Бірінші сатыда денсаулық сақтау жүйесін қаржыландыруын ұйымдастыру (мысалға Астана қаласы МКҚК 6 қалалық емхана)
Мазмұны
бет.
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 3
1тарау. Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау жүйесінің дамуының5
қаржыландыруы
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... .
1.1. 2001 - 2007 жылдар аралығында денсаулық сақтау жүйесіне 5
жіберілген, ұзартылған мемлекеттік бюджет шығындарын сараптау ... ...
1.2. Ана мен сәби денсаулығын нығайту бағдарламасын қаржыландыру 7
және халықтың тиімді және сапалы дәрі – дәрмектерге қол жетерлік
жағдайын қамтамасыз ету ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
1.3. 2005 – 2010 жылдарға арналған денсаулық сақтау жүйесінің дамуы 14
мен реформалауының мемлекеттік бағдарламасы (қаржылық тұрғыда)
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... .
2 тарау. Бірінші сатыда денсаулық сақтау жүйесін қаржыландыруын 20
ұйымдастыру (мысалға: Астана қаласы МКҚК №6 қалалық емхана) ... ... ...
2.1. Кәсіпорын басқармасының қаржылық – экономикалық негізі 23
2.2. Кәсіпорын ұйымының қаржылық есебі 23
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... .
2.3. Мекеменің мемлекеттік бюджетпен қарым – қатынасы және қысқа 29
мерзімді несиелік кәсіпорын ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
3 тарау. Денсаулық сақтау жүйесін қаржыландырудың жоғарлау сатысының 34
нәтижесі
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ...
3.1. Денсаулық сақтау жүйесінің негізгі мәселелері және 34
оларды шешу жолдары
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... ... ... .
3.2. Денсаулық сақтау жүйесінің өсуін экономикалық қабілеттендіру 36
перспективі
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ...
Қорытынды 42
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... ... ... ... ..
Әдебиеттер тізімі 44
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... ... .
Кіріспе
10 жыл ішінде денсаулық сақтау саласын қаржыландыру мәселесінде жаңа
тәсілдер жүзеге асырылды, айқын қол жетерлік медициналық қызмет, нақты айта
кетсек тегін медициналық қызметің кепілдендірілген көлемін қамтамасыз
етудің бірқатар қадамдары жасалды. Соңғы жылдары төзімділікті сақтандыруға
және әлеуметтік маңызды ауруларға басты назар аударылуда, мемлекеттік
тапсырыс шеңберінде тегін медициналық көмектің кепілдендірілген көлемін
қаржыландыру ұстанымы енгізілді. Мемлекеттік емес сектор шапшаң даму
үстінде: егер 2000 жылы мұнда 436 жұмыс орны құрылса, 2000 жылдың 1
жартыжылдығында 521 жұмыс орны болды. 1993 жылдан бастап кіші және орта
бизнес субъектілері 14 есе өсті және бүгінгі күні 682 (315 заңды тұлғалар
және 367 жеке тұлғалар). Мемлекеттік емес өмірге қажетті дәрі – дәрмектер
тендер арқылы амбулаторлық көмектің 11 %-ын көрсетеді. Жаңа бағыттағы
емдік мекемелер ашылды: медбикелік күтімі ауруханалары, хоспис, балалар
реабилитациясының орталығы. Жаңа медициналық технологиялар орталығы
құрылуда.
Жағымсыз кезеңдердің бірі ақша қаражатының жетіспеушілігі болып
табылады. Қалалық бюджеттен жыл сайын денсаулық сақтау саласына 4 млрд.
теңгеден астам қаржы бөлінеді, дегенмен бұл жеткіліксіз.
Денсаулық сақтау - өмір сапасының ортақ бір көрсеткіші және қоғамның
әлеуметтік дамуының белгісі, критериі. Халықтың мықты денсаулығы –
экономикалық және мәдени өсудің шарты. Алматы қаласының Денсаулық сақтау
департаментінің басшысы В. Н. Девятконың баяндамасында қала тұрғындарының
ауруларының және соңғы жылдардағы қаланың емдік-алдын алу ұйымдардың даму
сандары көрсетілді.
Туу деңгейі қалпына келіп, өлім көрсеткіші біршама азайды. Дегенмен
Алматы қаласында республикалық көрсеткіштермен салыстырғанда бұрыңғыдай туу
деңгейі төмен және өлім көрсеткіші жоғары болып тұр. Төзімділікті
сақтандырудың арқасында балалардың вакцинамен басқарылатын індетті
ауруларының көрсеткіші төмендеді. Осымен қатар жыныстық қатынастар арқылы
берілетін инфекциялы аурулар жиілігі, 1,5 есе наркомания өсті.
Бүгінгі күні қаланың денсаулық сақтау саласы бюджетінің 30 %-ы
әлеуметтік маңызды ауруларға қарсы күреске жіберілсе, ал тағы 30 %-ы
кепілдендірілген көлем бойынша медициналық көмек көрсетуге қолданылады.
10 жыл ішінде денсаулық сақтау ұйымдарының саны 91-ден 73-ке азайып
кетті. Олардың амбулаторлы-емханалық көмек жағына өзгеруі байқалды:
емханалар көбейіп, стационарлар – азайды. Жанұялы-дәрігерлік амбулаториялар
пайда болды. Дәрігерлер мен медбикелер кадрының саны 40 %-ға азайды.
Сонымен қатар біліктілікті көтеретін және категориялары бар дәрігерлер
кадрының үлесі өсті. Кереует үлесі 70 %-ға азайды, бүгінгі күні 10 мың
адамға 46,2 дананы құрайды. Кереует айналымы жылына 20-дан 33
госпитализацияға дейін өсті. Қаржыландырудың есептік жүйесі тек медициналық
мекемелер үшін ғана сақталған. Алғашқы медициналы-санитарлы көмек (ары
қарай АМСК) тек емделген саны мен күрделілік категориясы бойынша ғана
қаржыландырылады.
Дәріхана жүйесінде 8 аурухана ішілік дәріханалар және 650 мемлекеттік
емест дәріханалар ұйымдары бар. Екі негізгі бағыт бойынша дәрі-дәрмектермен
қамтамасыз ету мәселесі шешілді. Соңғы жылдар ішінде нозологияның және
ауруларға ақысыз және жеңілдікпен берілген демалыстары үшін дәрі –
дәрмекпен қамтамасыз ету тізімі біршама кеңейтілді. Өмірге қажет дәрі-
дәрмекпен қамтамасыз ету тендер негізінде жүзеге асырылады, басқа дәрі –
дәрмекпен қамтамасыз ету үшін жабдықтаушы-фирмалар бағаларын талдау
негізінде жүзеге асырылады.
Әлі көптеген жұмыс алда күтіп тұр. Травматизмнің азаюы, аурулардың
сақтандырылуына саланың бағытталуы, қағидалар базасының жақсаруы, дәрігерді
таңдау бостандығын қамтамасыз ету, дәрігерлердің мамандық емес
әрекеттерінің нәтижесінде асқындыру болған жағдайда келтірілген зиян орнын
қайтару механизмін құру, міндетті түрдегі медициналық сақтандыру – бұл
келесі он жылдықта шешілуін қажет ететін әлі де толық емес мәселелер
тізімі. Бұған денсаулық сақтау ұйымдастырушылары жуырда қайта құрылған
Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау Министірлігінің қызметіне көп
үміт артады.
Инъекциялы нашақорлықтың өсуіне байланысты АҚТБЖҚТБ эпидемиясына
қарсы әрекеттер бойынша жұмыстарды сәтсіздікке ұшыратты. Шенеуніктер де,
мамандар да жағдайдың қауіптілігін дұрыс бағаламай тұр. Бюджеттен індетке
қарсы күреске өте аз мөлшердегі қаржы бөлініп отыр. Қауіп-қатер топтарымен
жұмыс барысында күш қолдану арқылы және жазалау әдістері қолданылады. Алдын
алу жұмыстары нашар жүргізіледі. Оқу мекемелері мен колониялар үшін арнайы
білім беретін бағдарлама жоқ. Шешілмей тұрған мәселелердің бірі АҚТБЖҚТБ-
ті емдеу: бір ауру адамға жылына 10 мың доллар қажет. Бұл шара тек
халықаралық ұйымдардың көмегінің арқасында ғана жүзеге асуы мүмкін.
Теміртау қаласының әкімі мұнда ЖҚТБ және нашақорлықтың алдын алу бойынша
аймақаралық республикалық институт құруды ұсынды. Үкіметтің, Біріккен
Ұлттар Ұйымы және Испат-Кармет Акционерлі Қоғамының ортақ жобасының
арқасында АҚТБ-инфекциясының пайда болу жиілігі 2 есе азайды.
Жасөспірім-нашақорлар үшін реабилитация бөлімдері ашылды. Қалалық
наркодиспансерге жапсарлай ғимарат құрылысы туралы шешім қабылданды. Оның
ішінде нашақорлар мен маскүнемдерді мәжбүрлі түрде емдеу мақсатында 260
кереуеттік бөлім ашылатын болады.
1 тарау. Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау жүйесінің
дамуының қаржыландыруы
Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау жүйесі мемлекеттік және
мемлекеттік емес секторлардан тұрады.
Денсаулық сақтау жүйесінің әрекетіне мемлекеттік реттеу және
мемлекеттік бақылауды денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті ұйым атқарады.
Денсаулық сақтау саласындағы мемлекеттік бақылау денсаулық сақтау
саласындағы азаматтардың құқытарын қамтамасыз етуді кепілдеу бағытында
орындалады. Денсаулық сақтау ұйымдарының қаржыландырылуы келесі тәртіпте
жүзеге асырылады.
Денсаулық сақтау саласындағы мемлекеттік ұйымдарды қаражатпен
қамсыздандыру былайша жүзеге асырылады:
• мемлекеттік бюджет қаражаты;
• медициналық сақтандыру қаражаты;
• ақылы негізде көрсетілген медициналық қызмет көрсету үшін алынған
қаражат;
• Қазақстан Республикасының заңына қайшы келмейтін басқа да пайда
көздері.
Денсаулық сақтау саласындағы мемлекеттік емес ұйымдарды қаражатпен
қамсыздандыру былайша жүзеге асырылады:
• тегін медициналық көмектің кепілдендірілген көлемі үшін мемлекеттік
бюджет қаражаттарынан;
• медициналық сақтандыру қаражатынан;
• ақылы негізде көрсетілген медициналық қызмет көрсету үшін алынған
қаражаттан;
• Қазақстан Республикасының заңына қайшы келмейтін басқа да пайда
көздері.
1.1. 2001-2007 жылдар аралығында денсаулық сақтау жүйесіне жіберілген,
ұзартылған мемлекеттік бюджет шығындарын сараптау.
2005-2007 жылдар аралығында денсаулық сақтау саласына мемлекеттік
бюджет шығындары 2004 жылмен салыстырғанда 67,7 % өсті.
2001-2003 жылдар аралығындағы бюджет жүйесінің деңгейі бойынша елдің
шоғырланған бюджетінде қаржы шығындарының үлесі құрады:
• республикалық бюджет қаражаты: 2001 жылы – 22,3%, (13,9 млрд.
теңге), 2002 жылы – 17,0 % (12 млрд. теңге), 2003 жылы – 20,5 %
(19,1 млрд. теңге);
• жергілікті бюджет қаражаты: 2001 жылы – 77,7 % (48,4 млрд.
теңге), 2002 ж – 83,1 % (59,1 млрд. теңге), 2003 ж – 79,5% (74,1
млрд. теңге).
2001-2004 жылдардағы денсаулықты сақтауды қаржыландыруға кетірілген
республикалық және жергілікті бюджеттер қаражаттарының нақты игерілуі.
Тегін медициналық көмектің кепілдендірілген көлемін көрсетуге
жұмсалған қаражатты қаржыландыру Қазақстан Республикасының заңнамасына
сәйкес орындалады.
Сонымен қатар, Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау жүйесі одан
арғы құрылымдық реформа мен қаржыландыру жүйесінің жақсаруын талап етеді.
Бүгінгі күні маңызды болып тұрған сұрақтар:
• Бөлінетін ақшалай қаражаттың аздығынан денсаулық сақтауды
қаржыландырудың бюджеттік моделі республиканың заңмен анықталған
тегін медициналық көмектің кепілдендірілген көлемінде халықтың
қажеттілігін өтей алмайды;
• тұрғындардың көбі үшін медициналық көмектің жеңілділігі, қол
жетерлігі және көрсетілетін қызметтер сапасы күрт төмендеді;
• Азаматтарға ақылы негізде жүргізілетін медициналық қызмет пен
кепілдендірілген көлем арасында нақты айырмашылық болмағандықтан
тегін медициналық көмектің ақылы қызметтермен орнын басу
байқалуда;
• Медициналық қызметтердің сатып алушысы (төлейтін адам) және
медициналық қызметтердің жабдықтаушысы (медициналық ұйымдар)
айырылып көрсетілмеген;
• Тұрақты тұру орнынан басқа жерде азаматтардың тегін медициналық
көмекті ала алмаушылығы;
• Көрсетілетін медициналық қызметтер үшін бірыңғай тарифтік саясат
жоқ.
Осыған байланысты медициналық қызмет көрсетудің сапасы мен қол
жетерлігіне кепілдік беретін денсаулық сақтаудың қаржылы қамтамасыз
етілуінің қолайлы ұйымдастырушылық құрылымы мен үлгісін құру мақсатында
қаржыландырудың үш деңгейі ұсынылады:
• бірінші деңгей – мемлекеттік бюджеттен қаржыландырылатын тегін
медициналық көмектің кепілдендірілген көлемі.
• екінші деңгей – міндетті медициналық сақтандыру.
• үшінші деңгей – тегін медициналық көмектің кепілдендірілген
көлемінде және міндетті медициналық сақтандыруда қарастырылмаған
қызметтердің еркін медициналық сақтандырылуы, сонымен қатар
ақылы қызметтер.
Жиналып қалған мәселелер денсаулық сақтау саласының басқару
тәсілдерінің түбірлі түрде қайта қарастырылуын талап етеді. 2005 жылғы
Елбасының халыққа жолдауында денсаулық сақтауды қаржыландыру, басқару
жүйелерін жетілдіруде, медициналық көмек көрсетуді ұйымдастыруда, денсаулық
сақтау жүйесінің қағидалық базасында, саланың санақтық және ақпараттық
жағында, сонымен қатар қаржы ресурстарын тиімді пайдалану және сатып
алушылықты міндетті түрде орталықтандыруға күрделі өзгерістер жасау
керектігін атап өтті.
2005-2010 жылдарға арналған Қазақстан Республикасының денсаулық
сақтауды дамыту және реформалаудың мемлекеттік бағдарламасы мемлекет пен
адам арасында денсаулықты сақтау үшін жауапкершілікті бөліп алу міндеттерін
анықтайды; Алғашқы медико-санитарлы көмек көрсетуге басымдылық көрсетумен
қатар медициналық көмек көрсету ұйымдарының халықаралық принциптеріне көшу;
денсаулық сақтауды басқарудың жаңа үлгісін және саланың бірыңғай ақпараттық
жүйесін құру; ана мен сәби денсаулығын нығайту, медико-демографиялы
жағдайдың жақсаруы; жыл сайын әлеуметтік маңызды аурулар деңгейінің
төмендеуі; медициналық білім беру жүйесінің реформасы.
2005-2007 жылдары Бағдарламаны жүзеге асыруға республикандық және
жергілікті бюджет қаражаты бағытталады, Қазақстан Республикасының заңымен
тыйым салынбаған басқа да қаражаттар.
Бағдарламаны жүзеге асыру үшін мемлекеттік бюджеттен бөлінген жалпы
қаражат 165 658,5 млн. теңгені құрайды, оның ішінде республикандық
бюджеттен 134 609,9 млн. теңге, жергілікті бюджеттен 31 048,6 млн. теңгені
құрайды.
2005 жылғы бюджетпен Денсаулық сақтау функционалды топ бойынша
шығындар 55 018 146 мың теңге құрамында қарастырылды.
2008-2010 жылдары саланы қаржыландыру көлемін жыл сайын көтеру арқылы
оны 2010 жылы ІҰӨ-нің 4 %-на дейін жеткізу жорамалданып отыр.
Басқа да шаралар республикандық бюджет қаражатынан бөлінетін мақсатты
трансферттер есебінен жергілікті деңгейде жүзеге асырылады.
Алғашқы медико-санитарлы көмекті ұйымдастыру қамсыздығының деңгейі
біртіндеп медициналыққұрал-саймандармен, арнайы медициналық құралдармен
және санитарлы автокөлікпен жабдықтаудың минималды нормативіне жеткізілетін
болады - мемлекеттік бюджет шығындары 13,9 млрд. теңгені, оның ішінде
ауылды жерде 10,1 млрд. теңгені құрайтын болады.
Ауылды мекендегі тұрғындарға сапалы медициналық қызмет көрсету үшін
2007 жылы ауылды мекендердегі денсаулық сақтауда мобильді және телемедицина
енгізілмекші – 2005-2006 жылдардағы республикандық бюджет шығындары шамамен
3,3 млрд. теңгені құрайтын болады.
1.2. Ана мен сәби денсаулығын нығайту бағдарламасын қаржыландыру және
халықтың тиімді және сапалы дәрі-дәрмектерге қол жетерлік жағдайын
қамтамасыз ету.
Сырқаттың әр түрлері бойынша емделудің амбулаторлы деңгейінде ем алып
жатқан 5 жасқа дейінгі балаларды тегін дәрі-дәрмекпен қамсыздандыру
жоспарлануда, ол үшін үш жыл мерзімі ішінде мемлекеттік бюджеттен шамамен
1,7 млрд.теңгені бөлуді қажет етеді.
Амбулаториялы емдеу тұсындағы диспансерлік тіркеуде тұрған балалар мен
жасөспірімдерді тегін дәрі-дәрмекпен қамсыздандыру жоспарлануда, ол үшін үш
жыл мерзімі ішінде мемлекеттік бюджеттен шамамен 2,1 млрд.теңгені бөлуді
қажет етеді.
Астана қаласында Республикалық ана мен сәби орталығының құрылысы
аяқталды. Алдын ала жасалған есептер бойынша аталмыш шараға 18,6 млрд.
теңге қажет болды.
Балалар және тууға жәрдемдесетін ұйымдардың жабдықталуы медициналық
құралдармен жабдықталудың минималды нормативіне жеткізілетін болады, 2005-
2007 жылдардағы қаржының қажет қаражаты 5,4 млрд. теңгені құрады.
2005 жылдан бастап фармацевтикалық саланың біртіндеп халықаралық
стандарттарға ауысуы жоспарлануда.
Контрафактілі және жасырын өнімдердің нарыққа өтуіне қарсы,
фармакотерроризмнің төмендеуіне байланысты шаралар қолдану жоспарға
еңгізілуде.
Дәрі-дәрмек жабдықтарының, медициналық техника және арнайы медициналық
құралдардың айналымы саласында сынау орталығының және оның филиалдарының
аккредитациясы, сонымен қатар олардың лабораторияларының жабдықталуы
жоспарлануда – мемлекеттік шығын 2,7 млрд. теңгені құрайды.
Аталған шаралардан басқа республикалық бюджеттен дамуға бөлінетін
мақсатты трансферттердің арқасында қаржыландырылатын денсаулық сақтау
объектілерінің құрылысы жоспарға еңгізіледі. Қаражат, ең алдымен
туберкулезге қарсы ауруханаларға, бала табу үйлеріне және орталық аудандық
ауруханаларға жіберілетін болады.
Ауылды жердегі және қалалардағы, сонымен қатар аудандық орталықтардағы
аса маңызды денсаулық сақтау объектілердің құрылысы және реконструкциясына
2005-2007 жылдары республикалық бюджеттен сәйкесінше 16,2 және 7,5 млрд.
теңге бөлінді.
2005 жылы республикалық бюджеттен қосымша түрінде 15 млрд. теңге тегін
медициналық көмектің кепілдендірілген көлемін қаржылыландыруға бөлінді.
Аталмыш шығындар шеңберінде мемлекет пен адам арасындағы денсаулық
сақтау үшін тілектестік жауапкершілік принципіне негізделген медициналық
көмек көрсетудің нәтижелі жүйесін құруға бағытталған 2005-2010 жылдарға
арналған Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласын дамыту және
реформалаудың мемлекеттік бағдарламасының шараларын қаржыландыру
қарастырылған. Сонымен, оның жүзеге асырулуы үшн қажет ағымдағы шығындар
2005 жылы 10 033 700 мың теңгені құрады. Сонымен қатар, тұрғындарға тегін
медициналық көмектің кепілдендірілген көлемін қаржымен қамсыздандыру,
ағымдағы бағдарламаларды қаржыландыру қарастырылған.
Қазақстан Республикасының Президентінің Қазақстан халқына арналған
2004 жылғы 19 наурыздағы Жолдауына сәйкес республикалық бюджетте ағымдағы
жылда ауылды мекендердегі мектептер мен ауруханалардың, сонымен қатар
аудандық орталықтар мен қалалардағы аса маңызды объектілердің құрылысын
қаржыландыру қарастырылған. Ауылдық инфрақұрылымының бұл бөлімдері бойынша
қаражат көлемі аудандық бюджетпен даму үшін келесі мақсатты трансферттермен
анықталған:
• Ауылды мекендердегі денсаулық сақтау объектілерінің құрылысына –
5,6 млрд. теңге.
• Аудандық орталықтарда және қалалардағы денсаулық сақтау
объектілерінің құрылысына – 2,5 млрд. теңге.
Денсаулық сақтау мекемелері жүйесінің дамуын қаржыландыру келесі
басымдылықтармен анықталады:
• аудандық туберкулезге қарсы мекемелердің, перзентханалардың және
орталық аудандық ауруханалардың болмау мәселесінің шешілуі;
денсаулық сақтау мекемелерінің (апатты жағдайдағы және жөндеуге
келмейтіндердің орнына жаңа ауруханалар құрылысы) аппатты жағдай
мәселесінің шешілуі.
• халықтың денсаулық сақтау қызметтерімен бірдей қамсыздану
деңгейінің аймақаралық теңестірілуі және денсаулық сақтау
саласының артықшылығы басым мекемелерде ауруханалардың нақты
категорияларын кереуетпен қамсыздандыруға қаражат қарастырылады.
• жалпы 2005 жылы 176 ауруханалар мен диспансерлер құрылып, 15-
нің құрылысы басталды.
• ауылды мекендердің денсаулық сақтау саласында мобильді және
телемедитацияның дамуына шамамен 400 млн. теңге қаражат
қарастырылды.
• Аудандық бюджеттерге, Астана және Алматы қалаларының
бюджеттеріне дәрі-дәрмек жабдықтарын, вакциналар және басқа да
иммунобиологиялық дәрмектерді сатып алу үшін мақсатты ағымдағы
трансферттер атты жаңа бюджеттік бағдарлама бойынша 4 163 745
мың теңге қаражаты қарастырылуда: оның ішінде тұрғындардың
төзімділігін сақтандыруды нығайту мақсатындағы иммунобиологиялық
дәрмектертерді сатып алу үшін 1 130 770 мың теңге, диабетке
қарсы дәрілерді сатып алу үшін – 1 437 908 мың теңге,
туберкулезге қарсы дәрілерді сатып алу үшін – 621 678 мың теңге,
онкологиялық сырқаттарға химиялық дәрілерді сатып алу үшін
566 438 мың теңге, бүйрек жетіспеушілігімен ауыратын адамдар
үшін 406 951 мың теңге қарастырылған.
Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау министірлігінде ағымдағы
жылдың 23 сәуірінде Денсаулық сақтау министірі А.Г. Дернов пен KfW
төрағасымен кездесуі өтті. Кездесу барысында Туберкулезбен күрес бойынша
Бағдарлама ІІ жобасын жүзеге асыру үшін Қазақстан Республикасы мен KfW
арасында қаржыландыру туралы Келісімге қол қойылды.
Қазақстан Республикасының Үкіметі мен Федеративті Герман
Республикасының Үкіметі арасындағы әлі өз күшіндегі қаржылық ынтымақтастық
туралы (2002 жыл) Келісімге сәйкес Қазақстан Республикасының Денсаулық
сақтау Министірлігіне Туберкулезге қарсы денсаулық сақтау бағдарламасы ІІ
атты жобаны жүзеге асыру мақсатында 5 000 000 (бес миллион) дейінгі неміс
маркасы қайтарымсыз грант ретінде берілді.
Көрсетілген Келісімді жүзеге асыру үшін Қазақстан Республикасы
Үкіметінің Туберкулезбен күрес бойынша Бағдарлама ІІ жобасын жүзеге асыру
үшін Қазақстан Республикасы мен KfW арасындағы қаржыландыру келісіміне қол
қою туралы қаулысының жобасына қол қою жоспарлануда.
Қайтарымсыз грант туберкулезге қарсы қызметтердің денсаулық сақтау
ұйымдарына медициналық құралдар түрінде беріледі.
Келісімнің берілген жобасы Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2007
жылғы 24 желтоқсанынан № 1271 қаулысымен бекітілген. Аталмыш келісімге
Қазақстан Республикасы Үкіметінің атынан қол қою өкілеттілігі ҚР Денсаулық
сақтау министірі А. Г. Дерновқа берілген.
2005-2010 жылдарға арналған Қазақстан Республикасының денсаулық
сақтауды дамыту және реформалаудың мемлекеттік бағдарламасын жүзеге асыру
шеңберінде келесі жаңа бюджеттік бағдарламаларға арналған шығындар
қарастырылған: 532 285 мың теңгені құрайтын Аудандық бюджеттерге, Астана
және Алматы қалаларының бюджеттеріне 5 жасқа дейінгі балаларды дәрі-
дәрмекпен қамсыздандыру үшін мақсатты ағымдағы трансферттер, 847 844 мың
теңгені құрайтын Аудандық бюджеттерге, Астана және Алматы қалаларының
бюджеттеріне азаматтардың арнайы топтарын профилактикалық медициналық
тексеруді жүзеге асыру үшінмақсатты ағымдағы трансферттер және тағы да
басқа шығындарға.
2005 жылғы бюджет бойынша Қазақстан Республикасы денсаулық сақтау
Министірлігінің шығындарының қатарында аудандық бюджеттерге, Астана
қалаласының бюджеттеріне денсаулық сақтау объектілерінің құрылысы мен
жөнделуі үшін 9 032 500 мың теңге қаржы қарастырылған.
Сонымен қатар, 2005-2010 жылдарға арналған Қазақстан Республикасының
денсаулық сақтау саласын дамыту және реформалаудың мемлекеттік
бағдарламасының шеңберінде денсаулық сақтау объектілерінің құрылысы мен
жөнделуі үшін 17 277 500 мың теңге қаржы қарастырылған немесе 2004 жылғы
жоспардан 10 438 720 мың теңге артық қарастырылып отыр, оның ішінде Астана
қаласында орналасқан жедел жәрдем станциясы бар 240 кереует орнына
есептелгенжедел медициналық жәрдемнің Ғылыми зерттеу Институтының,
Балбұлақ Республикалық балалар реабилитациясының орталығының бөлмелер
корпусының, 500 кереует орынды Астана қаласында Республикалық ғылыми Ана
мен сәби орталығының, Астана қаласында республикандық балалар
реабилитациясының орталығының, Алматы қаласында Педиатрия және балалар
хирургиясының ғылыми орталығы республикандық мемлекеттік қазыналық
кәсіпорын тұсында 150 кереуетті емдік корпустың, республикалық диагностика
және нейрохирургия орталықтарының құрылысы жоспарланды.
Денсаулық сақтау жүйесінің ақпараттық жүйесін құруды жүзеге асыру
қарастырылу үстінде, ол үшін 300 000 мың теңге қарастырылған, немесе
денсаулық сақтау саласының телекоммуникациялар орталығының дамуы мен
бірқатар жүйешелерді өңдеуге байланысты 2004 жылғы деңгейден 264 287 мың
теңгеге өсу байқалады.
Денсаулық сақтау міндеттері 2005-2010 жылдарға арналған Қазақстан
Республикасының денсаулық сақтауды дамыту және реформалаудың мемлекеттік
бағдарламасымен, 2007-2009 жылдарға арналған Үкімет әрекеттерінің
Жоспарымен, сонымен қатар ел басы Үкіметке денсаулық сақтау саласындағы
басқару және бақылау, қаржыландыру механизмдерін қайта қарастыру арқылы
медициналық қызметтер сапасын жақсарту және нәтижелілігін көтеру бойынша
шаралар қолдануды тапсырған Жаңа әлемдегі жаңа Қазақстан атты Жолдауымен
нақты түрде анықталған.
Бүгінгі күні министірліктің жұмысы бағытталған: денсаулық сақтауды
басқарудың жаңа үлгісін еңгізуге; медициналық көмек сапасын жақсартуғ;
денсаулық сақтау саласының әлеуметтік маңызды мәселелерін шешу және
денсаулық сақтау саласындағы медициналық білім беру және ғылыми
зерртеулердің деңгейін көтеру.
Қазіргі кездегі денсаулық сақтау жүйесі орталықтандырылған әкімшілік
басқарманың негізгі ұстанымдарында негізделіп және қазірдің өзінде жұмыс
істеп келетіндігі айқын. Ал бұл әрекет тәжирибе көрсетіп тұрғандай
медициналық қызметтердің тиімділігі мен сапасының көтерілуіне және бәсекеге
қабылеттілігін арттыруға еш көмегін тигізбейді. Бүгінгі күні саланы
басқарудың жеткіліксіз тиімділігін тигізетін министірлік деңгейінде
лицензиялау, аккредитация, мемлекеттік сатып алу және тағы да басқа негізгі
функциялар орталықтануда.
Елімізді жүргізіліп жатқан әкімшілік реформа шеңберінде орталық,
жергілікті басқару ұйымдары мен медициналық ұйымдары арасындағы міндеттер
мен жауапкершілікті бөлу үшін денсаулық сақтау министірлігі денсаулық
сақтауды басқарудың тиімді үлгісін анықтап, Үкіметтің бекітуіне ұсынды.
Денсаулық сақтау ұйымдарымен дипломдалған менеджерлер ғана басқаруы
керектігі айқын көрінуде. Халықаралық ұйымдардың пікірінше аталмыш тұрғы
денсаулық сақтау реформасындағы негізгілердің бірі болып табылады.
Осыған байланысты министірлік сәйкес институциялы база құрылысына,
бағдарламаларды өңдеуге, арнайы мамандарды, оның ішінде шетелдерде де,
дайындаудың кезеңдері мен қажеттіліктерін анықтау жұмыстарына кірісті.
Мелекеттік бағдарламаны жүзеге асыру кезеңінде, яғни 2,5 жыл ішінде
денсаулық сақтауды басқару саласында қажет 1000 жуық маман оқытылды.
Денсаулық сақтау ұйымдарының өз алдына дербестігін көтеру мақсатында
келер жылдан бастап шаруашылық жүргізу құқығында оларды мемлекеттік
кәсіпорын мәртебесіне ауыстырылады. Бұл әрекет медициналық ұйымдар
басшыларына өздерінің әкімшілік-шаруашылық әрекеттерінде тәуелсіз болуға
көмектеседі. Мемлекеттік бағдарламаны жүзеге асырудың бастапқы кезеңінде
денсаулық сақтауды реформалау үшін негіз жасалды, яғни саланың дамуына
кадр, материалдық және қаржы қорының бөлінуі. Екінші кезеңде реформа
алғашқы медико-санитарлы көмекті, ауруханалық секторды реформалауға, кадр
күштерін нығайтуға, көрсетілетін медициналық қызметтердің сапасын көтеру,
фармацевтикалық сектордың біртіндеп халықаралық көрсеткіштерге ауысуына
жіберіледі.
Қазіргі кезде денсаулық сақтау Министірлігі тұсында Халық
денсаулығы мен денсаулық сақтау жүйесі туралы Кодексті қарастыру
жұмыстарын жүргізетін жұмыс тобы құрылды. Ең алдымен ол елдегі медицина
қызметінің жүзеге асуының жағдайын, лицензиялау, аккредитациялау, келісім
жағдайларын, аталмыш жұмыстарды жүзеге асыруды бақылау, денсаулық сақтау
субъектілерінің жауапкершілігін реттеуге бағытталатын болады. Сонымен
қатар, кодексте емделуші құқытарына, қоғамдық денсаулықты сақтауды қорғау,
медициналық этикаға қатысты сұрақтар қарастырылады.
Денсаулық сақтау саласындағы заңдарды жүйелеу медицина дәрежесін
көтеруге және денсаулықты қорғау саласындағы әрекет ететін заңнама
актілерін жүйеге келтіруге және оларды халықаралық заңнамаға үйлестіруге
көмектеседі.
Бүгін Қазақстанның денсаулық сақтау жүйесінде 19 ғылыми ұйымдар
жұмыс істейді, оның ішінде онкологияняң және радиологияның, көз
ауруларының, мен ішкі құрылыс ауруларының кардиология, каратинді,
хирургияның, мен эпидемиологияның гигиена, туберкулездің, денсаулық
сақтауды дамытудың, салауатты өмір салтын қалыптастыру мәселелері,
радиациялы медицинаның және т. б. ғылымының маңызды бағыттарының бірі
денсаулық сақтау саласындағы инновациялы технологияларды ойлап шығу болып
табылады медицинасы. Аталмыш бағыт шеңберінде 55 ғылыми - техникалық
бағдарламалар жүзеге асырылады. 24 жас дарынды ғалымдарғылыми зерттеулердің
менеджментіне үйрену мақсатында АҚШ - қа Достастық Университетіне
аттандырылды.
Жуық арада ауыл мен қала тұрғындарына медициналық қызмет көрсету
деңгейіндегі айырмашылықты жою ауырға тиеді. Біздің мақсат – ауыл тұрғынына
медициналық қызметтің жақсы көрсетілуін, яғни барлық қажет медициналық
көмекті оның барлық кезеңдерінде толыққанды алу мүмкіндігін қамтамасыз ету.
Осы мақсатта ауылды мекендегі денсаулық сақтауда Телемедицина және мобилді
медицинаның дамуы атты жоба еңгізілуде. Жедел және шұғыл медициналық
көмек, сондай-ақ ауруды емдеу мекемесіне тез арада жеткізу үшін санитарлы
авиацияның жүйесін нығайтамыз.
Әлеуметтік мәселелерді, оның ішінде денсаулық сақтау мәселелерін
шешуге қажет қаражат әлемнің ең дамыған елдерінде де жетіспеушілікте.
Америка Құрама Штаттары, Германия, Англия елдерінің денсаулық сақтау жүйесі
өз азаматтарының қымбаттылығы, жетілмегендігі және көп қағазды қажет
ететіндігі үшін сыналуда. сонымен қатар денсаулық сақтаудың Дүниежүзілік
ұйымының ұсынысы бойынша денсаулық сақтауға кететін шығындар ІҰӨ-нің тек 8-
10 % ғана құрау керек. Тек осы жағдайда ғана денсаулық сақтау жүйесі
халықтың денсаулығын қажет деңгейде ұстау үшін сәйкес әрекеттер жасай
алады. Мүмкін осы ұсыныстарды қолдану керек шығар.
Қазақстан денсаулық сақтау жүйесін қаржыландыру жылдан-жылға өсуде.
Үкіметтің бірыңғай саясатының арқасында 2006 жылы біздің ел денсаулық
сақтау саласына елдің ІҰӨ-ң 2,3% шығындады. Соңғы жылдары денсаулық сақтау
қаржыландыруда маңызды ерекшеліктер байқалды. Ең алдымен – аудандық
деңгейдегі бюджеттің шоғырлануы және 2000-2007 жылдар аралығында 5 есе
өсіп, жыл соңында 274 млрд. теңгеге дейін жететін, жыл сайын бөлінетін
мемлекеттік ресурстардың көлемі. Бұл денсаулық сақтауды дамыту және
реформалау үрдісіндегі бірқатар сұрақтарды шешуге көмегін берді. Ауылдық
жердегі денсаулық сақтау саласының, Алғашқы медико-санитарлы көмек,
туберкулезге қарсы және онкологиялық мекемелердің материалды-техникалық
базасы жақсартылды. Медициналық кадрларды даярлау және қайта даярлау
бойынша шаралар қолдануда. Медицина қызметкерлерінің төлем ақысы
көбейтілді, бөлек мамандықтар бойынша еңбектің дифференциялы төлем ақысы
еңгізілді.
Сонымен қатар, айта кету керек, бұл саладағы еңбек ақыны ары қарай
жетілдіруді талап етеді.
Елдегі медициналық қызмет көрсету деңгейі медициналық білім беру мен
ғылымға байланысты болып келеді. Бұны дәлелдеу қажеті де жоқ. 90-жылдары
медициналық білім беру мен ғылым үлкен ауыртпашылықты бастан кешірді.
Ғылыми және білім беру мекемелері тек күтүлуге ғана қаржыландырылып отырды.
қазір жағдай өзгерді. 2006 жылдың 24 сәуірінен Үкіметтің Жарлығымен
Қазақстан Республикасы медициналық және фармавцевтикалық білім беруді
реформалау Тұжырымдамасы келісілді.
Доктарантураға, аспирантураға, магистратураға және клиникалық
ординатураға мамндарды даярлау медициналық жоғарғы оқу орындарда, Ұлттық
Орталық, Ғылыми-зерттеу Институты, дәрігерлерді жетілдіру институтында және
қоғамдық денсаулық сақтаудың Жоғарғы мектебінде жүргізіледі. Бекітілген
бағдарлама шеңберінде денсаулық сақтаудың мемлекеттік ұйымдарының 14,5 мың
маманы біліктілік алды және қайта даярлаудан өтті.
Мемлекеттік бағдарламаны орындау бойынша шаралар Жоспарына сәйкес
мамандардың біліктілігін шетелдерде көтеру қарастырылған. 2006 жылы
163медициналық жоғарғы оқу орындарының оқытушылары, сараптаушы
фармацевтикалық ұйымның мамандары шетелде біліктілігін жоғарлатты.
Бүгін Қазақстанның денсаулық сақтау жүйесінде 19 ғылыми ұйымдар
жұмыс істейді, оның ішінде онкологияняң және радиологияның, көз
ауруларының, кардиология мен ішкі құрылыс ауруларының, каратинді,
хирургияның, гигиена мен эпидемиологияның, туберкулездің, денсаулық
сақтауды дамытудың, салауатты өмір салтын қалыптастыру мәселелері,
радиациялы медицинаның және т. б. Медицина ғылымының маңызды бағыттарының
бірі денсаулық сақтау саласындағы инновациялы технологияларды ойлап шығу
болып табылады. Аталмыш бағыт шеңберінде 55 ғылыми-техникалық бағдарламалар
жүзеге асырылады. 24 жас дарынды ғалымдарғылыми зерттеулердің менеджментіне
үйрену мақсатында АҚШ-қа Достастық Университетіне аттандырылды.
Бүгінде елімізде жеке меншік медицинаның дамуын және ерікті түрдегі
медициналық сақтандыруды ынталандыратын денсаулық сақтау саласын
қаржыландырудың бюджетті үлгісіқалыптастырылған.
Қымбат тұратын және жедел шешуді қажет етпейтін көмектің басқасы
Қазақстан Республикасы Үкіметімен бекітілген тегін медициналық көмектің
кепілдендірілген көлемінің Тізіміне сәйкес тегін көрсетіледі. Бұл тізім
жылдан жылға кеңейіп келеді. Сондай-ақ, төлеуге шамасы бар тұрғындар үшін
– таңдамалы ақылы медицина мен еріті түрдегі медициналық сақтандыру
дамыйды. Бірақ оның көлемі денсаулық сақтаудың барлық қажеттілігнен 10-15 %-
ды құрайды.
Қазақстан дәрігерлерінің және білікті дәрігерлерінің құрылтайы 5
жылда бір рет болып тұрады. Осыншама маңызды форумның мақсаты сала дамуының
нәтижелерін қорыту және оның ары қарай дамуының стратегиясын анықтау болып
табылады. Ол 2005-2010 жылдарға арналған Қазақстан Республикасының
денсаулық сақтауды дамыту және реформалаудың мемлекеттік бағдарламасы
шараларының қысқа мерзімді Жоспарын орындалуының аяқталуы мен ұзақ мерзімді
денсаулық сақтау саласының даму Стратегиясының өндірілуі шекарасында
өткізіледі.
Берілген стратегиямен ең алдымен республика тұрғындарына
көрсетілетін медициналық қызмет сапасын жоғарылату, әлеуметтік маңызды ауру
түрлерінің қазіргі заманға сай жоғарытехнологиялық емделуін,
реабилитациясын, диагностикасын, алдын алу шараларын жетілдіру жүйесін
өндіру қарастырылатын болады. Ал біздің басты мақсатымыз – халықтың ауру-
сырқаттармен ауыруын төмендету.
1.3. 2005-2010 жылдарға арналған денсаулық сақтау жүйесінің дамуы мен
реформалауының мемлекеттік бағдарламасы (қаржылық тұрғыда).
Қазақстан-2030 стратегиясында азаматтардың денсаулығы қоғам
дамуының негізгі ұзақ мерзімді басымдылық ретінде анықталған. Халықтың
денсаулығы және елдің экономикалық дамуы бір бірімен байланысты. Халық
денсаулығын ойламастан тұрақты даму мақсатын алға қою мүмкін емес, және
керісінше тұрақты экономикалық дамусыз халықтың денсаулығының жағдайын
жақсарлату мүмкін емес. Республика тұрғынлдарының орташа өмір сүру ұзақтығы
соңғы 5 жыл ішінде тұрақтанып, 2003 жылы 65,9 жасты құрады: 60,5 жас ер
адамда, 71,5 жас әйел адамдарда.
Дәрігерлер саны 54,6 мың адамға жетті, орта медицина қызметкерлері
-115,0 мың адам, 10 000 мың тұрғынға дәрігерлермен қамтамасыздық 36,5, орта
медицина қызметкерлерімен – 76,9 көрсеткішін құрайды.
Сонымен қатар, әлеуметтік маңызды аурулар көрсеткіші жоғары болып
қала беріп тұр. Психикалық және нашақорлық жүйелерінің бұзылуы, қант
диабеті, тыныс алу жолдарының, жүрек ауруларының дерттануы, туберкулез,
көбіне жыныс жолдарымен берілетін инфекциялар, қатерлі ісіктердің пайда
болуы маңызды күрделі мәселелер болып қала беруде. Өкінішке орай бүгінгі
күні денсаулық сақтау сырқаттың алдын алу шараларына емес, тек емдеуге
бағытталған, ал халықтың өзі өз денсаулығын қорғауға дұрыс зейін бөлмейді.
Бұған дәлел ретінде қараусыз қалған ісіктердің тым кеш анықталатындығы,
халықтың жүрек ауруларынан өлуінің жоғарғы көрсеткіші. Республикада 2001-
2005 жылдар аралығында ЖҚТБ эпидемиясына қарсы әрекеттер Бағдарламасы
қабылданып, жүзеге асырылуда. Қазақстандықтардың денсаулығының қанағатсыз
жағдайының себептері денсаулық сақтау жүйесінің алдын алу жұмыстарының
әлсіздігі, халықтың тарапынан өз денсаулығына деген жеткіліксіз
жауапкершілігі, денсаулық сақтау сұрақтарындағы сектор аралық қарым-
қатынастың тиімсіздігі, сондай-ақ аралық кезеңдегі әлеуметтік-экономикалық
мәселелері болып табылады.
Қолданылып жатқан шараларға қарамастан, халықты ауыз сумен
қамтамасыз ету сұрақтары күрделі болып қала беруде, құбыр ауыз суына
республика халқының 75,1 % ғана қол жеткізе алады.
Қазақстанның 8 ауданында тіркелген адам үшін аса қауіпті індеттердің
50 жуық табиғи (оба, жамандат, туляремия және қырым безгегінің) ошақтары
бар. Сонымен, елдің 39 % обаның табиғи ошағы болып табылады.
Бүгінгі күні сала дамуының негізі болып отырған бағдарламалық
құжаттар оларды өндіру кезеңінде заман талабына сай болды. Қазір олар
өзгеру үрдісінен қалып қоюда. Жинақталып қалған мәселелер денсаулық сақтау
саласын басқару тәсілдерін түбірлі түрде қайта қарастыруды талап етеді.
2005 жылғы Елбасының Қазақстан халықына жолдауында денсаулық сақтауды
қаржыландыру, басқару жүйесін, медициналық көмек көрсетуді ұйымдастыруды,
және де қаржы ресурстарын пайдаланудың тиімділігін жетілдіруде күрделі
өзгерістер еңгізу қажеттігі көрсетілген.
2005-2010 жылдарға арналған Қазақстан Республикасының денсаулық сақтауды
дамыту және реформалаудың мемлекеттік бағдарламасының бірінші кезеңін
жүзеге асыру қорытындылары
Денсаулық сақтау саласын дамытуға көп мөлшерде қаржы бөлудің арқасында
халыққа медициналық қызмет көрсету сапасы жоғарлады. Мәжіліс қарауына
еңгізілген Қазақстан Республикасының Халық денсаулығы мен денсаулық сақтау
жүйесі туралы Кодекс жобасының жұмыстары аяқталды. Туудың, халықтың
табиғи өсуінің, жалпы өлімнің негізгі медициналы-демографиялық
көрсеткіштері жақсарып, ана және сәби өлімінің көрсеткіші тұрақтанды,
әлеуметтік маңызды аурулармен ауыру төмендеді: туберкулез, қатерлі ісіктер,
індет дерттануы, психикалық және нашақорлық жүйелерінің бұзылуы,
травматизм.
Ауылды мекендердегі денсаулық сақтау саласы нақты түрде дамыды.
Бүгінгі күні ауылды жердегі әр мемлекеттік дәрігерлік амбулаторияда қажет
медициналық құрылғылармен, санитарлы автокөлікпен, медицина жұмысшыларымен
қаматамасыз етілген.
Кезең бойынша материалды-техникалық базаның нығаю және жетілдірілу
сұрақтары шешіліп жатыр. 3 жыл ішінде алғашқы медициналы-санитарлы
көмектің, шұғыл медициналық көмектің мемлекеттік ұйымдарына 13,9 млрд.
теңге көлемінде қаржы бөлінген.
Шешілмеген мәселелердің бірі – Денсаулық сақтау Министірлігімен
жоғарғы оқу орындарды бітіргеннен кейін ауылды мекендерде 3 жыл ішінде ары
қарай жұмыс істеу шартында медицина мамандықтары бойынша маман даярлау үшін
Қазақстан Республикасының Білім беру туралы Заңына толықтыру
еңгізілгеніне қарамастан ауылды мекендердегі денсаулық сақтауды кадрмен
қамтамасыз ету болып тұр.
Қазақстан Республикасы Президенті Н. Назарбаевтың халыққа Жолдауының
шеңберінде 100 аурухана құрылысы бойынша 2007 жылы 11 денсаулық сақтау
объектілерінің құрылысы басталды. 37 денсаулық сақтау объектілерінің
құрылысы басталатын 3 үлгілі жобалардың өндірілуін 2008 жылы аяқтау
жоспарлануда. Барлығы 96 объект құрылады, оларға 50 млрд. теңге бөлінген.
Сонымен қатар, 5200 мың теңге көлемінде қаржы бөлінетін медициналық Жоғарғы
оқу орындары үшін 4 оқу клиникаларының құрылысы басталады.
Қазақстан халық санының азаюының жағымсыз тенденциясын басынан
кешіргенімен ана мен сәби өлімі әлі де маңызды болып отыр. 2005-2007
жылдары бұл мақсаттарға 7,9 млрд. теңге балалар және тууға көмектесетін
ұйымдарға бөлінген. Жаңа медициналық технологиялар белсенді түрде
еңгізілуде. 2007 жылдан бастап республикада алғаш рет есту қабылеттері
бұзылған балаларға кохлеар имплантациясы бойынша 28 өте сирек операциясы
жасалды. 2008 жылға - мұндай 150 операция жоспарланды.
Астана қаласында медициналық кластердің алғашқы объектілері жұмысқа
қосылды: Ана мен сәби ұлттық ғылыми орталығы, Республикалық балалар
реабилитациясының орталығы.
Ағымдағы жылдан бастап әлемдік статистикамен үйлестіру және
халықаралық тәсілдерді еңгізу мақсатында Дүниежүзілік Денсаулық сақтау
Ұйымымен ұсынылған тірітуу ұстанымдарына ауысу басталды. Басты назар
әлеуметтік-маңызды ауруларға аударылуда. 2007 жылдан бастап Денсаулық
сақтау министірлігі мен Ғаламдық қор арасындағы 9,8 млн. АҚШ доллары
бөлінген туберкулезбен ауыратын адамдарға көмек көрсету келісімін жүзеге
асыру шаралары атқарылуда.
Депутат корпусының қолдауының арқасында қант диабетімен ауыратын
науқастарды қазіргі замандағы және жоғары нәтижелі қан құрамында қантты
азайтатын дәрілерлермен толыққанды және кідіріссіз қамтамасыз ету сұрағы
шешілді. Сонымен, 2007 жылы бұл мақсаттарға 2,4 млрд. теңге бөлінді.
Республикада онкологиялық аурулар мәселесі күрделі жағдайда қалуда.
Денсаулық сақтаудың басты күштері бастапқы диагностикаға, уақытылы нәтижелі
медициналық көмек пен реабилитация көрсетуге бағытталады. Осы мақсатта
репродуктивті жастағы әйелдерді мамандық тексеру жүргізіледі, бұл үшін 94
маммограф және тағы басқа сәулелік диагностика аппараттары сатып алынды.
Жүрек-тамыр аурулары өлім мен мүгедектік құрылысында бірінші орынды
иеленуде. Осы себепті жыл сайын он мыңдаған адам қайтады. Республика
Президентімен Үкіметке 2007-2009 жылдарға арналған Қазақстан
Республикасында кардиологиялық және кардиохирургиялық қызметті дамыту
бойынша Бағдарламаны құрастырып, бекіту тапсырылды, тапсырма орындалып оған
өткен жылда республикалық бюджеттен 5,4 млрд. теңге бөлінді. 2007 жылы
Қарағанды, Ақтөбе және Шығыс Қазақстан облыстарының ауруханаларында
дәрігерлер жүрекке дербес операциялар жасады.
2008 жылы Батыс Қазақстан, Солтүстік Қазақстан, Алматы және Атырау
облыстарында кардиохирургия бөлімдері ашылады.
Астана, Алматы және Павлодар қалаларында үш кардиохирургия
орталықтарының құрылысы басталды.
Қазақстан Республикасында қан қызметін жетілдіру бойынша шаралар
туралы 2008-2010 жылдарға арналған Бағдарламасы бекітілген.
Медициналық қызметтер сапасын көтеру мақсатында құрылып жатқан
медициналық кластердің барынша ықтимал мүмкіндіктері қолданылады. Тағы үш
объект құрылысын аяқтау жоспарлануда: нейрохирургияның республикалық ғылыми
орталығы, Республикалық диагностика орталығы, жедел медициналық жәрдемнің
Ғылыми-зерттеу Институты және кардиохирургияның Ғылыми Орталық.
Соңғы жылдары халықтың оба, тырысқақ, құс тұмауы, қараталақпен ауыру
жағдайлары тіркелмеген.
ҚР 2006-2010 жылдарға ЖҚТБ эпидемиясына қарсы әрекеттер жұмысы
жалғасуда. 2008 жылдың 1 қаңтарына 1987 жылдан өсу қорытындысымен 9 378
АҚТБ-аурулары, оның ішінде 223 балалар тіркелген.
Қазіргі кезде АҚТБЖҚТБ Қазақстанның барлық аймақтарында тіркелуде,
АҚТБ-індеті тіркелген жағдайлар саны Қарағанды, Оңтүстік Қазақстан,
павлодар, Қостанай облыстарында және Алматы қаласында байқалады.
Денсаулық сақтау саласын реформалаудың бағыттарының бірі дәрі-дәрмек
айналымы ортасында мемлекеттік реттеу нәтижелілігін көтеру. 2007 жылы
қазақстандық формацевтикалық нарық көлемі 2002 жылдың көрсеткішін 3 есе
асып түсіп, шамамен 900 млн. АҚШ долларын құрады.
Отандық және шетелдік дәрі-дәрмектерге ортақ стандарт қоятын
Мемлекеттік Фармацевтиканы құру жұмыстары жалғасуда.
Халықтың дәрі-дәрмекке тең құқылы қол жетерлігін қамтамасыз ету үшін
Министірлікамбулаторлы дәрілермен қамтамасыз етудің жаңа үлгісін құрастыру
және еңгізу жоспарланып отыр.
Соңғы жылдары денсаулық сақтау саласын мемлекеттік шығындардан
қаржыландыру көлемі өсіп, 2007 жылы 309,5 млрд. теңгеге дейін көбейді.
Қолданылған күрделі шаралардың бірі медициналық және фармацевтикалық білім
беру жүйесін реформалау Концепциясын құрастыру болып табылады.
2008 жылы Денсаулық сақтау Министірлігі келесі мәселелерді шешуге
мақсатында жұмыс атқарады:
• денсаулық сақтау саласында ереже-құқық базасының жетілдірілуі және
әкімшілік реформасын жүргізу; АМСК қызметінің жетілдірілуі;
бақылаудың халықаралық деңгеіне көшу; ДДҰ ұсынған тірітуудың жаңа
тұжырымдарына көшу; Астана қаласында Ана мен сәби ұлттық ғылыми
орталық негізінде дәрігерлер мен медициналық бикелердің мамндық
біліктілігін жоғарылату және қайта даярлау, инновациялы
технологиялар трансфертінің Орталығын құру. Сондай-ақ,
туберкулезбен ауыратындарды емдеуді қатаң эпидемиологиялық
бақылау, туберкулезге қарсы сатып алынатын дәрілер сапасына қатаң
талаптар қою жүйесін еңгізу арқылы әлеуметтік маңызды аурулар
деңгейін төмендету бойынша шаралар қолдану жоспарланады.
Менің ойымша, келешектегі басты бағыттар мыналар: алғашқы медико-
санитарлы көмектің нығаюы және дамуы; ана мен бала денсаулығын сақтау;
әлеуметтік маңызды аурулардың алдын алу, анықтау және емдеу; санитарлы-
эпидемиологиялық саулықты қамтамасыз ету; фармацевтикалық және медициналық
өнеркәсіптің нығаюы мен дамуы; медициналық білім беру мен ғылымның
реформалануы.
Салада 8303 медициналықұйымдар бар, олардың 88 % мемлекеттік және 12 %
жеке меншік.
Алғашқы медико-санитарлы көмекті қала тұрғындарына 465 амбулаторлы-
емханалар көрсетеді. Жанұялық-дәрігерлік амбулатория Институты көрсетілетін
алғашқы медико-санитарлы көмек сапасына және мазмұнына қарай өмір сүргіш
болмай шықты.
Біріншіден, кадр даярланбады және оларды қайта даярлау үшін
педагогикалық ұжым жеткіліксіз түрде сапалы болған жоқ.
Екіншіден, халықтың сырқаттары, әсіресе денсаулық индексі мұқият
сарапталмады.
Үшіншіден, бүкіл жерде ЖДА ашып, оларды қажет құралдармен жабдықтаған
жоқпыз, ауыртпалықты 2,5 есе көбейтіп, ақшаны өздері табады деген үмітте
шамалы қаржымен қалдырдық.
Соңында стационарға түсірілетін ауыртпашылықты азайту мақсаты оны
шұғыл аурулардың келуіне байланысты екі есе көбейтіп жіберді.
Денсаулық сақтау Министірлігімен медициналық білім беру жүйесіне жалпы
тәжірибедегі дәрігерлер мамандығы еңгізілуде, Британдық Кеңес көмегімен
оқытушылар даярланған. Барлық медициналық ЖОО-ның ректорлары Англияда
тәжірибе алмасу бойынша курс өткен.
Менің пікірімше, қазіргі кезде халыққа алғашқы дәрігерлік көмекті
жақындату мақсатында ЖДА әзірше қалалардың шет аймақтарында ашылулары тиіс
және нақты бір мезгілге дейін олар территориалды емханалардың филиалдарының
қызметін атқару керек. Сонымен қатар, денсаулықтың жоғарғы индексі қол
жеткізілген емхана аймақтарында халыққа жанұялық дәрігердің қызмет
көрсеткенін тәжірибеге енгізу керек. Және бейімделу кезеңінде қызмет
көрсетілетін тұрғындар санын ең аз деген көрсеткішке жеткізу керек.
Сәйкесінше, қалаларды ЖДА институтына көшіру біртіндеп жүргізілуі
тиіс. Жоғары дамыған Англия елінің өзі бұған 50 жыл бойы жүріп келген.
Алғашқы медико-санитарлы көмекті ауылды мекендерде барлығы: аудандық
деңгейді қосқанда 5924 объект. 2000 жыл басында 1200 ауылды мекен
аймақтарында медициналық қызметкер немесе медициналық ұйымдар болған жоқ.
Атқарылған шаралардың арқасында бұл мәселе өткен жылдың 15 шілдесіне дейін
барынша толық шешімін тапты. Өткен жылдың өзінде қайта орнатылып, қайта 1
аудандық аурухана, 16ауылдық учаскелік ауруханалар, 71 ауылдық дәрігерлік
амбулаториялар, 25 фельдщер-акушерлік пункттер ашылды.
Менің пікірімше, ауылды мекендердегі денсаулық сақтау саласының
объектілерінің мемлекеттік кәсіпорындар беделі және осыған байланысты оның
адам басы бойынша қаржылануы олардың барлық шығындарын қанағаттандырмайды.
Олар тұрғындар мүмкіндіктерінің шектеулігіне және ақы төлеу алмушылығын
есепке ала отырып ақылы қызмет көрсете алмайтын, тәулік бойына медициналық
көмек көрсетулері тиіс жалғыз ұйым екендігін мойындау керек. Сондықтан
оларға біртіндеп мемлекеттік мекеме беделін беру керек, ол үшін 2003 жылы
республикалық бюджеттен 2,9 млрд. теңге мөлшерінде тура трансферттер
қарастырылған.
Өткен жылы бір уақытылы сауыққандар мен шамамен 36 % сырқаттарды
диспансерлік тіркеуге алу арқылы 4,2 млн. ауыл тұрғындарындарының
медициналық тексерісі жүргізілді. Нәтижесінде әр ауылдың денсаулық
төлқұжаты жасалды, бұл әрине алдын ала қарастырылған қорды ұтымды
пайдалануға көмектеседі. Аталмыш тәжірибе жыл сайын өткізілетін болады.
Сонымен қатар, 75 мың әскери қызметкерлер медициналық тексеруден өтті.
Тереңдетілген зерттеу нәтижесінің сарапталуы бозбалалардың қатарға
шақырылуының алдындағы денсаулығын нығайту шараларының негізіне салынған,
бұл әрекет әскери қызметкерлердің денсаулығын жақсартуға көп септігін
тигізеді.
Көрсетілетін медициналық және фармацевтикалық қызметтердің сапасын
бағалаудыңобъективтілігін қамтамасыз ету мақсатында елдің 12 аймақтарында
денсаулық сақтаудың 800 объектісіне лицензиядан кейінгі бақылау орнатылды.
Заңсыз және лицензиясыз әрекет жасап жүрген 160 субъект анықталды,
санитарлы ережелер мен қағидаларға сәйкес келеу бойынша тексерілген әр
екінші лицензиаттың квалификациялы талаптарға сай келмеуі, Уақытылы өз
мамандық біліктілігін көтермеген мамандардың медициналық көмек көрсету
жағдайлары айқындалды.
Халық емшілерінің қызметі әрекет етіп тұрған заңға сәйкестендіріліп,
бақылауға алынды.
2 тарау. Бірінші сатыда денсаулық сақтау жүйесін қаржыландыруын
ұйымдастыру (мысалға: Астана қаласы МКҚК №6 қалалық емхана)
1999 жылғы 20 қаңтардағы №3-1-7 б Мемлекеттік кәсіпорындарға жатуға
қайта тіркелетін мекемелер мекемелер тізімі туралы Астана қаласы әкімінің
бұйрығына сәйкес Астана қаласының Денсаулық сақтау Департаментінің №6
қалалық емхана мемелекеттік комуналдық қазыналық кәсіпорынға ауыстырылды.
Оперативті басқарма құқығы жекешелік мүлігі бар, жекеменшік балансы бар,
несиелік мекемелерде өз есеп айырбасы бар, мемлекеттік және орыс тіліндегі
өз мөрі бар, тауарлы белгілері және өзінің бланктері бар мемлекеттік
тіркеуден өткен уақыттан бастап заңды кәсіпорын болып саналады.
Кәсіпорын өз қызметінде ата заңмен, ҚР-ның азаматтық кодексімен
Мемлекеттік кәсіпорындар туралы ҚР-ның заңымен, басқада ҚР-ның нормативтік
құқықтық актілерімен негізгі жарғылармен басқарылады.
Астана қаласы әкімшілігі кәсіпорын мен ұйымының құрылтайшысы
коммуналды жекеменшік құқық субьектісінің қызметі болып табылады. Астана
қаласының Денсаулық сақтау Департаменті мемлекеттік басқарма ұйымдарына
басшылық етеді.
Кәсіпорынның толық атауы: Мемлекеттік мекеме Астана қаласы Денсаулық
сақтау Департаменті Мемлекеттік Коммуналдық Қазыналық Кәсіпорын №6 қалалық
емхана.
Қысқаша атауы: Астана қаласы Денсаулық сақтау Департаменті ММ МКҚК
№6 қалалық емхана.
Заңды мекен – жайы: 01.0009, Астана қаласы, Алматы ауданы, Абылайхан
даңғылы 221.
Мемлекеттік басқарма ұйымын анықтайтын кәсіпорын қызметінің негізгі
түрі болып табылады:
- кәсіпорынға жататын аймақтағы халыққа емханада, үйде және ақылы
квалификациялы көмек көрсету.
- емханаға қарасты жататын халықтар арасында алдын ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
бет.
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 3
1тарау. Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау жүйесінің дамуының5
қаржыландыруы
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... .
1.1. 2001 - 2007 жылдар аралығында денсаулық сақтау жүйесіне 5
жіберілген, ұзартылған мемлекеттік бюджет шығындарын сараптау ... ...
1.2. Ана мен сәби денсаулығын нығайту бағдарламасын қаржыландыру 7
және халықтың тиімді және сапалы дәрі – дәрмектерге қол жетерлік
жағдайын қамтамасыз ету ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
1.3. 2005 – 2010 жылдарға арналған денсаулық сақтау жүйесінің дамуы 14
мен реформалауының мемлекеттік бағдарламасы (қаржылық тұрғыда)
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... .
2 тарау. Бірінші сатыда денсаулық сақтау жүйесін қаржыландыруын 20
ұйымдастыру (мысалға: Астана қаласы МКҚК №6 қалалық емхана) ... ... ...
2.1. Кәсіпорын басқармасының қаржылық – экономикалық негізі 23
2.2. Кәсіпорын ұйымының қаржылық есебі 23
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... .
2.3. Мекеменің мемлекеттік бюджетпен қарым – қатынасы және қысқа 29
мерзімді несиелік кәсіпорын ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
3 тарау. Денсаулық сақтау жүйесін қаржыландырудың жоғарлау сатысының 34
нәтижесі
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ...
3.1. Денсаулық сақтау жүйесінің негізгі мәселелері және 34
оларды шешу жолдары
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... ... ... .
3.2. Денсаулық сақтау жүйесінің өсуін экономикалық қабілеттендіру 36
перспективі
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ...
Қорытынды 42
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... ... ... ... ..
Әдебиеттер тізімі 44
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... ... .
Кіріспе
10 жыл ішінде денсаулық сақтау саласын қаржыландыру мәселесінде жаңа
тәсілдер жүзеге асырылды, айқын қол жетерлік медициналық қызмет, нақты айта
кетсек тегін медициналық қызметің кепілдендірілген көлемін қамтамасыз
етудің бірқатар қадамдары жасалды. Соңғы жылдары төзімділікті сақтандыруға
және әлеуметтік маңызды ауруларға басты назар аударылуда, мемлекеттік
тапсырыс шеңберінде тегін медициналық көмектің кепілдендірілген көлемін
қаржыландыру ұстанымы енгізілді. Мемлекеттік емес сектор шапшаң даму
үстінде: егер 2000 жылы мұнда 436 жұмыс орны құрылса, 2000 жылдың 1
жартыжылдығында 521 жұмыс орны болды. 1993 жылдан бастап кіші және орта
бизнес субъектілері 14 есе өсті және бүгінгі күні 682 (315 заңды тұлғалар
және 367 жеке тұлғалар). Мемлекеттік емес өмірге қажетті дәрі – дәрмектер
тендер арқылы амбулаторлық көмектің 11 %-ын көрсетеді. Жаңа бағыттағы
емдік мекемелер ашылды: медбикелік күтімі ауруханалары, хоспис, балалар
реабилитациясының орталығы. Жаңа медициналық технологиялар орталығы
құрылуда.
Жағымсыз кезеңдердің бірі ақша қаражатының жетіспеушілігі болып
табылады. Қалалық бюджеттен жыл сайын денсаулық сақтау саласына 4 млрд.
теңгеден астам қаржы бөлінеді, дегенмен бұл жеткіліксіз.
Денсаулық сақтау - өмір сапасының ортақ бір көрсеткіші және қоғамның
әлеуметтік дамуының белгісі, критериі. Халықтың мықты денсаулығы –
экономикалық және мәдени өсудің шарты. Алматы қаласының Денсаулық сақтау
департаментінің басшысы В. Н. Девятконың баяндамасында қала тұрғындарының
ауруларының және соңғы жылдардағы қаланың емдік-алдын алу ұйымдардың даму
сандары көрсетілді.
Туу деңгейі қалпына келіп, өлім көрсеткіші біршама азайды. Дегенмен
Алматы қаласында республикалық көрсеткіштермен салыстырғанда бұрыңғыдай туу
деңгейі төмен және өлім көрсеткіші жоғары болып тұр. Төзімділікті
сақтандырудың арқасында балалардың вакцинамен басқарылатын індетті
ауруларының көрсеткіші төмендеді. Осымен қатар жыныстық қатынастар арқылы
берілетін инфекциялы аурулар жиілігі, 1,5 есе наркомания өсті.
Бүгінгі күні қаланың денсаулық сақтау саласы бюджетінің 30 %-ы
әлеуметтік маңызды ауруларға қарсы күреске жіберілсе, ал тағы 30 %-ы
кепілдендірілген көлем бойынша медициналық көмек көрсетуге қолданылады.
10 жыл ішінде денсаулық сақтау ұйымдарының саны 91-ден 73-ке азайып
кетті. Олардың амбулаторлы-емханалық көмек жағына өзгеруі байқалды:
емханалар көбейіп, стационарлар – азайды. Жанұялы-дәрігерлік амбулаториялар
пайда болды. Дәрігерлер мен медбикелер кадрының саны 40 %-ға азайды.
Сонымен қатар біліктілікті көтеретін және категориялары бар дәрігерлер
кадрының үлесі өсті. Кереует үлесі 70 %-ға азайды, бүгінгі күні 10 мың
адамға 46,2 дананы құрайды. Кереует айналымы жылына 20-дан 33
госпитализацияға дейін өсті. Қаржыландырудың есептік жүйесі тек медициналық
мекемелер үшін ғана сақталған. Алғашқы медициналы-санитарлы көмек (ары
қарай АМСК) тек емделген саны мен күрделілік категориясы бойынша ғана
қаржыландырылады.
Дәріхана жүйесінде 8 аурухана ішілік дәріханалар және 650 мемлекеттік
емест дәріханалар ұйымдары бар. Екі негізгі бағыт бойынша дәрі-дәрмектермен
қамтамасыз ету мәселесі шешілді. Соңғы жылдар ішінде нозологияның және
ауруларға ақысыз және жеңілдікпен берілген демалыстары үшін дәрі –
дәрмекпен қамтамасыз ету тізімі біршама кеңейтілді. Өмірге қажет дәрі-
дәрмекпен қамтамасыз ету тендер негізінде жүзеге асырылады, басқа дәрі –
дәрмекпен қамтамасыз ету үшін жабдықтаушы-фирмалар бағаларын талдау
негізінде жүзеге асырылады.
Әлі көптеген жұмыс алда күтіп тұр. Травматизмнің азаюы, аурулардың
сақтандырылуына саланың бағытталуы, қағидалар базасының жақсаруы, дәрігерді
таңдау бостандығын қамтамасыз ету, дәрігерлердің мамандық емес
әрекеттерінің нәтижесінде асқындыру болған жағдайда келтірілген зиян орнын
қайтару механизмін құру, міндетті түрдегі медициналық сақтандыру – бұл
келесі он жылдықта шешілуін қажет ететін әлі де толық емес мәселелер
тізімі. Бұған денсаулық сақтау ұйымдастырушылары жуырда қайта құрылған
Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау Министірлігінің қызметіне көп
үміт артады.
Инъекциялы нашақорлықтың өсуіне байланысты АҚТБЖҚТБ эпидемиясына
қарсы әрекеттер бойынша жұмыстарды сәтсіздікке ұшыратты. Шенеуніктер де,
мамандар да жағдайдың қауіптілігін дұрыс бағаламай тұр. Бюджеттен індетке
қарсы күреске өте аз мөлшердегі қаржы бөлініп отыр. Қауіп-қатер топтарымен
жұмыс барысында күш қолдану арқылы және жазалау әдістері қолданылады. Алдын
алу жұмыстары нашар жүргізіледі. Оқу мекемелері мен колониялар үшін арнайы
білім беретін бағдарлама жоқ. Шешілмей тұрған мәселелердің бірі АҚТБЖҚТБ-
ті емдеу: бір ауру адамға жылына 10 мың доллар қажет. Бұл шара тек
халықаралық ұйымдардың көмегінің арқасында ғана жүзеге асуы мүмкін.
Теміртау қаласының әкімі мұнда ЖҚТБ және нашақорлықтың алдын алу бойынша
аймақаралық республикалық институт құруды ұсынды. Үкіметтің, Біріккен
Ұлттар Ұйымы және Испат-Кармет Акционерлі Қоғамының ортақ жобасының
арқасында АҚТБ-инфекциясының пайда болу жиілігі 2 есе азайды.
Жасөспірім-нашақорлар үшін реабилитация бөлімдері ашылды. Қалалық
наркодиспансерге жапсарлай ғимарат құрылысы туралы шешім қабылданды. Оның
ішінде нашақорлар мен маскүнемдерді мәжбүрлі түрде емдеу мақсатында 260
кереуеттік бөлім ашылатын болады.
1 тарау. Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау жүйесінің
дамуының қаржыландыруы
Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау жүйесі мемлекеттік және
мемлекеттік емес секторлардан тұрады.
Денсаулық сақтау жүйесінің әрекетіне мемлекеттік реттеу және
мемлекеттік бақылауды денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті ұйым атқарады.
Денсаулық сақтау саласындағы мемлекеттік бақылау денсаулық сақтау
саласындағы азаматтардың құқытарын қамтамасыз етуді кепілдеу бағытында
орындалады. Денсаулық сақтау ұйымдарының қаржыландырылуы келесі тәртіпте
жүзеге асырылады.
Денсаулық сақтау саласындағы мемлекеттік ұйымдарды қаражатпен
қамсыздандыру былайша жүзеге асырылады:
• мемлекеттік бюджет қаражаты;
• медициналық сақтандыру қаражаты;
• ақылы негізде көрсетілген медициналық қызмет көрсету үшін алынған
қаражат;
• Қазақстан Республикасының заңына қайшы келмейтін басқа да пайда
көздері.
Денсаулық сақтау саласындағы мемлекеттік емес ұйымдарды қаражатпен
қамсыздандыру былайша жүзеге асырылады:
• тегін медициналық көмектің кепілдендірілген көлемі үшін мемлекеттік
бюджет қаражаттарынан;
• медициналық сақтандыру қаражатынан;
• ақылы негізде көрсетілген медициналық қызмет көрсету үшін алынған
қаражаттан;
• Қазақстан Республикасының заңына қайшы келмейтін басқа да пайда
көздері.
1.1. 2001-2007 жылдар аралығында денсаулық сақтау жүйесіне жіберілген,
ұзартылған мемлекеттік бюджет шығындарын сараптау.
2005-2007 жылдар аралығында денсаулық сақтау саласына мемлекеттік
бюджет шығындары 2004 жылмен салыстырғанда 67,7 % өсті.
2001-2003 жылдар аралығындағы бюджет жүйесінің деңгейі бойынша елдің
шоғырланған бюджетінде қаржы шығындарының үлесі құрады:
• республикалық бюджет қаражаты: 2001 жылы – 22,3%, (13,9 млрд.
теңге), 2002 жылы – 17,0 % (12 млрд. теңге), 2003 жылы – 20,5 %
(19,1 млрд. теңге);
• жергілікті бюджет қаражаты: 2001 жылы – 77,7 % (48,4 млрд.
теңге), 2002 ж – 83,1 % (59,1 млрд. теңге), 2003 ж – 79,5% (74,1
млрд. теңге).
2001-2004 жылдардағы денсаулықты сақтауды қаржыландыруға кетірілген
республикалық және жергілікті бюджеттер қаражаттарының нақты игерілуі.
Тегін медициналық көмектің кепілдендірілген көлемін көрсетуге
жұмсалған қаражатты қаржыландыру Қазақстан Республикасының заңнамасына
сәйкес орындалады.
Сонымен қатар, Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау жүйесі одан
арғы құрылымдық реформа мен қаржыландыру жүйесінің жақсаруын талап етеді.
Бүгінгі күні маңызды болып тұрған сұрақтар:
• Бөлінетін ақшалай қаражаттың аздығынан денсаулық сақтауды
қаржыландырудың бюджеттік моделі республиканың заңмен анықталған
тегін медициналық көмектің кепілдендірілген көлемінде халықтың
қажеттілігін өтей алмайды;
• тұрғындардың көбі үшін медициналық көмектің жеңілділігі, қол
жетерлігі және көрсетілетін қызметтер сапасы күрт төмендеді;
• Азаматтарға ақылы негізде жүргізілетін медициналық қызмет пен
кепілдендірілген көлем арасында нақты айырмашылық болмағандықтан
тегін медициналық көмектің ақылы қызметтермен орнын басу
байқалуда;
• Медициналық қызметтердің сатып алушысы (төлейтін адам) және
медициналық қызметтердің жабдықтаушысы (медициналық ұйымдар)
айырылып көрсетілмеген;
• Тұрақты тұру орнынан басқа жерде азаматтардың тегін медициналық
көмекті ала алмаушылығы;
• Көрсетілетін медициналық қызметтер үшін бірыңғай тарифтік саясат
жоқ.
Осыған байланысты медициналық қызмет көрсетудің сапасы мен қол
жетерлігіне кепілдік беретін денсаулық сақтаудың қаржылы қамтамасыз
етілуінің қолайлы ұйымдастырушылық құрылымы мен үлгісін құру мақсатында
қаржыландырудың үш деңгейі ұсынылады:
• бірінші деңгей – мемлекеттік бюджеттен қаржыландырылатын тегін
медициналық көмектің кепілдендірілген көлемі.
• екінші деңгей – міндетті медициналық сақтандыру.
• үшінші деңгей – тегін медициналық көмектің кепілдендірілген
көлемінде және міндетті медициналық сақтандыруда қарастырылмаған
қызметтердің еркін медициналық сақтандырылуы, сонымен қатар
ақылы қызметтер.
Жиналып қалған мәселелер денсаулық сақтау саласының басқару
тәсілдерінің түбірлі түрде қайта қарастырылуын талап етеді. 2005 жылғы
Елбасының халыққа жолдауында денсаулық сақтауды қаржыландыру, басқару
жүйелерін жетілдіруде, медициналық көмек көрсетуді ұйымдастыруда, денсаулық
сақтау жүйесінің қағидалық базасында, саланың санақтық және ақпараттық
жағында, сонымен қатар қаржы ресурстарын тиімді пайдалану және сатып
алушылықты міндетті түрде орталықтандыруға күрделі өзгерістер жасау
керектігін атап өтті.
2005-2010 жылдарға арналған Қазақстан Республикасының денсаулық
сақтауды дамыту және реформалаудың мемлекеттік бағдарламасы мемлекет пен
адам арасында денсаулықты сақтау үшін жауапкершілікті бөліп алу міндеттерін
анықтайды; Алғашқы медико-санитарлы көмек көрсетуге басымдылық көрсетумен
қатар медициналық көмек көрсету ұйымдарының халықаралық принциптеріне көшу;
денсаулық сақтауды басқарудың жаңа үлгісін және саланың бірыңғай ақпараттық
жүйесін құру; ана мен сәби денсаулығын нығайту, медико-демографиялы
жағдайдың жақсаруы; жыл сайын әлеуметтік маңызды аурулар деңгейінің
төмендеуі; медициналық білім беру жүйесінің реформасы.
2005-2007 жылдары Бағдарламаны жүзеге асыруға республикандық және
жергілікті бюджет қаражаты бағытталады, Қазақстан Республикасының заңымен
тыйым салынбаған басқа да қаражаттар.
Бағдарламаны жүзеге асыру үшін мемлекеттік бюджеттен бөлінген жалпы
қаражат 165 658,5 млн. теңгені құрайды, оның ішінде республикандық
бюджеттен 134 609,9 млн. теңге, жергілікті бюджеттен 31 048,6 млн. теңгені
құрайды.
2005 жылғы бюджетпен Денсаулық сақтау функционалды топ бойынша
шығындар 55 018 146 мың теңге құрамында қарастырылды.
2008-2010 жылдары саланы қаржыландыру көлемін жыл сайын көтеру арқылы
оны 2010 жылы ІҰӨ-нің 4 %-на дейін жеткізу жорамалданып отыр.
Басқа да шаралар республикандық бюджет қаражатынан бөлінетін мақсатты
трансферттер есебінен жергілікті деңгейде жүзеге асырылады.
Алғашқы медико-санитарлы көмекті ұйымдастыру қамсыздығының деңгейі
біртіндеп медициналыққұрал-саймандармен, арнайы медициналық құралдармен
және санитарлы автокөлікпен жабдықтаудың минималды нормативіне жеткізілетін
болады - мемлекеттік бюджет шығындары 13,9 млрд. теңгені, оның ішінде
ауылды жерде 10,1 млрд. теңгені құрайтын болады.
Ауылды мекендегі тұрғындарға сапалы медициналық қызмет көрсету үшін
2007 жылы ауылды мекендердегі денсаулық сақтауда мобильді және телемедицина
енгізілмекші – 2005-2006 жылдардағы республикандық бюджет шығындары шамамен
3,3 млрд. теңгені құрайтын болады.
1.2. Ана мен сәби денсаулығын нығайту бағдарламасын қаржыландыру және
халықтың тиімді және сапалы дәрі-дәрмектерге қол жетерлік жағдайын
қамтамасыз ету.
Сырқаттың әр түрлері бойынша емделудің амбулаторлы деңгейінде ем алып
жатқан 5 жасқа дейінгі балаларды тегін дәрі-дәрмекпен қамсыздандыру
жоспарлануда, ол үшін үш жыл мерзімі ішінде мемлекеттік бюджеттен шамамен
1,7 млрд.теңгені бөлуді қажет етеді.
Амбулаториялы емдеу тұсындағы диспансерлік тіркеуде тұрған балалар мен
жасөспірімдерді тегін дәрі-дәрмекпен қамсыздандыру жоспарлануда, ол үшін үш
жыл мерзімі ішінде мемлекеттік бюджеттен шамамен 2,1 млрд.теңгені бөлуді
қажет етеді.
Астана қаласында Республикалық ана мен сәби орталығының құрылысы
аяқталды. Алдын ала жасалған есептер бойынша аталмыш шараға 18,6 млрд.
теңге қажет болды.
Балалар және тууға жәрдемдесетін ұйымдардың жабдықталуы медициналық
құралдармен жабдықталудың минималды нормативіне жеткізілетін болады, 2005-
2007 жылдардағы қаржының қажет қаражаты 5,4 млрд. теңгені құрады.
2005 жылдан бастап фармацевтикалық саланың біртіндеп халықаралық
стандарттарға ауысуы жоспарлануда.
Контрафактілі және жасырын өнімдердің нарыққа өтуіне қарсы,
фармакотерроризмнің төмендеуіне байланысты шаралар қолдану жоспарға
еңгізілуде.
Дәрі-дәрмек жабдықтарының, медициналық техника және арнайы медициналық
құралдардың айналымы саласында сынау орталығының және оның филиалдарының
аккредитациясы, сонымен қатар олардың лабораторияларының жабдықталуы
жоспарлануда – мемлекеттік шығын 2,7 млрд. теңгені құрайды.
Аталған шаралардан басқа республикалық бюджеттен дамуға бөлінетін
мақсатты трансферттердің арқасында қаржыландырылатын денсаулық сақтау
объектілерінің құрылысы жоспарға еңгізіледі. Қаражат, ең алдымен
туберкулезге қарсы ауруханаларға, бала табу үйлеріне және орталық аудандық
ауруханаларға жіберілетін болады.
Ауылды жердегі және қалалардағы, сонымен қатар аудандық орталықтардағы
аса маңызды денсаулық сақтау объектілердің құрылысы және реконструкциясына
2005-2007 жылдары республикалық бюджеттен сәйкесінше 16,2 және 7,5 млрд.
теңге бөлінді.
2005 жылы республикалық бюджеттен қосымша түрінде 15 млрд. теңге тегін
медициналық көмектің кепілдендірілген көлемін қаржылыландыруға бөлінді.
Аталмыш шығындар шеңберінде мемлекет пен адам арасындағы денсаулық
сақтау үшін тілектестік жауапкершілік принципіне негізделген медициналық
көмек көрсетудің нәтижелі жүйесін құруға бағытталған 2005-2010 жылдарға
арналған Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласын дамыту және
реформалаудың мемлекеттік бағдарламасының шараларын қаржыландыру
қарастырылған. Сонымен, оның жүзеге асырулуы үшн қажет ағымдағы шығындар
2005 жылы 10 033 700 мың теңгені құрады. Сонымен қатар, тұрғындарға тегін
медициналық көмектің кепілдендірілген көлемін қаржымен қамсыздандыру,
ағымдағы бағдарламаларды қаржыландыру қарастырылған.
Қазақстан Республикасының Президентінің Қазақстан халқына арналған
2004 жылғы 19 наурыздағы Жолдауына сәйкес республикалық бюджетте ағымдағы
жылда ауылды мекендердегі мектептер мен ауруханалардың, сонымен қатар
аудандық орталықтар мен қалалардағы аса маңызды объектілердің құрылысын
қаржыландыру қарастырылған. Ауылдық инфрақұрылымының бұл бөлімдері бойынша
қаражат көлемі аудандық бюджетпен даму үшін келесі мақсатты трансферттермен
анықталған:
• Ауылды мекендердегі денсаулық сақтау объектілерінің құрылысына –
5,6 млрд. теңге.
• Аудандық орталықтарда және қалалардағы денсаулық сақтау
объектілерінің құрылысына – 2,5 млрд. теңге.
Денсаулық сақтау мекемелері жүйесінің дамуын қаржыландыру келесі
басымдылықтармен анықталады:
• аудандық туберкулезге қарсы мекемелердің, перзентханалардың және
орталық аудандық ауруханалардың болмау мәселесінің шешілуі;
денсаулық сақтау мекемелерінің (апатты жағдайдағы және жөндеуге
келмейтіндердің орнына жаңа ауруханалар құрылысы) аппатты жағдай
мәселесінің шешілуі.
• халықтың денсаулық сақтау қызметтерімен бірдей қамсыздану
деңгейінің аймақаралық теңестірілуі және денсаулық сақтау
саласының артықшылығы басым мекемелерде ауруханалардың нақты
категорияларын кереуетпен қамсыздандыруға қаражат қарастырылады.
• жалпы 2005 жылы 176 ауруханалар мен диспансерлер құрылып, 15-
нің құрылысы басталды.
• ауылды мекендердің денсаулық сақтау саласында мобильді және
телемедитацияның дамуына шамамен 400 млн. теңге қаражат
қарастырылды.
• Аудандық бюджеттерге, Астана және Алматы қалаларының
бюджеттеріне дәрі-дәрмек жабдықтарын, вакциналар және басқа да
иммунобиологиялық дәрмектерді сатып алу үшін мақсатты ағымдағы
трансферттер атты жаңа бюджеттік бағдарлама бойынша 4 163 745
мың теңге қаражаты қарастырылуда: оның ішінде тұрғындардың
төзімділігін сақтандыруды нығайту мақсатындағы иммунобиологиялық
дәрмектертерді сатып алу үшін 1 130 770 мың теңге, диабетке
қарсы дәрілерді сатып алу үшін – 1 437 908 мың теңге,
туберкулезге қарсы дәрілерді сатып алу үшін – 621 678 мың теңге,
онкологиялық сырқаттарға химиялық дәрілерді сатып алу үшін
566 438 мың теңге, бүйрек жетіспеушілігімен ауыратын адамдар
үшін 406 951 мың теңге қарастырылған.
Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау министірлігінде ағымдағы
жылдың 23 сәуірінде Денсаулық сақтау министірі А.Г. Дернов пен KfW
төрағасымен кездесуі өтті. Кездесу барысында Туберкулезбен күрес бойынша
Бағдарлама ІІ жобасын жүзеге асыру үшін Қазақстан Республикасы мен KfW
арасында қаржыландыру туралы Келісімге қол қойылды.
Қазақстан Республикасының Үкіметі мен Федеративті Герман
Республикасының Үкіметі арасындағы әлі өз күшіндегі қаржылық ынтымақтастық
туралы (2002 жыл) Келісімге сәйкес Қазақстан Республикасының Денсаулық
сақтау Министірлігіне Туберкулезге қарсы денсаулық сақтау бағдарламасы ІІ
атты жобаны жүзеге асыру мақсатында 5 000 000 (бес миллион) дейінгі неміс
маркасы қайтарымсыз грант ретінде берілді.
Көрсетілген Келісімді жүзеге асыру үшін Қазақстан Республикасы
Үкіметінің Туберкулезбен күрес бойынша Бағдарлама ІІ жобасын жүзеге асыру
үшін Қазақстан Республикасы мен KfW арасындағы қаржыландыру келісіміне қол
қою туралы қаулысының жобасына қол қою жоспарлануда.
Қайтарымсыз грант туберкулезге қарсы қызметтердің денсаулық сақтау
ұйымдарына медициналық құралдар түрінде беріледі.
Келісімнің берілген жобасы Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2007
жылғы 24 желтоқсанынан № 1271 қаулысымен бекітілген. Аталмыш келісімге
Қазақстан Республикасы Үкіметінің атынан қол қою өкілеттілігі ҚР Денсаулық
сақтау министірі А. Г. Дерновқа берілген.
2005-2010 жылдарға арналған Қазақстан Республикасының денсаулық
сақтауды дамыту және реформалаудың мемлекеттік бағдарламасын жүзеге асыру
шеңберінде келесі жаңа бюджеттік бағдарламаларға арналған шығындар
қарастырылған: 532 285 мың теңгені құрайтын Аудандық бюджеттерге, Астана
және Алматы қалаларының бюджеттеріне 5 жасқа дейінгі балаларды дәрі-
дәрмекпен қамсыздандыру үшін мақсатты ағымдағы трансферттер, 847 844 мың
теңгені құрайтын Аудандық бюджеттерге, Астана және Алматы қалаларының
бюджеттеріне азаматтардың арнайы топтарын профилактикалық медициналық
тексеруді жүзеге асыру үшінмақсатты ағымдағы трансферттер және тағы да
басқа шығындарға.
2005 жылғы бюджет бойынша Қазақстан Республикасы денсаулық сақтау
Министірлігінің шығындарының қатарында аудандық бюджеттерге, Астана
қалаласының бюджеттеріне денсаулық сақтау объектілерінің құрылысы мен
жөнделуі үшін 9 032 500 мың теңге қаржы қарастырылған.
Сонымен қатар, 2005-2010 жылдарға арналған Қазақстан Республикасының
денсаулық сақтау саласын дамыту және реформалаудың мемлекеттік
бағдарламасының шеңберінде денсаулық сақтау объектілерінің құрылысы мен
жөнделуі үшін 17 277 500 мың теңге қаржы қарастырылған немесе 2004 жылғы
жоспардан 10 438 720 мың теңге артық қарастырылып отыр, оның ішінде Астана
қаласында орналасқан жедел жәрдем станциясы бар 240 кереует орнына
есептелгенжедел медициналық жәрдемнің Ғылыми зерттеу Институтының,
Балбұлақ Республикалық балалар реабилитациясының орталығының бөлмелер
корпусының, 500 кереует орынды Астана қаласында Республикалық ғылыми Ана
мен сәби орталығының, Астана қаласында республикандық балалар
реабилитациясының орталығының, Алматы қаласында Педиатрия және балалар
хирургиясының ғылыми орталығы республикандық мемлекеттік қазыналық
кәсіпорын тұсында 150 кереуетті емдік корпустың, республикалық диагностика
және нейрохирургия орталықтарының құрылысы жоспарланды.
Денсаулық сақтау жүйесінің ақпараттық жүйесін құруды жүзеге асыру
қарастырылу үстінде, ол үшін 300 000 мың теңге қарастырылған, немесе
денсаулық сақтау саласының телекоммуникациялар орталығының дамуы мен
бірқатар жүйешелерді өңдеуге байланысты 2004 жылғы деңгейден 264 287 мың
теңгеге өсу байқалады.
Денсаулық сақтау міндеттері 2005-2010 жылдарға арналған Қазақстан
Республикасының денсаулық сақтауды дамыту және реформалаудың мемлекеттік
бағдарламасымен, 2007-2009 жылдарға арналған Үкімет әрекеттерінің
Жоспарымен, сонымен қатар ел басы Үкіметке денсаулық сақтау саласындағы
басқару және бақылау, қаржыландыру механизмдерін қайта қарастыру арқылы
медициналық қызметтер сапасын жақсарту және нәтижелілігін көтеру бойынша
шаралар қолдануды тапсырған Жаңа әлемдегі жаңа Қазақстан атты Жолдауымен
нақты түрде анықталған.
Бүгінгі күні министірліктің жұмысы бағытталған: денсаулық сақтауды
басқарудың жаңа үлгісін еңгізуге; медициналық көмек сапасын жақсартуғ;
денсаулық сақтау саласының әлеуметтік маңызды мәселелерін шешу және
денсаулық сақтау саласындағы медициналық білім беру және ғылыми
зерртеулердің деңгейін көтеру.
Қазіргі кездегі денсаулық сақтау жүйесі орталықтандырылған әкімшілік
басқарманың негізгі ұстанымдарында негізделіп және қазірдің өзінде жұмыс
істеп келетіндігі айқын. Ал бұл әрекет тәжирибе көрсетіп тұрғандай
медициналық қызметтердің тиімділігі мен сапасының көтерілуіне және бәсекеге
қабылеттілігін арттыруға еш көмегін тигізбейді. Бүгінгі күні саланы
басқарудың жеткіліксіз тиімділігін тигізетін министірлік деңгейінде
лицензиялау, аккредитация, мемлекеттік сатып алу және тағы да басқа негізгі
функциялар орталықтануда.
Елімізді жүргізіліп жатқан әкімшілік реформа шеңберінде орталық,
жергілікті басқару ұйымдары мен медициналық ұйымдары арасындағы міндеттер
мен жауапкершілікті бөлу үшін денсаулық сақтау министірлігі денсаулық
сақтауды басқарудың тиімді үлгісін анықтап, Үкіметтің бекітуіне ұсынды.
Денсаулық сақтау ұйымдарымен дипломдалған менеджерлер ғана басқаруы
керектігі айқын көрінуде. Халықаралық ұйымдардың пікірінше аталмыш тұрғы
денсаулық сақтау реформасындағы негізгілердің бірі болып табылады.
Осыған байланысты министірлік сәйкес институциялы база құрылысына,
бағдарламаларды өңдеуге, арнайы мамандарды, оның ішінде шетелдерде де,
дайындаудың кезеңдері мен қажеттіліктерін анықтау жұмыстарына кірісті.
Мелекеттік бағдарламаны жүзеге асыру кезеңінде, яғни 2,5 жыл ішінде
денсаулық сақтауды басқару саласында қажет 1000 жуық маман оқытылды.
Денсаулық сақтау ұйымдарының өз алдына дербестігін көтеру мақсатында
келер жылдан бастап шаруашылық жүргізу құқығында оларды мемлекеттік
кәсіпорын мәртебесіне ауыстырылады. Бұл әрекет медициналық ұйымдар
басшыларына өздерінің әкімшілік-шаруашылық әрекеттерінде тәуелсіз болуға
көмектеседі. Мемлекеттік бағдарламаны жүзеге асырудың бастапқы кезеңінде
денсаулық сақтауды реформалау үшін негіз жасалды, яғни саланың дамуына
кадр, материалдық және қаржы қорының бөлінуі. Екінші кезеңде реформа
алғашқы медико-санитарлы көмекті, ауруханалық секторды реформалауға, кадр
күштерін нығайтуға, көрсетілетін медициналық қызметтердің сапасын көтеру,
фармацевтикалық сектордың біртіндеп халықаралық көрсеткіштерге ауысуына
жіберіледі.
Қазіргі кезде денсаулық сақтау Министірлігі тұсында Халық
денсаулығы мен денсаулық сақтау жүйесі туралы Кодексті қарастыру
жұмыстарын жүргізетін жұмыс тобы құрылды. Ең алдымен ол елдегі медицина
қызметінің жүзеге асуының жағдайын, лицензиялау, аккредитациялау, келісім
жағдайларын, аталмыш жұмыстарды жүзеге асыруды бақылау, денсаулық сақтау
субъектілерінің жауапкершілігін реттеуге бағытталатын болады. Сонымен
қатар, кодексте емделуші құқытарына, қоғамдық денсаулықты сақтауды қорғау,
медициналық этикаға қатысты сұрақтар қарастырылады.
Денсаулық сақтау саласындағы заңдарды жүйелеу медицина дәрежесін
көтеруге және денсаулықты қорғау саласындағы әрекет ететін заңнама
актілерін жүйеге келтіруге және оларды халықаралық заңнамаға үйлестіруге
көмектеседі.
Бүгін Қазақстанның денсаулық сақтау жүйесінде 19 ғылыми ұйымдар
жұмыс істейді, оның ішінде онкологияняң және радиологияның, көз
ауруларының, мен ішкі құрылыс ауруларының кардиология, каратинді,
хирургияның, мен эпидемиологияның гигиена, туберкулездің, денсаулық
сақтауды дамытудың, салауатты өмір салтын қалыптастыру мәселелері,
радиациялы медицинаның және т. б. ғылымының маңызды бағыттарының бірі
денсаулық сақтау саласындағы инновациялы технологияларды ойлап шығу болып
табылады медицинасы. Аталмыш бағыт шеңберінде 55 ғылыми - техникалық
бағдарламалар жүзеге асырылады. 24 жас дарынды ғалымдарғылыми зерттеулердің
менеджментіне үйрену мақсатында АҚШ - қа Достастық Университетіне
аттандырылды.
Жуық арада ауыл мен қала тұрғындарына медициналық қызмет көрсету
деңгейіндегі айырмашылықты жою ауырға тиеді. Біздің мақсат – ауыл тұрғынына
медициналық қызметтің жақсы көрсетілуін, яғни барлық қажет медициналық
көмекті оның барлық кезеңдерінде толыққанды алу мүмкіндігін қамтамасыз ету.
Осы мақсатта ауылды мекендегі денсаулық сақтауда Телемедицина және мобилді
медицинаның дамуы атты жоба еңгізілуде. Жедел және шұғыл медициналық
көмек, сондай-ақ ауруды емдеу мекемесіне тез арада жеткізу үшін санитарлы
авиацияның жүйесін нығайтамыз.
Әлеуметтік мәселелерді, оның ішінде денсаулық сақтау мәселелерін
шешуге қажет қаражат әлемнің ең дамыған елдерінде де жетіспеушілікте.
Америка Құрама Штаттары, Германия, Англия елдерінің денсаулық сақтау жүйесі
өз азаматтарының қымбаттылығы, жетілмегендігі және көп қағазды қажет
ететіндігі үшін сыналуда. сонымен қатар денсаулық сақтаудың Дүниежүзілік
ұйымының ұсынысы бойынша денсаулық сақтауға кететін шығындар ІҰӨ-нің тек 8-
10 % ғана құрау керек. Тек осы жағдайда ғана денсаулық сақтау жүйесі
халықтың денсаулығын қажет деңгейде ұстау үшін сәйкес әрекеттер жасай
алады. Мүмкін осы ұсыныстарды қолдану керек шығар.
Қазақстан денсаулық сақтау жүйесін қаржыландыру жылдан-жылға өсуде.
Үкіметтің бірыңғай саясатының арқасында 2006 жылы біздің ел денсаулық
сақтау саласына елдің ІҰӨ-ң 2,3% шығындады. Соңғы жылдары денсаулық сақтау
қаржыландыруда маңызды ерекшеліктер байқалды. Ең алдымен – аудандық
деңгейдегі бюджеттің шоғырлануы және 2000-2007 жылдар аралығында 5 есе
өсіп, жыл соңында 274 млрд. теңгеге дейін жететін, жыл сайын бөлінетін
мемлекеттік ресурстардың көлемі. Бұл денсаулық сақтауды дамыту және
реформалау үрдісіндегі бірқатар сұрақтарды шешуге көмегін берді. Ауылдық
жердегі денсаулық сақтау саласының, Алғашқы медико-санитарлы көмек,
туберкулезге қарсы және онкологиялық мекемелердің материалды-техникалық
базасы жақсартылды. Медициналық кадрларды даярлау және қайта даярлау
бойынша шаралар қолдануда. Медицина қызметкерлерінің төлем ақысы
көбейтілді, бөлек мамандықтар бойынша еңбектің дифференциялы төлем ақысы
еңгізілді.
Сонымен қатар, айта кету керек, бұл саладағы еңбек ақыны ары қарай
жетілдіруді талап етеді.
Елдегі медициналық қызмет көрсету деңгейі медициналық білім беру мен
ғылымға байланысты болып келеді. Бұны дәлелдеу қажеті де жоқ. 90-жылдары
медициналық білім беру мен ғылым үлкен ауыртпашылықты бастан кешірді.
Ғылыми және білім беру мекемелері тек күтүлуге ғана қаржыландырылып отырды.
қазір жағдай өзгерді. 2006 жылдың 24 сәуірінен Үкіметтің Жарлығымен
Қазақстан Республикасы медициналық және фармавцевтикалық білім беруді
реформалау Тұжырымдамасы келісілді.
Доктарантураға, аспирантураға, магистратураға және клиникалық
ординатураға мамндарды даярлау медициналық жоғарғы оқу орындарда, Ұлттық
Орталық, Ғылыми-зерттеу Институты, дәрігерлерді жетілдіру институтында және
қоғамдық денсаулық сақтаудың Жоғарғы мектебінде жүргізіледі. Бекітілген
бағдарлама шеңберінде денсаулық сақтаудың мемлекеттік ұйымдарының 14,5 мың
маманы біліктілік алды және қайта даярлаудан өтті.
Мемлекеттік бағдарламаны орындау бойынша шаралар Жоспарына сәйкес
мамандардың біліктілігін шетелдерде көтеру қарастырылған. 2006 жылы
163медициналық жоғарғы оқу орындарының оқытушылары, сараптаушы
фармацевтикалық ұйымның мамандары шетелде біліктілігін жоғарлатты.
Бүгін Қазақстанның денсаулық сақтау жүйесінде 19 ғылыми ұйымдар
жұмыс істейді, оның ішінде онкологияняң және радиологияның, көз
ауруларының, кардиология мен ішкі құрылыс ауруларының, каратинді,
хирургияның, гигиена мен эпидемиологияның, туберкулездің, денсаулық
сақтауды дамытудың, салауатты өмір салтын қалыптастыру мәселелері,
радиациялы медицинаның және т. б. Медицина ғылымының маңызды бағыттарының
бірі денсаулық сақтау саласындағы инновациялы технологияларды ойлап шығу
болып табылады. Аталмыш бағыт шеңберінде 55 ғылыми-техникалық бағдарламалар
жүзеге асырылады. 24 жас дарынды ғалымдарғылыми зерттеулердің менеджментіне
үйрену мақсатында АҚШ-қа Достастық Университетіне аттандырылды.
Бүгінде елімізде жеке меншік медицинаның дамуын және ерікті түрдегі
медициналық сақтандыруды ынталандыратын денсаулық сақтау саласын
қаржыландырудың бюджетті үлгісіқалыптастырылған.
Қымбат тұратын және жедел шешуді қажет етпейтін көмектің басқасы
Қазақстан Республикасы Үкіметімен бекітілген тегін медициналық көмектің
кепілдендірілген көлемінің Тізіміне сәйкес тегін көрсетіледі. Бұл тізім
жылдан жылға кеңейіп келеді. Сондай-ақ, төлеуге шамасы бар тұрғындар үшін
– таңдамалы ақылы медицина мен еріті түрдегі медициналық сақтандыру
дамыйды. Бірақ оның көлемі денсаулық сақтаудың барлық қажеттілігнен 10-15 %-
ды құрайды.
Қазақстан дәрігерлерінің және білікті дәрігерлерінің құрылтайы 5
жылда бір рет болып тұрады. Осыншама маңызды форумның мақсаты сала дамуының
нәтижелерін қорыту және оның ары қарай дамуының стратегиясын анықтау болып
табылады. Ол 2005-2010 жылдарға арналған Қазақстан Республикасының
денсаулық сақтауды дамыту және реформалаудың мемлекеттік бағдарламасы
шараларының қысқа мерзімді Жоспарын орындалуының аяқталуы мен ұзақ мерзімді
денсаулық сақтау саласының даму Стратегиясының өндірілуі шекарасында
өткізіледі.
Берілген стратегиямен ең алдымен республика тұрғындарына
көрсетілетін медициналық қызмет сапасын жоғарылату, әлеуметтік маңызды ауру
түрлерінің қазіргі заманға сай жоғарытехнологиялық емделуін,
реабилитациясын, диагностикасын, алдын алу шараларын жетілдіру жүйесін
өндіру қарастырылатын болады. Ал біздің басты мақсатымыз – халықтың ауру-
сырқаттармен ауыруын төмендету.
1.3. 2005-2010 жылдарға арналған денсаулық сақтау жүйесінің дамуы мен
реформалауының мемлекеттік бағдарламасы (қаржылық тұрғыда).
Қазақстан-2030 стратегиясында азаматтардың денсаулығы қоғам
дамуының негізгі ұзақ мерзімді басымдылық ретінде анықталған. Халықтың
денсаулығы және елдің экономикалық дамуы бір бірімен байланысты. Халық
денсаулығын ойламастан тұрақты даму мақсатын алға қою мүмкін емес, және
керісінше тұрақты экономикалық дамусыз халықтың денсаулығының жағдайын
жақсарлату мүмкін емес. Республика тұрғынлдарының орташа өмір сүру ұзақтығы
соңғы 5 жыл ішінде тұрақтанып, 2003 жылы 65,9 жасты құрады: 60,5 жас ер
адамда, 71,5 жас әйел адамдарда.
Дәрігерлер саны 54,6 мың адамға жетті, орта медицина қызметкерлері
-115,0 мың адам, 10 000 мың тұрғынға дәрігерлермен қамтамасыздық 36,5, орта
медицина қызметкерлерімен – 76,9 көрсеткішін құрайды.
Сонымен қатар, әлеуметтік маңызды аурулар көрсеткіші жоғары болып
қала беріп тұр. Психикалық және нашақорлық жүйелерінің бұзылуы, қант
диабеті, тыныс алу жолдарының, жүрек ауруларының дерттануы, туберкулез,
көбіне жыныс жолдарымен берілетін инфекциялар, қатерлі ісіктердің пайда
болуы маңызды күрделі мәселелер болып қала беруде. Өкінішке орай бүгінгі
күні денсаулық сақтау сырқаттың алдын алу шараларына емес, тек емдеуге
бағытталған, ал халықтың өзі өз денсаулығын қорғауға дұрыс зейін бөлмейді.
Бұған дәлел ретінде қараусыз қалған ісіктердің тым кеш анықталатындығы,
халықтың жүрек ауруларынан өлуінің жоғарғы көрсеткіші. Республикада 2001-
2005 жылдар аралығында ЖҚТБ эпидемиясына қарсы әрекеттер Бағдарламасы
қабылданып, жүзеге асырылуда. Қазақстандықтардың денсаулығының қанағатсыз
жағдайының себептері денсаулық сақтау жүйесінің алдын алу жұмыстарының
әлсіздігі, халықтың тарапынан өз денсаулығына деген жеткіліксіз
жауапкершілігі, денсаулық сақтау сұрақтарындағы сектор аралық қарым-
қатынастың тиімсіздігі, сондай-ақ аралық кезеңдегі әлеуметтік-экономикалық
мәселелері болып табылады.
Қолданылып жатқан шараларға қарамастан, халықты ауыз сумен
қамтамасыз ету сұрақтары күрделі болып қала беруде, құбыр ауыз суына
республика халқының 75,1 % ғана қол жеткізе алады.
Қазақстанның 8 ауданында тіркелген адам үшін аса қауіпті індеттердің
50 жуық табиғи (оба, жамандат, туляремия және қырым безгегінің) ошақтары
бар. Сонымен, елдің 39 % обаның табиғи ошағы болып табылады.
Бүгінгі күні сала дамуының негізі болып отырған бағдарламалық
құжаттар оларды өндіру кезеңінде заман талабына сай болды. Қазір олар
өзгеру үрдісінен қалып қоюда. Жинақталып қалған мәселелер денсаулық сақтау
саласын басқару тәсілдерін түбірлі түрде қайта қарастыруды талап етеді.
2005 жылғы Елбасының Қазақстан халықына жолдауында денсаулық сақтауды
қаржыландыру, басқару жүйесін, медициналық көмек көрсетуді ұйымдастыруды,
және де қаржы ресурстарын пайдаланудың тиімділігін жетілдіруде күрделі
өзгерістер еңгізу қажеттігі көрсетілген.
2005-2010 жылдарға арналған Қазақстан Республикасының денсаулық сақтауды
дамыту және реформалаудың мемлекеттік бағдарламасының бірінші кезеңін
жүзеге асыру қорытындылары
Денсаулық сақтау саласын дамытуға көп мөлшерде қаржы бөлудің арқасында
халыққа медициналық қызмет көрсету сапасы жоғарлады. Мәжіліс қарауына
еңгізілген Қазақстан Республикасының Халық денсаулығы мен денсаулық сақтау
жүйесі туралы Кодекс жобасының жұмыстары аяқталды. Туудың, халықтың
табиғи өсуінің, жалпы өлімнің негізгі медициналы-демографиялық
көрсеткіштері жақсарып, ана және сәби өлімінің көрсеткіші тұрақтанды,
әлеуметтік маңызды аурулармен ауыру төмендеді: туберкулез, қатерлі ісіктер,
індет дерттануы, психикалық және нашақорлық жүйелерінің бұзылуы,
травматизм.
Ауылды мекендердегі денсаулық сақтау саласы нақты түрде дамыды.
Бүгінгі күні ауылды жердегі әр мемлекеттік дәрігерлік амбулаторияда қажет
медициналық құрылғылармен, санитарлы автокөлікпен, медицина жұмысшыларымен
қаматамасыз етілген.
Кезең бойынша материалды-техникалық базаның нығаю және жетілдірілу
сұрақтары шешіліп жатыр. 3 жыл ішінде алғашқы медициналы-санитарлы
көмектің, шұғыл медициналық көмектің мемлекеттік ұйымдарына 13,9 млрд.
теңге көлемінде қаржы бөлінген.
Шешілмеген мәселелердің бірі – Денсаулық сақтау Министірлігімен
жоғарғы оқу орындарды бітіргеннен кейін ауылды мекендерде 3 жыл ішінде ары
қарай жұмыс істеу шартында медицина мамандықтары бойынша маман даярлау үшін
Қазақстан Республикасының Білім беру туралы Заңына толықтыру
еңгізілгеніне қарамастан ауылды мекендердегі денсаулық сақтауды кадрмен
қамтамасыз ету болып тұр.
Қазақстан Республикасы Президенті Н. Назарбаевтың халыққа Жолдауының
шеңберінде 100 аурухана құрылысы бойынша 2007 жылы 11 денсаулық сақтау
объектілерінің құрылысы басталды. 37 денсаулық сақтау объектілерінің
құрылысы басталатын 3 үлгілі жобалардың өндірілуін 2008 жылы аяқтау
жоспарлануда. Барлығы 96 объект құрылады, оларға 50 млрд. теңге бөлінген.
Сонымен қатар, 5200 мың теңге көлемінде қаржы бөлінетін медициналық Жоғарғы
оқу орындары үшін 4 оқу клиникаларының құрылысы басталады.
Қазақстан халық санының азаюының жағымсыз тенденциясын басынан
кешіргенімен ана мен сәби өлімі әлі де маңызды болып отыр. 2005-2007
жылдары бұл мақсаттарға 7,9 млрд. теңге балалар және тууға көмектесетін
ұйымдарға бөлінген. Жаңа медициналық технологиялар белсенді түрде
еңгізілуде. 2007 жылдан бастап республикада алғаш рет есту қабылеттері
бұзылған балаларға кохлеар имплантациясы бойынша 28 өте сирек операциясы
жасалды. 2008 жылға - мұндай 150 операция жоспарланды.
Астана қаласында медициналық кластердің алғашқы объектілері жұмысқа
қосылды: Ана мен сәби ұлттық ғылыми орталығы, Республикалық балалар
реабилитациясының орталығы.
Ағымдағы жылдан бастап әлемдік статистикамен үйлестіру және
халықаралық тәсілдерді еңгізу мақсатында Дүниежүзілік Денсаулық сақтау
Ұйымымен ұсынылған тірітуу ұстанымдарына ауысу басталды. Басты назар
әлеуметтік-маңызды ауруларға аударылуда. 2007 жылдан бастап Денсаулық
сақтау министірлігі мен Ғаламдық қор арасындағы 9,8 млн. АҚШ доллары
бөлінген туберкулезбен ауыратын адамдарға көмек көрсету келісімін жүзеге
асыру шаралары атқарылуда.
Депутат корпусының қолдауының арқасында қант диабетімен ауыратын
науқастарды қазіргі замандағы және жоғары нәтижелі қан құрамында қантты
азайтатын дәрілерлермен толыққанды және кідіріссіз қамтамасыз ету сұрағы
шешілді. Сонымен, 2007 жылы бұл мақсаттарға 2,4 млрд. теңге бөлінді.
Республикада онкологиялық аурулар мәселесі күрделі жағдайда қалуда.
Денсаулық сақтаудың басты күштері бастапқы диагностикаға, уақытылы нәтижелі
медициналық көмек пен реабилитация көрсетуге бағытталады. Осы мақсатта
репродуктивті жастағы әйелдерді мамандық тексеру жүргізіледі, бұл үшін 94
маммограф және тағы басқа сәулелік диагностика аппараттары сатып алынды.
Жүрек-тамыр аурулары өлім мен мүгедектік құрылысында бірінші орынды
иеленуде. Осы себепті жыл сайын он мыңдаған адам қайтады. Республика
Президентімен Үкіметке 2007-2009 жылдарға арналған Қазақстан
Республикасында кардиологиялық және кардиохирургиялық қызметті дамыту
бойынша Бағдарламаны құрастырып, бекіту тапсырылды, тапсырма орындалып оған
өткен жылда республикалық бюджеттен 5,4 млрд. теңге бөлінді. 2007 жылы
Қарағанды, Ақтөбе және Шығыс Қазақстан облыстарының ауруханаларында
дәрігерлер жүрекке дербес операциялар жасады.
2008 жылы Батыс Қазақстан, Солтүстік Қазақстан, Алматы және Атырау
облыстарында кардиохирургия бөлімдері ашылады.
Астана, Алматы және Павлодар қалаларында үш кардиохирургия
орталықтарының құрылысы басталды.
Қазақстан Республикасында қан қызметін жетілдіру бойынша шаралар
туралы 2008-2010 жылдарға арналған Бағдарламасы бекітілген.
Медициналық қызметтер сапасын көтеру мақсатында құрылып жатқан
медициналық кластердің барынша ықтимал мүмкіндіктері қолданылады. Тағы үш
объект құрылысын аяқтау жоспарлануда: нейрохирургияның республикалық ғылыми
орталығы, Республикалық диагностика орталығы, жедел медициналық жәрдемнің
Ғылыми-зерттеу Институты және кардиохирургияның Ғылыми Орталық.
Соңғы жылдары халықтың оба, тырысқақ, құс тұмауы, қараталақпен ауыру
жағдайлары тіркелмеген.
ҚР 2006-2010 жылдарға ЖҚТБ эпидемиясына қарсы әрекеттер жұмысы
жалғасуда. 2008 жылдың 1 қаңтарына 1987 жылдан өсу қорытындысымен 9 378
АҚТБ-аурулары, оның ішінде 223 балалар тіркелген.
Қазіргі кезде АҚТБЖҚТБ Қазақстанның барлық аймақтарында тіркелуде,
АҚТБ-індеті тіркелген жағдайлар саны Қарағанды, Оңтүстік Қазақстан,
павлодар, Қостанай облыстарында және Алматы қаласында байқалады.
Денсаулық сақтау саласын реформалаудың бағыттарының бірі дәрі-дәрмек
айналымы ортасында мемлекеттік реттеу нәтижелілігін көтеру. 2007 жылы
қазақстандық формацевтикалық нарық көлемі 2002 жылдың көрсеткішін 3 есе
асып түсіп, шамамен 900 млн. АҚШ долларын құрады.
Отандық және шетелдік дәрі-дәрмектерге ортақ стандарт қоятын
Мемлекеттік Фармацевтиканы құру жұмыстары жалғасуда.
Халықтың дәрі-дәрмекке тең құқылы қол жетерлігін қамтамасыз ету үшін
Министірлікамбулаторлы дәрілермен қамтамасыз етудің жаңа үлгісін құрастыру
және еңгізу жоспарланып отыр.
Соңғы жылдары денсаулық сақтау саласын мемлекеттік шығындардан
қаржыландыру көлемі өсіп, 2007 жылы 309,5 млрд. теңгеге дейін көбейді.
Қолданылған күрделі шаралардың бірі медициналық және фармацевтикалық білім
беру жүйесін реформалау Концепциясын құрастыру болып табылады.
2008 жылы Денсаулық сақтау Министірлігі келесі мәселелерді шешуге
мақсатында жұмыс атқарады:
• денсаулық сақтау саласында ереже-құқық базасының жетілдірілуі және
әкімшілік реформасын жүргізу; АМСК қызметінің жетілдірілуі;
бақылаудың халықаралық деңгеіне көшу; ДДҰ ұсынған тірітуудың жаңа
тұжырымдарына көшу; Астана қаласында Ана мен сәби ұлттық ғылыми
орталық негізінде дәрігерлер мен медициналық бикелердің мамндық
біліктілігін жоғарылату және қайта даярлау, инновациялы
технологиялар трансфертінің Орталығын құру. Сондай-ақ,
туберкулезбен ауыратындарды емдеуді қатаң эпидемиологиялық
бақылау, туберкулезге қарсы сатып алынатын дәрілер сапасына қатаң
талаптар қою жүйесін еңгізу арқылы әлеуметтік маңызды аурулар
деңгейін төмендету бойынша шаралар қолдану жоспарланады.
Менің ойымша, келешектегі басты бағыттар мыналар: алғашқы медико-
санитарлы көмектің нығаюы және дамуы; ана мен бала денсаулығын сақтау;
әлеуметтік маңызды аурулардың алдын алу, анықтау және емдеу; санитарлы-
эпидемиологиялық саулықты қамтамасыз ету; фармацевтикалық және медициналық
өнеркәсіптің нығаюы мен дамуы; медициналық білім беру мен ғылымның
реформалануы.
Салада 8303 медициналықұйымдар бар, олардың 88 % мемлекеттік және 12 %
жеке меншік.
Алғашқы медико-санитарлы көмекті қала тұрғындарына 465 амбулаторлы-
емханалар көрсетеді. Жанұялық-дәрігерлік амбулатория Институты көрсетілетін
алғашқы медико-санитарлы көмек сапасына және мазмұнына қарай өмір сүргіш
болмай шықты.
Біріншіден, кадр даярланбады және оларды қайта даярлау үшін
педагогикалық ұжым жеткіліксіз түрде сапалы болған жоқ.
Екіншіден, халықтың сырқаттары, әсіресе денсаулық индексі мұқият
сарапталмады.
Үшіншіден, бүкіл жерде ЖДА ашып, оларды қажет құралдармен жабдықтаған
жоқпыз, ауыртпалықты 2,5 есе көбейтіп, ақшаны өздері табады деген үмітте
шамалы қаржымен қалдырдық.
Соңында стационарға түсірілетін ауыртпашылықты азайту мақсаты оны
шұғыл аурулардың келуіне байланысты екі есе көбейтіп жіберді.
Денсаулық сақтау Министірлігімен медициналық білім беру жүйесіне жалпы
тәжірибедегі дәрігерлер мамандығы еңгізілуде, Британдық Кеңес көмегімен
оқытушылар даярланған. Барлық медициналық ЖОО-ның ректорлары Англияда
тәжірибе алмасу бойынша курс өткен.
Менің пікірімше, қазіргі кезде халыққа алғашқы дәрігерлік көмекті
жақындату мақсатында ЖДА әзірше қалалардың шет аймақтарында ашылулары тиіс
және нақты бір мезгілге дейін олар территориалды емханалардың филиалдарының
қызметін атқару керек. Сонымен қатар, денсаулықтың жоғарғы индексі қол
жеткізілген емхана аймақтарында халыққа жанұялық дәрігердің қызмет
көрсеткенін тәжірибеге енгізу керек. Және бейімделу кезеңінде қызмет
көрсетілетін тұрғындар санын ең аз деген көрсеткішке жеткізу керек.
Сәйкесінше, қалаларды ЖДА институтына көшіру біртіндеп жүргізілуі
тиіс. Жоғары дамыған Англия елінің өзі бұған 50 жыл бойы жүріп келген.
Алғашқы медико-санитарлы көмекті ауылды мекендерде барлығы: аудандық
деңгейді қосқанда 5924 объект. 2000 жыл басында 1200 ауылды мекен
аймақтарында медициналық қызметкер немесе медициналық ұйымдар болған жоқ.
Атқарылған шаралардың арқасында бұл мәселе өткен жылдың 15 шілдесіне дейін
барынша толық шешімін тапты. Өткен жылдың өзінде қайта орнатылып, қайта 1
аудандық аурухана, 16ауылдық учаскелік ауруханалар, 71 ауылдық дәрігерлік
амбулаториялар, 25 фельдщер-акушерлік пункттер ашылды.
Менің пікірімше, ауылды мекендердегі денсаулық сақтау саласының
объектілерінің мемлекеттік кәсіпорындар беделі және осыған байланысты оның
адам басы бойынша қаржылануы олардың барлық шығындарын қанағаттандырмайды.
Олар тұрғындар мүмкіндіктерінің шектеулігіне және ақы төлеу алмушылығын
есепке ала отырып ақылы қызмет көрсете алмайтын, тәулік бойына медициналық
көмек көрсетулері тиіс жалғыз ұйым екендігін мойындау керек. Сондықтан
оларға біртіндеп мемлекеттік мекеме беделін беру керек, ол үшін 2003 жылы
республикалық бюджеттен 2,9 млрд. теңге мөлшерінде тура трансферттер
қарастырылған.
Өткен жылы бір уақытылы сауыққандар мен шамамен 36 % сырқаттарды
диспансерлік тіркеуге алу арқылы 4,2 млн. ауыл тұрғындарындарының
медициналық тексерісі жүргізілді. Нәтижесінде әр ауылдың денсаулық
төлқұжаты жасалды, бұл әрине алдын ала қарастырылған қорды ұтымды
пайдалануға көмектеседі. Аталмыш тәжірибе жыл сайын өткізілетін болады.
Сонымен қатар, 75 мың әскери қызметкерлер медициналық тексеруден өтті.
Тереңдетілген зерттеу нәтижесінің сарапталуы бозбалалардың қатарға
шақырылуының алдындағы денсаулығын нығайту шараларының негізіне салынған,
бұл әрекет әскери қызметкерлердің денсаулығын жақсартуға көп септігін
тигізеді.
Көрсетілетін медициналық және фармацевтикалық қызметтердің сапасын
бағалаудыңобъективтілігін қамтамасыз ету мақсатында елдің 12 аймақтарында
денсаулық сақтаудың 800 объектісіне лицензиядан кейінгі бақылау орнатылды.
Заңсыз және лицензиясыз әрекет жасап жүрген 160 субъект анықталды,
санитарлы ережелер мен қағидаларға сәйкес келеу бойынша тексерілген әр
екінші лицензиаттың квалификациялы талаптарға сай келмеуі, Уақытылы өз
мамандық біліктілігін көтермеген мамандардың медициналық көмек көрсету
жағдайлары айқындалды.
Халық емшілерінің қызметі әрекет етіп тұрған заңға сәйкестендіріліп,
бақылауға алынды.
2 тарау. Бірінші сатыда денсаулық сақтау жүйесін қаржыландыруын
ұйымдастыру (мысалға: Астана қаласы МКҚК №6 қалалық емхана)
1999 жылғы 20 қаңтардағы №3-1-7 б Мемлекеттік кәсіпорындарға жатуға
қайта тіркелетін мекемелер мекемелер тізімі туралы Астана қаласы әкімінің
бұйрығына сәйкес Астана қаласының Денсаулық сақтау Департаментінің №6
қалалық емхана мемелекеттік комуналдық қазыналық кәсіпорынға ауыстырылды.
Оперативті басқарма құқығы жекешелік мүлігі бар, жекеменшік балансы бар,
несиелік мекемелерде өз есеп айырбасы бар, мемлекеттік және орыс тіліндегі
өз мөрі бар, тауарлы белгілері және өзінің бланктері бар мемлекеттік
тіркеуден өткен уақыттан бастап заңды кәсіпорын болып саналады.
Кәсіпорын өз қызметінде ата заңмен, ҚР-ның азаматтық кодексімен
Мемлекеттік кәсіпорындар туралы ҚР-ның заңымен, басқада ҚР-ның нормативтік
құқықтық актілерімен негізгі жарғылармен басқарылады.
Астана қаласы әкімшілігі кәсіпорын мен ұйымының құрылтайшысы
коммуналды жекеменшік құқық субьектісінің қызметі болып табылады. Астана
қаласының Денсаулық сақтау Департаменті мемлекеттік басқарма ұйымдарына
басшылық етеді.
Кәсіпорынның толық атауы: Мемлекеттік мекеме Астана қаласы Денсаулық
сақтау Департаменті Мемлекеттік Коммуналдық Қазыналық Кәсіпорын №6 қалалық
емхана.
Қысқаша атауы: Астана қаласы Денсаулық сақтау Департаменті ММ МКҚК
№6 қалалық емхана.
Заңды мекен – жайы: 01.0009, Астана қаласы, Алматы ауданы, Абылайхан
даңғылы 221.
Мемлекеттік басқарма ұйымын анықтайтын кәсіпорын қызметінің негізгі
түрі болып табылады:
- кәсіпорынға жататын аймақтағы халыққа емханада, үйде және ақылы
квалификациялы көмек көрсету.
- емханаға қарасты жататын халықтар арасында алдын ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz