Интеллектуалдық меншік құқығы туралы

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 72 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ: КІРІСПЕ

3: 3

КІРІСПЕ:

: 1

КІРІСПЕ: ИНТЕЛЛЕКТУАЛДЫҚ ҚЫЗМЕТ ТҮСІНІГІ, ОНЫ АЗАМАТТЫҚ-ҚҰҚЫҚТЫҚ РЕТТЕУ

3: 7

: 1. 1

КІРІСПЕ: Интеллектуалдық қызмет ұғымы мен оны ұйымдастырудағы азаматтық құқық ролі

3: 7

: 1. 2

КІРІСПЕ: Интеллектуалдық құқық облысындағы қатынастарды реттейтін азаматтық құқық институттары

3: 9

: 1. 3

КІРІСПЕ: Интеллектуалдық меншік құқығының теориясы

3: 11

КІРІСПЕ:

: 2

КІРІСПЕ: ИНТЕЛЛЕКТУАЛДЫҚ ҚҰҚЫҚ ЖӘНЕ ТАУАР ТАҢБАЛАРЫН ҚОРҒАУ

3: 14

: 2. 1

КІРІСПЕ: Интеллектуалдық меншік құқықтарын қорғау

3: 14

: 2. 2

КІРІСПЕ: Интеллектуалдық меншіктің негізгі объектілері

3: 20

: 2. 3

КІРІСПЕ: Қазақстан Республикасының аумағында интеллектуалдық меншік бойынша әрекет ететін халықаралық конвенциялар

3: 36

: 2. 4

КІРІСПЕ: Қазақстан Республикасында интеллектуалдық қатынастарын реттейтін ұлттық заңнама

3: 47

КІРІСПЕ:

: 3

КІРІСПЕ: ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ДЕҢГЕЙДЕГІ ИНТЕЛЛЕКТУАЛДЫҚ МЕНШІК ҚҰҚЫҒЫ

3: 57

: 3. 1

КІРІСПЕ: Интеллектуалдық меншік құқығындағы халықаралық конвенциялар

3: 57

: 3. 2

КІРІСПЕ: Шетелдік ұлттық заңдардағы интеллектуалдық құқықтық нормалардың кері күші

3: 64

КІРІСПЕ:

КІРІСПЕ: ҚОРЫТЫНДЫ

3: 70

КІРІСПЕ:

КІРІСПЕ: ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

3: 74

ҚЫСҚАРТЫЛҒАН СӨЗДЕРДІҢ ТІЗІМІ:

БИМҰ - Бүкіләлемдік интеллектуалдық меншік ұйымы

РПҚ - Республикалық патенттік қор

АҚШ - Америка құрамы штаты

БСҰ - Бүкіләлемдік сауда ұйымы

ТРИПС-Интеллектуалдық меншік кұқықтарының сауда аспектілері жөніндегі келісім

КСРО - Кеңестік Социалистік Республика Одағы

ТМД - Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығы

ҚР АК - Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексі

ҚИПЭ - Қазақстан патенттік сараптама институты

Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің интеллектуалдық меншік құқықтары жөніндегі Комитетінің интеллектуалдық меншік институтының Республикалық мемлекеттік қазыналық кәсіпорнын құру» туралы қаулысымен бұрынғы ҚИПЭ функциялары қысқартылған атауы «РГКП НИИС» жаңа институтына жүктелді.

ҚазгосИНТИ - Қазақстандық мемлекеттік ғылыми-техникалық институтты

РҒТК - Республикалық ғылыми-техникалық кітапханасы

ВОИС - интеллектуалдық меншіктің бүкіл әлемдік ұйымы

КІРІСПЕ

Бұл тақырыптың өзекті болуы мынада: Қазақстан Республикасының құқық жүйесі үшін интеллектуалдық меншік ұғымы жаңа ұғым болып табылады. Интеллектуалдық меншік және құқықтық қорғау ұғымдарына байланысты теориялық және практикалық мәселелер шоғыры толық зерттелмеген. Оның күрделілігі көзқарастардың қарама-қайшылық дамуы, меншік иесі ролінің нарықтық жүйе механизімінде жоғары қойылуы бұл тақырыпты өзекті етеді.

Бұл жұмыстың мақсаты мен мәселелері: жоғарыда айтылған мәселелерді зерттеуге, ұлттық заңның дамуын қажет ететін жәйіттерді дұрыс қорғауға бағытталған.

Азаматтық қүқық объектілерінің ішіндегі мүліктік және мүліктік емес рухани игіліктермен қатар азаматтық кодекстің 125-бабы интелектуалдық әрекеттердің нәтижесінде ретінде жиналуы. Интелектуалдық иеншік ұғымы өзінің түп тамырымен 19-ғасырдың аяғына кетеді. Сол кездерде интеллектуалдық меншік ұғымы және оны құрайтын негізгі институттар белгілі болды. Оларға авторлық қүқықпен реттелетін әдеби меншіктер және өнеркәсіптік меншіктер жатқызылды. Бірақ интелектуалдық меншік ұғымын аталған екі иниститут ғана құрып қоймайды. Көптеген интеллектуалдық әрекеттердің нәтижесі құқықтық қорғаумен қамтамасыз етілген, бірақ авторлық және патенттік құқық шегінен тыс қорғалады. Оларға қызметтік және коммерциялық құпиялар селекциялық жетістіктер және тағы басқалар. Сол себептен де интеллектуалдық меншік ұғымы көлемі жағынан әдеби меншікпен өнеркәсіптік меншіктен әлдеқайда кең ұғым болып табылады. Интеллектуалдық меншік объектілерін пайдалануға және қорғауға туатын қатынастар азаматтық құқық саласының пәніне кіреді. Сондықтан да азаматтық кодекстің интеллектуалдық әрекеттер нәтижесін реттелуге бағытталған нормаларының жиынтығы азаматтық құқық саласының ерекше салалық бөлімін құрайды, және ондай салалық бөлім интеллектуалдық меншік құқығы болып толығымен аталады. Интеллектуалдық меншік объектілерінің ұқсастығына байланысты оларда белгілі бір институттарға бөлуге болады. Олардың өзара тығыз байланыстарына және көптеген ұқсастықтарына қарамастан әрбір институттары тек өздеріне тән ерекшеліктерімен, ал кей жағдайларда қағидалармен толтырылады. Сол себептен де менің бітіру жүмысымда интеллектуалдық меншіктің негізгі институтына көңіл бөлінген. Авторлық құқық пен ғылыми, әдеби және өнер туындыларын пайдалануға байланысты қалыптасатын қатынастар реттеледі. Авторлық құқықтың негізгі қызметттерін екі түрге бөлуге болады. Біріншіден авторлық құқық ғылыми, әдеби және өнер туындыларын жасаушылардың әрекетін туындырып отыру тиіс. Бұл мақсатта авторлық құқық творчестволық нәтижелерді қорғайды және олардың құқықтық мойындауды қамтамасыз етіп отыруы шарт. Екіншіден авторлық құқықтың негізгі қызметі ретінде туындыларды қоғам мүддесі үшін пайдалану жағдайларын қалыптастыру алынады.

Зерттеу мәні: Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексінің 125 - ші бабына сай азаматтың не занды тұлғаның интеллектуалдық қызметінің нәтижелеріне немесе дараландыру құралдарына, қызметінің өнімдеріне фирмалық атау, тауар белгісі, қызмет көрсету белгісі және т. б. ерекше құқығы танылады.

Сонымен бірге Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексінің 14-ші бабында көрсетілген құқық қабілеттіліктің мазмұнының негізгі құрамдас бөлігі ретінде азаматтың өнертабыстарға, ғылым, әдебиет және өнер шығармаларына, интеллектуалдық қызметтің өзге де туындыларына интеллектуалдық меншік құқығына ие болуы көрсетілген.

Бұл құқықтың нақты болуына дәлел, интеллктуалдық меншік объектілерінің азаматтық құқықтың қалыптасқан объектілермен қатар айналымға түсе алуын көреміз. 1993 жылы 6-шы ақпаннан бастап Қазақстан Республикасы (ВОИС) интеллектуалдық меншіктің бүкіл әлемдік ұйымға кіруге декларация қабылдап кірді. Бұл Қазақстан Республикасының бүкіл әлемдік интеграцияға ұмтылуын көрсетеді.

Зерттеу әдістері: Жалпы интеллектуалдық меншік объектілерінің маңызын дұрыс түсіну үшін оның қарапайым мүлік, яғни мүліктің құқық объектілерінің айырмашылығына тоқталу керек. Бұл ерекшелік мүліктің меншік иесінің құқықтары (Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексінің 188-ші бабы) мен интеллектуалдық меншік құқығы субъектілермен салыстырғанда жақсы көрінеді.

Мүліктің меншік иесіне иелену, пайдалану және билік ету құқығы жатады. Ал интеллектуалдық меншік объектілеріне бұл құқықтар арнайы мазмұнға ие болады. Егер мүлікті меншік иесі немесе өкілді азаматтар ғана пайдаланса, ал материалдық күйдегі, яғни интеллектуалдық меншік объектілерін миллиондаған шексіз топтың пайдалану мүмкіндігі бар.

Сонымен қатар бұл айырмашылық иелену құқығында да бар. Интеллектуалдық меншіктің объектісіне қатнасты бұл құқықтың мәнісі тіптен жойылады - бір адамның идеяға жалғыз өзі монополия жасап ұстап отыруға мүмкін емес. Егер ол идея айтылса немесе материалдық күйге түссе, ол шексіз топқа тиесілі болады.

Интеллектуалдық меншікке билік жүргізу айырмашылығы меншік (мүлік) иесі затты бере отырып орнына ақша немесе басқа затты алып оған деген биліктен толық айырылада. Ал интеллектуалдық меншік объектісін бір тұлғаға бере отырып, оны иеленуші өзінде осы меншік объектісін сондай көлемде басқада тұлғаларға бере алады және бұл объектіні жеке пайдалану құқығында қалдырады.

Ғылыми жаңалығы: Интеллектуалдық меншік объектілерінің мынадай ерекшеліктерін ескеріп өту қажет: олардың виндикацияға жатпауы, яғни басқа біреудің заңсыз иелігінен нақты түрде талап ету; объектіні жаңадан немесе бірнеше рет пайдалануы үшін қайтадан жасаудың қажеттілігінің жоқтығы; заттарға тән амортизация құрамының жойылуын ескеру деген ұғымдардың болмауы. Бірақ осы соңғы жағдай барлық елдердің заңдарында интеллектуалдық меншік құқығының мерзімді шегінің болуын талап етеді. Мысалы: біздің Республикада авторлық құқықтың мерзім етуі автордың өмір сүруі және автор қайтыс болған соң 50 жыл көрсетілген.

Сонымен қатар бір айта кететін нәрсе интеллектуалдық меншік құқығының объектілерінің аумақтық маңыздылығында. Интеллектуалдық меншік құқығы тек осы объекті пайда болған елде ғана мойындалады. Ал басқа мемлекеттерде бұл құқық қорғалмайды. Сондықтан олар үшінші тараптар мен шексіз пайдаланыла береді. Интеллектуалдық меншік объектілері тек халықтардың келісімдерімен немесе екі жақты шарттармен немесе көпжақта конвенциялармен қорғалады.

Интеллектуалдық меншік объектілері әртүрлі негізде бөлуге болады. Әдебиеттерде интеллектуалдық меншік объектілерін мынадай түрлерге бөледі:

- авторлық құқықпен қорғалатын шығармалар;

- өндірістік меншік объектілері;

Өндірістік меншік объектілеріне мыналар жатады:

- өнертабыс;

- өндірістік үлгі;

- пайдалы модель;

- тауарлардың шығу жерінің атауы және т. б.

Зерттеу құрылымы: Жұмыстың бірінші тарауы интеллектуалдық қызмет ұғымы мен оны ұйымдастырудағы азаматтық құқық ролі мәселелерін, оның меншік құқығы институтындағы орнын көрсетеді. Сонымен қатар материалдық емес объектілер қатарына жатқызылатын мәселер қаралады. Жұмыстың екінші тарауы интеллектуалдық меншік құқықтарын қорғауға арналған. Бұл жерде шығарма жасауын пайда болатын құқықтардың табиғаты мен маңызы, авторлық құқық субъектілерінің статусы және басқа да жағдайлар көрсетілді. Жұмыстың үшінші тарауында интеллектуалдық меншік құқығындағы халықаралық конвенцияларға көңіл бөлінді.

1 ИНТЕЛЛЕКТУАЛДЫҚ ҚЫЗМЕТ ТҮСІНІГІ, ОНЫ АЗАМАТТЫҚ-ҚҰҚЫҚТЫҚ РЕТТЕУ

1. 1 Интеллектуалдық қызмет ұғымы мен оны ұйымдаструдағы азаматтық құқық ролі

Шығармашылық қызмет ғылым, техника, әдебиеттер, мәдениет, көркем конструкциялау (дизайн), торлық белгілер мен тауар белгілерінің басқа да түрлерін жасау облысында жүзге асырылады. Шығармашылық қызмет мәні өте маңызды, ғылым мен техника табиғат күші мен байлақтарын қоғам мүддесінде пайдалануға мүмкіндік береді. Әдебиет, мәдениет пен шығармашылықтың басқа да түрлері адамның рухани әлемін қалыптастыруда, оның эстетикалық деңгейін көтеруде үлкен роль атқарады.

Елде жүргізіліп жатқан қайта құрылымдар сонымен қатар шынайы еркін ғылыми, техникалық, көркем және басқа да шығармашылықты дамытуға бағытталған, соңғы кезде кең түрде өзіндік техникалық шығармашылық клубтары, жастардың ғылыми-техникалық шығармашылық орталықтары, әрқилы түрдегі шығармашылық бірлестіктері мен ассоциациялары ашылуда. Шығармашылық бұл ми (ойлау, интеллектуальды) қызметі. Ол ғылым, техника, әдебиет немесе мәдениет облысында жаңа, шығармашылық өзіндік нәтиже ойыларумен аяақталады. Осындай қызымет өнім деп. танылады. Ол дайын ойларды ережелер, формальды логика немесе басқа да белгілі ережелер бойынша қалыпқа келтіруді көрсетеді. [1]

Жаратушы (жасаушы) деп жиі жұмысшыларды да, жаңа техниканы ойлап шығарған және металдан мүсінші жасаған модельді құйған адамда да атайды Бірақ өзіңдік түснікте шығармашылық бұл материалды өндірістік емес, рухани қызмет. Көрсетілген мысалдағы жұмысшылар олардың еңбегінің бар маңыздылғына орай, тек жасап шығарушы немесе мүсінші ойлап тапқан шығарма нәтижелерін жүзеге асырады.

Шығармашылық қызмет нәтижесі - бұл объективті формада көрсетілген оның өнімі, сипатына қарай ғылыми немесе ғылым-текникалық нәтиже, жетістік, білім не ойлап шығарылған нәрсе, өндірстік үлгі, тауар белгісі, ғылым, қдибет немесе мқдениет жетістігі деп жеке жетістіктердің шығармашылық сипаттағы критершілерінің авторлық, айрықша құқықта бекітіелген, өндірістік үлгі құқығы мен басқа да азаматтық құқық институтарында бекітілген, өз ерекшеліктері болады.

Мәнді (сапалы) жаңашылдығы немесе нәтижелерін айрмашылығымен қатар шығармашылықтың барлық түрлері алынған нәтижелердің идеалды сипаты мен оларды жасау процесне құқықтың тура әсер ете алмау мүмкіндігімен сипаталады.

Азаматтық құқық тікелелей, шығармашылық ғылыми-техниқалық, әдеби және басқа да қызыметі, реттемйді. ғылыми-текникалық және көркем шығармашылық процесі оның нормалары қызметі аумағынан шетте қалып қойяды. Азаматтық құқық дәстүрлі түрде шығарлық қойған шығармашылық нәтижелерге ғана авторды мойындау фунцияларын орындайды, олардың құқықтық режимі материалды жқне моральды ынталандру және авторлар құқықтарын қорғауды бекітеді. Сонымен қатар азаматтық құқықтың жеке нормалары ғылыми-техникалық, көркем және басқа да шығармашылық обылыстарында жаңа жетістктерді жасау, беру қолдануды ұжымдастыру бойынша (келісім-шартар негізінде) қатынастарды ретеп отырады. Авторлық құқық нормалары құрамның мәдени деңгейінің өсуіне, ғылыми және көркем-әдеби құндылықтар мәселелері көзқарастары мен құқықтарын қорғауға ықпал жасайды.

Азаматтық заңдылық ғылым, техника, әдебиет, мәдениет және басқа да шығармашылық қызмет сферасы облысында инициатива дамуына активті әсер етеді. Оның ролі шығарманың дайын нәтижелерін қорғаумен шектелмейді. Ол өндірісті ұжымдастыру мен осы нәтижелерді қолдану бойынша қатынастарға әсер етеді, мысалы, ғылыми-техникалық өнімді жасау (беру), авторлық, лицензиялы және басқа да келісімдерді жасау аумағында. [2]

1. 2 Интеллектуалдық құқық облысындағы қатынастарды реттейтін азаматтық құқық институттары

Шығармашылық қызметпен байланысты қатынастар азаматтық құқықтың көптеген институттары нормаларын регламенттейді. Бұл жекелей алғанда, азаматтық құқық объектілері мен субъектері, сделкалар, меншік құқығы туралы нормалар, міндеттемелер туралы жалпы ережелер мен міндеттемелердің жеке түрлері туралы нормалар. Осылайша, Ақ 9-бабы мынаны қарастырады: ғылым, қдебиет жқне өнер туындысы мен басқа да интелекуалльды (шығармашылық) қызмет нәтижесі авторы құқығын иеленуге азаматтарға мүмкіндік береді.

Ғылым, әдебиет немесе өнер туындыларының ең жақсысына жарыстар жүргізумен байланысты жасалатын сделкалар (келісім-шарттар) да, маңызды ролі ойнайды. Ғылыми-техникалық жқне көркем шығармашылық сферасындағы міндеттемелердің жеке түрлері ғылыми-техникалық өнімді жасау (беруге), лицензияларды сату мен “ноу-хау” беруге келісімдер туралы, авторлық жқне соған ұқсас келісімдер туралы заңды актілерді детальды регламенттейді. [3]

Ғылыми-техникалық жәқне көркем шығармашылық сферасында меншік құқығы мен басқа да мүліктік құқық туралы нормаларды қолданады.

Ғылыми - техникалық және көркем өнер облысында, авторлық, айрықша (патенттік) құқық, өндіріс үлгісі мен тауар белгісіне деген құқық, маңызды рөлі атқарады. Олардың басты нормалары АК пен басқа да арнайы заңды актілерге негізделген.

Авторлық, айрықша (патенттік) заңдылық алғышарттары, өндіріс үлгілері мен тауар белгісі туралы заң актілері азаматтық құқық құрамына тек мына шамада ғана кіреді: яғни заң алдында тең субъектілер арасында мүліктік жқне мүліктік емес қатынастарды реттеу шамасына қарай. Бар мәніс мынада, бұл заң актісінің өзі жиынтық сипатқа ие және сондықтан мемлекеттік, әкімшілік, қаржы, еңбек, қылмыстық және қылмыстықатқару құқықтарының жеке ережелерінен тұрады .

Авторлық, айрықша және осыған ұқсас басқа да құқықтарды әдетте ерекше деп атайды. Берілген құқық теориясында ерекше құқықтар дегеніміз субъективті абсолютті құқық. Ол өздерін тасмалдаушларға әртүрлі қызыметер жасауына (шығарма нәтижесін қолдану бойынша және т. б. ) өкілеттік береді жқне бір уақытта (мезгілде) басқа адамдарға осы қызметтерді жасауға рұқсат етпейді.

Ерекше авторлық құқықтар, ойлап табу (айрықша) құқығы, өндіріс үлгілері мен басқа да объектілер рухани сферада тауарлы-ақша формасының массалық қолдануына құқық рекциясы ретінде пайда болды. Кейбір авторлар айрықша құқық пен меншік арасында тең белгісін де қояды.

Авторлық, айрықша құқық, өндіріс үлгісіне деген құқық функцияларының ұқсастығы немесе теңдігі соңғысын шығармашылық не авторлық құқық сферасына енгізу қажеттігін білдірмейді. Барлық аталған институттар арасында принципиалды ерекшеліктер бар, азаматтық құқық жүйесінде олардың өзіндік өмір сүруін негіздейді. Мысалы, авторлық құқық алдымен туынды формасын қозғайды, ал айрықша құқық оның құрамын қозғайды. Шығарма туындысын авторлық құқық объертісі ретінде мойындау үшін шығарма нәтижесін көрсетуге мүмкіндік беретін, кез-келген объективті формадағы оның көрінісі жеткілікті. Керісінше шығармалар рационализаторлық ұсыныстар, өндіріс үлгілері мен тауарлық белгілерді қорғау үшін толық құқылы оргонының сапаны бағалау (классификациялау) актісі қажет. Басқа да ерекшеліктер (айырмашылықтар) авторлар құқығы мен олардың пайда болу (туындау) негіздеріне қатысты. [4]

Объективті материалдық емес табиғаты, оларды жасау бойынша еңбектің шығармашылық сипаты, хаттаудағы (безендірудегі) ұқсастығы мен кейбір субъективті құқықтардың айрықша сипаты өткен ғасырдың өзінде ақ «айрықша құқығының немесе өндірістік құқық пен авторлық құқық немесе кең мағынадағы авторлық құқықтың біртұтас институтын құруға ұмтылысын тудырды. Қазіргі таңда Батыста материалдық еме, немесе рухани құндылықтар құқығы тұжырымдамасы кең түрде таралған ғылым, техника, әдебиет пен өнер облысында бір тұтас құқықтың институт құруға советтік авторларда мойын бұрған. Олар әр түрлі уақытта авторлық және айрықша құқықты және өндірістік үлгісінде деген құқықтарды біріктіруді ұсынады.

Ғылыми - техникалық және өнер облысында қолданылатын әр түрлі институттардағы жалпы белгілерді тауып алу заңдылық құқықтық теория, құқық қолдануын дамыту үшін және құқықты зерттеу үшін өте пайдалы. Бірақ бұл азаматық құқық жүйесінде біртұтас «жыиынтықтық институт құру үшін жеткіліксіз. Заңда құқықтық нормалар еркін койбинацияланады және тек оның құрылымында ғана жормаларды функционалды жекелеу үшін негіз болады, айталық айрықша және авторлық құқық.

1. 3 Интеллектуалдық меншік құқығының теориясы

Біздің азаматтық құқық шығармалық жетістіктерге қатысты өндірістік, ғылыми көркем, интеллектуалдық немесе рухани меншік инетитуттарын білмейді.

Өндірістік және интелектуалдық меншік түсінігі отанджық құқықтық әдебиетте, заңда практикада, әдетте тек СССР қатысқан халқаралық келісімдерде оларды қолданумен байланысты кездеседі. Мысалы 20 наурыз 1883 жылдағы өндірістік меншікті қорғау бойынша Париж конвинуциясында 14 шілде 1967 жылғы интелектуалдық меншікті әлемдік ұжымдасуын конвенцияда бекітті. Осы конвенцияға сәйкес өндірістік меншіктің объективті деп жекелей айтқанда, ойлап табуға (шығаруға) алған патент, пайдалы модельдер, үлгілер мен тауарлық белгілерді (жат) айтамыз (мойындаймыз) . Интеллектуалдық меншіктің осылардан басқа әдеби, көркем және ғылыми туындыларға қатысты құқықтардан: артистердің орындаушылық қызметі, дыбыс жазбасы, радио-және теледидар және соған ұқсас шығармашылық нәтижелері құқықтарынан тұрады. [5]

Материалды емес құндылықтарға деген «меншікң институты мына жағдайларда пайда болды, яғни автор өз тауарын өзі алатын тауарды өндіруші (жасаушы) . Бірақ еркін нарықтың өзінде де авторлық құқық теория тиісті мөлшерде автордың жеке және мүліктік жиынтығы ретінде олардың заңды табиғатын көрсете алмады.

Шындығында да, классикалық мүліктік құқықтар модулі бойынша осы қатынастар регламентациясы автордың жағдайын нашарлатады, өйткені өз «интелектуалдық меншіктің объектісін шеттете, оны жасаушы оған деген барлық құқығынан айырылады, ал жаңа (меншік) иесі өз көзқарастары бойынша осы объекті өзгерте алады, жалпы айтқанда, өзі иеленіп алады.

Осылайша материалдық емес құндылықтар қатынасындағы барлық интеллектуалдық меншік өнімдеріне (иелену) өкіметегі жарамсыз (сәйкес келмейді), өйткені физикалық түрде идеялар мен үлгілерді иеленуге болмайды. Материалды емес объективтілерге пайдалануының мүліктік өкілеттігі (заңдылығы) тура қолданылмайды, ғылыми-техникалық идеялар мен көркем бейнелер бір мезгілде субъектілердің сансыз шеңбері пайдалануына болуы мүмкін және осында берілген объектлер пайдалану процесінде қолданылмайды, сөздің физикалық мағынасында амортизацияланбайды, олар тек моральды түрде ескереді.

Принципті маңызды ерекшеліктер өнер туындыларын таратуға да тән: лицензиялық келісім бойынша оларды қолдану құқығын шеттете, сатушы (лицензиялар) өзі әр түрлі тәсілде оларды қолдану мүмкіндігінен айырылмайды. Сонықтан, қатаң түрде айтқанда, меншік категориясы тек ғылыми-техникалық идеялар мен көркем үлгілері (қол жазбалар, баспада басылған шығармалар техникалық құжаттар және т. б) материалдық тасымалдаушыларға қатысты қолданылады.

Авторлық, патенттық және басқа да құқықтардаң прориеттарлық теориясы меншік құқығы сияқты «мәңгілік институтпенң осы құқықтардың абсалютты, ұқсас жерлерін көрсетуге ұмтылыс жасаудан туындады, яғни белглі дәстүрлі сызбаға жаңа институтты енгізу талабы. Сондықтан өзіндік (интелектуалдық меншік институттарын) конструкциялау бойынша ұсыныстар мен келісу мүмкін емес.

Бұрын қызметте болған азаматтық заңдылық негіздері мен республикалық азаматтық кодекстерде жаңалықтарды құқықтық қорғау туралы арнайы бөлімдер болған. Жаңалықтарды мемлекеттік реттеу шығармалар мен жаңа ашылымдар бойынша жаңалықтардың мемлекеттік реетрін жүргізу және олардың авторларына дипломдар беру арқылы мемлекеттік комиттетпен жүзеге асырылған. Диплом жаңалықты мойындайды, оның автордың құқығын және авторлық приортетін мойындайды. Соңғысы тағы өз мезгілінде ақшалай сыилық алуға және басқада мүліктік сипаттағы жеңіліктерге құқылы. [6]

Бірақ жаңалыққа деген құқық қандай да бір адамның артынан осы жаңалықты пайдалануға соның артынан бекітіп қоймайды. Жаңалық - бұл объект, сипаты бойынша монополизацияға көнбейді. Бұл ең маңызды себеп, соған байланысты көптеген елдерде жаңалықтарды тікелеи қорғау мүмкін емес, тек оларды патенттік құқық құралдарымен қорғау мүмкіндігі туралы дискуссиялар жүргізілуде.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.