КОММЕРЦИЯЛЫҚ БАНКТЕРДІҢ ҚАРЖЫЛЫҚ ҚЫЗМЕТТЕРІН ТАЛДАУ ( АҚ Тұран Әлем Банк ). ҚАРЖЫЛЫҚ ҚЫЗМЕТТЕР НАРЫҒЫН ДАМЫТУ ЖӘНЕ ЖЕТІЛДІРУ

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 80 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

КІРІСПЕ . . . 3

ТАРАУ1. КОММЕРЦИЯЛЫҚ БАНКТЕРДІҢ ҚАРЖЫЛЫҚ ҚЫЗМЕТТЕРІНІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ . . . 5

1. 1 Банк қаржылық қызметтерінің мәні және мақсаттары . . . 5

1. 2 Банк қызметінің түрлері және олардың жіктелу белгілері . . . 8

1. 3 Банктің қаржылық қызметін дамытудың негізгі бағыттары . . . 20

ТАРАУ 2. КОММЕРЦИЯЛЫҚ БАНКТЕРДІҢ ҚАРЖЫЛЫҚ ҚЫЗМЕТТЕРІН ТАЛДАУ (АҚ Тұран Әлем Банк ) . . . 26

2. 1. АҚ Тұран Әлем Банкінің Қазақстан Республикасының банк секторындағы орны . . . 26

2. 2. Банктің қаржылық қызметтерінің негізгі бағыттары . . . 28

2. 3. Банктің қаржылық қызметтерінің тиімділігін талдау . . . 37

ТАРАУ 3. ҚАРЖЫЛЫҚ ҚЫЗМЕТТЕР НАРЫҒЫН ДАМЫТУ

ЖӘНЕ ЖЕТІЛДІРУ . . . 47

3. 1 Қаржылық қызметтерді бағалау әдістерінің мәселелері . . . 47

3. 2 Қаржылық қызметтерді жетілдіру жолдары………. …… . . . … . . . 52

ҚОРЫТЫНДЫ . . . 57

ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ . . . 59

ҚОСЫМШАЛАР . . . 61

КІРІСПЕ

Қазақстан Республикасындағы банктердің қаржылық қызметтерінің даму бағыттарын зерттеудің маңыздылығы банктердің экономикалық жүйедегі орнымен анықталынады.

Біріншіден, банк жүйесі - нарықтық экономиканың маңызды құрылымының бірі. Экономикалық жүйенің бүгінгі жағдайы мен болашағы, тиімді жұмыс істеуі және дамуы банк секторының қызметіне тығыз байланысты. Банктер нарық делдалдары ретінде қаржылық қызметі барысында босатылатын шаруашылық органдарының капиталдарын, халықтың жинағын және басқа да бос ақша қаражаттарын тартады және оларды қарызға алушыларға уақытша пайдалануға береді, ақша есебін жүргізеді және қоғамның өнімнің айналымы мен өндірістің тиімділігіне тікелей әсер ете отырып, экономиканың дамуына ықпал етеді.

Жалпы Қазақстан экономикасының, оның ішінде нақты сектордың бүгінгі күнде жоғарғы қарқынмен дамуының бір себебі елдегі банк жүйесінің даму деңгейі. Қазақстан Республикасының алдына қойған стратегиялық мақсаттарының жүзеге асуы үшін, оны қаржылық және несиелік тұрғыда қамтамасыз ету қажет. Бұл қазіргі кезеңдегі банк жүйесі мен несие институттарының қаржылық қызметтерінің негізгі мақсаты. Алға қойылған мақсаттарды шешу қазақстандық банктердің қаржылық қызметінің өрісін кеңейтуді тәжірибе жүзінде негіздеп және тәжірибеге біршама прогрессивті, нақты нысандағы жұмыс әдістемелерінің жаңалықтарын еңгізуді талап етеді.

Екіншіден, екінші деңгейдегі банктердің экономикадағы ролі банк жүйесінің тиімді жұмыс істеп, ары қарай дамуын талап етеді. Қазақстандағы коммерциялық банктер өз табыс базасын кеңейтіп, рентабельділігі мен өтімділік деңгейлерін жоғарылату, өз клиенттері үшін операциялар мен қызметтерді кең көлемде жүргізе отырып, ішкі бәсекеге шыдауға тырысады. Бұл үшін халыққа қаржылық қызмет көрсететін банктердің рөлін ынталандырудың мәні - аз шығын шығарып, ең жоғары деңгейде тиімді әрекет ету, банктің қаржылық қызметтер көрсетуінде клиенттердің тұтынымын толық қанағаттандыру, жеке және заңды тұлғаларға банктің қаржылық қызмет көрсетуін жақсарту, банктік қызмет спекторын кеңейту олардың өзіндік құнын төмендетудің маңызы зор болып табылады.

Үшіншіден, Қазақстан Республикасының жаһандық экономикалық процестерге араласуы, дамыған 50 елдің қатарына қосылу, Дүниежүзілік Сауда ұйымына мүше болу мақсаттары отандық банк жүйесінің алдына жаңа міндеттер қояды. Бұл қазақстандық банктерден дүниежүзілік қаржылық қызметтер нарығындағы бәсекеге шыдауға қажетті іс-әрекеттер жасауды талап етеді. Дамыған ақпараттық технологияларды пайдалана отырып, классикалық банктік қаржылық қызметтерді ұсынуды жетілдіру, жаңа технологиялардың негізінде қазіргі заманның талабына сай, жаңа қаржылық қызметтер мен өнімдерді енгізудің жолдарын іздеу, дүниежүзілік қаржылық қызметтер нарығына шығу арқылы бәсекелестік мүмкіншіліктерін арттыру отандық банктердің алдарында тұрған негізгі міндеттер болуы қажет.

Осы аталған міндеттер мен мақсаттар екінші деңгейдегі банктердің қаржылық қызметтер нарығының мәселелерін теориялық және тәжірибелік тұрғыда талдаудың маңыздылығын көрсетеді.

Банктердің қаржылық қызметтер нарығының өзекті мәселелері отандық экономикалық ғылыми әдебиеттерде, мерзімдік басылымдарда қарастырылады. Қазақстан Республикасындағы банк жүйесінің даму мәселелері Сейітқасымов. Ғ. С, Қамаев. В. Д., Қалиева. Г. Т. Кенжегузин С. сияқты белгілі экономистердің еңбектерінде қарастырылады. Соған қарамастан, жалпы отандық банк жүйесінің қазіргі жағдайы, жеткен жетістіктері, қаржылық қызметтер нарығының проблемалары туралы жазылған фундаменталды монографиялар әлі жеткіліксіз деуге болады.

Қазақстан Республикасындағы банктердің қаржылық қызметтерінің даму бағыттарын зерттеудің маңыздылығы дипломдық жұмыстың мақсаты мен міндеттерін анықтады.

Дипломдық жұмыстың мақсаты - АҚ Тұран Әлем Банкінің негізінде коммерциялық банктердің қаржылық қызметтерінің даму бағыттары мен мәселелерін талдау және банктік қызмет көрсету нарығындағы туындайтын проблемаларды шешу жолдарын қарастыру.

Дипломдық жұмыстың мақсатына сәйкес келесі міндеттер қойылған:

коммерциялық банктердің қаржылық қызметтерінің мәнін ашып көрсету;
қаржылық қызметтердің ұйымдастырушылық әдістерін талдау;
АҚ Тұран-Әлем Банкінің негізінде қаржылық қызметтердің қазіргі даму бағыттарын қарастыру;
банк жүйесіндегі қаржылық қызметтердің тиімділігін анықтау;
қаржылық қызметтердің бағалау әдістерін жетілдіру жолдарын талдау.

Дипломдық жұмыстың методологиялық және тәжірбиелік негізі ретінде Қазақстан Республикасының Үкіметінің заңдары және нормативтік актілері, Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің банктік іс -әрекеттерді қадағалау заңдылықтары, Қазақстан Республикасының Агенстволық статистикалық материалдары, АҚ Тұран-Әлем Банкінің жылдық есептері, отандық және шетелдік экономистердің ғылыми және оқу-әдістемелік еңбектері? Мерзімдік басылымдардағы материалдар қолданылады.

Дипломдық жұмыстың тәжірибелік обьектісі ретінде АҚ Тұран-Әлем Банкінің қаржылық құжаттары, проблемалары жөніндегі зерттеу материалдары, Қазақстанның және Батыс елдерінің коммерциялық банктерінің жұмысын талдау материалдары қолданылды.

ТАРАУ 1. КОММЕРЦИЯЛЫҚ БАНКТЕРДІҢ ҚАРЖЫЛЫҚ ҚЫЗМЕТТЕРІНІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ

1. 1. Банк қаржылық қызметтерінің мәні және мақсаттары

Банк қызметтері мен мақсаттарын түсіну үшін алдымен қаржы ұғымын түсінуіміз керек. Қаржы -несие қатынастарында орын алған несие қатынастарын ұйымдастырудың жаңа нысанының пайда болуы өзгермелі экономикалық жағдайға қаржы - несие институттарын біртіндеп бейімдейтін және банк жүйесін құрылымдық қайта ұйымдастыру барысын талдау бөлігінде зеттеудің қажеттілігін көрсетеді. Коммерциялық банктердің тиімді жүйесін қалыптастыра отырып республикада нарықтық қатынастардың ары қарай дамуы жөніндегі шаралар кешенінің маңызды құрамдас бөлігі болып табылады. Қазақстанның экономикалық дамуының бүгінгі кезеңі банктерді қаржы нарығының әр түрлі жаңа құралдарын еңгізе отырып, өз қызметін жан-жақты дамытуды мәжбүрлейді. Онымен бір мезгілде халықтың ақша қаражаттарын тарту оларға әртүрлі банк өнімдері мен қызметтерін ұсыну саласында, түрлі инвестициялық қаржы компаниялары мен сақтандыру және зейнетақы қорларын ұсынатын ішкі банк жүйесінде, сонымен бірге банктер арасында және банктік емес институттарда бәсекелестік күшейеді. Әлемдік тәжірибе көрсеткендей бұл жағдайда клиенттердің сұраныстарына бейімделген, өз нарықтық сигментін таба алатын банктер ғана өмір сүре алады.

Банк қызметін стратегиялық жоспарлаудың теориялық негізінде Қазақстанның қазіргі банк нарығы ұсынылған және негізгі қаржылық көрсеткіштері қарастырылған, банк секторының сапалық және сандық өсуін куәландыратын коммерциялық банктердегі стратегиялық жоспарлаудың өзіндік ерекшеліктері, сонымен қатар өзінің жоғары тиімділігін көрсеткен, банк жүйесін ұйымдастырудың шетелдік тәжірибесі қарастырылған. Өткен жылдардағы ел экономикасын нарықтық қайтақұруда Қазақстан банктері құрылу мен қалыптасу жолынан өтті, бұл аралықта олар сандық және сапалық қайта құрылып орныға түсті. Қазақстандағы банк жүйесінің даму кезеңдерін қарастыра отырып, банктік институттардың қысқартылғанын байқаймыз: егер 1993 жылы елде 204 банк болса, 1997 жылы олар 82-ге түскен, ал 2000 жылғы шілденің басында 48 банк есептелсе, 2002 жылы 44 болған, 2006 жылы ол 35-ге дейін қысқартылды. Квазибанктік институттар құрылды: ломбардтар, зейнетақы және инвестициялық қорлар, несие серіктестіктері, ипотекалық компаниялар, сақтандыру ұйымдары, Қазпочта құрылды. Бұл жағдайлардың себебі сыртқы факторлар ретінде, сонымен қатар ішкі факторлар ретінде болуы мүмкін.

Банктердің әр түрлі операциялармен қызметтерді жүзеге асыратыны белгілі. Қазақстан Республикасының «Қазақстан Республикасының банктері мен банк қызметі туралы» заңы банк қызметін «банк операцияларын жүзеге асырады сонымен қатар осы бапта белгіленген басқа да банк операцияларын жүзеге асырады» деп анықтайды. Осы аталмыш заңда «банк операциясы» түсінігі бар екенін көреміз, сонымен бірге барлық банк іс-әрекетіне қатысты үнемі «банктік қаржылық қызмет көрсету» түсінігі қолданылады. Экономика ғылымында бұл екі түсінікті талқылаудың көптеген жолдары бар В. Ф. Гарбузовтың редакциясымен ұсынылған «Қаржы - Несие сөздігінде» банк операциясына келесідей анықтама береді: «банктық операция - қаржы құралдарына және оларды айналымға шығару, кеңейту мен одан ақша алу үшін, есеп айырысуларды жүзеге асыру және т. б. әсер ету жөніндегі банктердің операциялары» [29. 28 ] .

Банк немен айналысады деген сұраққа - қызмет көрсетумен немесе операция жүргізумен-деп жауап беру қиын. Бұл мәселені алдымен «банк» түсінігінің өзін қарастыру арқылы анықтау қажет.

«Банк» - заңды және жеке тұлғалардан жинақталған ақша айналымының кезеңдерімен байланысты, осы ақша құралдары есебінен банк қызметін ұсынатын ерекше өнім жасайтын, арнайы экономикалық институт[23. 18] .

Басқа қаржы делдалдарынан банктің ерекшелігі. Біріншіден, банктер үшін қарыз міндеттемелерімен екі айырбас жасау сипатталады: олар меншікті қарыз міндеттемелерін кеңейтеді, осы негізде мобилизацияланған қаржылар қарыз міндеттемелері мен бағалы қағаздарды өсіреді және басқа шығарылымдарды өсіреді. Екіншіден, банктер заңды және жеке тұлғалар алдында бекітілген қарыз сомалары міндеттемелерін өзіне алумен ерекшеленеді. Үшіншіден, банктер кассалық-есеп айырысу қызметін, электрондық ақша, пластикалық карталар шығарумен қызмет көрсетуді жүзеге асыра отырып мемлекеттер, кәсіпорындар, халық арасында ақша құралдары айналымына делдалдық етеді. Банктердің әрекет етуі өндіріс процесінде және осы капиталдың жаңа игілікпен қызмет жасау мақсатында іске, еңбекке, ұсынылуын есепке алмайтын капиталдың шоғырлануы деп айтуға болады. Яғни банктер өндірушілер мен тұтынушылар арасындағы делдал болып саналады, сондықтан бұлар екіжақты айырбас қатынасына түседі. Мұны келесі сурет түрінде көрсетуге болады

Тауарлар мен қызмет көрсетулер

Еркін ақша қаражаты Несие

Сурет 1. 1. 1 Банктің айырбас қатынастарындағы орны

Бұл схемада ақша құралдарының әсері мен өсуі олардын толымдылығы жағдайындағы жылдамдылығы мен қайтарымдылығымен байланысты банк іс-әрекетінің негізгі түрі көрінеді. Бірақ, банк қаржылық қызметтің кең спекторын көрсететін және әмбебап кәсіпорын болып саналады.

Банктермен клиенттердің өзара іс-қимылы клиент-банк-клиент түрінде көрсетілген.

«Банк» түсінігінің мәні мен клиент - банк - клиент схемасы құрылымын анықтау мұндай кәсіпорынның банк ретіндегі іс-әрекетінің қорытынды нәтижесін жариялау үшін қажет. Егер материалдық өндіріс саласына қорытынды іс-әрекеті дайын өнім болса, онда банк саласына - банктік материалдық игілік жасалмайтын, бірақ процес ретінде пайдалы, өзіндік еңбектің тиімділігі деп түсінетінін атап өту қажет.

Қызмет көрсету - бұл жаңа бұрын болмаған материалдық заттық өнім құрылмайтын бірақ орындаушылық процестегі іс-әрекеттің, жұмыстың түрі бар өнімнің сапасы өзгереді [37. 40] .

Атап айтқанда, қаржылық қызмет көрсету - бұл еңбек өнімдерінің немесе нәтижелерінің ерекше түрі ретіндегі материалдық емес игілік. Яғни банк операциялары олардың тиімділік нәтижесі тұрғысынан алғанда мұндай іс-әрекет - бұл клиенттерге қаржылық қызмет көрсету. Клиенттің қолма қол ақшасы банк операциясы қызметінің трансформациясын анықтайды.

Банк операциясының бағытын мұндай трансформацияның қандай болатынымен бақылап отыруға болады.

Коммерциялық банктердің барлық операциясын үш топқа бөлуге болады:

Пассивтік (қаржылар тарту) Активтік (қаржыларды таратып, үлестіру) Коммерциялық-делдалдық және сенім білдіру (трасталық) операциялар. Бұл операциялар тобының әр бірі оларға клиенттердің болжап сонымен қатар банк ұсынатын қызмет көрсетудің анықталған үлесін көрсету. Банк тарататын қаржының маңызды бөлігі клиенттердің тікелей қатысуымен банкке талап еткенге дейін депозит түрінде ақша сомасын салу, сонымен бірге мерзімді жинақтар немесе басқа салымдардан қалыптастырылады. Бұл жоғарыда келтірілген схеманың бірінші кезеңі, ол «клиент-банк» қатынасы, ненің нәтижесінде қызмет көрсетудіұсыну процессі басталатынына қатысты.

Банк клиент талғамына қарай оған кез келген қызмет көрсетуді ұсынады, бұл үшін клиент пайдасына шешілетін операциялар жүргізеді. Пассивтік операцияға клиенттің өзі қатынасу сатысы банк тарататын ақша құралдарының ролі болса да, тиімді емес шығын да банк үшін маңызды.

Активтік операциялар жүргізу кезінде клиенттерге қызмет көрсету ұсынылғанда банк рөлі маңызды, бұлардың ішінде банктер жүргізетін бағалы қағаздармен (қор жинау операциясы) операциялары несиеліктен бөлінеді, өзіндік саясат шеңберіндегі сияқты клиент есебінен тапсырыс береді. Тәжірибелік тұрғыдан клиенттердің толық қатынасуы үшін банк операцияларының келесі тобы ұсынылады: Комиссиялық бастамада және клиенттерге тапсырыс бойынша жүргізілетін комиссиялық-делдалдық сенім білдіретін.

Бұл операциялардың барлығы «клиент-банк-клиент» схемасындағы және банк қызмет көрсетуінің түсінігінің тең мәнділігіне жауап береді. Банктердің клиент қаражаттарын жинау мақсаты тек тікелей пайда алу ғана емес, сонымен қатар қоғамдық қажетті төлем функцияларын орындай отырып, оларды келесідей пайдалану мақсатында осы қаржыларды шоғырландыру мүмкіндігі. Бұл үшін өз клиенттеріне ұсынылатын қызмет көрсетулер үшін негізінен комиссия тартады.

Сондықтан қортындылай келгенде банк - бұл банктің қаржылық қызмет көрсетуі және соңғы анықталған төлем пайдасына клиент тапсырысы бойынша жүргізілетін банк операциясы .

1. 2 Банк қызметі түрлерінің жіктелуі және оларды ұйымдастыру әдістері

Банктердің іс-әрекеттерінің мәнін оларды басқа органдардан ерекшелейтін анықталған немесе жүзеге асыратын қызметінен байқауға болады.

Банк қызметін клиент мүддесіне анықталған қызметті банктің жүзеге асыруы ретінде сипаттауға болады. Кез келген банк өнімінің негізінде қандай бір тұтынушылықты қанағаттандыру қажеттілігі жатыр.

Қазіргі уақытта бәрінен бұрын негізгі дәстүрлі қызметке салымдар жинау мен несиелер ұсыну қатысты. Банктер осы қызметтері бойынша пайыз айырмасына пайда үлесін алады. Бірақ, тек осы екі қызметтің шеңберіне банктік өнімнің көптеген әр түрлі нысандары жасалады.

Бүгінгі күні әмбебап банктер қаржылық қызмет пен банктік іс-әрекеттің барлық аспектілерін барлығын дерлік қамтитын өнімнің кең көлемін ұсынады. Сонымен бір мезетте басқа банктер бәсекелестікті жеңіп шығумен ұстап қалу мақсатында қатаң анықталған қызмет түрлерін көрсетуге мамандандырылуға талпынады.

Коммерциялық банктердің жүйесі ақша нарығының қалыптасуына заңды және жеке тұлғалардың қолма қол уақытша бос қаржыларына экономикалық негіз қалыптастыруға ықпал етеді, сонымен қатар мемлекет және оларды экономика мен халықтың тұтынымын қысқа мерзімде қанағаттандыруға пайдаланылады.

Коммерциялық банк өз клиенттеріне шаруашылық іс-әрекеттерімен қызмет көрсетумен байланысты несие, есеп айырысу және қаржы операцияларының барлық түрлерімен айналысады.

«Қазақстан Республикасының банк және банк іс-әрекеті туралы» заңына сәйкес банктер келесідей қызметтерді жүзеге асыруы мүмкін:

ақылы негізде депозиттерді орналастыру; банк корреспонденттерімен кленттерінің есептерін жүргізу мен оларға кассалық қызмет көрсету; заңды және жеке тұлғаларға қайтарымдылығы, мерзімділігі, толымдылығы шартымен қысқа мерзімді және ұзақ мерзімді несиелер ұсыну; инвестицияланатын қаражаттар иелерінің немесе иемденушілердің тапсырмалары бойынша капиталдық жұмсалымдарды қаржыландыру; заңда көрсетілген тәртіппен өз бағалы қағаздарын шығару (чектерді, вексельдерді, аккредитивтерді, депозиттік сертификаттарды, акцияларды және басқа да қаржылық міндеттемелерді) ; төлем құжаттарын сатып алу, сату және сақтандыру, олармен басқа да операцияларды жүргізу; ақшалай нысанда орындауды қарастыратын үшінші тұлғалар үшін кепілдеме және өзгеде міндеттемелерді беру; - тауар тасымалын талап ету құқын, сатып алу және қызмет көрсету, осындай талаптардың орындалуын және бұл талаптардын, инкассациялық (факторинг) тәуекелін өз мойнына алу;

- банктік операциялар бойынша брокерлік қызметтерді көрсету, клиенттердің тәуекелі бойынша олардың агенттері ретінде әрекет ету;

клиенттер үшін құжаттар мен бағалылықтарды сақтандыру бойынша қызметтер (сейфтік бизнес) ; коммерциялық мәмілелерді қаржыландыру, сондай-ақ сату құқынсыз (форфейтинг) ; клиенттердің тапсырмалары бойынша сенімдік операцияларды (қаражаттарды қарау және орналастыру, бағалы қағаздарды басқару) ; банктік қызметпен байланысты кеңес беру қызметін көрсету; лизингтік операцияларды жүзеге асыру. Ұлттық банкінің арнайы лицензиялары бар болса, коммерциялық банктер басқа да банктік қызметтерді жүзеге асыра алады. Соның ішінде шетел валюталарымен операцияларды жүргізу; халықтың ақшалай салымдарын қарау; ақшаларды аударуға байланысты қызметтерді көрсету (инкассация) .

Осы операцияларды топтай отырып, олармен атқарылатын негізгі қызметтерді былай құруға болады:

уақытша бос ақшалай қаражаттарды жинақтау (депозиттік операциялар) ; экономиканы және халықты несиелендіру (активтік операциялар) ; қолма-қол емес есеп айырысуларды ұйымдастыру және жүргізу; инвестициялық қызмет; клиенттерге басқа да қаржылық қызметтерді көрсету. Уақытша бос ақшалай қаражаттарды жинақтау - коммерциялық банктердің алғашқы дәстүрлі-базалық қызметі. Бұл банктің пассиві меншікті капиталы мен тартылған қаражаттардан тұрады. Меншікті капитал - банктің несиелік ресурстарының маңызды және ажырамас бөлігі, бірақ ол оның барлық ресурстарының тек 10%-ын құрайды. Басқа кәсіпорындармен салыстырғанда қаржылық ресурстар құрамында меншікті капиталдың төменгі деңгейі болуы мынандай жағдайлармен түсіндіріледі - біріншіден, банктер қаржылық нарықтарда қаржы делдалы ретінде басқа кәсіпорындардың, мекемелердің және халықтың уақытша бос қаражаттар сомасын депозит түрінде жинақтайды, осы жағдайда оларды тиімді басқарады, сондай-ақ олардың қауіпсіздігін қамтамасыз етеді және пайдалық негізде қарызды қарыз алушыға ұсынады. Екіншіден, депозиттерді мемлекеттік сақтандыру жүйесі болады, бұл салымдарды жаппай кері алу қауіптілігін төмендетеді. Үшіншіден, банктерге тартылатын депозиттер басқа кәсіпорындардың материалдық обьектілерінде орналастырған активтеріне қарағанда қондырғы ғимараты ыңғайлы, өтімді және нарықта оңай өткізіледі.

Басқа кәсіпорындармен салыстырғанда осы барлық міндеттемелер коммерциялық банктерге меншікті капиталдың тартылған ресурстарға өзара қатынасында өз міндеттерін жүзеге асыруға және дұрыс қызмет етуіне мүмкіндік береді. Ең алдымен меншікті капитал банк қызметін бастау үшін қажет. Сонымен қатар, офисті, жабдықтарды сатып алу және еңбек-ақыны төлеу, сондай-ақ банктік операцияларды дамытудың келесі кезеңдерінде шығындарды төлеу үшін қажет. Меншікті капитал - банктің қорғаныс кепілдік қоры. Осы сипатты меншікті капитал маңызды, сөзсіз міндетті қор болып табылады, банктің тұрақтылығы мен оның жұмысының тиімділігін қамтамасыз ету үшін банктік қаражаттар құрылымында оның рөлі өте жоғары.

Жоғарыда айтылып өткендей, банктер өздерінің активтік операцияларын жүзеге асыру үшін тартылған қаражаттардың 90%-нан жоғары бөлігін пайдаланады, сондай-ақ (банктер өз клиенттерінің уақытша бос ақшалай қаражаттарын жинақтайды. Дәстүрлі түрде осы қаражаттардың негізгі бөлігін депозиттер құрайды. ) депозит пен банктің клиенттерінің жинақ салымдарынан басқа мерзімді және мерзімсіз салымдарының барлығы түсіндіріледі (Банктердің ақшалай қаражаттарды салымдарға тарту және оларды пайда табу мақсатында орналастыру жұмыстары депозиттік операциялар деп аталады. ) Осылардың негізінде коммерциллық банктердің несиелік ресурстарының негізгі бөлігі құралады.

Банк мекемелері алдында олармен жинақталатын несиелік ресурстардың мөлшері мен өзіндік ерекшелігіне байланысты қарыз беруді қамтамасыз ету міндеттері орындарына қойылған жоқ болатын. Депозиттік саясат теориясының жасалмағандығынан біз шетел тәжірибесіне назар аудара аламыз. Жеке тұлғалар, іскерлік фирмалар, акционерлік компаниялар, жеке кәсіпорындар, коммерциялық емес ұйымдар, үкіметтік мекемелер, мемлекеттік кәсіпорындар, жергілікті билік органдары қаражаттарды коммерциялық банкітерге ынтамен орналастырады. Бұл бірнеше себептерімен түсіндіріледі. Біріншіден, банктер салымдардың үлкен сенімділігін қамтамасыз етеді, екіншіден, салымшылар өз салымдарын кез келген уақытта қайтаруды талап етіп қана қоймай, одан асатын сомада қарыз ала алады, үшіншіден, бұл салымдар табыс әкеледі.

Депозиттік операциялар мынадай қағидалармен ұйымдастырылады:

банктік пайда алуға немесе болашақта пайда алу үшін жағдай жасауға; депозиттік операциялар әрекет ету керек; - банк балансынын оперативтік өтімділігін демеу мақсатында икемді депозиттік саясат жүргізілуі керек;

- банк балансының өтімділігін жоғары дәрежеде демеп отыратын мерзімдік салымдарға депозиттік операцияларды ұйымдастыру процесінде ерекше назар аударуы қажет; депозиттік операциялармен қарыздарды беру бойынша операциялардын арасында мерзім және сомалар бойынша өзара байланыс пен сабақтастылықты қамтамасыз ету қажет;

- депозиттерді тартуға әрекет ететін банктік қызметтерді дамытуға шаралар қолдану;

Шетелдік банктік тәжірибеде алып тастау тұрғысынан қарағанда талап еткенге дейінгі депозиттер, мерзімді және жинақ салымдары деп ажыратылады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.