мен будың
құны есептен шығарылады;
7. Құрылыстық монтаждық жұмыстарды 8110 3350
орындағаны үшін жұмысшыларға
еңбекақы аударылады;
8. Құрылыстық монтаждық жұмыстарды 8110 3150
орындағаны үшін жұмысшыларға
еңбекақы төлемдерінен аударымдар
аударылады;
9. Құрылыстық монтаждық жұмыстардың 8115 8410
өзіндік құнының құрамына үстеме
шығындар есептелінеді;
10. Құрылыстық монтаждық жұмыстардың 8115 8440
өзіндік құнының құрамына
құрылыстық техникалық қолдану және
пайдалану бойынша шығындар
есептелінеді;
11. Негізгі өндірістің шығындарының 8100 8110-8140
жалпы сомасы қалыптасады;
12. Есепті кезеңнің аяғына аяқталмаған1340 8110
өндірістің құндары қаржылық
бухгалтерияға анықталады және
есептелінеді;

Негізгі құрылыстың шығындарының есебі 10 журнал ордерге ашылатын 1
– тізімдемеде жүргізіледі. Мұнда әрбір объект бойынша тікелей және қосымша
шығындар түрлері бойынша қөрсетіледі. Бұдан басқа 2 – тізімдемеде негізгі
өндірістің әрбір жұмыс түрі бойынша экономикалық элементтер бойынша
шығындар, есепті кезең басы мен аяғына аяқталмаған тізімдемеде негізгі
өндірістің әрбір жұмыс түрі бойынша, экономикалық элементтер бойынша
шығындар есепті кезең басы мен аяғына аяқталмаған өндірістің қалдықтары
көрсетіледі және орындалған тапсырыс берушіге тапсырылған жұмыстың нақты
құны есептелінеді.
Құрылыстық өнімнің өзіндік құны калькуляциясын құру жүйесі
құрылыстық монтаждық өндірістің, кәсіпорынның ерекшеліктеріне сәйкес келуі
керек.
Құрылыстық өнімнің өзіндік құны калькуляциясы кең тараған
әдістеріне: нормативтік және тапсырысталған әдістері жатады.Орындалған және
тапсырыс берушіге тапырылған жұмыстардың өзіндік құны тапсырыс бойынша
барлық жақтың шығындарынан жиналады. Айтылған әдістің келешегінақты
шығындардың жоспарланған шығындардан ауытқуын тек есепті кезеңнің
аяқталуынан кейін аяқтауға болады.
Құрылыстық өнімнің өзіндік құнын калькуляциялаудың нормативтік әдісі
шығындардың ауытқуын жүйелік анықтауға мүмкіндік береді. Құрылыстық
өндірістің нақты өзіндік құнын калькуляциялау мына формула бойынша
жүргізіледі. Нормативтік өзіңдік құн +(-) есепті кезең аяғында шығындар
нормаларының (өзгеруіне) және олардың ауытқуларының анықталған өзгерістері.
Құны уақытша құрылыс монтаж жұмыстарын жүзеге асырукезінде қосымша
шығындар қалыптасады. Жылулық және электр энергиясын қолдану бойынша жанар
жағар майды қолдану, құрылыс жұмыстарына қосымша еңбекақы, арнайы жылы
киімдерді беру, жұмысшыларды тұрғын жаймен қамтамасыз ету және тағы
басқалар. Осы барлық шығындар жинақталады және орындалған жұмыстардың
өзіндік құнына қосылады.
Мысалы: Бұлақ өндірістік кооперативінің реквизиттері
Кәсіпорын сантехникалық, құрылыс-жөндеу жұмыстары, сондай-ақ батырмалы
насостарды шығарумен айналысады.
СТТН №582000031768. Түркістандағы ТұранӘлем банкісінде 002608421 нөмірлі
есеп айырысу шоты бар.
Кәсіпорын мына мекен-жайға жайғасқан: Туркістан қ. Қазыбек би атыидагы
көше, №138-үй.
Төрағаның аты-жөні - Ырысбеков Қ.А.
Бас бухгалтердің аты-жөні - Ходжаева А.Ө.
I. Кәсіпорында 2009 жылдың 1 қаңтарына мүліктің төмендегі түрлері мен
олардың көздері бар:
1.Үйлер мен ғимараттардың бастапқы құны бойынша сомасы 1000000 теңге.
2.Олардьщ тозуы 300000 теңгені құрайды.
3.Материалды-жауапты тұлғалар мен қоймалардың қалдық-тарында 200000
теңгелік құрылыс материалдары бар.
4.Кәсіпорын кассасында 20000 теңге қолма-қол ақша бар.
5.Есеп айырысу шотында 80000 тенге бар.
6.Кәсіпорын материалдарды алғаны мен жеткізушімен толық есеп айырысқан жоқ
- оның қарызы 340000 теңгені құрайды.
7.100000 теңге мөлшерде еңбекақы есептеліп, бірақ берілген жоқ..
8.Кәсіпорында алдыңғы жылдардьвд 180000 теңге мөлшердегі бөлінбеген табыс
бар.
9.Банктен 100000 теңге мөлшерде қысқа мерзімді несие алынып, әлі
қайтарылған жоқ.
10.Негізгі өндіріс сол кезде 120000 теңге молшерді құраған.
11. Кәсіпорында 400000 теңге мөлшерде жарғылық капитал қалыптастырылға н.
I. Осы мәліметтер бойынша біз кәсіпорынның 2007 жылдың 1 каңтарындағы
жағдайға кіріспе балаисын қүрастыруымыз қа-жет.
Бірінші операция: үйлер мен ғимараттар активке жатады және бастапқы сальдо
Сб №2412 шоттын дебеті бойынша бейнеленеді.
Екінші операция: үйлер мен ғимараттардың тозуы пассивке жатады және
бастапқы сальдо Сб №2421 шоттың кредиті бойынша бейнеленеді.
Үшінші операция: құрылыс материалдары активке жатады және бастапқы сальдо
Сб №1317 шоттың дебеті бойынша бейне-ленеді.
Төртінші операция: кассадағы қолма-қол ақша активке жатады және бастапқы
сальдо Сб №1010 шоттың дебеті бойынша бейнеленеді.
Бесінші операция: есеп айырысу шотындағы ақша активке жатады және бастапқы
сальдо Сб № 1040 шоттың дебеті бойынша бейнеленеді.
Алтыншы операция: жеткізушілермен есеп айырысу пассивке жатады және
бастапқы сальдо Сб №3310 шоттың кредиті бойынша бейнеленеді.
Жетінші операция: еңбеккеақы төлеу бойынша есеп айырысу пассивке жатады
және бастапқы сальдо Сб №3350 шоттың кредиті бойынша бейнеленеді.
Сегізінші операция: алдыңғы жылдардың бөлінбеген табыстары пассивке жатады
және бастапқы сальдо Сб №5430 шоттың кредиті бойынша бейнеленеді.
Тоғызыншы операция: банктердің несиелері пассивке жатады жоне бастапқы
сальдо Сб №3010 шоттың кредиті бойынша бейне-ленеді.
Оныншы операция: негізгі ондіріс активке жатады және бастапкы сальдо Сб
№8010 шоттың дебеті бойынша бейнеленеді.
Он бірінші операция: жарғылык капитал пассивке жатады және бастапқы сальдо
Сб №5010 шоттың кредиті бойынша бей-неленеді.
Нөмірлер сандарының өсу тәртібімен бухгалтерлік шоттарды бейнелеу арқылы
кіріспе баланстың кестесін құраймыз.

Активтердің дебет бойынша сомасы пассивтердің кредит бойынша сомасына
тең болуына назар аударайық. Бұл, кіріспе баланстың дұрыс қурастырылғанының
белгісі.
II. 2009 жыл бойы кәсіпорында төмендегі қаржы және шаруашылық
операциялары жүргізілді :
1. Жеткізушілерден 2,000000 теңгеге құрылыс материалдары келіт түсті (шот -
фактуралар бойынша).
2. Алынған құрылыс материалдар бойынша етелуге тиіс ҚҚС-ы 280000 теңгені
құрайды (шот-фактуралар бойынша).
3. Құрылыс материалдары 2100000 теңге мөлшерде негізгі өндіріске жұмсалды
(материалдық есептер бойынша).
4. Өндірістік жұмысшылар мен қызметтегі персоналдың еңбекақыеы 600000 теңге
мөлшерінде есептелді (жүктелімдер бойынша).
5. Әкімшілік-басқару персоналының еңбекақысы 60000 теңге мөлшерінде
есептелді (табельдер бойынша).
6. Есеп айырысу шотынан банктің қызметі үшін 3000 тенге ауда-рылды (төлем
тапсырмасы бойынша).
7. Жеткізушіден өндірістік мұқтаждықтар үшін 40000 теңге мөлшерде электр
қуаты қабылданды (шот-фактуралар бойынша).
8. Алынған құрылыс материалдар бойынша өтелуге тиіс ҚҚС-ы 5600 тенгені
құрайды (шот-фактуралар бойынша).
8. Электр куаты негізгі ондірістің мұқтаждықтарына 40000 тенге мелшерде
жұмсалды (материалдық есептер бойынша).
9. Батырмалы насостарды орау үшін 18000 тенге мөлшерде материалдар келді
(шот-фактуралар бойынша).
10. Алынғаи материалдар бойынша етелуге тиіс ҚҚС-ы 2520 теңгені құрайды
(шот-фактуралар бойынша).
11. Өтелуге тиіс ҚҚС 288120 теңге мөлшерінде есепке алынды (шот-фактуралар
мен декларациялар бойынша).
12. Ораудың, өнім, жұмыстар, қызметтерді өткізу бойынша шығындарга 18000
тенге молшерде апарылды (материалдық есептер бойынша).
13. Жеткізушілерге материалдар, қуат және т.б. үніін 2346120 тенге
молшерінде ақша аударылды (телем тапсырмалары бойынша) .
14. Персоналдың еңбекақысынан 8000 ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.