Мектепте дарынды балаларға білім беруді ұйымдастыру

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 68 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

Кіріспе . . . 3

І тарау. Дарындылықтың ғылыми педагогикалық-психологиялық

негіздері

1. 1. Дарындылық туралы айтылған ғылыми ой-пікірлерге шолу . . . 5

1. 2. Мектептің жоғарғы оқу орнымен байланысы . . . 14

1. 3. Балалардың дарындылығын диагностикалаудың мазмұны . . . 18

ІІ тарау. Мектепте дарынды балаларға білім беруді ұйымдастыру

2. 1. Дарынды балалар мұғаліміне сипаттама . . . 32

2. 2. Саралап оқыту - дарынды балаларға білім берудегі басты қағида . . . 44

2. 3. Жүргізілген эксперименттік тәжірибелік жұмыстар . . . 48

Қорытынды . . . 59

Қолданылған әдебиеттер тізімі

Қосымшалар

Кіріспе

Зерттеудің өзектілігі: 1) жалпы білім беру жүйесі, педагогика ғылымы білім берудің философиялық негізін, оның стратегиялық бағыты мен жалпы мақсатын, білім беруді жүзеге асырудың жолдары мен әдістерін айқындауды, ертеңгі уақыт талабы тұрғысынан қайта қарау кезеңін бастан кешіруде. Қабілетті, дарынды балаларды бөлектеп оқытудың дүниежүзілік тәжірибеде ғасырдан астам тарихы бар. Ол қоғамның өркениетті дамуындағы ең бір күрделі әлеуметтік проблема.

1996 жылғы Елбасының арнайы «Дарынды балаларға арналған мектептерді мемлекеттік қолдау және дамыту» жөніндегі жарлығы, дарынды балаларға білім берудің мемлекеттік деңгейдегі маңыздылығын және оның біздің жағдаймыздағы көкейкестілігін көрсетеді. Бір жағынан, дарынды балаларға білім берудің мәнділігі мен өркениетті елдердегі сан алуан тәжірибелер, екінші жағынан, оның дамуының кеңес мектебінің практикасында кешуілдеп қалуы, жаңа ашылып отырған оқу орнының мақсаты мен міндеттеріне бірден мүлде жаңаша, басқа көзқараспен қарауды талап етті. Өркениетті елдердегі дарынды балаларға білім берудің тәжірибесі, оған негізделген педагогикалық идеялар қаншалықты нәтижелі болғанмен, ол өзінен-өзі біздің жағдайымызды шешпейтінді. Ол үшін бізге білім берудің тым күрделі міндеттерін шеше алатындай ғылыми-әдістемелік база, қолайлы білімдік орта керек еді.

2) Республика Президенті Назарбаев Н. Ә. 27. 05. 1996 жылғы жарлығында дарынды балаларға арнап арнайы оқыту жоспарын дайындауды ұсынған болатын. 1996 жылдан бастап Қазақстанда «Дарын» атты арнайы бағдарлама жұмыс істей бастады. Бірақта мұндай жұмысты балалардың психологиялық ерекшеліктерін зерттемей, білмей жүргізу мүмкін емес.

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2004 жылғы 17 қарашадағы №124 бұйрығына сәйкес «Дарын» Республикалық ғылыми - практикалық орталығы 2004 жылғы желтоқсанның 11-12 күндері Астана қаласында дарынды балалармен және жастармен жұмыс саласындағы инновациялық әлеуметтік-педагогикалық жобалардың Республикалық III фестивалі өтті.

Фестивальға қатысу үшін республиканың барлық аймақтарынан барлығы 108, оның ішінде 12 ауылдық және 58 қалалық мектептерден тапсырыстар түсті. Оның 20-сы «Дарын» РҒПО-ның желісі бойынша дарынды балаларға арналған білім ұйымдарынан, 50-і жалпы білім беретін ұйымдарынан. Фестиваль ауылдық мектептерде де дарынды балаларды анықтау, оқыту және дамыту бойынша белгілі дәрежеде жұмыстар жүргізілетіндігін көрсетті.

Дарынды балалармен жұмыстың мақсаты иновациялық озық тәжірибесін тарату, дарынды балаларды анықтаудың, оқытудың және дамытудың жаңа әлеуметтік және психологиялық педагогикалық технологияларын енгізу, педагогтардың дарынды балалармен жұмысқа кәсіптік жеке дайындығын арттыру.

Ғылыми аппарат

Зерттеудің мақсаты : дарынды балаларға білім берудің ғылыми педагогикалық негіздерінің маңыздылығына талдау жасау.

Зерттеу объектісі: дарынды балаларға арналған мектептердегі білім берудің нәтижелері

Зерттеу пәні: дарынды балаларға білім берудің педагогикалық негіздері

Зерттеу міндеттері:

1. дарындылық ұғымына түсінік беру.

2. дарынды балалар мектептерінің жоғарығы оқу орнымен байланысы.

3. дарындылықты диагностикалау әдістері және оларды саралап оқыту

4. дарын балалардың мұғалімдеріне сипаттама

5. ізденіс жұмыстарына талдау жасау

Зерттеудің болжамы: егер, бүгінгі педагогика ғылымының теорияларына сүйене отырып, «дарынды бала» ұғымын дәл анықтай білсек, оқыту процесінде білім дәрежелері деңгейлес оқушыларды біріктірсе, білім мазмұнын, оқыту жолдарын саралап білім беру принципіне сәйкестендірілсе педагогикалық білім берудің маңыздылығы арта түсер еді.

Зерттеудіңжұмыс әдістері :педагогикалық, психологиялық социологиялық, әдістемелік әдебиеттерге талдау жасау, мамандандырылған дарынды балаларға арналған мектептердегі оқу- тәрбие процесіндегі озық тәжірибелерге талдау жасау, зерттеу нәтижелерін қорыту.

Зерттеу көздері: таңдалған тақырыпқа байланысты жазылған әлеуметтанушылар, педагогтар мен психологтардың ғылыми еңбектері, Қазақстан Республикасы Президентінің «Дарынды балаларға арналған мектептерді мемлекеттік қолдау және дамыту» жөніндегі Жарлығы, ҚР «Дарынды балаларды оқытатын мамандандырылған мектептің ережелері», ҚР «Білім туралы» Заңы, ҚР Үкіметінің ресми материалдары мен құжаттары, білім беретін мекемелердегі озат тәжірибелер.

Зерттеу базасы: Ақмола облысы, Шучье ауданы, Климовка орта мектебі

Зерттеудің сынақтан өтуі: педагогика кафедрасының оқытушыларының қабылдауымен дипломдық жоба алдын-ала қорғаудан өтті, Щучье аудандық психологтар бірлесітігінің отырысында талдаудан өтті.

Диплом жұмысының құрылымы: кірсіпе, екі тарау, қорытынды, әдебиеттер тізімі, қосымшалардан тұрады.

І тарау. Дарындылықтың ғылыми педагогикалық психологиялық негіздері

1. 1. Дарындылық туралы айтылған ғылыми ой-пікірлерге шолу

Дарын дегеніміз адам бойында негізінен ана сүтімен, ата тегімен даритын құбылыс. Дарын - адамның белгілі бір дүниеге психологиялық қабілеттілігі. Осы қабілетті дер кезінде анықтап, оны одан әрі дамыта білу қажет. Жалпы адам баласы табиғатында қабілетсіз болмайды. Біреулердің қабілеті жоғары, екінші біреулердің қабілеті орташа, ал үшінші біреулердің қабілеті төмен болады. Өз қабілетіне сай бала көздеген мақсатына қол жеткізе алады.

Дарындылық данышпандыққа жеткізген деп халық бекер айтпаған. Әлемдегі аты шулы данышпандықтардың бәрі балалықты бастан кешірген, бірақ ешбір адам анадан данышпан болып тумайды, тек қабілет иесі, дарын иесі болып дүниеге келеді. Демек, осы дарын иесін шеберлікке жеткізетін қоғам, мектеп. Әрине өте сирек те болса, өмірде дарындылықтың туа пайда болатын жағдайы кездеседі. Әлемнің ірі композиторы Моцарт 4 жасында күрделі музыкалық шығармалар жаза бастаған. Бетховен тас құлақ саңырау бола тұра ұлы музыкаларды жазған. Мұндай дарын иелері өте сирек кездеседі. Дегенмен адам қабілетінің дамуына мектептегі оқу мен білімнің, тәрбиенің маңызы зор.

Психологиялық зерттеулердің анықтағанындай, бала қабілеті, санасы, өмірге көзқарасы әр түрлі. Мұғалімнің басты міндеті осы ерекшелікті дұрыс түсіне білуде жатыр. Педагогика ғылымының талабы бойынша мұғалім, ұстаз жан-жақты сауатты, мәдениетті болуы тиіс. Яғни, мұғалімнің психологиялық танымы, сезімі, көзқарасы ерекше болып, осы қасиеттеріне сүйене отырып, мұғалім ата-ананы, алдындағы балаларды дұрыс танып, қарым-қатынасты дұрыс жолға қоюы мүғалімнің жоғары маман иесі екендігінің белгісі. Оның үстіне бала бойындағы ерекшелікті, қабілетті мұғалім танып, соған бағыттап білім мен тәрбие берсе баланың болашағының ірге тасы дұрыс қаланады.

«Әр халықтың өркендеп дамуы үшін алдымен азаттық пен білім керек» деген екен Ш. Уәлиханов.

Ұзақ жылдар бойы Кеңес дәуірінде «Қабілетсіз бала жоқ!» деген жәдігөй, екі жүзді ұран жарияланып, барлығы «дарын» деп танылған. Олай болса, барлық балалар дарын деп танылса, таланттармен жұмыс істеп, оларға оқыту мен тәрбиенің ерекше әдістерін әзірлеп, білікті және білгір мұғалімдер даярлаудың да қажеті бар ма? . . . Осылайша, өкінішке орай, ұзақ жылдар бойы небір қабілетті, талантты, дарынды балалар кейде елеусіз қалып жатты. Қазақ мектептерінің жағдайында осы жайттың ойдағыдай жүзеге асуына оралғы болатын факторлар да жеткілікті болды. Соның бірі көптеген мұғалімдер мен тәрбиешілердің психологиялық, педагогикалық білім жүйелерінің саяздығы, олардың жұмыс бастылығы, қабілетті шәкірттермен дербес жұмыс жүргізуге уақыт бөлмеуі т. б.

Ал қазіргі таңда, біздің республикамызда еліміздің егемендік алуы нәтижесінде бұл мәселе жан-жақты қарастырылып, қазіргі заманға сай білім беру үрдісінің қарқыны білім беру жүйесінің алдына мүлдем жаңа міндеттер қойып отыр. Азаттық алу нәтижесінде қоғамдық өмірдің барлық салаларында соның ішінде, білім беру саласында жүріп жатқан демократияландыру мен ізгілендіру мектептегі осы күнге дейінгі дағдарыстан шығаратын қуатты талпыныстарға жол ашты. Білім берудің жаңа жүйесі жасалып, оқу-тәрбие үрдісінде елеулі өзгерістер енгізіліп, білім берудің мазмұны жаңарып, жаңа көзқарас, басқаша қарым-қатынас пайда болуда.

Табиғатынан дараланып туған, ерекше қабілетті балаға қамқорлық жасалып жатқан қазіргі кезеңде балалардың жеке басын тәрбиелеуде, оның жан дүниесінің рухани байюына, азамат, тұлға ретінде қалыптасуына көңіл бөлінуде.

1996 жылы Елбасының қолдауымен «Дарын» республикалық ғылыми практикалық орталығы құрылып, орталықтың басты бағыты мынадай
болды: дарынды балалардың қабілеттерін дамытуға қолайлы жағдайлар туғызу; оқушыларды шығармашылық жұмыстарға бағыттау т. б.
Сонымен қатар, осындай ой-өрісі жоғары таңдаулы
тұлғаларды анықтау және іріктеу бағытындағы жұмыстар жүйесін жасауға «Дарынды балаларға арналған мектептерді дамыту және мемлекеттік
қолдау туралы» Президенттің Жарлығы, «Жас таланттарды қолдаудың мемлекеттік бағдарламасы», «КАТЕV" халықаралық қорының
қызметі мүмкіндік туғызып отыр.

Дарынды балаларға арналған мамандандырылған мектептер - ерекше дарынды білім алушылардың әлеуметті мүмкіншіліктерін мейлінше толық дамытуға арналған, жалпы орта білім беретін мекемелер. Оның негізгі мақсаты - әрбір оқушының жеке ерекшелігін дамыту, қабілетін ескере отырып шығармашылығын қалыптастыру үшін ерекше жағдайлар жасау.

Дарынды балаларға арналған мамандандырылған мектептердің типтік оқу жоспары Қазақстан Республикасының Білім министрлігінің 1994 жылғы 14 сәуірдегі № 156 бұйрығымен бекітілген базистік оқу жоспары және Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым министрлігінің 2002 жылғы 24 қыркүйекте № 693 бұйрығымен бекітілген мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарының негізінде әзірленген.

Дарынды балаларға арналған мамандандырылған мектептердің типтік оқу жоспары білім алушылардың оқу жүктемесінің
жалпы көлемін, білім беру салаларының және оқу пәндерінің құрамын анықтайды, сыныптар, білім беру салалары мен оқу пәндері бойынша білім
мазмұнын меңгеруге берілетін оқу уақытын бөледі.

Дарынды балаларға арналған мамандандырылған мектептердің жұмыстық оқу жоспарының ерекшеліктері мен жұмыс істеу жағдайларын ескере отырып әзірлеуге және іске асыруға арналған нормативтік базасы болып табылатын типтік оқу жоспары «Дарын» РҒПО-мен келісіледі және жергілікті атқару органдарында бекітіледі.

Типтік оқу жоспарының құрылымында мыналар белгіленген:

А) мектептегі базалық білім мазмұнының ядросын көрсеткетін инварианттық оқу жүктемесі,

Ә) оқушылардың мүдделігі мен қабілеттеріне сәйкес олардың жеке тұлғасын дамытуға бағытталған вариативтік оқу жүктемесі, білім беру салаларында белгіленген пәндерді оқытуға, жаңа оқу курстарын, факультативтерін енгізуге, дара және топтық сабақтар жүргізуге пайдаланылады.

Біз дарынды деп белгілі бір қабілеті көпшіліктің орташа қабілетінен ерекшеленетіндерді айтып жүрміз. Өмір сүретін орта, берілетін тәрбие осы ерекшеліктердің одан әрі дамуына көмектеседі немесе оны мүлдем жоқ қылады. Мәселен, саусағынан бал тамған зергердің табиғи алмазды бриллиантқа айналдырғаны сияқты, қолайлы ахуал, тамаша кәсіби ұстаздық кез-келген ерекше қабілетті оқушыны дарынға айналдыра алады. Міне, осы бір ойдан анық мәселе - педагогика мен психологияда көптеген «тар жол, тайғақ кешулерден» өтіп, өз жолын енді тауып келеді.

Көптеген ғалымдар дарындылықты генетикалық нәрсе деп қарастырып, көп қиналта қоймайды. Тіпті кейбіреулері мұны дұрыс заңды
нәрсе ретінде қабылдау керектігін алға тартады. Белгілі ағылшын психологы Г. Айзенк осы мәселе жайындағы көзқарасын былай дейді: «Термометрді
алғаш ойлап тапқанда ғылымда жылу құбылысы, оның өлшем бірліктері туралы мәлімет өте мардымсыз болды . . . түбінде жылулық теориясы
термометр және басқа да құралдармен өлшеулер
жүргізу арқылы дамыды емес пе?" Сөйтіп, Айзенк дарындылық туралы түбегейлі, тұрақты қорытынды шығаруға асықпаған жөн деп ойын тұжырымдайды.

ХІХ-ХХ ғ. тоғысында ассоциативтік психологияда дарындылық мәселесіне функционалдық көзқарас туындады. А. Бэн, В. Вундт, Д. Мишель, Г. Спенсер, Т. Циген сияқты психолгтар ой-өріс дарындылығын диагностикалау үшін 5 негізгі функцияны өлшеп, зерттеу керектігін айтады. Олар: ой, зейін, ерік, қабылдау және есте ұстау.

Тек XX ғ. басында ғана ғалымдар нағыз дарынды ғылыми қызмет, ғылыми ойлау, оны белгілі бір даму сатысының соңғы нәтижесі деп түсіндіреді. Кезінде Платонның өзі ақындықты «өнер мен білімнің арқасында емес, құдайдың анықтауы мен кернеген сезімінен» туындайды деген болатын. Ал Сократ өзінің ерекше қасиетін түсіндіргенде «маған көмекке әрдайым мейірімді перім - гений келеді» деген екен. Әлбетте, дарындылық, тұқым қуалаушылықтан, ұрпақтан ұрпаққа берілетіндігі сөзсіз. Ендеше Абайдай ұлы тұлғаны өмірге әкелген Құнанбайды дарынды емес деп кім айтады?

Канада ғалымы Д. Хебб «генотиптік интеллект» деген ұғымды енгізді. Бұл таза тұқым қуалайтын интеллект сыртқы ортамен қарым-қатынас орната
отырып, «фенотиптік интеллектіні» құрайды. Соңғысының деңгейі бәрімізге белгілі тест әдісімен анықталады. Хеббтің ойынша ген арқылы берілу
мен сыртқы ортаның әсерінің арасындағы қатынас 8 : 2. Мұнда 8 - тұқым қуалаушылық, 2 - сыртқы орта. Осыдан ол мынадай қорытындыға келді: ой-
өріс бұл мәдени әлеуметтік орта мен индивидтің тәжірибесінен пайда болатын өнім, ал осы тәжірибені ассимиляциялап (жинақтап) тиімді
пайдалана білудің 80% генотиптік құрылымға байланысты. Хеббтің және басқа да гендік дарындылықты жинақтаушылардың тұжырымдамаларды практик-ғалымдар мен білім қызметкерлері тарапынан қатты сынға алынды. Олардың 1-ші "қарсылығы - қатып қалған интеллектіні" жоққа шығарудан басталады. 8 бен 16 жас арасындағы сынақтан өткен оқушылардың 50
пайызы ғылымның әртүрлі саласынан әр дәрежеде ой-өріс деңгейін көрсете білген. Сонда оқушы сегіз жыл ішінде тұрақсыз интеллектуалды дарындылығын танытқан. Нақты шүбә келтірмейтін немесе көпшілік мойындаған дарындылық туралы тұжырымдама болған емес және бұл бағыттағы жақсы жетістіктерге қарамастан оны жоқ деуге болады. Әйтсе де, бұл жағдай дарындылықты ғылыми тұрғыдан зерттеушілерді іздеу керектігін айта бастады. Содан әр түрлі, өзара қарама-қайшы шиеленіскен көзқарастарды жүйелей отырып, ғалымдар дарындылықты жалпы және арнаулы деп екіге бөліп қарастыруға көшті Неміс ғалымы В. Штерн
жалпы дарындылық интеллектіден өзгеше, оны индивидтің өз ойын жаңа талаптар, мақсаттар мен міндеттерді орындауға саналы түрде бағыттай алатын қабілеті деп түсіндіреді. Арнаулы дарындылық - бұл белгілі бір бағытта ерекше қабілеттер таныта білуі. Мысалы: қолөнер, сурет, ақындық және т. б. Сонда көптеген бір-біріне байланыссыз арнаулы факторлар түбінде ақыл-ой қабілетін, интеллектіні құрайды. Дегенмен, іс-әрекеттің әр алуан саласында ұлы жетістіктерге жету үшін интеллекті емес, психиканың одан да
күрделі ерекшеліктері: жаңа ұшқыр ойлар мен идеяларды туындату және қисыны көп стандартты емес есептердің шешімін таба білу қабілеті болуы
керек. Мұны психологияда креативтілік деп атайды.

XX ғ. 50-60 жылдары креативтік ұғымы интеллект ұғымының дарындылықты сипаттаудағы монополистік құқығынан толығымен айыра бастады. Сонымен жоғарыда қарастырып отырған мәселе бойынша ойымызды қорытындыласақ, дарындылық - тұлғаның жалпы интегралды қасиеті екендігі анық көрініп түр. Тек қана бір салада ерекші қабілетті болып, ал өмірдің басқа жақтарынан дәрменсіз болу табиғатта сирек кездесетін құбылыс. Атақты суретшілердің көпшілігі өлең жазған, керісінше ақындардың біразы сурет, қолөнермен қосымша шұғылданып, жақсы туындылары мен халқын тамсандырған. Дарындылық немесе ерекше қабілеттілікті балалық шақта жалы универсалдық тұрғыдан қарастырған жөн. Ал уақыт өтісімен, тұлғаның есейюімен бұл қабілет өзінің арнаулы қырларын көрсетеді, пәндік дәрежеге, мазмұнға ие болады.

Әр түрлі іс-әрекеттер аймағына қажет, ептілік-дағдылар бірлігін жеңіл әрі нәтижелі игеруді қамтамасыз етуші жалпы қабілеттер ерекшелігін дарындылық деп атайды.

Дарындылық әрбір адамның ақыл-сана, оқу, шығармашылық, көркемөнер, адамаралық қатынастар түзу және психомоторлық
қызметтерінде көрініс береді.

Н. Ожеговтың сөздігінде дарындылық «Табиғаттан берілген ерекше қабілет деп түсіндіріледі. Адами ойлау, ізденімпаздық - табиғаттың адамзатқа берілген тамаша сыйы. Бұл қабілет барлық адам бойынан табылары да сөзсіз. Дегенмен, табиғат оны бәріне бірдей етіп бөлмей,
біреуге көптеу, бреуге аздау, ал үшіншіге мүлде жарытпай тарататыны да анық». Ал Ә. Алдамұратов: «Адам қасиеттерінің даралық ерекшеліктеріне талант, дарындылық сияқты қасиеттер де жатады.

Дарындылық - адамның белгілі бір іске деген айрықша қабілеттілігі, өнердің қандай да бір саласында өзін ерекше қырынан көрсетуі. Мұны мынадан айқынырақ түсінуге болады: қазақ даласында өздерінің ақындық, әншілік, серілік қасиеттерімен танылған Ақан сері, Біржан сал, Үкілі Ыбырай, Әсет, Мәди тәрізді басқа да таланттардың есімдері осы кезеңге дейін ел есінде» дейді.

Дарындылық - үлкен нышаннан туындайтын қабілеттің түрі. Дарындылық адамның сәби кезінен байқалатын ерекше таланттығы, өнердің бір түріне туа бейімділігі. Мысалы: Дюрер үш жасында өз суретін салған, Моцарт жеті жасында төрт соната жазған. Гаусс он төрт жасында өзін математика әлеміне танытқан. Қабілеті жан-жақты дамыған адамдарды дарынды деуден гөрі қабілетті деу орынды. Дарын - туа біткен ерекше қасиет. Ол - дара психологиялық және педагогикалық құбылыс. Ал қабілеттілік әр адамда болатын, еңбектанумен, ізденіспен жетілетін қасиет. Дарындылық - балаға білім беруде туа біткен алғырлық қасиеттің тәрбие жүйесіндегі әдіс-тәсілдермен бірлесе келіп, жеке тұлғаны қалыптастыруға ықпал етуінің нәтижелік көрінісі.

Адамның білуге деген ынта-ықыласының бала бойында туа біткен алғырлық қасиетімен ұштасуын ақыл-ой қабілетінен байқауға болады. Дарындылықтың әр түрі болады. Солардың бірі әлеуметтік дарындылық, оны лидерлік деп те атайды. Ол мектепте де, жанұяда да ешқандай уайым туғызбайды және өте ерекшеленіп тұрады.

Ал бәрінен де көп танылған түрі - көркем өнерпаздық дарындылық (музыкалық, сурет және сахналық) .

Ерекше спорттық дарындылық - бұл психомоторлық дарындылық. Академиялық дарындылық оқуға деген ерекше икемділікте байқалады, бұл болашақта жақсы маман болуға көмектеседі және олар өте жоғары мамандандырылған жеке тұлға болып қалыптасады.

Интеллектуалдық дарындылық - ойлау ерекшелігі жоғары деңгейде, материалды меңгеруі, түсінуі, сөйлеу білуі шапшаң. Қорытынды жасауға, фактілерді талдауға деген қабілеті зор Мінезінде қырсықтығы бар "қиын" балалардың түрі. Пікірталастардан ләззат алады, мақтанғанды қалап тұрады.

Шығармашылық дарындылық - әлемге өзгеше қарайды және шаблонды емес ойлауда байқалады. Бірақ олар алға қойған мақсаттарына жете бермейді де, жолы болмағыштар болып көрінеді. Олар бала кезінде де мектепте және жанұяда барлығы тітіркендіреді. Бұндай баланы дер кезінде байқап, оған көмек көрсету керек.

Жалпы дарынды балаларды оқуға күштемеу керек. Олар өздеріне көбінесе күрделі және интеллектуалды жұмыс іздейді. Дарынды балалар үлкендермен қарым-қатынасты қажет етеді, өйткені олар оны жақсы түсінеді және оған сүйсінеді. Ал құрбылары оны түсінбейді, жиі оны мазақтайды, оған күліп, келеке ат қояды. Бұндай балалардың сезімталдығы өте жоғары дамыған: қызба келеді, жоқ нәрсеге ашулануы мүмкін, бірақ бұл еркелік емес, темпераментінің көрінісі.

Шығармашылық балалар әзілқой, тілдері қыршаңқы келеді. Олардың моторикасы мен қабылдауы басқа балалардан өзгешеленіп тұрады. Ал, енді біреулері қырсық, тікмінезді, өзімшіл, тынышсыз, және тазасүйгіш болады.

Дарынды балалардың ерекше тобын қорытындылай келіп, мынаны айта кететін жөн: дарынды балалар сонымен қатар, ақыл-ой нашар жетілгендермен, жас өспірім заң бұзушылармен, маскүнемдердің балаларымен қатар Бүкіл әлемдік денсаулық қорғау қоғамының шешімі бойынша «Қауіпті топ» қатарына енді.

Дарынды балалар туралы білім беру заңының № 3 бабында «Жеке адамдардың білімділігін ынталандыру және дарындылығын дамыту» деген тарауда жазылған. Оларға ерекше тәрбие қажет: арнайы жеке оқу бағдарламасы, арнайы дайындалған мүғалімдер мен арнаулы мектептер ұйымдастырған жөн. Бұл дарынды балалардың ерекшелігі мен проблемасын қарастыратын және есепке алатын ерекше мектеп болуы тиіс. Бұндай балаларға қойылатын тапсырмалар да күрделілігімен ерекшеленуі керек.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.