Зеренді өңірінің мәдени, тарихи және табиғи ескерткіштері

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 60 бет
Таңдаулыға:

Мазмұндама

Кіріспе . . . 3

1. Зеренді өңірінің табиғи ескерткіштері . . . 8

2. Зеренді өңірінің мәдени ескерткіштері . . . 15

3. Зеренді өңірінің тарихи ескерткіштері . . . 28

4. Зеренді өңірінің жүргізіліп жатқан археологиялық жұмыстар . . . 33

5. Зеренді өңірінің ұлттық саябақтары мен қорықтары . . . 41

6. Зеренді аумақтық экологиялық жағдай . . . 46

7. Зеренді өңірінің санаториялары мен демалыс кешендері . . . 51

8. Зеренді өңірінде саяхат бағдарларын ұйымдастыру

жолдары . . . 56

9. Зеренді өңіріндегі жаяу саяхат түрлері . . . 59

10. Зеренді өңіріндегі саяхатшылық, аңшылық

бағдарламаларын ұйымдастыру жолдары . . . 65

Қорытынды . . . 70

Қолданылған әдебиет . . . 73

Кіріспе

Туризм елдің толықтай аудандарының экономикасына белсенді түрде әсер етіп отыр. Туризм саласында шаруашылық субъектілерін құрастыру және жұмысқа салу, жол көлігі, сауда, коммуналдық, мәдени, медициналық қызмет көрсетумен тығыз байланысты. Осылайша туризм өндірісі басқа да көптеген экономикалық секторларға қарағанда мультипликатордың күшті әсеріне ие десе болады.

Туризм - демалыс, көңіл көтеру, спорт және мәдениет пен табиғат қатынасымен тығыз байланысты қызмет, ол алдын ала жоспарланады және жекелей және ұжымдық жетілдіру құралы ретінде тәжірибеден өтеді. Ол жағдайда ол өзіндік білім алу, толеранттық және халықтар мен мәдениеттің арасындағы айырмашылықты танудың таптырмас факторына айналады.

Туризмнің жедел әрі әркездік өсуін, қоршаған ортаға, экономиканың бар секторына және қоғамның әл-ауқатына күрделі әсерін ескерте отырып Үкімет Қазақстан дамуының ұзақ мерзімді бағдарламасында туристік саланы басты деп анықтап отыр.

Қазақстандағы туризмнің тарихи алғы шарты ретінде біздің дәуірімізге дейінгі үшінші мыңжылдықта бастауын ұлы Жібек жолының қалыптасуы мен дамуын алуымызға болады.

Қазақстан тәуелсіздігін алған уақытқа дейін экономиканың басқа да салалары әспетті туризм орталықпен қатаң реттеліп отыратын болған. ССРО - дағы негізгі туристік қызмет аймақтары - Кавказ, Қырым, Балтық жағалауы, Ресей мен Орта Азияның тарихи орталықтары. Сонымен қатар Қазақстандағы көптеген сәулеттік, археологиялық, мәдени ескерткіштердің және табиғи көрікті жерлер іс жүзінде жарнамаланбады және сұраныссыз қалып отырды. Қазақстандағы туризм кеңес кезеңінде мәдени-ағарту істің бір көрініс ретінде ғана алынып отырады, ол идеологиялық қызметті атқарды, оның басты роліне қарамастан қалдықты принцип негізінде қаржыландырылды және оның экономикалық маңызы болмады десек те болады. Қазақстандағы туризм өндірісінің дамуының бір себебі ретінде мемлекеттік деңгейде оған бағытты түрде экономика саласы ретінде назар бөлінбеуі деп түсіндіре аламыз. Кешенді болжауға, ұзақ мерзімді жоспарлауға, туризмнің аймақтақ ұйымдастырылуына және мемлекеттік емес туристік құрылымдағы тіптен назар аударылмады. Саланың дамуына кедергі болған тағы бір себеп туризмнен түскен табыстың басым көпшілігі жергілікті бюджетке түсіп отырғанына қарамастан туристік қызметті жергілікті басқару ұйымдары басты қызмет деп қарамады.

Қазақстан егемендік алғаннан соң туристік қызметті реттеудің негізі қаланды, қазақ халқының тарихи және мәдени мұрасын жаңғырту қолға алынды.

Туризм саласының халықаралық қатынасқа дамуындағы басты бір кезең ретінде Қазақстанның 1993 жылы Дүниежүзілік Туристік Ұйымның міндетті мүшелігіне енуін, туризм саласында ынтымақтастық туралы халықаралық келісім шарт жасасуды алуға болады. Қазақстанды бай туристік негізі бар ел деп танып болашағы мол елдердің бірінен санап, шетелдік мемлекет үкіметтері келісім шарт жасады.

Қазақстан елінің туристері жиі бартын елдер: Ресей, Қытай, Германия, Корея Республикасы, Польша, Түркия, БАӘ. Біздің республикаға көбінесе Ресей, Қытай, Германия, Корея Республикасы, Пакистан, Польша, Түркия елдерінен туристер келеді.

Туристік қызметті сараптау көрсетіп отырғандай, көптеген туристік фирмалар туристердің шығуымен айналысады екен, бірінші кезекті қаржы қаражат Қазақстаннан басқа елдерге көшіп жатыр. Тауарларды шет елдерден көтерме бағамен сатып алып, оны әрі қарай елімізде сату үшін туристік сапарға шығу бүгінгі күні әлі өзектілігін жойған жоқ, ал шоп-туризм Қазақстандағы туристік қызметтің көрсеткіші болып отыр. Экономикалық дағдарыс кезінде ол туристік қызметке деген мол сұранысты туғызды, соның нәтижесінде туристік фирмалар көбейді, оның басым көпшілігі тәжірибелері жоқтығынан арадағы делдалдық қызметпен ғана шектеліп отырды. «Алып-сатарлық» бизнес Қазақстан нарығының төрттен бір бизнесін тауармен қанықтырып отыр, негізінен алғанда сату саласында 150 мың адамды жұмыспен қамтып отыр. Қазақстандағы сыртқытауарлық айналымының жыл сайынғы «алып-сатарлық» сауданың аумағы шамамен 2 миллиард АҚШ долларын құрап отыр.

Сонымен қатар шоп-туризмнің келеңсіз жағы да бар, бастысы елдің бюджеті. Шоп-туризмнің көтерілуі туристік қызмет көрсету деңгейінің өсуіне еш әсер етпейді.

Барлық өркениетті ел туристік ағымды өзіне тартуға тырысады, себебі туристік қызмет мемлекеттік бюджеттің табыс бөлігінің мыңызды түрі болып табылады. Сондықтан Қазақстан шетелдік туристерді тартуға бар күш жігерін жұмсауы қажет. Осы мақсатта туристік ұйым қызметтері қайта қарастыру қажет, олардың басым көпшілігін келу туризміне бағыттаумыз қажет, ал ол бірінші кезекте көліктің жағдайына, орналастыруға, кадрлық қамтамасыз етілуге байланысты.

Көлік бүгінгі таңда Қазақстанның халықаралық авиажелілері Германия, Үндістан, бірліккен Араб Әмірлігі, Түркия, Корея Республикасы, Венгрия, Израиль, Қытай, Тайланд елдерімен қатынайды. Авиатасымалдаулар ұлттық тасымалдаушы «Эйр-Қазақстан» және басқа да авиакомпаниялармен іске асырылады. Көптеген туристер сервис және қызметтің сенімділігі тұрғысына шетелдік тасымалдаушыларды таңдайды, ол өз кезегінде еліміздің тасымалдаушыларының авиарейстеріндегі жолаушылар санын күрт азайтады. Онымен бірге авиабилеттер құнының тым қымбаттады да Қазақстан турөнімдерінің құнын қымбаттайды, соған сәйкес халықаралық нарықта біз бәсекелестік қабілетімізден айырыламыз.

Автокөлік шоп-туризмде шекаралас елдерге және экскурсиялық бағыттарды жүзеге асыруда қолданылады. Алайда оның дамуы негізінен жолға және көліктерге сәйкес техникалық қызмет көрсету мүмкіндігіне байланысты. Республиканың автобус паркінің жағдайы өте нашар, сонымен бірге өздерінің ыңғайлы автобустары да жоқтың қасы, ол туристерге жоғары деңгейдегі қызметті қамтамасыз ете алмайды.

Негізгі темір жол тасымалдаушысы «Қазақстан темір жолы» Республикалық мемлекеттік кәсіпорны 14 бағыт бойынша жолаушы тасымалдайды. Қазақстанның темір жолдарымен қырғызстан, Өзбекстан, Ресей, Тәжікстан, Түркменстан елдерінің транзиттік жолаушы поездары өтеді.

Болашақта қоғамдық экологиялық таза туристік көліктерінің дамуына басты назар аударылуы қажет.

Ақмола облысы табиғаттың ерекше тамаша көріністеріне толы өлке. Оның ең бір керемет бұрышы «Қазақстан Швейцариясы» деген поэтикалық атаққа ие болған - Көкшетау өңірі болып табылады. Сондықтан да бұл өлкені қазақтың көптеген ақындарының жырлауы да тегін емес. Мыңдаған көгілдір көлдерді, аңыздар мен жұмбақ ертегілерге негіз болған шыңдар қоршап тұр. Бурабай және Зерендінің елуден астам шипажайлары осы өлкенің тұрғындары мен қонақтарының сүйікті демалыс орнына айналған. Ақмола облысында жануарлар мен өсімдік әлемін сақтауға арналған 15 табиғатты ерекше қорғалатын аумағы бар:

1 (бір) - Қорғалжын - мемлекеттік табиғи қорық;

2 (екі) - «Көкшетау» және «Бурабай» мемлекеттік ұлттық табиғи парктері;

4 (төрт) - мемлекеттік табиғи зоологиялық тапсырулар;

8 (сегіз) - табиғат ескерткіштері.

Ақмола облысы Қазақстан Республикасының орталық бөлігінің солтүстігінде орналасқан. Ол Павлодар, Солтүстік Қазақстан, Қостанай, Қарағанды облыстарымен, және Ресей Челябі, Түмен, Қорған, Омбы облыстарымен шектеседі, және бұлармен ұзақ мерзімді экономикалық байланысты қалыптастырған.

Әкімшілік орталығы Көкшетау қаласы. Облыс ауқымы 146, 2 мың кв. м., республикасының 5, 4% құрайды. Облыс халқы 719, 9 мың адам, соның ішінде: қалалықтар 337, 9 мың, ауылдықтар 382, 0 мың адам.

Облыс ауқымында: Көкшетау және Степногор екі облыстық маңызы бар қала және Шортан, Атбасар, Макинск, ақкөл, Державин, Ерейментау, Есіл, Степняк аудандық маңызы бар қалалар орналасқан.

Көкшетау Қазақстанның қызық та өзгеше қаласының бірі.

Көкшетау атауы Көкшетау тауы мен шатқалының атына байланысты, алғашқыда қала орналастыру жоспарымен аталған. Көкшетау шыңы ауа райы ашық кезде, оңдаған шақырым жерден көрінеді. Қоршаған ортаның сұлулығы тек қазақстандықтарға ғана мәлім емес. Шипалы қылқан жапырақты орман басқан таулары, көгілдір көлдері, таза ауасы бұл жерге халықты өзіне тартады.

Бұл сұлу өлкеге Ақан Сері, Біржан Сал, Үкілі Ыбырай, Жаяу Мұса, Мағжан Жұмабаев, Ілияс Жансүгіров, Сәкен Сейфуллин сияқты ақындар жырларын арнаған.

Қазір Көкшетау Қазақстанның бас қаласы Астананың серік - қаласы болып келеді.

Зеренді кәзіргі кездегі туризм саласына үлесін қосып келе жатқан аймақтың бірі. Бұл өңірде атап айтқанда Зерен, Сұңқар, Мәлік Ғабдуллин атындағы балалар сауықтыру кешені секілді туристік кәсіпорындар кәзіргі күнде жұмыс істеуде. Зеренді өңірінің туристтік қызметінің Қазақстан Республикасының экономикасына қосатын үлесі мол.

Тарау 1. Зеренді өңірінің табиғи ескерткіштері.

Ақмола облысының солтүстігінің әкімшілік бөлік. 1935 жылы құрылған. 1997 жылы Көкшетау ауданымен біріктірілді. Жерінің аумағы 80 мың км ² . тұрғыны 50, 2 мың адам 1999 жылғы мәлімет бойынша. Ауданда 85 елді мекен 11 ауылдық, 3 кенттік әкімшілік округтері біріктірілген. Аудан орталығы - Зеренді Көкшетау қыратының солтүстігін алып жатыр.

Жер бедері аласа таулы, ұсақ шоқылы, ойлы-белесті жазық. Ірі таулары Зеренді (587 м) Жыланды (609 м) . Қараүңгір, Қаратау, Қошқарбай, Шымылдықты, Байөтер (551м) . Елікті (502 м), Нарөлген (489 м) тағы басқалары бар.

Кен байлықтарынан алтын, алмас, титан, уран, темір, қызғылт гранит, доломит. Құрылысқа жарамды тас, құм, каолин, емдік саз секілділер көптеп кездеседі. Климаты континенттік: қысы ұзақ ( қар 140-160 күн жатады, суық, қары аз 20 см, жазы жылы әрі құрғақ. Ауаның орташа температурасы қаңтарда -18 ⁰ С, шілдеде 19 ⁰ С. Жауын шашының жылдық мөлшері 350-400 мм. Ауданың оңтүстігінен солтүстігіне қарай шағалалы өзені ағады. Оның оң жақ саласы - қышықты өзені ағып өтеді. Оң түстігінде Есілдің салалары - Жабайы мен Кіші Түкті өңірінде қайыңды теректі ормандар өседі. Орманда қарақат, таңқурай, мойыл, итмұрын, бүлдірген секілді жеміс жидектер өседі, ал ашық жерлерде қарағай тобылғы, бұталар өседі. Қалың алғындық астық тұқымдастар түрлері, қызғылт селеусін, сәбіз шөп, бетеге, Жусан тастақты жерлерде ғана өседі.

Аршалы, Қошқарбай бастау алатын аудан аймағында көл көп, олардың ішіндегі ірілері, Зеренді, Қарағайлы, Айдабол, Бірқыз, Шымылдықты, Құмды көлдер. Қараүңгір, Жамантұз, Жолдыбай секілді көптеген тұнық көлдер Зеренді аумағын көркейтіп тұр.

Аудан жерінде шіріндісі мол қара және күрең қоңыр топырақ кең таралған. Тың игеру кезінде ауданның көп жері жыртылған. Ауданның солтүстік бөлігін қалың терек шоқтары өскен ормандар алып жатыр. Қыраттың биік жерлері мен қыраттарында қарағай өседі, Зеренді өңірінде қылқан жапырақты орман, Кіші Түкті өңірінде қайыңды теректі ормандар өседі. Ормандарында қасқыр, бұлан, елік, түлкі, қарсақ суыр жиын, далалы алқаптарында ұсақ кемірушілер мекен етеді. Зеренді аумағында су құстарының 200-ден астамы мекендейді. Олардың ішінде 150- дейі ұя салады. Ауданда Куйбышев, Сарыбай, Зеренді, Кіші Түкті секілді орман шаруашылықтары жұмыс жасайды. Зеренді ауданының тұрғындарының тығыздығы 1-км ² - ге 6, 1 - адам келеді. Ірі елді мекендері: Айдабол, Алексеевка, Бірлестік, Зеренді, Шағалалы, Викторовка, Куропаткино, Семфиропольское, Аккол секілді шағын ауылды аймақтар кіреді. Ауданда доломит кенші тас ұстатын зауыт Алексеевка комбинаты орналасқан. Ал Айдабол ауылында спірт өндіріледі, басқа да шағын бидай қабылдайтын, нан пісіретін шаруашылықтар көптеп жұмыс жасайды. Зеренді ауданының басты салаларына мыналар негіз көрсетеді: басты салалары егін және мал шаруашылығының пайдаланатын жерлері 642, 4-мың-га, оның ішндегі егістік жерлерінің көлемі 249, 1 гек, тыңайған жерлері 112, 0 мың гектар, шабындықа жері 3, 1 мың гектар жаылымдық жері 278, 2 мың гектар. Ормандық алқап 85, 9 мың гектар жерді қамтиды. Бұрынғы 16-астық, 2- шошқа, 2- картоп, 4 - ет, 1- жылқы, 1- баубақша, 1- көкөніс - сүт кеңшарлары қазіргі негізгі екі акционерлік қоғам («Целина», «Болашақ»), 2-өндірістік кооператив («Зеренді», «Картофель»), 39-ЖШС, 176 - шаруа қожалығы құрылған. Егін шаруашылығының басты салаларының негізгі өнімдері: астық, жем, шөп, картоп көкөніс жеміс-жидек өндіру ал мал шаруашылығыныкі: Сиыр, қой, ешкі, шошқа, жылқы, құс өнімдерін өндіру және оларды өсіру. Ауданда негізінен 5 мектепке дейінгі балалар мекемесі, 42 - жалпы білім беретін мектеп, музыка, спорт мектептері, 2 - кәсіптік техникалық мектеп, мәдениет үйлері мен клубтар кітапханалар, 80 - емдеу сауықтыру орталықтары, оның ішінде 65-ке жуық фельдш-акушерлік пункт бар. Ауданды басқа аймақтармен қатынастыратын тас жолдарды салаларында әр алуан зымырап жатыр, мысалға Зеренді ауданын басып өтетін Алматы, Петропавл, Қостанай, Барнауыл тас жолдары, Алматы, Петропавл, Атбасар, Көкшетау, Саумалкөл, Шортанды аудандарын басып өтетін тас жолдар қысы жазы жолаушылардан үзілген емес.

Ақмола облысы Зеренді аудандағы облыстық мәні бар Зоологиялық қорықша 1979 - жылдан бастап құрылған. Аудандық 23 мыңға жуық гектар жерін алып жатыр. Қорықша ауданға қыраты төбелі жазық жерлер гранитті тоқылар мен адырлы қырқаларға ұласады. Олардың баурайында қарағайлы қалың орман, астық тұқымдас өсімдіктер мен жүркі шөптер араласа өскен. Қорықшада бұлан, елек, борсық, тиын тағы басқа көптеген аң түрлерімекендейді. Көкшетау қыраттарының орталық бөлігіндегі орманды - таулы алқап, Ақмола облысы Зеренді ауданында орналасқан, Батыстан шығысқа - солтүстік шығысқа қарай 28-км созылған ені 18-20 км. Батысында Жыланды тауы ұласады, биіктігі 587 м. Жер қыртысы палеозойға дейінгі гнейс, мәрмәр және кристалды тақтатастан, сондай ақ девон және тас көмір кеңінің шөгінділерінен түзілген Зеренді тауларын қарағайлы, қайыңды, ормандар көшкеріп жатыр. Таудың төңірегі тұшы көлдерге, бұлақтарға бай.

Зеренді өңірінің табиғи, тарихи және мәдени ескерткіштерін туристік қызмет көрсету айналымына кіргізудің кейбір жолдары.

Көкшетау қаласының оңтүстік - батыс Ығында көгілдір көлдер мен сыңғырлаған бал бұлақтары бар, қалың қарағайлы таулары мен тіп-тік өскен терегі мол ойпаттары бар ақ нұрымен ажарланған ақ қайынды жайқалған жазықтары бар, тапал өскен талға толы сай-салалары бар ұзындығы 60- шақырымдай көлденеңі 25-30 шақырым жайсаң жеді Зеренді алқабы алып жатыр. Бұл алқап «Көкшетау табиғи паркінің» негізін құрайды. Жоғарыда жалпылама айтылған табиғи көріністер адам қойған атаулар және заман өзгерістерін өз бойына сіңірген тарам - тарам тарихы бар ескерткіштерін емес пе? Ескерткіш дегеніміз ескерту, еске түсіру, есте сақтау ұғымдарының негізгі жиынтығы. Сондықтан мен Зеренді өңірінің тарихи және табиғи ескерткіштерге көз жүгіртіп оқырмандары ой бөлісуге шақырып отырмын.

Кезінде әйгілі Ақан сері Қараоткелге келіп, балбыраған Балқадиша апамызды әнге қосып, Жыланды тауын жырына арқау етсе, Тінібек би мен Шәкей билер бергі Шыңғыс заманында Атығай-Қарауылдық сойылын соғып, сөзін сөйлеген. Әз Бөгенбай бабамыз Кенесары қырғызға барғанда ақырғы ақылын әділ айтса да, Хан Кенеміз мерт болған еді. Мұсақұлдай палуан - батырды

Қанай бидей асылымыз өзбеке апарып, сөз додасында дүл - дүл атанып, Тәшкентте сұлтан болғаны елге тарихтан мәлім. Тарағайдың ұрпағы асқақ ақын Еркеш Ибраһим Зеренді Көкшетауды жырлап өтті. Жазушы Жанайдар Мусин ағамыз Қараөткелдің Ақ аланын, Мұздыбұлақ - Саздыағашын сәнді сипаттап, повестеріне қоса жазған. Ақын Дулат Мәженов бірде «Жыланды мен Қошқарбай, олар жатыр үйсініп мәнгі еншісін қосқандай» - деп толғанса, Алматыдан ініміз Қорғанбек Аманжолов Зеренді қарағайларын сағыныш тіліне тірек еткен. Иран - ғайып санды атақты ақын - драмматургіміз де қылды қарауылдан екендігін жаңа естіп жүрміз. Міне, осының бәрі біздің таңдаулы тарихымыз, мәнді мәдениетіміз ретінде саяхатшы қонақтарға айтар сөзіміздің арқауы болмақ.

Зеренді өңірі Абылайхан заманынан бері қарай 250-300 жылдай аралықта Мәшектің қарт және Бөлекей ұлдарының ұрпақтары тұрып мекен еткенге ұқсайды. Ал Зеренді өңірінің тау, жер, су атауларында да өзіндік ерекшеліктері бар. Зеренді атауы Зерен - Церен - Джейрен - Жайран деген аң атауынан шыққан сияқты. Бұл сөздің түбірінде қалмақ сөзінің иісі шығып тұрғандай. Демек қалмақ заманының да Зеренді тарихына қатысты тұстары баршылық. Мәселен, Қошқарбай, Кенөткел ауылдарында маңайында қазірдің өзінде ескі қалама зираттары кездеседі. Жыланды Сандықтау атаулар да табиғи көріністерден қалыптасқан болуы керек.

Ал Қошқарбай тауының атауы да адам атына қатысты екендігі көрініп тұр. Қошқарбай (батыр ма, би ме) ол туралы ел алдында әңгімелер баршылық. Бірақ жан-жақты зерттеліп, деректі түрде жазылған Қошқарбай туралы нақты деректер жоқ.

Қараөткел ауылы мен Үлгілі ауылының орта кезінде «Кейкі батыр» атты төбе бар. Ел ауызында Кейкі төбесі деп атап кеткен. Төбенің басында кейкінің зираты бар деп қарттар айтып отырады.

Тарау 2. Зеренді өңірінің тарихи

ескерткіштері.

Зеренді өңірінің мәдени ескерткіштерін аз емес екендігі бәрімізге мәлім. Атап айтар болсақ, Зеренді өңірінде туған батыр би жыраулар бізге белгісі Бөгенбай би, Мәлік Ғабдуллиннің атасы Қанай би 1695-1775 жылдары өмір сүрген, кейіннен қайтыс

Түркістанға апарылып қойылған. Тарихқа жүгінетін болсақ, Зеренді өңірі қазақтың үш жүзінің басын қосқан Абылай ханның да ордасы болған делінеді. Зерендінің батысында Қараөткел мен Үлгілі ауылдарының ортасында Кейкі батыр төбесі бар. «Кейкі төбесінің басындағы зиратта Кейкі батырдың мүрдесі жатыр. Бізге бұл деректердің тарихтан алынғалы белгілі. Негізі мақтап тұрып тарихи мәдени тұлға ретінде біздің Қазақ халқына мәлім қаһарман ғалым ұлдары Мәлік Ғабдуллин Ғабдолла ұлының алатын үлесі арасан зор. Көкше жерінен Зеренді өңірінен шыққан Мәлік Ғабдуллин туралы оның ерліктері, қайсарлығы, өжеттілігі, ақындығы туралы көп, жазылған қазақтың бір туарларының бірі болғандықтан.

Мәлік Ғабдуллинді Зеренді өңірінің ең асыл мәдени мұрасы ретінде елге таныту үшін оның өмір баянымен, еңбектеріне көз жүгіртіп, сұраптап, баға бере отырып, кеңінен тоқталып талдап өтуі қажет еттік.

Батырым - Мәлік беренім,

Жүйрігім - озған өренім.

Халық сүйген қалаулым,

Жырымды саған төгемін - деп

Жырын төккен Жамбыл атамызда Мәлік Ғабдуллин ағамыздың ерліктерін, батырлығын сомдап, оны шын жүректен елі үшін туған ұл деп оған сонау соғыстың сұрапыл жылдарында өз батасын берген болатын.

Аса көрнекті педагог, ғылым, жазушы, Қоғам Қайраткері, Совет одағының батыры, Мәлік Ғабдуллиннің өнегелі өмірі мен жемісті творчествосы арнайы зерттеуді қажет етеді. Ұлағатты ұстаз әскери мемуарист, жалынды публицист, ғұлама білімпаздық бай мұрасы жан - жақты да байсалды қарастырылып өзінің лайықты ғылыми бағасын ала берері кәміл. Бұл жағын жұмыста біз дарынды ғалымның өмірі мен творчествосына әсіресе қазақ совет фольклористикасын дамытуға қосқан қомақты үлесіне қысқаша шолу жасауды ғана мақсат еттік. Алдымен абзал азаматтың өмір өткелдері туралы бірер сөз. Ол 1915 жылы 15-ші қарашада осы күнгі Көкшетау облысының Зеренді аудандағы «Қой салған» деген жерде (қазіргі Мәлік Ғабдуллин атындағы ауылда) кедей шаруа семьясында дүниеге келген. Бастауыш мектепті ауылда оқып, Көкшетау қаласындағы балалар коммунасында

жетінші классты бітіреді. Білім жетілдіру мақсатында Алматыға барып, жұмысшы факультетінде оқығаннан кейін 1931 жылы Қазақтың Абай атындағы мемлекеттік педагогикалық институтына қабылданды, осы институттың «Қазақ тілі мен әдебиеті» факультетін 1935 жылы ойдағыдай бітіріп республикалық «Пионер» газеті редакторының орынбасары қызметіне тағайындалды. 1936 жылы Қызыл Армия қатарына шақырылады, әскери борышын сәтті өтеп қайтады.

1938 жылы ССР Ғылым академиясы Қазақстандағы филиалының Ұлт мәдениеті институтында кіші Ғылыми қызметкер болады. Кейін Каз Пидің аспирантурасына ауысады. 1940 - жылы Коммунистік партияның қатарына алынады.

Енді қолыңызға қарау алып, жауға қарсы күреске барасыз, аспирантураға және ғылыми жұмысыңызға соғыстан кейін оралатын боласыз, - дейді.

1941 жылдың 11-шілдесінде облыстық соғыс комиссарына шақырылып, майданға аттануға бел буады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.