ГЕОЭКОЛОГИЯ ЖӘНЕ ҚОРШАҒАН ОРТА ПӘНІ БОЙЫНША ИНТЕРНЕТ ОҚУЛЫҒЫНЫҢ ҚҰРЫЛЫМЫ

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 75 бет
Таңдаулыға:

МАЗМұНЫ
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3

1 гЕОГРАФИЯНЫ ОҚЫТУДАҒЫ ИНТЕРНЕТ ОҚУЛЫҚТАРЫН ҚОЛДАНУ ... ...5
1.1 Оқытудың инновационды
әдістері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ...5
1.2 Географияны оқытудағы компьютерлі технологияны
қолдану ... ... ... ... ... ... ... ... 7

2 Оқыту процесінде интернет оқулықтарын қолдану ... ... ... ... ... ... 9
2.1 Электрондық оқулықпен жұмыс
жасау ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
9
2.2. Электрондық оқулық - оқу әдебиетіндегі жаңа жанры ... ... ... ... ... ... ... ... ..9

3 Геоэкология және қоршаған орта пәні бойынша интернет оқулығының
құрылымы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ..10
3.1
Силлабус ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 10
3.2 Материал
лекциялары ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ...30
3.3
СӨЖ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..64
3.4
Глоссарий ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...71

Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .75

ПаЙДаланылған әдебиеттер
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
.77

Кіріспе

Менің дипломдық жұмысымның тақырыбы: Геоэкологияны оқытудағы иновациялық
технологияларды пайдалану.
Дипломдық жұмыстың мақсаты соңғы кездегі электрондық оқулықтарды жасау
мемлекет деңгейінде талап етілуі және оны кеңінен қолдану болса керек.
Жұмыстың өзектілігі: қазіргі кездегі білім беру жүйесі, ақпараттық
технологияларды және компьютерлік телекоммуникацияны белсене пайдалануда.
Бұл жұмыс әсіресе компьютерлік техникамен және интернет желісімен
жабдықтау факторларына жағдай жасайды. Өздігінен білім алу мақсатымен
және қашықтықтан білім берудің құрамды бөлігі ретінде электрондық
оқулықтарды пайдалануға болады.
Қазіргі уақытта көптеген жоғарғы оқу орындарында Қазақстан экологиясы пәні
оқытылуда және бұл пән бойынша қазақша әдебиеттерді жоқтың қасында деуге
болады.
Қазақстан Республикасы Конституциясының 31-бабында мемлекеттік адамның
өміріне және денсаулығына қолайлы жағдай жасап, қоршаған ортаны қорғау
мақсатын көздейді делінген. 15.07.1997 ж. Қабылданған Қазақстан
Республикасы Қоршаған ортаны қорғау туралы Заңының 73 және 74- баптарында
экологиялық білім мен тәрбие берудің жалпыға бірдейлігі және үздіксіз болуы
қарастырылған, сонымен бірге басшылары аттестациялау кезінде олардың кәсіби
экологиялық әзірлігін ескеру керегі айтылған. Бұл ережелер мен ұстанымдар
Қазақстан Республикасы Білім туралы Заңында да көрініс тапқан.
Электрондық оқулық - мемлекеттік білім стандарт және сәйкес пәндерден
құралған мамандықтар мамандықтармен бағыттарға жоғары ғылыми және
әдістемелік деңгейде жасалған негізгі электрондық оқулық басылымы .
Оқу құралы - бұл, жарым-жарты немесе толық ауыстыратын немесе оқулық
толықтырушы және ресми бекітілген басылым.
Электрондық басылым - бұл графикалы, мәтіндік, сандық, бейне, фото және
басқа хабардың жиынтығы, сонымен қатар пайдаланушы баспа құжатнамалары.
Электрондық басылым кез келген электрондық сақтаушыда мүмкін атқарылған -
магниттікте ( магниттік бау, магниттік тегеріш және т.б.), оптикалық,
сонымен қатар қосымша электрондық компьютерлік желіде жарияланған.
Электрондық оқулық басылымы - ғылыми - практикалық білім облыстарына
лайықты жүйеге келтірілген материалдар болуы студенттермен және оқушы осы
облыстағы біліммен, іскерліктермен, дағдылармен кәсіби және белсенді
меңгеру қамсыздандыру. Электрондық оқулық басылымы жоғары дәрежелі көркем
дайындаумен орындауы, толық ақпараттанулық, әдістемелік инструментарий
сапасымен, техникалық орындалу сапасымен, көрнектілікпен, қисындымен және
баяндау жүйелілігімен жоғары дәрежеде орындалуы керек.
Оқулық - бұл оқу бағдарламаға және мемлекеттік стандартқа лайықты, оқу
пәні оның бөлімінің жүйелендірілген оқулық басылымы.
Электрондық оқулық құралы - бұл жарым-жарты немесе толық ауыстыратын
немесе оқулық толықтырушы және ресми бекітілген электрондық басылым.
Гипермәтін - бұл бір фрагменттен екінші фрагментке шапшаң өтуге мүмкіндік
беретін тармақты жүйемен жабдықталған байланысы бар және электрондық түрде
берілген мәтін.
Интелектауалдық түйін - математикалық операцияның сандық және символдық
формаларда іске асырушы бағдарламалардың арнайы кешені.
Оқу мекемесінң компьютерлік сыныбында немесе жатақханада оқушы дербес
жұмысы үшін сонымен қатар үйдгі арнайы компьютермен компьютерлік
пакеттердің(электрондық оқулық, құралдардың, тренажерлердің, тестерлердің
және т.б.) жасау мамандандырылған дәрісханалар компьютерлік ортаны шарты
жанында қазіргі білім реформасы.

1 Оқыту процесінде интернет оқулықтарын қолдану

1.1 Оқытудың иновационды әдістері

Электрондық оқулықтарды сабақтарда пайдаланудың тиімділігі
Қазіргі заман - ғылыми және ақпараттық технологиялар заманы. Уақыт өткен
сайын ақпараттардың таралуы да арта тусуде. Кейінгі кезде ақпараттар
көлемінің артуы мен компьютерлік технологиялардың жылдам дамуына байланысты
компьютерлік технологиялармен оқытуды белсенді түрде дамытып
келеді. Ақпараттық - комуникациялық технология электронды есептеуіш
техникасымен жұмыс істеуге, оқу барысында компьютерді пайдалануға,
модельдеуге, электронды оқулықтарды, интерактивті құралдарды қолдануға,
интернетте жұмыс істеуге, компьютерлік оқыту бағдарламаларына негізделеді.
Қазіргі кезде оқу жүйесін басқаруды автоматтандырудың әдістерін көлемді
және қарқынды қолдану, жан-жақты оқу, тәжірибелік және теориялық
мәселелерін зерттеуді, комплекстік ізденістерді жургізуді талап етеді.
Мысалға алсақ, бірнеше жылдар бұрын ақпаратты игеру үшін оқушылар тек кітап
қолданса, қазіргі кезде мектептерде интерактивті тақталар, мультимедиа
кабинеттері орнатылған. Ақпараттық-комуникациялық технологияның келешек
ұрпақты жан-жақты білім алуына, іскер әрі талантты, шығармашылығы мол,
еркін дамуына жол ашатын педагогикалық, психологиялық жағдай жасау үшін де
тигізер пайдасы аса мол. Елбасының Жаңа әлемдегі жаңа Қазақстан атты
жолдауында: Біз бүкіл еліміз бойынша әлемдік стандарттар деңгейінде сапалы
білім беру қызметін көрсетуге қол жеткізуіміз керек делінген, ХХІ ғасыр –
бұл ақпараттық қоғам дәуірі, технологиялық мәдениет дәуірі, айналадағы
дуниеге, адамның денсаулығына, кәсіби мәдениеттілігіне мұқият қарайтын
дәуір. Білім беру үрдісін ақпараттандыру – жаңа ақпараттық технологияларды
пайдалану арқылы дамыта оқыту, дара тұлғаны бағыттап оқыту мақсаттарын
жузеге асыра отырып,оқутәрбие үрдісінің барлық деңгейлерінің тиімділігі
менсапасын жоғарлатуды көздейді.
Электрондық оқулықпен оқытудың негізгі мақсаты: Оқыту үрдісін үздіксіз және
толық деңгейде бақылау, сонымен қатар ақпараттық ізденіс қабілетін дамыту.
Электрондық оқулық – деп білім берудің компьютерлік технологиясын кеңінен
пайдалануға негізделген электрондық оқып-үйрену құралдарын айтады.Қазіргі
мектептің даму болашағы қоғамның даму үрдісімен үнемі өсіп отыратын ақпарат
көлемінің әртүрлі тегімен анықталады. Оқушыларға білім беруде жаңа оқыту
технологияларын қолдану, инновациялық бағытта жұмыс жасау заман талабына
сай талап етілуде. Оқу процесінде компьютерді тиімді пайдалану және қолдану
кейінгі жылдары айтарлықтай оң тәжірибе беріп отыр. Атап айтсақ мектеп
оқушыларының өз бетімен ізденісі, пәнге деген қызығушылығын арттырып,
шығармашылығын дамытуға, оқу қызметінің мәдениетін қалыптастыруға, дербес
жұмыстарын ұйымдастыруға ерекше қолайлы жағдай туғызып отыр.
Ақпараттық технологиялар практика жузінде қоғамдағы барлық мамандық
салаларына байланысты пәндерді оқытуға қатысты. Оқытуда ақпараттық
–коммуникациялық технологияны пайдалану бойынша біліктілік арттырудан
өткен педагогтардың улесі 2015 жылы олардың жалпы санының 90% құрайды
деп 2020 жылға дейін арналған стратегиялық бағдарламада көзделген. Олай
болса, география пәнінің мұғалімі де компьютерді жетік меңгеріп
информатикада хабар болуы қажет.
Әлеуметтік-экономикалық жағдайды, білім мазмұнын дамытудың бүгінгі
күйін есепке ала отырып, Қазақстан Республикасындағы 12 жылдық білім беру
стандартында қабылдап отырған негізгі құзыреттіліктерді: проблеманың
шешімін табу (өзіндік менеджмент), ақпараттық және коммуникативтік
құзыреттіліктерді дамыту қажет екендігін айта кетуіміз керек.
Стандартта ақпараттық құзырет келесі бөліктерді қамтиды:
- оқу іс-әрекетін іске асыру ушін ақпараттарды іздеу, талдау және тандап
алу
- оқу әрекетінің мақсаттары мен міндеттеріне сәйкес таңдап алынған оқу
материалдарын жіктеу
- оқу іс-әрекетінде пайдалану ушін алынған ақпараттарды өндеу және өзгерту
- өнделген ақпараттарды оқу іс-әрекеті үрдісінде қолдану
- сыни тұрғысынан талданған ақпараттар, негізінен, саналы шешім қабылдауға
- өз бетінше мақсат қоюға және оны негіздеуге, жоспарлауға және осы
мақсаттарға жету ушін танымдық қызметтерді жузеге асыруға
- өз бетінше шешім табуға, талдауға, іріктеу жасауға, қайта құруға,
сақтауға, тусіндіруге және ақпараттарды тасымалдауға
География ғылымы өте қызықты да күрделі. Пәнге қызықтыру арқылы,
оқушыға табиғаттың курделі құбылыстары мен заңдылықтарын ұғындырып ,
сапалы білім беру мұғалімнен үлкен шеберлікті, оған қоса ғылым мен техника
жаңалықтарын, яғни жаңа педагогикалық технологияларды әр сабағында тиімді
қолдануды талап етеді.
Жаңа ақпараттық технологияны сабақта пайдалану, оқушының шығармашылық
интеллектуалдық қабілетінің дамуына,уөз білімін өмірге пайдалана білу
дағдыларының қалыптасуына ықпал етеді.
Білім беру субъектілерін қазіргі заман талабына сай ,Жерсерік арнасы
арқылы қашықтықтан оқыту және электрондық оқулықтарды пайдаланып география
пәніне деген қызығушылығын арттыру әрбір география мұғалімінің міндеті.
Сонғы жылдарда жаңа технологиялардың көмегімен оқыту-бұрыннан
пайдаланатын жуйелерге қосымша емес, дәстурлі жүйелермен тұрақты
байланыста, оқыту процесінде оқытушы мен оқушы арасында тиімді субъектілік
қатынас болып табылады.
Электронды оқулықтар оқушының білім қорымен қаруландырып қана қоймай,
танымдық белсенділігін арттыруда алатын орны ерекше.Мектебімізде география
пәні бойынша 6-10 сыныптарға арналған оқулықтар бар. Бұл оқулықтар Білім
стандарты мен оқу бағдарламасының талаптарына сай жасалынған.
География пәні басқа пәндермен салыстырғанда, картамен жұпжазбас
бірлестікте екенің ескеріп, оқушылардың география сабағында материкпен
дуние бөлігіндегі және аралдағы елдер мен халықтар жайында ,қызғылықты
деректерді тек оқулық мәтіндегі берілген карта, сызба, сурет немесе
диаграммаларды пайдаланумен ғана шектелмей,электрондық оқулықта көрсетілген
бейне арқылы пайдаланған тиімдірек.
Материктердің қалыптасуын, дамуын және қазіргі табиғат жағдайындағы
ұқсастықтарын, солтустік және оңтустік жарты шар материктерін көзбен көріп,
есте сақтау ушін,жерсерік арнасы арқылы қашықтықтан оқыту жуйесін
пайдаланған жөн.
Оқушылар оқулықпен жұмыс істеу барысында географиялық әдебиеттер мен
карталар, сызбалар, суреттер және қосымша кестелерді пайдалану арқылы
біліктіліктерін арттыратын болса көзбен көріп, электрондық оқулықтың
көмегімен есте сақтау қабілетін және пәнге қызығушылығын арттырады.

1.2 Географияны оқытудағы компьютерлі технологияны қолдану

Қоғамның ақпараттық инфрақұрылымын дамыту үдерісінде пайда болған
интеллектуалдық ортада адамға өмір бойы өз білімін жетілдіріп отыруға зор
мүмкіндік беріліп отыр. Бұл мүмкіндік жаңа білім беру жүйесі құрылған
жағдайда іске асырылмақ. Демек, ақпараттық қоғамда жаңа заманға лайықты
білім беру жүйесін қалыптастыру білім беруге ақпараттық-коммуникациялық
технологияларды (АКТ) ендірумен тікелей байланысты. АКТ құралдары өзінің
дидактикалық мүмкіндіктерімен оқыту жүйесінің барлық компоненттеріне
(оқытудың мақсатына, мазмұнына, әдістері мен ұйымдастыру түрлеріне) әсер
етуімен қатар, адамның интеллектуалдық, шығармашылық әлеуетін,
аналитикалық, сыни ойлау қабілетін, оқу барысында түрліше ақпарат
көздерімен өздігінше жұмыс істей алу қасиетін дамыту секілді күрделі
педагогикалық міндеттерді шешуді де қамтамасыз етеді. Мұндай АКТ
құралдарының қатарына Интернет-технологияларды жатқызуға болады.
Зерттеуші ғалымдар интернет-технологияларға түрліше анықтамалар береді.
Мысалы, Р.Н.Авалуев пен Н.Г.Астафьева интернет-технологияларды Интернет
желісінде ақпараттарды алу, өңдеу, сақтау, жіберу және пайдалану қызметін
қамтамасыз ететін автоматтандырылған орта ретінде қарастырады. Ал,
З.Р.Девтерева интернет-технологияларға Интернет желісіндегі әртүрлі
ақпараттық ресурстарды: сайттарды, блогтарды, форумдар мен чаттарды,
электрондық кітапханалар мен энциклопедияларды, интерактивті оқулықтарды
құру және олардың қызметін үйлестіру технологияларын жатқызады.
Зерттеуші А.А.Андреев жаңа ақпараттық технологиялар жөніндегі білімдер мен
дағдылардың өзгеру динамикасының қарқындылығы және интернет-технологияларды
өз қызметінде жоғары деңгейде пайдалана алатын кәсіби мамандарға деген
сұраныстардың артуы мен оны тиімді қолдана алатын мамандардың аз болуы,
соның салдарынан оқу орындарындағы компьютерлік парктердің тиімсіз
пайдаланылуы арасындағы қарама-қайшылық оқыту құралы ретіндегі интернет-
технологиялардың дидактикалық мүмкіндіктерін оқу үдерісінде толығымен
қолдануға кері әсерін тигізіп келе жатқандығын атап көрсетеді.
А.А.Андреев пен Ю.Б.Рубиннің анықтамасы бойынша Интернет-технология деп,
білім беру қызметінде оқу-әдістемелік материалдармен пайдаланушыларды
қамтамасыз ету үшін Интернет желісін пайдалануға неізделген технологияны
айтамыз. Ол ашық білім беру жүйесіндегі оқыту үдерісінің негізгі ядросы
болмақ.
Интернет желісін пайдалануға негізделген технологиялар білім жүйесінде
үлкен табысқа ие болуда. Білім берудегі Интернет-технологиялар ұғымын
С.Ю.Губин, В.Т.Мотчин және Б.А.Мордвинов толық, кеңінен ашуға тырысады:
Білім берудегі Интернет-технологиялар – кешендік, заманауи, бүкіл әлемде
бір компьютерлік, желілік құрал-жабдықтар жиынтығынан тұратын, сондай-ақ,
әмбебап бағдарламалық-әдістемелік қамтамасыз етуден тұратын, ең бастысы,
оқу үдерісін бұрын соңды болмаған ақпарат көлемімен қамтитын, саны бойынша
да, қол жетімділігімен де, пайдалану және табу жылдамдығымен де
ерекшеленетін, ақпараттың бүкіл әлемдік массивінен тұратын көп қырлы
көлемді ақпараттық орта.

2 Географияны оқытудағы қолданылатын оқыту әдістері

2.1 Электрондық оқулықпен жұмыс жасау

Электрондық оқулық - мемлекеттік білім стандарт және сәйкес пәндерден
құралған мамандықтар мамандықтармен бағыттарға жоғары ғылыми және
әдістемелік деңгейде жасалған негізгі электрондық оқулық басылымы .
Оқу құралы - бұл, жарым-жарты немесе толық ауыстыратын немесе оқулық
толықтырушы және ресми бекітілген басылым.
Электрондық басылым - бұл графикалы, мәтіндік, сандық, бейне, фото және
басқа хабардың жиынтығы, сонымен қатар пайдаланушы баспа құжатнамалары.
Электрондық басылым кез келген электрондық сақтаушыда мүмкін атқарылған -
магниттікте ( магниттік бау, магниттік тегеріш және т.б.), оптикалық,
сонымен қатар қосымша электрондық компьютерлік желіде жарияланған.
Электрондық оқулық басылымы - ғылыми - практикалық білім облыстарына
лайықты жүйеге келтірілген материалдар болуы студенттермен және оқушы осы
облыстағы біліммен, іскерліктермен, дағдылармен кәсіби және белсенді
меңгеру қамсыздандыру. Электрондық оқулық басылымы жоғары дәрежелі көркем
дайындаумен орындауы, толық ақпараттанулық, әдістемелік инструментарий
сапасымен, техникалық орындалу сапасымен, көрнектілікпен, қисындымен және
баяндау жүйелілігімен жоғары дәрежеде орындалуы керек.
Оқулық - бұл оқу бағдарламаға және мемлекеттік стандартқа лайықты, оқу
пәні оның бөлімінің жүйелендірілген оқулық басылымы.
Электрондық оқулық құралы - бұл жарым-жарты немесе толық ауыстыратын
немесе оқулық толықтырушы және ресми бекітілген электрондық басылым.
Гипермәтін - бұл бір фрагменттен екінші фрагментке шапшаң өтуге мүмкіндік
беретін тармақты жүйемен жабдықталған байланысы бар және электрондық түрде
берілген мәтін.
Интелектауалдық түйін - математикалық операцияның сандық және символдық
формаларда іске асырушы бағдарламалардың арнайы кешені.
Оқу мекемесінң компьютерлік сыныбында немесе жатақханада оқушы дербес
жұмысы үшін сонымен қатар үйдгі арнайы компьютермен компьютерлік
пакеттердің(электрондық оқулық, құралдардың, тренажерлердің, тестерлердің
және т.б.) жасау мамандандырылған дәрісханалар компьютерлік ортаны шарты
жанында қазіргі білім реформасы.

2.2. Электрондық оқулық - оқу әдебиетіндегі жаңа жанры.

Электрондық оқулық (тіпті ең жақсы) кітаптың орнын ауыстырмайды және
ауыстырмау тиіс. Әдеби туындыларды экранизациялау басқа жанраға жатады,
дәл осылай электрондық оқулықта тағайындау туындыларының жетілген жаңа
жанрына жатады. Электрондық оқулық барысы оқулар және әдеттегі оқулық
зерттеуінің тек қана емес тиісті емес ауыстыру (барлық оқиғаларда біз кез
келген жанр жақсы үлгілерін түсінеміз), ал қарама-қарсы, кітаптың артынан
кірісу оқушыны түрткі болу.
Электрондық оқулық жасауына арналған нақ сондықтан жақсы оқулық
жеткіліктісіз алу, навигациямен оның жабдықтау (гипермәтінді жасау) және
бай көрнекті материалмен (құрал мультимедисымен қоса) және компьютер
экранында іске асыру. Электрондық оқулық суреттермен мәтінге емес тиісті,
анықтамаға айналдырылмауы керек.
Электрондық оқулық түсіну және есте сақтауды жеңілдетуге барынша көп тиісті
(және де белсенді) маңызды ұғымдардың, бекітулердің және үлгілер ең, басқа
оқу процесіне қатыстыра, әдеттегі оқулық, адамдық борыш мүмкіншіліктері
болғанмен, сонымен қатар, есту және қызу жад, сонымен қатар компьютерлік
түсіндірулер қолдана алады.
Мәтіндік құрастырушы тиісті шек қойылған болу - өйткені әдеттегі оқулық,
қағаз және тереңдету зерттеуге арнаған қол қалады жіңішке игерілгенді
материал компьютерінде.
1. Көрнекілік принциптер: әрбір тарау жаңа түсініктерді есте сақтау мен
түсінуін жеңілдету үшін визуация мен текстен кадр коллекцияларынан
құралатыны болу керек;
2. Тармақталу принципі: қолданушының кез келген тарауғаөту таңдауы үшін
әрбір тарауда басқа тараулармен гипермәтінді сілтемелерімен байланысуы
керек;
3. Қалыптастыру принципі: студент өздігінен кадрлар ауысымын басқарады,
экранға кез келген мысал санын шақырту мүмкіндіктері болады. Оқытушы
есептің деңгейіне байланысты белгіленген есептердің шешу. Сонымен қатар
белгіленген күрделік деңгейіне байланысты бақылау сұрақтарына жауап беру;
4. Үйренісу принципі: электрондық оқулық қолданушының оқу барысында үйреніп
жатқан материал күрделігі мен тереңдігін меңгеруін үйрету;
5. Комплекстік демеу принципі: кез келген уақытта қолданушы көп есеп шығару
мен көптеген мысалдарды қарастыру, үйреніп жатқан материалдарға зейін
қойғызуға комплекстік демеу алу керек. Компьютер тек қана ірі өзгерістер,
әртүрлі есептелер мен графиктер құрастыру ған емес, кез келген күрделі
деңгейдегі математикалық операцияларны шығарады;
6. Жинақтылық принципі: электрондық оқулықты жаңа тармақталған тақырыптарды
қосуға және кеңейту жолымен қатар әр пән бойынша электрондық кітапхана
құрастыру және студенттің оқытушылық және зерттеушінің жеке электрондық
бірікккен электрондық кешенге сыйғызуға мүмкіндік беретіндей форматта
орындалуы керек.

3 Геоэкология және қоршаған орта пәні бойынша интернет оқулығының
құрылымы

3.1 Силлабус бағдарламасы

1. Оқытушы жөнінде мәлімет
Курманбаева Айгуль Сапарбековна, и.о. доцент
Кафедрада болу уақыты: 8.00-16.00
Мекен-жайы: Абылай-хан көшесі 1320 тел: 42-24-62
2. Пән жөнінде мағлұмат
Пән атауы: Геоэкология
өткізілу уақыты: 1.09.10. –25.12.10.
Кредит саны : 3 (90 сағат). ауд. 45 сағ., СӨЖ - 45 сағ.
Мамандығы: Экология және География

Кусеместр кредит
рс саны
1 Жалпы химия 1.1 Металдардың қоспалары оксидтер
1.2 Химиялық баға беру әдістері
1.3 Организмдердің биохимиялық ролі
2 Жалпы биология 2.1 Экология өсімдіктермен жануарлардың
қоршаған ортамен уласуы , қалыптасуы және
қарым-қатынасы.
2.2 Биоценоз: тұсініктеме, продуценттер,
концументтер
2.3 Биологиялыќ спектр
3 Жалпы гидрология 3.1 Экожұйедегі су режимі
3.2 Ормандардың су аймақтары
Метеорология жєне3.3 Су айналымы
4 климотология 4.1 Ауа массаларының жылжуы.Адвекция, конвекция
4.2 Акклиматизация
Топыраќтану 4.3 Қышқыл жаңбыры климатоскопия
5.1 Топыраќтардың экологиялық-географиялық
5 бөліктері
5.2 Минералды қоспалар тыңайтқыштар
5.3 Топырақтарды қорғау

Постреквизиттері: Пән бойынша алынған білімді қолдану салалары:
• дипломдық жобалар
• педагогикалық практика

4..Пәннің қысқаша мазмұны, оқыту мақсаттары:

Пәннің негізгі мақсаты: табиғатты қорғау түралы ілімнің ғылым негіздерін
жердің табиғи антропогендік жүйелерінің экологиялық саны ретінде
геоэкологияның негіздеуші принциптерін зерттеу, анықталған заңдылықтарды
қолданбалы экологияның теориясымен тәжірибесіне іс жузінде қолдану.
Пәнді оқыту мәселелері: геоэкологияның теориялық негіздерін ашып көрсету,
табиғатты қорғаудың концепцияларын және құрамдас бөліктерін ғылыми
таныстыру. Пәнді оқу нәтижесінде студент;
А) білу керек:
• қоршаған ортаның экологиялық факторларының құрылымын;
• техногенездің экологиялық проблемаларын;
• геожүйелерді шаруашылықта игерудің геоэкологиялық принциптері;
Б) істей білу керек:
• адамның бұзылған геожүйелер аясына бейімделу жағдайларын есептеуді;
• антропогенездің геожүйелерге әсерінің экологиялық салаларын алдына ала
болжауды;
В) тәжірибе жинауы керек:
• созологиялық (табиғат қорғау) карталарын құрастыруда;
• мекенжай (эдатоптар) импиерінің картасын құрастыруда.

Модуль 1. Қоғам мен табиғаттың өзара ықпалдасуы.

Тақырып 1. Геоэкологияның оқу пәні, нысаны, теориясы.

Қазіргі ғылыми – техникалық революция кезеңіндегі қоғам мен табиғаттың
өзара ықпалдасуы. Экожүйе, биогеоценоз, ландшафт түралы негізгі тусініктер.
Қоршаған ортаның сапасы, оның көрсеткіштері. Экологиялық тұрақсыздық
геожүйелерге түрлі экологиялық факторлардың әсерінің нәтижесі екендігі.
Экологиялық факторлардың жіктелуі, олардың әсерінің заңдылықтары. Геожүйе,
интегралды геожүйе, табиғи – техникалық геожүйелер (ттг) терминдерінің
тусініктері. ХХ - ғасырдың басынан бергі ғылым мен техниканың ара
қатынасының негізгі кезеңдері ТТГ-і жобалаудың негізгі қағидалары.
Техникалық ландшафттардың экологиялық жағдайларын бағалаудың критерийлері
мен әдістері. Ғаламшардың биологиялық ресурстары. Қоршаған ортаны қорғаудың
халықаралық астарлары. БҰҰ, ЮНЕСКО, ДДҚ (ВОЗ) және табиғат қорғау
мекемелері. Табиғат қорғаудың халықаралық қоғамы. Биоалуантүрлілікті қорғау
түралы.

Тақырып 2. Техногенез салдары.

Геоэкология: пәні мен мақсаты. Геоэкология стратегиясы. Қоғам мен
табиғаттың қазіргі ғылыми – техникалық революция кезеңіндегі өзара қарым –
қатынасы. Геоэкологияның теориясы, нысаны, зерттеу пәні. Геоэкологияның
стратегиясын қарастырамыз. Геоэкологияның құрылымы.
Экологиялық факторлар және олардың геожүйелерге әсерінің заңдылықтары.
Экожүйе, биогеоциноз, ландшафт түралы негізгі тусініктер, қоршаған ортаның
сапасы оның көрсеткіштері. Экологиялық тұрақсыздық геожүйелерге түрлі
экологиялық факторлардың әсерінің нәтижесі екендігі. Экологиялық
факторлардың жіктелуі, олардың әсерінің заңдылықтары.
Адамның экологилық тұрғыда жағдайларға бейімделуі. Экологиялық
тұрақсызданған табиғи ортаның концепциясы, оның негізгі белгілері. Адамның
толеранттылығын анықтаушы көрсеткіштері. ШРШ қалыптары. А. И. Перелмман
бойынша техногенездік ауытқулар. Биогеохимиялық эндемдер. Ластаушылардың
кешенді әсерінен туындайтын аурулар.
Геожүйелердің антропоорнықтылығы, қоршаған ортаның экологиялық сапасын
бағалау көрсеткіштері және әдістері. Антропогендік ландшафттар – қазіргі
замандық ландшафттардың бір бөлігі ретінде. Ландшафттардың орнықтылығы,
оның қамтамасыз ету механизмдері. Геожүйелердің антропоорнықтылығының
көрсеткіштері. Геожүйелердің орнықтылығының жіктелуі. Табиғи ортаның
экологиялық сапасын бағалау әдістері.
Техногенездің экологиялық мәселелері. Техногенез терминінің тусінігі.
Барлық көптүрлі антропогендік әсерлердің 3 улкен сыныпқа жіктеу – эмисиялық
әсерлер, фондттық – параметрлік әсерлер және ландшафттық – деструкциялық.
И. В. Комардың ресурстық оралым (цикл) концепциясы (тұжырымы).
Табиғи – техникалық геожүйелер – жүйелік геоэкологиялық талдауының нысаны
ретінде. Терминдерінің анықтамасы: геожүйе, интегралдық геожүйе, табиғи –
техникалық геожүйелер. 20 ғасырдың басынан бастап ғылымның және техниканың
өзара байланысының негізгі этаптары. ТТГЖ жобалау негізгі принциптері.
Техникалық ландшафттардың экологиялық жағдайының бағалау әдістері мен
критерийлері.

Модуль 2. Табиғи ресурстарды қорғау.

Тақырып 3. Табиғат қорғау мәселелері.

ҒТК дәуіріндегі табиғат қорғау мәселелері. Алғашқы қоғамның болу
кезеңдерінен бастап табиғи ортаға антропогендік әсерін талдау. Планетаның
өзара негізгі факторы антропогендік әсер. Экологиялық тепе – теңдікте
бұзылуының мәселесі Рим клубының іс - әрекеті.
Атмосфераның қорғауы. Атмосфералық ауа терминінің анықтамасы. Атмосфераның
ластануының көздері. Өздік тазалау атмосфераның қасиеті. Атмосфералық
ауаныңластанудан қорғау шаралары. Гигиеналық нормативтер – ШРШ, ШҚШ, ШБЭН.
Нормативтерді сақтау бақылау әдістері.
Топырақ және жер ресурстарды қорғау. Планетаның жер фондының жағдайын
талдау. Жер ресурстарды негізгі пайдалану формалары. Қазақстан
республиканың жер фондының құрылысы. Топырақ эрозиясы және онымен куресу.
Пестициттердің альтернативасы биоәдістері, оларды пайдалану. Жерлерді
қорғау, жер кадастры.
Жер қойнауы ресурстарын қорғау. Жер қойнауы терминінің анықтамасы. Табиғи
ресурстардың жіктелуі. Жаңғырмалы және жаңғырмалысыз ресурстар.
Қазақстанның жанармай – энергетикалық ресурстары. Жер қойнауының
байлықтарын қорғау және тиімді пайдалану принциптері.
Су ресурстары және оларды тиімді пайдалану. Гидросфера терминінің
анықтамасы. Жер усті және жер асты сулары. Суды пайдалану.Су қоймаларының
ластаушы түрлері мен көздері. Су қоймаларының өздік тазалану қасиеті. Су
қорғау шаралары.
Өсімдік және жануар әлемін қорғау. Планетаның биологиялық ресурстары.
Адамзатқа және тірі организмдерге өсімдік ресурстарының маңызы.
Өсімдіктердің биоөнімділігін жоғарлату үшін биотехнологиялық зерттеулерді
пайдалану. Орманның маңызы, олардың жіктелуі. Жануар әлемінің ресурстары.
Биоресурстарды қорғау шаралары.

Тақырып 4. Табиғи ортаның негізгі үрдісі (процестері) және табиғи
кешендерге антропогендік әсері.

Ландшафттарды қорғау. Антропогендік ландшафттар – географиялық ғылымының
қазіргі бағыты. Ф. Н. Мильков бойынша антропогендік ландшафттардың
жіктелуі. Экспулатациялық ландшафттар. Бұзылған ландшафттарды жақсарту
шаралары. Ландшафттарды қорғау.
Табиғи аймақтарды қорғау. Дуние жузінің табиғи аймақтарды қорғау. Табиғи –
қорық фонды. ТАҚ жіктелуі және категориялары, қорықтың ұйымдастыру және
кеңістік құрылысы, мақсаты, анықтамасы: ҚР қорықтарды баяндау.
Табиғатты қорғау эколого – шаруашылық және экономикалық аспектілері.
Геожүйелерді оптималдық жағдайларда ұстауына бағытталған шаралардың
бағасының экономикалық бағасы. Сыртқы экономикалық баға. Табиғи ортаның
өзгерутенденциясының болашақ болжауының бір жолы – баланс. Табиғи –
шаруашылық аудандастыруының принциптері және географиялық болжау.
Табиғатты қорғау мәселесін шешуін халықаралық бірлестік. Қоршаған ортаны
қорғауының халықаралық аспектілері. Табиғатты қорғау ұйымдары ХҰҰ, т.б.
Табиғатты қорғау халықаралық бірлестігі. Биоалуантүрлілікті қорғау түралы.

5. Сабақ жоспары
5.1. Аудиториялық сабақтардың күнтізбелі-тақырыптық жоспары

№ Тақырып атауы Дәріс Зерт.саб. СОӨЖ СӨЖ
1 2 3 4 5 6
Модуль 1. Қоғам мен табиғаттың өзара ықпалдасуы.
1.1. Қазіргі ғылыми – техникалық2 1 3 3
революция кезеңіндегі қоғам
мен табиғаттың өзара
ықпалдасуы.
1.2. Экологиялық тұрақсыздық 2 1 3 3
геожүйелерге түрлі
экологиялық факторлардың
әсерінің нәтижесі екендігі
1.3. Геожүйе, интегралды 2 1 3 3
геожүйе, табиғи –
техникалық геожүйелер (ттг)
терминдерінің түсініктері.
1.4. ХХ - ғасырдың басынан бергі2 1 3 3
ғылым мен техниканың ара
қатынасының негізгі
кезеңдері ТТГ-і жобалаудың
негізгі қағидалары
1.5. Адамның экологилық тұрғыда 2 1 3 3
жағдайларға бейімделуі.
Экологиялық тұрақсызданған
табиғи ортаның концепциясы,
оның негізгі белгілері.
1.6. Геожүйелердің 2 1 3 3
антропоорнықтылығы,
қоршаған ортаның
экологиялық сапасын бағалау
көрсеткіштері және
әдістері.
1.7. Техногенездің экологиялық 2 1 3 3
мәселелері.
1.8. Табиғи – техникалық 2 1 3 3
геожүйелер – жүйелік
геоэкологиялық талдауының
нысаны ретінде.
Модуль 2. Табиғи ресурстарды қорғау
2.1. ҒТК дәуіріндегі табиғат 2 1 3 3
қорғау мәселелері.
2.2. Атмосфераның қорғауы. 2 1 3 3
2.3. Топырақ және жер 2 1 3 3
ресурстарды қорғау.
2.4. Жер қойнауы ресурстарын 2 1 3 3
қорғау.
2.5. Су ресурстары және оларды 2 1 3 3
тиімді пайдалану.
2.6. Ландшафттарды қорғау. 2 1 3 3
Табиғи аймақтарды қорғау.
2.7.Табиғатты қорғау эколого – 2 1 3 3
шаруашылық және
экономикалық аспектілері.
Барлығы: 30 15 45 45

5.2. СОӨЖ күнтізбелі-тақырыптық жоспары

СОӨЖ Әдебиетке Басқа құралдар
№ СОӨЖ тақырыптары сағат сілтеме жасау (сайттар,
саны (нег.қос.) электр.оқулықтар)
1 2 3 4 5
1 Экожүйе, биогеоценоз, 3 1,2 (н),1,2 (қ) электрондық нұсқа
ландшафт түралы негізгі
тусініктер. Қоршаған
ортаның сапасы, оның
көрсеткіштері.
2 Экологиялық факторлардың 3 1,2 (н),1,2 (қ) электрондық нұсқа
жіктелуі, олардың әсерінің
заңдылықтары.
3 Қоршаған ортаны қорғаудың 3 1,2(н), электрондық нұсқа
халықаралық астарлары. 1,2,5,6,7,8 (қ)
БҰҰ, ЮНЕСКО, ДДҚ (ВОЗ)
және табиғат қорғау
мекемелері. Табиғат
қорғаудың халықаралық
қоғамы. Биоалуантүрлілікті
қорғау түралы.
4 Экологиялық факторлар және3 1,2(н),5,6,7,8 электрондық нұсқа
олардың геожүйелерге (қ)
әсерінің заңдылықтары.
5 Биогеохимиялық эндемдер. 3 1,2(н),5,6,7,8 электрондық нұсқа
Ластаушылардың кешенді (қ)
әсерінен туындайтын
аурулар.
6 Антропогендік ландшафттар 3 1,2(н),5,6,7,8 электрондық нұсқа
– қазіргі замандық (қ)
ландшафттардың бір бөлігі
ретінде.
7 Барлық көптүрлі 3 1,2(н) электрондық нұсқа
антропогендік әсерлердің 3 2,3,5,6,7,8 (қ)
үлкен сыныпқа жіктеу –
эмисиялық әсерлер,
фондттық – параметрлік
әсерлер және ландшафттық –
деструкциялық.
8 Табиғи – техникалық 3 1,2(н),5,6,7,8 электрондық нұсқа
геожүйелер – жүйелік (қ)
геоэкологиялық талдауының
нысаны ретінде.
9 ТТГЖ жобалау негізгі 3 электрондық нұсқа
принциптері. 1,2(н),5,6,7,8
(қ)
10 Техникалық ландшафттардың 3 1,2(н), электрондық нұсқа
экологиялық жағдайының 2,3,5,6,7,8 (қ)
бағалау әдістері мен
критерийлері.
11 Экологиялық тепе – 3 1,2(н), электрондық нұсқа
теңдікте бұзылуының 2,5,6,7,8 (қ)
мәселесі Рим клубының іс
- әрекеті.
12 Гигиеналық нормативтер – 3 1,2(н),
ШРШ, ШҚШ, ШБЭН. 3,4,,8 (қ)
13 Қазақстанның жанармай – 3 1,2(н),
энергетикалық ресурстары.. 5,6,7,8 (қ)
14 Өсімдік және жануар әлемін3 1,2(н),
қорғау 2,3,4,8 (қ)
15 Табиғи – шаруашылық 3 1,2(н),
аудандастыруының 2,3,4,8 (қ)
принциптері және
географиялық болжау.

5. Аудиториялық сабақтардың күнтізбелі-тақырыптық жоспары

Рн Тақырып атаулары Дәріс
сағаты ЗСС СОӨЖ СӨЖ
сағаты сағаты сағаты

Модуль 1.
Қоғам мен табиғаттың өзара ықпалдасуы
1.1. Қазіргі ғылыми – техникалық 2 1 3 3
революция кезеңіндегі қоғам мен
табиғаттың өзара ықпалдасуы.
1.2. Экологиялық тұрақсыздық геожүйелерге2 1 3 3
түрлі экологиялық факторлардың
әсерінің нәтижесі екендігі
1.3. Геожүйе, интегралды геожүйе, табиғи 2 1 3 3
– техникалық геожүйелер (ттг)
терминдерінің тусініктері.
1.4. ХХ - ғасырдың басынан бергі ғылым 2 1 3 3
мен техниканың ара қатынасының
негізгі кезеңдері ТТГ-і жобалаудың
негізгі қағидалары
1.5. Адамның экологилық тұрғыда 2 1 3 3
жағдайларға бейімделуі. Экологиялық
тұрақсызданған табиғи ортаның
концепциясы, оның негізгі белгілері.
1.6. Геожүйелердің антропоорнықтылығы, 2 1 3 3
қоршаған ортаның экологиялық сапасын
бағалау көрсеткіштері және әдістері.
1.7. Техногенездің экологиялық 2 1 3 3
мәселелері.
1.8. Табиғи – техникалық геожүйелер – 2 1 3 3
жүйелік геоэкологиялық талдауының
нысаны ретінде.
Модуль 2.
Табиғи ресурстарды қорғау
2.1. ҒТК дәуіріндегі табиғат қорғау 2 1 3 3
мәселелері.
2.2 Атмосфераның қорғауы. 2 1 3 3
2.3 Топырақ және жер ресурстарды қорғау.2 1 3 3
2.4 Жер қойнауы ресурстарын қорғау. 2 1 3 3
2.5 Су ресурстары және оларды тиімді 2 1 3 3
пайдалану.
2.6 Ландшафттарды қорғау. Табиғи 2 1 3 3
аймақтарды қорғау.
2.7 Табиғатты қорғау эколого – 2 1 3 3
шаруашылық және экономикалық
аспектілері.
Барлығы: 30 15 45 45

5.3. Пәнді оқу-әдістемелік құралдармен қамтамасыздандыру картасы

№ оқулықтар, оқу тілі авторы, шыққан Оқулық , оқу
оқу құралдары жылы, құралының саны электронд
баспахана (данасы) ық түрі
кафед-радкітап-
а ханада
1 2 3 4 5 6 7
1 Геоэкология орысша Алматы: 1
Рауан,1993ж
2 Геоэкология орысша Чигаркин А.В. 1
Казахстана. -Алматы:Казах.
Университет, 2006
3 Основы қазақша Чигаркин А.В. - 1
ландшафтного Алма-Ата: Изд.
прогноза КазГУ, 1982. -108
с.
4 Основные қазақша Чигаркин А.В. 12
проблемы Алма-Ата: Изд.
ландшафтоведения КазГУ, 1974. -
и охраны природы 135 с.
Казахстана.
5 Геоэкология қазақша Чигаркин А.В. - 5
Казахстана. Алматы: Санат,
1995.
6 Экология. қазақша Оспанова Г.С. 5
Бозшатаева Г.Т.
-Алматы:
Экономика, 2002
7 Тұрақты даму қазақша Әділов Ж.М. – 5
және айналадағы Алматы, 1998
орта.
8 Экология и орысша Рыскулова С.Т.-
радиация Алматы: Гылым, 15
2000
9 Радиоактивность орысша Сапожников Ю.А. и 1
окружающей среды др. – М.: Бином,
Лаборатория
знаний, 2006
10 Экология және қазақша Баешов А.- 1
таза су Алматы: Дәнекер,
проблемалары 2003
11 Экология и орысша Баешов А.- 1
охрана почв Алматы, 1991
засушливых
территории
Казахстана
12 Экология қазақша Оразбаева Р.С., 20
негіздері Дәрібаева А.О. –
Астана, 2001

Негізгі әдебиет:
1. “Геоэкология негіздері ” Әдістемелік ұсыныстар А.В.Чигаркин Алматы,
1992.
2. “ Қазақстанның геоэкологиясы ” А.В.Чигаркин “ Санат ” шығ. 1995.
3. Оқулық. Табиғат қорғау, Каженбаев С., Махмутов С.Алматы, Ана тілі,
1992.
4. Табиғат қорғау. Оқулық. Банников А.Г., Рустамова А.К., Вакулин А.А.,
Москва 1985

Қосымша әдебиет:
1. Джаналиева К.М., Будникова Т.И., Вилесов Е.Н. и др. Физическая
география Республики Казахстан. – Алматы: Казак университетi, 1998. –
266.
2. Одум Ю. Экология. Перевод с англ. яз. т.т.1,2. Мир,1986
3. Беспамятнов Г.П., Кротов Ю.А. Предельно-допустимые концентрации
химических веществ в окружающей среде.- Л., Химия, 1995. - 528 с.
4. Бельгибаев М.Е., Зонов В.Г. Эколого-географические условия дефляции почв
Северного и Центрального Казахстана.-Алма-Ата: Наука,1982
5. Израэль Ю.А. Экология и контроль состояния природной среды.-М.:
Гидрометеоиздат, 1984
6. Безуглая Э.Ю. и др. Чем дышит промышленный город - Л.: Гидрометеоиздат,
1991
7. Банников А.Г. Рустамов А.К. Вакулин А.А. Охрана природы.– М.:
Агропромиздат, изд. второе, переработанное и дополненное, 1985
8. Чигаркин А.В. Геоэкологическое районирование и экологичеcкая
реконструкция нарушенных геосистем Казахстана. Вестник Каз.ГУ, серия
географическая. Алматы, 1996
9. Богачев В.П. Экологический потенциал геосистем; подходы, принципы и
методы изучения. Вестник Каз.ГУ, серия географическая. Алматы, 1996
10. Исаченко А.Г. Оптимизация природной среды. - М.: Мысль, 1980.
11. Вишаренко В.С, Толоконцев Н.А. Экологические проблемы городов и
здоровье человека. - Л.: Знание, 1982
12. Иноземцев А.А. Научно-технический прогресс и охрана ландшафтов. - М.:
Знание, 1982
13. Полетаев П.И., Швецов М.М. Рациональное природопользование и охрана
окружающей среды. - М.: Знание, 1982
14. Бродский А.К. Краткий курс общей экологии. М.: Изд.ДЕАН+АДИА - Санкт-
Петерб., 1996. С.7-9
15. Реймерс Н.Ф. Экология. Теории, законы, правила, принципы и гипотезы. -
М., 1994
16. Реймерс Н.Ф. Природопользование. Словарь-справочник. - М.,1990. С.
639-641
17. Сытник К.М., Брайан А.В., Городецкий А.В. Биосфера. Экология. Охрана
природы. Справочное пособие: Киев.,1987. С. 510-523
18. Гирусов Э.Г Основы социальной экологии. - М.: Изд-во Российского
университета дружбы народов, 1998
19. Чепурных Н.В., Новоселов А.Л. Планирование и прогнозирование
природопользования. - М.: Интерпракс, 1995. С.136-140
20. Пономаренко О.И. Мониторинг и методы контроля объектов окружающей
среды. – Алматы: "Казак университетi", 1998
6. Студенттердің өздік жұмыстары бойынша сабақ жоспары

№ Ұсынылатын № тапсырманы
әдебиеттер тапсыру
Сабақ тақырыбы СӨЖ тапсырмалары СОӨЖ бақылаууақыты

түрі
№ беті, §
оқу және тарау
құрал
1 2 3 4 5 6 7
1.1 Техникалық Техникалық 1,2(н), Тарау-1, ауызша
ландшафттардың ландшафттар. 4,5(қ) §1-8
экологиялық Экологиялық 5-26
жағдайларын жағдайларын беттер
бағалаудың бағалаудың
критерийлері критерийлері мен
мен әдістері. әдістері.
Ғаламшардың Ғаламшардың
биологиялық биологиялық
ресурстары. ресурстары.
1.2 Техногенез Геоэкология: 1,2,3(н)Тарау-1, ауызша
салдары. пәні мен , § 9
мақсаты. 2,3,4(қ)27-32
Геоэкология беттер
стратегиясы
Қоғам мен
табиғаттың
қазіргі ғылыми –
техникалық
революция
кезеңіндегі
өзара қарым –
қатынасы.
Геоэкологияның
теориясы,
нысаны, зерттеу
пәні.
Геоэкологияның
стратегиясын
қарастырамыз.
Геоэкологияның
құрылымы.
1.3 Экологиялық Экожүйе, 1,2(н), Тарау-3, Б.ж.№1
факторлар және биогеоценоз, 2,3,4(қ)§ 13-16
олардың ландшафт түралы 39-54
геожүйелерге негізгі беттер
әсерінің түсініктер.
заңдылықтары. Қоршаған ортаның
сапасы оның
көрсеткіштері.
Экологиялық
тұрақсыздық
геожүйелерге
түрлі
экологиялық
факторлардың
әсерінің
нәтижесі
екендігі.
Экологиялық
факторлардың
жіктелуі,
олардың әсерінің
заңдылықтары.
1.4 Адамның Адамның 1,2(н), Тарау-3, ауызша
экологиялық толеранттылығын 2,3,4(қ)§ 17-20
тұрғыда анықтаушы 54-63
жағдайларға көрсеткіштері. беттер
бейімделуі. ШРШ қалыптары.
А. И. Перелмман
бойынша
техногенездік
ауытқулар.
1.5 Геожүйелердің Ландшафттардың 2,3(н), Тарау-3, Б.ж.№2
антропоорнықтылорнықтылығы, 2,3,4 §21-27
ығы, қоршаған оның қамтамасыз ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.