Кедендік Жүк декларациясы кедендік ресімдеуде қолданылатын негізгі құжат
Жоспар
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .3
I Тарау Кедендік декларация түсінігі мен негізі
1.1 Декларация
түсінігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ..6
1.2 Декларациялау нысаны мен
тәртібі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 8
1.3 Кедендік декларациялау
түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 11
II Тарау Кедендік Жүк декларациясы кедендік ресімдеуде қолданылатын негізгі
құжат
2.1 Кедендік Жүк Декларациясының сипаттамасы мен толтыру
ерекшеліктері ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... ... ... ... 18
2.2 Декларациядағы мәліметтерді өзгерту мен
толықтыру ... ... ... ... ... ... .2 9
2.3 Кедендік Жүк Декларациясын қабылдау және тіркеу, декларациялау
орны ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 46
III Тарау Декларациялау процедурасын жандандыру жолдары
3.1 Электронды декларация ұғымы мен
ұтымдылығы ... ... ... ... ... ... . ... ...57
3.2 Электронды декларацияны қолдану
тәртібі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...63
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... .79
Әдебиеттер
тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... 86
Кіріспе
Қазақстан-2030 стратегиялық бағдарламасында Қазақстан
Республикасының демократиялық бағыттағы ел болатыны, ашық нарықтық
экономика құратыны және әлемдік экономикаға мақсатты түрде тығыз қарым-
қатынас жасауға ұмтылатыны анық айтылған.[1] Ал, әлемдік қауымдастықпен
сауда-саттық экономикалық қарым –қатынас орнату кеден қызметінсіз мүлде
мүмкін еместігі ақиқат жағдай және Қазақстан Республикасының бүкіл әлемдік
сауда ұйымына, тағы да басқа әлемдік ұйымдарға саналы түрде мүше болуға
ұмтылуы, ҚР-ың сыртқы сауда саласының екпінді дамуына (әрине әлемдік сауда-
саттықтың қазырғы кезеңде өте дамуы өз алдына бөлек процесс) алып келді.
Бұдан, кеден ісінің өзектілігі, оның ішінде тауар декларациялануы процесі
де аса маңызды мәселеге айналып отырғандығын тәжірибе көрсетуде. Яғни,
дипломдық зерттеу жұмысының тақырыбы осы себептерге байланысты таңдап
алынды.
Кеден заңнамасына сәйкес Қазақстан Республикасының кедендік шекарасын
өтетін тауарлар мен көлік құралдары кеден органында декларациялануға тиіс.
Декларациялау деп – кеден органына кедендік ресімдеу мен кедендік
бақылауын өткізу үшін қажет тауарлар мен көлік құралдары туралы нақты
мәліметтерді белгілі нысанда ұсыну, тапсырылу түсініледі. Осы декларациялау
процесінде тауарлар белгілі кеден режиміне орналастырылады. [2]
Тауарлар мен көлік құралдарын декларациялаудың нәтижелерін кеден
органының лауазымды тұлғалары әртүрлі мақсатта қолдана алады. Олар:
құқыққорғау мақсатында-контрабанда мен өзге де кеден ережелерін
бұзушылықпен күресте; салықтық; Сыртқы Экономикалық Қызметті әкімшілік
реттеуде квоталау, лицензиялау үшін; кеден шекарасында мемлекеттік
басқарудың өзге түрлерін ұйымдастыруда-ветеринарлық, фитосанитарлық,
экологиялық, радиоактивтік; сыртқы сауда статистикасын жүргізу мақсатында
қолданылады.
Тауарлар мен көлік құралдырын кеден шекарасынан өткізген кезде
туындайтын кеден баждары мен салықтарын төлеу кеден органының лауазымды
тұлғасының кеден декларациясын қабылдауымен байланысты. Кедендік
декларациялаудың қағидасын сипаттағанда кеден заңнамасы кеден баждары мен
салықтарының міндеттілігінің туындауын кедендік ресімдеу мен кедендік
бақылауды өтетін тауарлар мен көлік құралдары туралы мәліметті қамтитын
кез келген құжатпен емес, кеден декларациясымен байланыстырады.
Кедендік декларациялау қағидасы кеден төлемдерінің көлемін есептеуге
қажет барлық негізгі мәліметтерді тауарды өткізетін тұлғаның өзі немесе
кеден делдалы беру керек дегенді білдіріді.[2]
Декларациялау кеден органдары үшін өте ұтымды. Себебі тауарлар мен
көлік құралдарын бақылауда таңдамалы бақылаумен шектелуге мүмкіндік береді.
Кеден декларациясы болмаған жағдайда кеден органдарының лауазымды тұлғалары
экспорттық, импорттық салық салынатын немесе әртүрлі әкімшілік шектеулер
мен тыйым салуға кезігетін барлық тауарларды қайта есептеуге, өлшеуге
тиісті болушы еді. Бұл ақырында тауардың кеденде тұрып қалуына әкелер еді
және сыртқы сауда ауысымының дамуына теріс әсерін тигізер еді.
Яғни, дипломдық жұмыста декларациялау процедурасын ұйымдастыруды
жандандыру мәселерін зерттеу мақсаты қойылып, осы бағытта мына төмендегі
міндеттерді орындау жоспаланды:
1. Кедендік декларациялаудың теориялық негіздері.
2. Кедендік жүк декларациялаудың қазырғы уақыттағы жағдайы.
3. Кедендік декларациялауды жандандырудың жолдары.
Дипломдық жұмысты орындау барысында ғылыми зерттеу жұмыстарының
әдіснамалары (анализ-синтез, индукция-дедукция, саралау, талдау, т.б.) және
ғылыми ақпарат көзі ретінде, ғылыми әдебиет, ағымдық ақпарат, кеден
департаменті ақпараттары пайдаланылды. Осы дипломдық жұмыс В.А Некрасовтың,
М.А Сарсембаевтың, В.Г. Дрогановтың оқулық құралдарын ҚР Заңдарын, ҚР
Президентінің Жарлықтарын, ҚР Министрлер Кабинетінің қаулысын және тағы
басқа нормативтік актілер мен көптеген әдебиеттер қолданылып орындалды..
I Тарау Кедендік декларациялау түсінігі мен негізі
1. Декларациялау түсінігі
Кедендік ресімдеудің негізгі кезеңі болып тауарлар мен көлік
құралдарын кеден органына декларациялау табылады. Кеден заңнамасына сәйкес
Қазақстан Республикасының кедендік шекарасын өтетін тауарлар мен көлік
құралдары кеден органында декларациялануға тиіс.
Декларациялау деп-кеден органына кедендік ресімдеу мен кедендік
бақылауын өткізу үшін қажет тауарлар мен көлік құралдары туралы нақты
мәліметтерді белгілі нысанда ұсыну, тапсырылу түсініледі. Осы декларациялау
процесінде тауарлар белгілі кеден режиміне орналастырылады.[2]
Тауарлар мен көлік құралдарын декларациялаудың нәтижелерін кеден
органының лауазымды тұлғалары әртүрлі мақсатта қолдана алады. Олар:
құқыққорғау мақсатында-контрабанда мен өзге де кеден ережелерін
бұзушылықпен күресте; салықтық; Сыртқы Экономикалық Қызметті әкімшілік
реттеуде квоталау, лицензиялау үшін; кеден шекарасында мемлекеттік
басқарудың өзге түрлерін ұйымдастыруда-ветеринарлық, фитосанитарлық,
экологиялық, радиоактивтік; сыртқы сауда статистикасын жүргізу мақсатында
қолданылады.
Тауарлар мен көлік құралдырын кеден шекарасынан өткізген кезде
туындайтын кеден баждары мен салықтарын төлеу кеден органының лауазымды
тұлғасының кеден декларациясын қабылдауымен байланысты. Кедендік
декларациялаудың қағидасын сипаттағанда кеден заңнамасы кеден баждары мен
салықтарының міндеттілігінің туындауын кедендік ресімдеу мен кедендік
бақылауды өтетін тауарлар мен көлік құралдары туралы мәліметті қамтитын
кез келген құжатпен емес, кеден декларациясымен байланыстырады.
Кедендік декларациялау қағидасы кеден төлемдерінің көлемін есептеуге
қажет барлық негізгі мәліметтерді тауарды өткізетін тұлғаның өзі немесе
кеден делдалы беру керек деген ді білдіріді.
Декларациялау кеден органдары үшін өте ұтымды. Себебі тауарлар мен
көлік құралдарын бақылауда таңдамалы бақылаумен шектелуге мүмкіндік береді.
Кеден декларациясы болмаған жағдайда кеден органдарының лауазымды тұлғалары
экспорттық, импорттық салық салынатын немесе әртүрлі әкімшілік шектеулер
мен тыйым салуға кезігетін барлық тауарларды қайта есептеуге, өлшеуге
тиісті болушы еді. Бұл ақырында тауардың кеденде тұрып қалуына әкелер еді
және сыртқы сауда ауысымының дамуына теріс әсерін тигізер еді.[2]
Декларацияның кеден мақсатындағы рөлі мен мағынасы өте зор. Онда
Сыртқы Экономикалық Қызметке қатысушы тауар туралы негізгі мәліметтерді
жариялайды. Тауар атауын, Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығының Сыртқы
Экономикалық Қызметінің Тауар Номенклатуралары бойынша кодын, кедендік
режимді, құнын, салмағын, қорабы туралы мәліметті және кедендік ресімдеге
қажет басқа да көптеген мәліметтер қамтиды.
Декларацияны толтырудың жалпы ережесін Қазақстан Республикасының
Кедендік Бақылау Агенттігінің Бұйрығы анықтайды. Бұйрық Кедендік Жүк
Декларациясын пайдаланып тауарлар мен көлік құралдарының декларациялану
нысаны мен тәртібін, тауардың орналастырылған режимін және кеден мақсатында
қажет басқа да мәліметтерді анықтайды.
Декларацияны қабылдау декларацияда берілген мәліметтерді тексеру болып
табылатын жеке операция. Кедендік декларацияны қабылдау тәртібі кедендік
декларацияны қабылдау, тіркеу, сақтаудың уақытша ережесінде көрсетілген
және кедендік ресімдеу мен бақылау бөлімінде өткізіледі. Оны кеден органы
басшысының жазбаша рұқсатымен берілген арнайы өкілеттігі бар лауазымды
тұлғалар өткізеді.
2. Декларациялау нысаны мен тәртібі
Кеден Кодексінің 378 бабына сәйкес декларациялау кеден органына
тауарлар туралы, олардың кедендік режимі туралы дұрыс мәліметтерді және
кедендік мақсаттар үшін қажетті басқа да мәліметтерді белгіленген нысан
бойынша, яғни жазбаша, ауызша, конклюденттік, электрондық нысандарда
мәлімдеу жолымен жүргізіледі. Кедендік декларацияда көрсетілуге тиіс
мәліметттер тізбесі кедендік төлемдерді және салықтарды есептеу және алу,
кедендік статистиканы қалыптастыру және Қазақстан Республикасының кедендік
заңдарын қолдану мақсаттары үшін қажетті мәліметтермен ғана шектеледі. [3]
Декларациялау негізінен мемлекеттік және орыс тілдерінде жүргізіледі.
Оның нысаны мен тәртібін, кеден мақсатына қажетті мәліметтер тізімін
Қазақстан Республикасының Кедендік Бақылау Агенттгі анықтайды.
Декларациялаудың мынадай да нысаны қолданылуы мүмкін. Мысалы, конклюденттік
іс-әрекет жасау. Конклюденттік іс-әрекет арқылы декларациялау халықаралық
әуежайларда тәжірибеленеді. Онда “жасыл дәліз” жүйесі ұйымдастырылған.
Жолаушы жазбаша декларацияны құрмай-ақ “жасыл дәлізді” таңдап алуымен
кеденге салық салынуға тиіс және шығаруға, кіргізуге тыйым салынатын
тауарларының өзінде жоқ екендігін дәлелдейді. Әдетте, ауызша декларациялау
жолаушының жеке жүгі мен қолжүгін кедендік ресімдегенде қолданылады.
Кейбір жағдайларда декларациялау нысанын таңдау кеден шекарасын өтетін
тұлғаға байланысты болады. Декларантқа мұндай таңдау құқығын беру оның
құқығы мен заңдық мүддесін қорғау мақсатында іске асырылады.
Жолаушының жеке жүгін ресімдегенде кеден декларациясының Т-6 нысанын
қолданады: онда декларант тегі, аты, әкесінің аты көрсетіледі.
-жолаушышың келген елі (баратын елі);
-жол жүру мақсаты (жұмыспен, туризм, жеке басының себептері);
-қол жүгін қосқандағы кеден бақылауыне кіретін жүк орны саны;
-жолаушыдан жеке жүретін жүк орны саны;
-жолаушының жүгі ретіндегі бөлек тауарлар (қару жарақтар, есірткі, көне
заттар, мәдени ескерткіштер, валюта, валюталық құндылықтар);
-жолаушы жүгінде жатқан басқа тұлғалардың тауарлары.
Т-6 декларациясында толтырылу мерзімі мен жүк иесінің қолы қойылады.
Жеке тұлғалардың көлік құралдары кеден шекарасынан өткенде
декларациялаудың ерекше нысаны қарастырылады. Ондай декларация мынадай
ақпаратты қамтиды:
-декларант тегі, аты, әкесінің аты, оның жеке тұлға екенін
куәландыратын құжат;
-көлік құжаттары сипаттары;
-кіргізу (шығару) мақсаты: коммерциялық, коммерциялық емес, жөндеу
тағы басқа себептер;
-кеден төлемі бойынша жеңілдік беру үшін негіз;
-автокөліктің кедендік бағамы;
-кеден төлемдері түрлері мен сомасы;
-қосымша құжаттар.
Кеден декларациясы ретінде өндірістік немесе коммерциялық іс-әрекеті
ретінде белгіленбеген тауарларды тасымалдаушы тұлға жеке тұлғаның ұсынысы,
өтініші қарастырылады. Өтініште мыналар қарастырылады:
-тауарды тасымалдаушының тегі, аты, әкесінің аты және жеке тұлға
екенін куәландыратын құжат;
-тауардың ілеспе құжаты;
-кеден шекарасын өтетін тауарлар атауы, саны, бағамы;
-тауардың белгіленуі (өндірістік немесе коммерциялық іс-әрекет, жеке
өзі тұтынуына, қолдануына).
Кеден декларациясын пошта жөнелтіліміне берудің нысаны мен тәртібі
халықаралық құқық нормаларымен анықталады. Халықаралық пошта жөнелтілімін
декларациялау нысаны Бүкіләлемдік пошта Конвенциясының Атқарушы
регламентінің 116 бабында жазылған. С2\СР3 кеден декларациялары пошта
жөнелтілімінің сыртына жапсырылады немесе тауардың жету елінің пошта
қызметі әкімшілігінің сұратуы бойынша жөнелтілімнің ішіне салынады. С2\СР3
кедендік декларациясы мына ақпараттарды қамтиды: жөнелтушінің аты(атауы)
мен мекен-жайы; алушының атауы мен толық мекен-жайы; декларацияланатын зат
сыйлық екенін немесе тауар үлгісі екені туралы мәлімдеме; жөнелтуші ел;
алушы ел; жалпы брутто салмақ; жөнелтілім саны; тарифтік нөмір; нетто
салмақ; жарияланған бағам.
Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес салық салынатын объект
болып табылатын немесе экспорты мен импорты сандық шектеумен жүзеге
асырылатын және кеден бағамы 100 евро эквивалентінен асатын тауарлар ТД1
нысанында толтырылған бланк пен оның магнитті тасушысындағы электрондық
көшірмесі бар кеден органдарына Кедендік Жүк Декларациясын берумен
декларацияланады.
Тауарды еркін айналысқа шығару режимі мен экспорты режиміне
орналасқан шекараны өтетін тауарлар өтілімінде кеден мақсаты үшін барлық
мәліметтер болу шарты орындалып, тауардың кедендік бағамы 100 евро
эквивалентінен аспаса, салық салу объекті болмаса, оларды экспорт, импорты
сандық шектелменген болса кеден органына еркін нысанда жасалған жазбаша
өтініш берумен декларацияланады. Бұл жағдайды кедендік ресімдеу үшін жинақ
алынбайды.
Тауарлар мен жолаушыларды халықаралық тасымалдауда қолданылатын көлік
құралдары кеден органына көліктік (тасымалдың) құжаттарды беру арқылы
декларациялады.
Ал тұлғалар мен коммерциялық емес мақсаттар үшін тасымалданатын
тауарлар Қазақстан Республикасының Кедендік Бақылау Агенттігінің арнайы
нормативтік актілері анықтайтын тәртіпте декларацияланады.
3. Кедендік декларациялау түрлері
Тауарларды декларациялау кезінде кедендік декларациялаудың мынадай
түрлері қолданылады:
1) Кедендік Жүк декларациясы
2) Жолаушының кедендік декларациясы [3]
Жүктің кедендік декларациясы-декларант беретін және тауарлар мен
көлік құралдары туралы, олардың кедендік режимі туралы мәліметтерді және
кедендік мақсат үшін қажет басқа да мәліметтерді қамтитын құжат.
Жолаушының кедендік декларациясы-оңайлатылған немесе жеңілдетілген
тәртіпті қолданып, тауарлар мен көлік құралдарын пайдаланып Қазақстан
Республикасының кедендік шекарасы арқылы өткізетін жеке тұлға толтырып,
кеден органына беретін құжат.
Кедендік декларациялардың тағы бірнеше түрлері бар. Тауарлар мен
көлік құралдарын белгілі режимге орналастырғанға дейін қысқаша декларация
қолданылуы мүмкін. Қысқаша декларация кедендік ресімдеу кезінде қолданылуы
мүмкін, бірақ ресімдеу операциясы бойынша міндетті атрибут болып
табылмайды. Кедендік декларацияны тасымалдаушы тауарлар, көлік құралдарымен
бірге немесе келесі жұмыс күні ұсынады. Келесі жұмыс күні ұсынғанда ол үшін
кеден органынан арнайы рұқсат алу керек. Егер тауарлар ұсынылған немесе
белгілі уақыт ішінде белгіленген кедендік режимге орналастырылса, қысқаша
декларация берілмейді. Қысқаша декларация мынадай ақпараттарды қамтиды:
тауарды жөнелтуші, жөнелтуші ел; тауарды алушы, алушы ел; тасымалдаушы;
көлік құралы туралы мәлімет; көлік құжаттарының нөмірлері; тауар атауы;
орын саны; брутто салмақ; пломбылар немесе идентификацияның өзге де
құралдары; қосымша мәліметтер. Қысқаша декларацияны беретін өкілетті тұлға
болмағанда өкілеттік капитанға, көлік жүргізушіге беріледі.
Кедендік Бақылау Комитеті кеден органдарының рұқсатымен қысқаша
декларация есебінде көліктік құжаттарды пайдалануға рұқсат береді. Бірақ
бір шарт қойылады: бұл құжаттарда қысқаша декларацияда қамтылатын барлық
мәліметтер бар болуы керек. Кедендік ресімдеу кезінде қысқаша декларация
ретінде қолданыла алатын сыртқы саудалық құжаттар жөнелту пунктіне дейін
жүкпен бірге жүреді, сондықтан да тауарға ілеспе құжаттар деп аталады.
Көбінесе бұл мақсаттарда тауарлық немесе көліктік құжаттар пайдаланылады.
Тауарлық құжаттар тауардың бағамдық, сапалық, сандық сипаттамасы туралы
ақпараттарды қамтиды. Тауардың бағамдық сипаты шот түрінде болуы мүмкін.[8]
Шоттардың негізгі түрлері: фактура шоты, арнайы шот, алдын ала шот:
Фактура шоты- тауар үшін төлем сомасын көрсететін негізгі құжат
ретінде және тауар накладнойы ретінде қолданылуы мүмкін.
Арнайы шот-шот пен спецификация реквизиттерін біріктіреді. Әдетте
партияда тауардың әртүрлі ассортименті болғанда жазылып беріледі. Арнайы
шотта тауар сорттары мен түрлерінің әр бірлігі үшін баға көрсетіледі және
бүкіл тауарлар партиясының жалпы бағамы көрсетіледі.
Алдын ала шот-тауар партиясының саны мен бағамы туралы мәліметтерді
қамтиды. Тауар қабылдауы жету елінде өткізілгенде немесе бөлшектелген
әкелімде жазылып беріледі.
Проформа шоты-бұл басқа шот түрлері сияқты тауар партиясы бағамы мен
құны туралы мәліметтерді қамтиды, бірақ есептесу құжаты болып табылмайды,
себебі онда көрсетілген соманы төлеу талабы қамтылмайды. Көбінесе проформа
шоты тауарларды консигнация, көрме, жәрмеңке, аукциондарға ұсынғанда
жазылып беріледі. Тауардың сандық сипаты спецификацияда, техникалық
құжаттарда, қораптама парақтарында болуы мүмкін.
Техникалық құжаттама құралы-ұзақ уақыт қолданылатын техникалық
тұтынатын тауарды әкелу, әкету кезінде талап етіледі. Оларды ыңғайластыру
мен дұрыс эксплуатациялау үшін қажет. Техникалық құжаттамаға: құжат
формулярлары, өнім монтажы мен эксплуатация бойынша нұсқама, әртүрлі
схемалар жатады.
Спецификация-берілген партияға кіретін тауардың барлық түрлері мен
сорттарының тізімін қамтиды.
Қораптама қағаз-әрбір тауар орнындағы тауарлар түрлері мен сорттар
тізімін қамтиды. Тауар орындары: қорап, қорапша, контейнер. Қораптама парақ
жинақталған тізім нысанында болуы мүмкін.
Көліктік құжаттарды жүк тасымалдаушылар тауарды тасымалдау үшін
қабылдағанын рұқсат беру мақсатында жазып береді. Көліктік құжаттар болып
теңіз тасымалында: коносамент, штурманның қолхаты, доктың қолхаты; теміржол
тасымалында: теміржол накладнойы, оның көшірмесі; авиатасымалда:
авианакладнойы; автокөлік тасымалында: автокөлік накладнойы. Осы берілген
құжаттар қысқаша декларация есебінде қолданылуы мүмкін, егер олар кеден
органының лауазымды тұлғалары меңгеретін шет тілдерде құрылса.
Ал кеден бағамы декларациясын алатын болсақ, ол кедендік жүк
декларациясына қосымша болып табылады және онсыз күші жоқ. Кеден бағамының
декларациясы кеден баждары, акциздері, қосымша құнға салынатын салығы
төленген, сәйкес кеден режиміне мәлімдегенде Қазақстан Республикасының
территориясына кіргізілетін барлық тауарларға толтырылады.[4]
Кедендік бағамы декларациясы толтырылмайды:
-егер әкелінетін тауар партиясының кедендік бағамы 5000 АҚШ $
сомасынан аспаса және тауарға экономикалық саясат шаралары қолданбаса;
-жеке тұлғалардың тауарды коммерция емес мақсаттарда әкелгенінде;
-тауарларға кедендік баждар мен салықтар салынбайтын кедендік режимі
мәлімделгенде.
Кедендік бағамы декларациясын толтыру міндетті түрде белгіленген
барлық жағдайларда кеден органы кеден бағамы декларациясын декларант
мәлімдеген кеден бағамын растау үшін талап етуге құқылы. Жеке тұлғалардың
коммерциялық емес мақсаттарында әкелінген тауарға қатысты кедендік бағамы
декларациясы бұған жатпайды. Кедендік бағамы декларациясы және оған қосымша
қағаздар жазу машиаларында немесе компьютерлерде толтырылады. Декларацияның
әрбір беті міндетті түрде декларанттың мөрімен және қол қоюымен
сенімделеді. Кедендік бағамы декларациясы кеден органына терілген түрде
және дискетадағы электронды көшірме түрінде ұсынылуы керек. Кеден органы
кеден бағамы декларациясын кедендік жүк декларациясымен бір уақытта
тіркейді. Мұндайда Кедендік бағамы декларациясына Кедендік Жүк
Декларациясының тіркеу нөмірі беріледі. Кедендік бағамы декларациясында
келтірілген мәліметтерді тексергеннен кейін декларацияның негізгі және
осымша беттерінің қызметтік белгілер үшін бағанында тіркеу нөмірі
тексеруші инспектордың қолы мен нөмірлік мөрі қойылады.
Кеден бағамы декларациясы 2 негізгі беттен тұрады. Бірінші бетте
тауар партиясы туралы жалпы мәліметтер көрсетіледі. Екіншісінде тауар коды,
мәлім бағасы. Екінші бет тауардың кеден бағамының 3 атауын мәлімдеуге
мүмкіндік береді. Егер партияда атаудың сандық мөлшері көп болса, бағам
декларациясының келесі беті беттің екінші нысаны бойынша толтырылады. Ол
қосымша деп аталады. [4]
Мәлімделген кеден бағамын растау үшін декларант келесі құжаттарды
ұсынады:
-тауарда тасымалдаушы тұлғаның мекемелік құжаты;
-келісім-шарт және қосымша келісімдер;
-шот-фактураны немесе проформа шотын;
-егер тауар үшін төлем төленсе банктік төлемдік құжаттар;
-тауар бағамын растайтын басқа төлемдік және бухгалтерлік құжаттар;
- көліктік және сеқтандыру құжаттары;
-тасымалдау үшін шот;
-жіберуші елдің кедендік декларациясы;
-қораптама беттері;
-импортты лицензия арқылы асыратын тауарларға лицензияны;
-тауадың шығуы туралы, сапасы, қауәпсіздігі туралы сертификаттар.
Кеден органы қосымша құжаттарды талап етуге құқылы: мәмілеге қатынасы
бар үшінші тұлғалармен келісімдер, бухгалтерлік құжаттар, қойма
квитанциялары.
Декларантта алдында әкелінген бірдей, біртекті тауарлардың кедендік
бағамы немесе онда ішкі парақтағы бағасы туралы құжатталған ақпарат бар
болса және бұл ақпарат тауарды ресімдеуші кеден органында жоқ болса,
ақпартты мәлімделген кеден бағамын тексеру үшін қолдануға болады. Оның
мынадай шарты бар: берілген құжат сәйкес болуы керек. Егер декларантта
мұндай мәліметтер жоқ болса, оны тауар ресімдеуін жүргізетін кедендік
органы ұсына алады. Бұндайда декларантқа келісім бағасының жартысы беріледі
немесе басқа мәміле бойынша кедендік бағамы туралы ақпарат беріледі.
Декларнттың кеден бағамын анықтаудағы әдісін дұрыс қолдану туралы шешімді
тауарды кедендік ресімдеуін жүргізуші кеден органы қабылдайды. Егер
декларантта нақты құжатпен расталған ақпараттар болмаса, кеден органдары
өздерінде бар мәліметтерді сәйкес корректісімен бірге қолдануға құқылы.
Кеден бағамын бақылау процедурасы тауар шығарылымын кешіктірмеу
мақсатында мүмкіндігінше қысқа мерзім ішінде жүргізілуі тиіс.
Белгіленген мерзім ішінде кеден бағамын анықтау мүмкін болмаса, тауардың
уақытша бағасы жүргізіледі.
Кез келген бір тұлға бір тауарларды кедендік шекара арқылы тұрақты
түрде өткізген кезде кеден органы күнтізбелік 30 күн ішінде Қазақстан
Республикасының кедендік шекарасы арқылы өткізілетін барлық тауарға
мерзімдік кедендік декларациясын беруге құқылы. Егер осы тауарлардың
Сыртқы Экономикалық Қызметтің Тауар Номенклатурасы бойынша бірдей жіктеу
коды болса, олар бірдей тауарлар ретінде қарастырылады. Кедендік мақсат
үшін, жекелеген жеткізілімдердің санына қарамастан, бір сыртқы сауда шарты
бойынша күнтізбелік отыз күн ішінде бір өткізу бекеті арқылы өткізілетін
және бір кеден органында кедендік ресімдеу жүргізілетін бірдей тауарлар
біртұтас тауар легі ретінде қарастырылады. Мерзімдік декларациялау рәсімі
қолданылып тауарлар өткізілген жеткізілім кезеңі аяқталғаннан кейін
күнтізбелік 10 күннен кешіктірмей, әкелінген немесе әкетілген тауарлардың
нақты саны есепке алынып толтырылған жүктің толық кедендік декларациясы
беріледі. Кедендік баждар және салықтар акцизделетін тауарларды қоспағанда
жүктің толық кедендік декларациясы тіркелгенге дейін немесе тіркелген күні
төленеді. Мерзімдік декларациялау рәсімін қолдану арқылы тауарларды
кедендік ресімдеу кезінде кеден органы мерзімдік кедендік декларацияны
тіркеген күні қолданыста болған Қазақстан Республикасының нормативтік-
құқықтық актілері қолданылады. Мерзімдік декларациялау жеткізілім кезеңі
басталғанға дейін мерзімдік кедендік декларация беру арқылы жүргізіледі.
Бұл орайда мерзімдік кедендік декларация тауарлардың біртұтас легіне
толтырылады. Мерзімдік декларациялау рәсімі қолданылып тауарлар өткізілген
жеткізілім кезеңі аяқталғаннан кейін күнтізбелік он күннен кешіктірмей,
әкелінген немесе әкетілген тауарлардың нақты саны есепке алынып толтырылған
жүктің толық кедендік декларациясы беріледі. Тауарлар мерзімдік кедендік
декларацияда мәлімделген көлемнен өзгеше көлемде әкелінген жағдайда,
жүктің толық кедендік декларациясы әкелінген тауарлардың нақта саны есепке
алынып толтырылады. Бұл ретте жеткізілу келесі кезеңіне мерзімдік кедендік
декларация осындай өзгерістер есепке алынып толтырылады. Мерзімдік
декларациялау рәсімін қолдана отырып тауарларды кедендік ресімдеу тәртібін
кеден ісі мәселелері жөніндегі уәкілетті орган айқындайды.
Мерзімдік декларациялау рәсімін пайдалануға рұқсат алу үшін мүдделі
тұлға кеден органына мынадай мәліметтерді:
-Тауардың Сыртқы Экономикалық Қызметтің Тауар Номенклатурасы бойынша
жіктеу коды көрсетілген атауын;
-Тауарлардың күнтізбелік бір ай ішінде өткізілетін болжамды жиілігі
мен көлемін;
-Тауарлар шығарылған елді;
-Сыртқы сауда шартының немесе соның негізінде тауарларды кедендік
ресімдеу жүргізілетін өзге де құжаттардың деректемелерін;
-Тауарлардың шамамен алынған кедендік құнын;
-Тауарларды әкелген кезде-жіберушінің, әкеткен кезде тауарларды-
алушының атауын;
-Әкеткен кезде-тауарларды әкету жүзеге асырылатын кедендік өткізу
бекетін көрсетіп, тауарды өткізетін тұлғаның басшысы қол қойған еркін
нысандағы өтініш береді.
Өтініш түскен кезден бастап, бас жұмыс күнінен аспайтын мерзімде кеден
органы өтінішті қарауға тиіс.
Әкелінетін тауарларға қатысты рұқсат тауарларды жіктеуге байланысты
алдын ала шешім қабылданған жағдайда беріледі.
Кедендік төлемдер мен салықтарды төлеу бойынша берешегі бар
тұлғаларға оларға қатысты банкроттық туралы іс қозғалған не соттан тыс
тарату рәсімін жүргізу туралы шешім қабылдаған тұлғаларға беріледі.
Рұқсат сыртқы сауда шартының немесе соның негізінде тауарларды
кедендік ресімдеу жүргізуге негіз болатын өзге де құжаттардың қолданылу
мерзіміне беріледі.
Мерзімдік декларациялау рәсімін пайдалану талаптарын сақтамаған
жағдайларда банкроттық туралы іс қозғалған не соттан тыс тарату рәсімін
жүргізу туралы шешім қабылданғаннан кейін қайтарып алынуы немесе оның
қолданылуы тоқтатылы тұруы мүмкін.
II тарау Кедендік Жүк Декларациясы кедендік ресімдеуде қолданылатын негізгі
құжат
2.1 Кедендік Жүк Декларациясының сипаттамасы мен толтыру ерекшелігі
Кедендік ресімдеуде қолданылатын негізгі құжат болып Кедендік Жүк
Декларациясы табылады.
Кедендік Жүк Декларациясы – ТД1 және ТД2 нысанындағы арнайы құжат.Ол
тауарлар мен көлік құралдарын Қазақстан Республикасының келендік шекаркасы
арқылы өткізгенде тауарлар мен көлік құралдарының режимі өзгергенде
қолданылады. Кендендік Жүк Декларациясының кеден мақсатындағы рөлі мен
мағынасы өте зор. Онда Сыртқы Экономикалық Қызметке қатысушы тауар туралы
негізгі мәліметтерді жариялайды. Тауар атауын, Тәуелсіз Мемлекеттер
Достастығының Сыртқы Экономикалық Қызметінің Тауар Номенклатуралары бойынша
кодын, кедендік режимді, құнын, салмағын, қорабы туралы мәліметті және
кедендік ресімдеге қажет басқа да көптеген мәліметтер қамтиды. [2]
Кедендік Жүк Декларациясы қамтитын ақпарат кеден органдарының ғана
емес, сол сияқты көптеген мемлекеттік ұйымдар мен мекемелердің – салық
полициясы, салық инспекциясы, Ішкі Істер Министрлігі Органдарының және тағы
басқаларының да қызығушылығын келтіреді. Бұндағы мәліметтер сонымен қатар
Сыртқы сауда статистикасын құрудың алғашқы мәліметтері болып табылады.
Кедендік Жүк Декларациясын кедендік ресімдеу іс-тәжірибесіне енгізу құжат
айналымы көлемін кішірейтеді және кемітеді. Ондағы мәліметтерді
автоматтандырылған өңдеуден өткізуге мүмкіндік береді. Тауарлар партиясы
бір кеден режимімен өтсе, оларға бір Кедендік Жүк Декларациясы толтырылады.
Ал егер әртүрлі кеден режимдерімен өтетін тауарлар кездессе, Кедендік Жүк
Декларациясының саны режимдерге сәйкес болады. Мұнда бір жөнелтуші бір
қабылдаушы мекен-жайына бір сыртқысаудалық келісім-шарт бойынша, бір өткізу
пунктінен, бір көлік түрімен жіберілетін тауарлар бір партия есебінде
декларацияланады. Мұнда көлік құралдары мен құжаттарының саны ескерілмейді.
Тауар жөнелтілімінде де осы ереже қолданылады. Партияға сонымен бірге әрбір
бекітілген сыртқысаудалық келісім бойынша 1 ай ішінде әкелінетін тауарлар
мен электроэнергия жатады.
Кедендік Жүк Декларациясын толтырудың жалпы ережесін Қазақстан
Республикасының Кедендік Бақылау Агенттігінің Бұйрығы анықтайды. Бұйрық
Кедендік Жүк Декларациясын пайдаланып тауарлар мен көлік құралдарының
декларациялану нысаны мен тәртібін, тауардың орналастырылған режимін және
кеден мақсатында қажет басқа да мәліметтерді анықтайды.
Бір Кедендік Жүк Декларациясы қамтитын мәліметтер:
- бір келісім-шарт бойынша бір жөнелтушінің бір алушының мекен-жайына
бір кеден режиміне орналастырылған тауарлар туралы;
- электротасымал жолдарымен бір квартал бойы бір келісім-шартқа сәйкес
бір кеден режиміне орналастырылған электроқуаты туралы.
Кеден органдарының Кедендік Жүк Декларациясын толтыру бойынша талабы
өте қатал-Кедендік Жүк Декларациясында бүлінушілік, сия дақтары,
түзетушілік, түсініксіз жазулар болмауы керек. Түзету енгізгенде қате
мәліметтерді сызып тастап жаңа мәліметтерді қолдан жазады. Әрбір түзету
өкілетті органның қол қоюы мен декларанттың мөрімен расталады.
Кедендік Жүк Декларациясы қазақ және орыс тілдерінде толтырылады да
көбінесе компьютерде теріледі. Кедендік Жүк Декларациясының айқын емес
бланкісі кеден органдарында декларация ретінде қарастырылмайды және
қабылданбайды. Декларантқа Кедендік Жүк Декларация бланктерін нормативтік
актілерде қарастырылмаған мәліметтерді енгізу үшін пайдалануға рұқсат
етілмейді.
Кедендік Жүк Декларациясы ТД1 нысанындағы негізгі парақ пен ТД2
нысанындағы қосымша парақтан тұратын бланкілерде толтырылады.
Кедендік Жүк Декларациясының негізгі парағында шығу тегі бір елден
болатын Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығының Сыртқы Экономикалық Қызметінің
Тауар Номенклатурасы бойынша 9 белгісі бар коды мен классификацияланатын
түрі мен маркасы бір тауарлар туралы мәліметтер мәлімделеді.
Тауардың бірнеше түрі кездескен жағдайда ТД2 нысанындағы қосымша
парақтар қолданылады. Әрбір қосымша бетте Тәуелсіз Мемлекеттер
Достастығының Сыртқы Экономикалық Қызметінің Тауар Номенклатурасы бойынша 9
белгісі бар кодпен классификацияланатын тауарлардың тағы 3 түрі туралы
мәліметтер бола алады. Бірнеше кеден режимімен мәлімденетін тауарларға сол
режимдерінің санына сәйкес декларациялар толтырылады. Бір Кедендік Жүк
Декларациясында (ТД1 ТД2) тауардың 100 түрі туралы мәліметтер ұсынылуы
мүмкін. 1 тауар ТД1 нысаны бойынша және әрбіреуінде 3 тауар түрі бар 33
ТД2. Тауарлардың кеден баждары мен салықтары алынбайтын, экономикалық
саясат шаралары қолданылмайтын түрлеріне қосымша бет орныны спецификация,
қораптама парақтары немесе тауар тізімі түріндегі хаттауларды қолдануға
болады. Бұндай хаттауда тауар атауы Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығының
Сыртқы Экономикалық Қызметтерінің Тауар Номенклатурасына сәйкес кодтары,
саны, брутто салмағы, кедендік бағамы болуы керек.
Кедендік Жүк Декларациясының бланкісінің құрылымы мынадай:
Кедендік Жүк Декларациясының негізгі парағы (ТД1 нысаны)-ТД1 нысаны
бір кеден режимін қолданып тауарлар кодының саны Тәуелсіз Мемлекеттер
Достастығының Сыртқы Экономикалық Қызметінің Тауарлар Номенклатурасына
сәйкес 100-ден аспағанда Кедендік Жүк Декларациясын пайдаланып тауарларды
декларациялауда қолданылады. Егер тауарлардың режимі бірнеше болса немесе
тауарлардың саны 100-ден асса ТД1 нысанындағы парақ саны режимдердің санына
сәйкес толтырылады.[2]
Кедендік Жүк Декларациясының ТД1 бланкісінде 54 сандық және 4
(А,В,С,Д) әріптік бағандар бар. Әр бағанда өзінің коды мен атауы бар.
Кейбір бағандар өзішінде бірнеше бөлімге бөлінген, олардың әрқайсысының
толотырылу ережесі бар.
ТД1 нысанының 39 бағанында мәтіндік ақпараттан басқа сәйкес келетін
анықтамалықтар мен классификациялардың кодтары қолданылады. Бұл кодтар
кеден органдарына статистикалық ақпаратты жинау, есептеу, бақылау
мақсатында керек.
ТД1 нысанында декларацияланатын тауарлар туралы жалпы мәліметтер
қамтылады:
- жөнелтуші, алушы, қаржылық реттеуге жауапты тұлға;
- келісім бекітілген ел;
- Кедендік Жүк Декларациясындағы тауарлардың жалпы саны мен орны;
- тауарлардың жалпы кедендік және фактуралық бағамы;
- Қазақстан Республикасы территориясы бойынша тауарды тасымалдайтын көлік
құралдары;
- тауардың әкелім шарттары;
- келісім валютасы;
- тауар үшін төлем мерзімі мен есептесу нысаны;
ТД2 нысанындағы бланк те өз атауы мен кодтары бар бағандарға бөлінген.
ТД2 нысаны ТД1 нысанына қосымша болып жүреді және онсыз қолданылмайды.
Қосымша беттер Кедендік Жүк Декларациясында декларацияланатын тауардың 3
атауы туралы мәлімдеу үшін және оларға төлемді есептеу үшін қолданылады.
Егер декларацияланатын тауарлар саны 3-тен кем болса, декларант барлық
қолданылмаған бағандардысызып тастау керек. Көп жағдайларда ТД2
нысанындағы бағандарды толтыру тәртібі ТД1нысанының сәйкес бағандарын
толтыру тәртібімен бірдей болады.
Кедендік Жүк Декларациясында бірнеше ірі ақпараттық блоктар мен
бөлімдерді бөліп көрсетуге болады.
А) Әкелімнің жалпы мінездемесі (1,3,6 бағандар)-бұл блок тауардың
орналасқан режимі, мөлшері туралы мәлімет береді.
Б) Берілген сыртқы саудалық мәмілені кедендік ресімдеуге қатысушы
юредикалық тұлғалар (2,8,9,14 бағандар) Мұнда тауарды жөнелтуші,
алушы, қаржылық реттеу үшін жауапты тұлға, декларант туралыайтылады.
В) Географиялық блок (11,15,16,17 бағандар)-тауар жөнелтілімінде
саудаласқан ел коды, тауарды шығарушы және жөнелтуші ел кодтары, тауар
жөнелтілімінде белгіленген ел, оның коды жазылады.
Г) Көліктік блок (18,19,21,25,26 бағандар) тауарларды тасымалдайтын
көлік құралдары, контейнерлік тасымалдауды қолдану туралы ақпараттарды
қамтиды.
Д) Қаржылық блок (12,20,22,23,24,28 бағандар)-экспорттық, импорттық
операцияларға құндық баға береді, әкелім шартын көрсетеді, тауарға деген
құқықтың сатушыдан сатып алушыға ауысу орнын, валюталық табыстың түсу
мерзімін, есептесу нысанын, валюта курсын, қаржылық реттеуге жауапты
тұлғаның банктік реквизитін, мәміле сипатын, мәміле құжатының нөмірін
көрсетеді. Бұл блокқа сонымен қатар ұйымдастырушы-декларанттың банктік
реквизиттері кіретін А бағанын кіргізуге болады
Е) Партиядағы әрбір тауардың сипаттамасы әрбір ТД1, ТД2 бланктерінде 31-
ден 46-шы бағандарда берілген. Бұл бағандарда: тауар атауы, оның қорабы,
маркасі, өндіруші фирма; Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығының Сыртқы
Экономикалық Қызметінің Тауар Номенклатурасы бойынша тауардың 9 белгісі
бар коды, тауардың нетто, брутто салмағы, егер тауар лицензияланса, квота
қалдығы; егер тауар килограммен өлшенбесе қосымша өлшем бірлігінің коды;
тауардың бұрын орналасқан кедендік режимі бойынша Кедендік Жүк
Декларациясының нөмірі; тауар бойынша преференциялар, тауардың бұрын
орналасқан режимі, оның ерекшелігі, тауарлардың кедендік фактуралық және
статистикалық бағамы көрсетіледі.
Кедендік Жүк Декларациясында ерекше мағынаны 44 баған береді. Онда
әрбір тауарды кедендік ресімдеуге қажетті құжаттар мен мәліметтердің
тізімі берілген. Бұған кіретіндер: тауар тарифтік емес реттеу шараларына
кіретін болса, лицензиялау нөмірі; тауар-көліктік накладнойлар; сату-сатып
алу, айырбастау немесе басқа келісім-шарттарды, қайта өңдеуге рұқсат ,
қажет болғанда – басқа мемлекет органдарының рұқсаты. Жеке алсақ олар:
сәйкестік сертификаты, ветеринарлық, фитосанитарлық сертификаттар 47, 48
бағандарда кедендік төлемдерді есептеу жүргізіледі.
Келесі бағандар көрсеткіш қызметін атқарады: шекараны өту пункті (29
баған), уақытша сақтау қоймасының лицензиясының нөмірі (30 баған), кеден
органдарының белгілері (7, 43 баған), кедендік жүк декларациясын толтырған
декларанттың реквизиттері (54 баған).
Айта кететін жағдай: Кедендік Жүк Декларациясындағы мәтіндік
ақпараттың кодтармен толықтырылады. Олар сәйкестендірілген
классификаторлардан алынады. Ол классификаторлар: әлем елдері, әкелім
шарттары, сыртқы саудалық бартерлік мәміле, кедендік мақсаттарда
қолданылатын тауар, валюта, есептеу нысаны және тағы басқалар. Сонымен
қатар ең негізгі классификатор-Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығының Сыртқы
Экономикалық Қызметінің Тауар Номенклатурасы пайдаланылады.
Кедендік Жүк Декларациясы 4 парақтан тұрады. Ол парақтар былай
орналастырылады:
- Кедендік Жүк Декларациясының 1-ші данасы кеден органдарында қалады және
арнайы архивте қалады.
- 2-ші данасы кеден органдарының статистика бөлімінде қалады.
- 3-ші данасы декларантқа қайтарылады.
- 4-ші данасы:
А) Тауар әкетілімі кезінде – тауарға ілеспе құжаттармен бірге
шекарадағы кедендік өткізу пунктіне жіберіледі.
Б) Тауар әкелімі кезінде-кедендік ресімдеуді жүргізуші кедендік баған
бөлімінде қалады
Кедендік Жүк Декларациясын толтырғанда мынадай түсініктемелер
пайдаланылады: Көліктік құжаттар-тасымалдау бойынша келісім-шартқа
отырғанда растайтын көлік накладнойы, коносамент және жүктің өзге де
құжаттары. Бұл құжаттарға сәйкес Қазақстан Республикасының кедендік
территориясы бойынша кедендік бақылауға алынып тауарлардың халықаралық
тасымалы жүзеге асады. Алушы- жүк тасымалын жүзеге асырушы тұлғадан өзара
келісім бойынша өз атына тауарларды қабылдап алушы тұлға . Жөнелтуші- өз
атынан тауарларды тасымылдаушыға
өзара келісім бойынша тасымалдауға беруші тұлға. Фактуралық бағам-нақты
төленген немесе төленуге тиіс тауардың бағасы. Кедендік бағам- заңнамалық
және нормативтік актілермен анықталатын адвалорлық төлемдерді есептеуге
негіз болатын тауардың бағасы. Саудаласатын ел-қаржылық реттеу үшін
жауапты тұлға бекіткен және сол бойынша Қазақстан Республикасының кедендік
шекарасы арқылытауалар тасымалдайтын тұлғаның нақты тұратын елі немесе
тіркелген елі.
Кеден органында тауарын кез келген қазақстандық тұлғалар
декларациялай алады. Сондай-ақ Қазақстан Республикасының аумағында
белгіленген тәртіппен тіркелген шетелдік ұйымдардың өкілдіктері осындай
өкілдіктердің өз қажеті үшін әкелінетін тауарлардың уақытша әкелінуінің,
транзитінің сондай-ақ еркін айналыс үшін шығарылуының кедендік режимдерін
мәлімдеген кезде декларант бола алады. Декларантқа қызметін жүзеге
асыруына байланысты нақты құқықтар мен міндеттер жүктеледі.[3]
Кедендік ресімдеу кезінде тауарларды декларациялау және өзге де
кедендік операциялар жасау барысында декларант:
Қазақстан Республикасының кеден аумағына әкелінетін тауарларды кеден
органының бақылауымен тексеруге, өлшеуге және жүк операцияларын орындауға,
сондай-ақ кедендік декларация мен кедендік мақсаттар үшін қажетті
құжаттарды бергенге дейін тауарлардың сынамалары мен үлгілерін іріктеп
алуға құқылы. Тауарлардың сынамалары мен үлгілері тауарларға берілген
кедендік декларацияда көрсетілген жағдайда оларға жеке кедендік декларация
берілмейді. Декларант: кеден органдарының лауазымды адамдары кедендік
бақылауды үлгілерді іріктеп алған кезде қатысуға, кеден органдары
іріктеп алған сынамалар мен үлгілерге жүргізілген зерттеу нәтижелерімен
танысуға, өзінің құқығы бұзылған жағдайда кеден органдарының шешіміне,
кеден органдары лауазымды тұлғаларының іс-әрекетіне әрекетсіздігіне
белгіленген тәртіппен шағымдануға құқылы.
Декларанттың міндеттеріне мыналар жатады: тауарлар мен көлік
құралдарына декларация жургізуге, кеден органының талабы бойынша
декларацияланатын тауарлар мен көлік құралдарын көрсетуге, кеден органына
кедендік мақсаттар үшін қажетті құжаттар мен мәліметтерді беруге, кедендік
төлемдерді және салықтарды төлеуге немесе оның төленуін қамтамасыз ету.
Декларант: кедендік декларацияда және өзге де ұсынылатын
құжаттарда көрсетілген мәліметтердің дұрыс еместігі үшін, кедендік
салықтарды және салықтарды төлемегені үшін, құжаттарды уақытында
ұсынбағаны үшін жауапты болады.
Кеден органына кедендік декларацияны бермегені үшін тауарларды
өткізетін тұлға немесе шарт бойынша осы тұлға уәкілеттік берген кеден
брокері жаупты болады. Кеден брокері кедендік ресімдеу жөніндегі
операцияларды жүзеге асырған кезде кеден брокеріне кедендік мақсаттар үшін
берілген қажетті мәліметтер мен құжаттардың дұрыстығы үшін жауапты болады.
Қазақстан Республикасына өндірістік немесе өзге де кәсіпкерлік
қызметке арналмаған тауарларды Қазақстан Республикасының Үкіметі
белгілеген шарттар мен нормалар сақталған жағдайда оңайлатылған тәртіпте
мемлекеттің кеден шекарасы арқылы өткізеді.
Қазақстан Республикасының кедендік шекарасынан өтетін жеке
тұлға міндетті жазбаша декларациялауға жататын тауарларды өткізу кезінде
олар туралы өтінішті, жолаушылардың кедендік декларациясын толтыру жолымен
жүргізіледі. Тауарларды жазбаша нысанда міндетті декларациялауға мынадай
тауарлар жатады:
-қару, оқ-дәрі мен жарылғыш заттар,
-есірткі құралдары, психотроптық заттар мен прекурсорлар,
-мемлекет үшін тарихи, көркем, ғылыми немесе мәдени құндылыққа ие
әкетілетін өнер туындылары,
- коллекциялық және антиквариат бұйымдары,
-улы және күшті әсер ететін заттар, радиациялық материалдар,
-Қазақстан Республикасының аумағында пайдаланылуы Қазақстан
Республикасының мемлекеттік органдарының тарапынан бақылауға жататын
жоғары жиілікті құрылғылар мен радио-электрондық байланыс құралдары,
-флора мен фаунанаң сирек кездесетін коллекциялары мен үлгілері,
олардың бөлшектері мен олардан алынатын өнім,
- Қазақстан Республикасының валюта заңдарымен шектеулер немесе оларды
Қазақстан Республикасына әкелудің және Қазақстан Республикасынан
әкетудің шарттары белгіленген валюталық құндылықтар,
- Қазақстан Республикасының Үкіметі Қазақстан Республикасының кедендік
шекарасы арқылы өткізудің жеңілдетілген тәртібін белгілеген зергерлік
бұйымдарды қоспағанда, бағалы металдар мен асыл тастар,
-Қазақстан Республикасының аумағына Қазақстан Республикасының Үкіметі
белгілеген нормалардан тыс әкелінетін акцизделетін тауарлар,
-Қазақстан Республикасының кеден шекарасы арқылы өтетін жолда не
иемдену үшін жеке өзінің ғана пайдалануына арналған дәрілік құралдарды
қоспағанда, фармацевтік өнімдер,
-Сыртқы Экономикалық Қызметтің Тауар Номенклатурасы бойынша тауарлар
позицияларында 9018-9022 болып жіктелетін тауарлар,
-өндірістік немесе өзге де кәсіпкерлік қызметке арналған тауарлар,
- өндірістік немесе өзге де кәсіпкерлік қызметке арналмаған саны
немесе құны Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілеген нормалардан
асатын тауарлар,
-иесімен бірге жөнелтілмейтін багажбен өткізілетін тауарлар,
-әкелу және әкету кезінде тауарларды жеңілдікпен өткізу көзделмеген
уақытша әкелінетін тауарлар, көлік құралдары,
-жеке тұлғаның шетел мемлекетінен Қазақстан Республикасына не
Қазақстан Республикасының шетел мемлекетіне тұрақты тұруға қоныс
аударуына байланысты Қазақстан Республикасының кедендік шекарасы
арқылы өткізілетін тауарлар.
Жолаушылардың кедендік декларациясының нысанын кеден ісі
мәселелері жөніндегі уәкілетті орган айқындайды. [4] Он алты жасқа
толмаған адам өткізетін тауарларды жазбаша декларациялауды оны алып жүрген
адам жүзеге асырады. Иесімен бірге жөнелтілмейтін багажбен өткізілетін
тауарларға қатысты жолаушылардың кедендік декларациясы тауарларды
Қазақстан Республикасының кедендік аумағына әкелу кезінде және онымен бір
кезде тауарларды кеден органына көрсете отырып, оларды әкету кезінде
тауарларды кеден органына көрсеткен күннен бастап күнтізбелік он бес
күннің ішінде берілуі тиіс. Иесімен бірге жөнелтілмейтін багаждағы
тауарларды тауар өткізуші адамның сенімхаты бойынша әрекет ететін басқа
адам декларациялай алады.
Кеден органына мәлімделетін мәліметтердің дұрыстығына
тауарларды декларациялаушы адам жауапты болады. Он алты жасқа толмаған
адамның иесімен бірге жөнелтілмейтін багаждағы тауарлар оның ата-аналары
немесе қамқоршыларының сенімхаттары бойынша әрекет ететін адамдардың
декларациялауына жатады.
Ақмола облысы бойынша Кедендік Бақылау Департаментінде күн сайын
бірнеше кедендік декларациялар ресімделіп жатыр. Солардың ішінде негізгі
құжат ретінде Кедендік Жүк Декларациясы да бірнеше санда тіркеліп отыр.
Онда әлемнің сан түрлі елдеріне келіп жатқан тауарлар, көлік
құралдары, шикізат өнімдері, жартылай немесе толық фабрикаттар, валюта
құндылықтары, тері былғары заттары, тамақ өнімдері тағы басқа қажетті
тауарлардың бірнеше түрі ресімделіп жатыр. Осылар туралы толық мәліметтер
Кедендік Жүк Декларациясына енгізіліп отырады.
Ақмола облысы бойынша Кедендік Бақылау Департаментінде ресімделген
Кедендік Жүк Декларациялары
Сурет 1
Соңғы мәліметтерге қарап айтатын болсақ Ақмола облысы бойынша
Кедендік Бақылау Департаментінде 2005 жылы 10340, 2004 жылы 6850, 2004
жылы 9210 Кедендік Жүк Декларациясына ресімделді.
2.2 Декларациядағы мәліметтерді өзгерту мен толықтыру
Кеден органының рұқсатымен және декларанттың дәлелді жазбаша
өтініші бойынша Жүктің Кедендік Декларациясында мәлімделген мәліметтер
өзгертілуі немесе толықтырылуы мүмкін, ал кеден органы қабылдаған жүктің
кедендік декларациясын қайтарып алуы мүмкін. Мұндай шешім қабылдаудың
себептері әртүрлі болуы мүмкін: декларант берген декларациясынан
қателіктерді, нақты емес жағдайларды табуы мүмкін, таңдалған кедендік
режимі өзгеруі мүмкін.[3]
Кедендік Бақылау Агенттігі декларацияны оны кеден органы
қабылдаған сәттен бастап юридикалық мағынасы бар фактілерді куаландыратын
құжат болып табылады деп бекіткен. Әрине декларанттың бұл құқықтық
құжатының мәтінін өзгертуге немесе толығымен жоюға құқығы туралы сұрақ
туады.
Айта кететін жайт, декларанттың кеден декларациясын толтыруға,
өзгертуге және алып қоюға құқығы шартты емес болып табылмайды. Біріншіден,
декларант оны кеден органы рұқсатымен іске асыра алады.
Екіншіден, осы құқықты іске асырудың уақыт бойынша нақты шегі заңмен
белгіленеді. Декларацияны толықтыру, өзгерту, алып қою мүмкін:
-кедендік декларациясын тексеруге дейін;
-декларацияда берілген тауарлар мен көлік құралдарын тексеріп қарауға
дейін;
-Қазақстан Республикасының кеден органыдекларацияда берілген
мәліметтердің нақты еместігін анықтағанға дейін.
Үшіншіден, декларация мәтініне енгізілетін өзгертулер мен
толықтырулар оның қолданым саласын тарылтуға не кеңейтуге тиісті емес.
Қолданым саласын былай түсінуге болады-декларант берілген декларация
текстін декларацияланатын тауар мен көлік құралдарынан бөлек тауарлар мен
көлік құралдарын алып тастау не ресімделген декларацияға декларацияладың
жаңа объектілерін енгізу арқылы өзгерте алмайды деп түсінуге болады.
Кеден декларациясын жою экспорт кеден режиміне сәйкес
шығарылған тауар әкелімі іске аспаған жағдайда мүмкін болады. Заң бойынша
кеден органдарының лауазымды адамдары өз бетінше немесе декларант
өтінуімен декларацияны толтыруға , оған өзгертулер мен толықтырулар
енгізуге құқығы жоқ.
Кедендік Жүк Декларациясында берілген мәліметтерді, құжаттарды
тексеру кеден ресімдеуі мен кеден бақылауы тәртібіне сәйкес жүзеге
асырылады. Кеден органының рұқсатымен және декларанттың жазбаша өтініші
бойынша жүктің кедендік декларациясында мәлімделген мәліметтер өзгертілуі
немесе толықтырылуы мүмкін, ал кеден органы қабылдаған жүктің кедендік
декларациясы қайтарып алынуы мүмкін. Кеден органы декларанттан өтініш
алған кезде жүктің кедендік декларациясын тексеруді аяқтамаған немесе
тауарларды қарауды бастамаған жағдайда жүктің кедендік декларациясында
мәлімделген мәліметтерді өзгертуге және толықтыруға рұқсат етеді.
Декларанттың ауызша өтініші бойынша жүктің кедендік декларациясындағы
кеден органдарының кеденді ресімдеу кезінде шешімдер қабылдауына әсер
ететін негізгі деректерді өзгертпейтін қате жазуларды, техникалық немесе
грамматикалық қателерді(үш жағдайдан аспайтын) қате деректерді сызу
немесе тиісті мәліметтерді үстінен жазуын түзетуге жол беріледі. Әрбір
мұндай түзету үәкілетті органның қол қоюымен және декларанттың мөрімен
куәландырады.
Кеден органының құзыретіне жататын мәліметтерді жүктің
кедендік декларациясына енгізуді қоспағанда, кеден органдары лауазымды
адамдарының өз бастамасы, тұлғаның тапсырмасы немесе өтініші бойынша
жүктің кедендік декларациясын толтыруға, жүктің кедендік декларациясында
көрсетілген мәліметтерді өзгертуге немесе толықтыруға құқығы жоқ.
Декларанттың дәлелді өтініші бойынша жүктің кедендік
декларациясы тауар шығарылғанға дейін қайтарып алынуы мүмкін. Кеден органы
жүктің кедендік декларациясы қайтарылатын кезде жүктің жаңа кедендік
декларациясын беру үшін мерзім белгілейді, тауарларды уақытша, алдын ала,
мерзімдік декларациялау рәсімін пайдалану жағдайларын қоспағанда, ол
қайтарып алуға рұқаст берілген күннен бастапкүнтізбелік 15 күннен аспауға
тиіс. Жүктің кедендік декларациясын қайтарып алу кедендік баждарды және
салықтарды төлеу мерзімдерін ұзартпайды. Бұл ретте кері қайтарып алынған
жүктің кедендік декларациясын кеден ісі мәселелері жөніндегі уәкілетті
орган айқындайтын тәртіппен жойылуы тиіс.
Қайтарып алынған жүктің кедендік декларациясы тауарларды
Қазақстан Республикасының кедендік аумағынан тысқары жерлерге әкету
мақсаты үшін оларға берілген жағдайда, жүктің кедендік декларациясы
тауарларды Қазақстан Республикасының кедендік шекарасынан тысқары жерлерге
нақты әкеткенге дейін қайтарып алынуы мүмкін. Осы тауарларға жүктің жаңа
кедендік декларациясын беру үшін мерзім белгіленбейді. Бұл орайда қайтарып
алынған жүктің кедендік декларациясы жойылуға тиіс.
Тауарлар шығарылған күннен бастап бір ай ішінде декларанттың
дәлелді өтініші бойынша, кеден ісі мәселелері жөніндегі уәкілетті органның
рұқсатымен айрықша жағдайларда жүктің кедендік декларациясына өзгерістер
мен толықтырулар енгізуге болады.
Жүктің кедендік декларациясын беру кеден органына оның электрондық
көшірмесін, кедендік мақсат үшін қажетті құжаттарды тапсырумен қатар
жүргізілуге тиіс.
Жүктің кедендік декларациясының электрондық көшірмесінің құрылымын
кеден ісі мәселелері жөніндегі уәкілетті орган белгілейді.
Егер тауарларды шығару туралы шешім қабылдау үшін құжат міндетті
болып табылса, кедендік декларацияны тексеру мерзімінің ішінде декларант
салық органына тиісті құжатты беру туралы міндеттемені ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .3
I Тарау Кедендік декларация түсінігі мен негізі
1.1 Декларация
түсінігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ..6
1.2 Декларациялау нысаны мен
тәртібі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 8
1.3 Кедендік декларациялау
түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 11
II Тарау Кедендік Жүк декларациясы кедендік ресімдеуде қолданылатын негізгі
құжат
2.1 Кедендік Жүк Декларациясының сипаттамасы мен толтыру
ерекшеліктері ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... ... ... ... 18
2.2 Декларациядағы мәліметтерді өзгерту мен
толықтыру ... ... ... ... ... ... .2 9
2.3 Кедендік Жүк Декларациясын қабылдау және тіркеу, декларациялау
орны ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 46
III Тарау Декларациялау процедурасын жандандыру жолдары
3.1 Электронды декларация ұғымы мен
ұтымдылығы ... ... ... ... ... ... . ... ...57
3.2 Электронды декларацияны қолдану
тәртібі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...63
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... .79
Әдебиеттер
тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... 86
Кіріспе
Қазақстан-2030 стратегиялық бағдарламасында Қазақстан
Республикасының демократиялық бағыттағы ел болатыны, ашық нарықтық
экономика құратыны және әлемдік экономикаға мақсатты түрде тығыз қарым-
қатынас жасауға ұмтылатыны анық айтылған.[1] Ал, әлемдік қауымдастықпен
сауда-саттық экономикалық қарым –қатынас орнату кеден қызметінсіз мүлде
мүмкін еместігі ақиқат жағдай және Қазақстан Республикасының бүкіл әлемдік
сауда ұйымына, тағы да басқа әлемдік ұйымдарға саналы түрде мүше болуға
ұмтылуы, ҚР-ың сыртқы сауда саласының екпінді дамуына (әрине әлемдік сауда-
саттықтың қазырғы кезеңде өте дамуы өз алдына бөлек процесс) алып келді.
Бұдан, кеден ісінің өзектілігі, оның ішінде тауар декларациялануы процесі
де аса маңызды мәселеге айналып отырғандығын тәжірибе көрсетуде. Яғни,
дипломдық зерттеу жұмысының тақырыбы осы себептерге байланысты таңдап
алынды.
Кеден заңнамасына сәйкес Қазақстан Республикасының кедендік шекарасын
өтетін тауарлар мен көлік құралдары кеден органында декларациялануға тиіс.
Декларациялау деп – кеден органына кедендік ресімдеу мен кедендік
бақылауын өткізу үшін қажет тауарлар мен көлік құралдары туралы нақты
мәліметтерді белгілі нысанда ұсыну, тапсырылу түсініледі. Осы декларациялау
процесінде тауарлар белгілі кеден режиміне орналастырылады. [2]
Тауарлар мен көлік құралдарын декларациялаудың нәтижелерін кеден
органының лауазымды тұлғалары әртүрлі мақсатта қолдана алады. Олар:
құқыққорғау мақсатында-контрабанда мен өзге де кеден ережелерін
бұзушылықпен күресте; салықтық; Сыртқы Экономикалық Қызметті әкімшілік
реттеуде квоталау, лицензиялау үшін; кеден шекарасында мемлекеттік
басқарудың өзге түрлерін ұйымдастыруда-ветеринарлық, фитосанитарлық,
экологиялық, радиоактивтік; сыртқы сауда статистикасын жүргізу мақсатында
қолданылады.
Тауарлар мен көлік құралдырын кеден шекарасынан өткізген кезде
туындайтын кеден баждары мен салықтарын төлеу кеден органының лауазымды
тұлғасының кеден декларациясын қабылдауымен байланысты. Кедендік
декларациялаудың қағидасын сипаттағанда кеден заңнамасы кеден баждары мен
салықтарының міндеттілігінің туындауын кедендік ресімдеу мен кедендік
бақылауды өтетін тауарлар мен көлік құралдары туралы мәліметті қамтитын
кез келген құжатпен емес, кеден декларациясымен байланыстырады.
Кедендік декларациялау қағидасы кеден төлемдерінің көлемін есептеуге
қажет барлық негізгі мәліметтерді тауарды өткізетін тұлғаның өзі немесе
кеден делдалы беру керек дегенді білдіріді.[2]
Декларациялау кеден органдары үшін өте ұтымды. Себебі тауарлар мен
көлік құралдарын бақылауда таңдамалы бақылаумен шектелуге мүмкіндік береді.
Кеден декларациясы болмаған жағдайда кеден органдарының лауазымды тұлғалары
экспорттық, импорттық салық салынатын немесе әртүрлі әкімшілік шектеулер
мен тыйым салуға кезігетін барлық тауарларды қайта есептеуге, өлшеуге
тиісті болушы еді. Бұл ақырында тауардың кеденде тұрып қалуына әкелер еді
және сыртқы сауда ауысымының дамуына теріс әсерін тигізер еді.
Яғни, дипломдық жұмыста декларациялау процедурасын ұйымдастыруды
жандандыру мәселерін зерттеу мақсаты қойылып, осы бағытта мына төмендегі
міндеттерді орындау жоспаланды:
1. Кедендік декларациялаудың теориялық негіздері.
2. Кедендік жүк декларациялаудың қазырғы уақыттағы жағдайы.
3. Кедендік декларациялауды жандандырудың жолдары.
Дипломдық жұмысты орындау барысында ғылыми зерттеу жұмыстарының
әдіснамалары (анализ-синтез, индукция-дедукция, саралау, талдау, т.б.) және
ғылыми ақпарат көзі ретінде, ғылыми әдебиет, ағымдық ақпарат, кеден
департаменті ақпараттары пайдаланылды. Осы дипломдық жұмыс В.А Некрасовтың,
М.А Сарсембаевтың, В.Г. Дрогановтың оқулық құралдарын ҚР Заңдарын, ҚР
Президентінің Жарлықтарын, ҚР Министрлер Кабинетінің қаулысын және тағы
басқа нормативтік актілер мен көптеген әдебиеттер қолданылып орындалды..
I Тарау Кедендік декларациялау түсінігі мен негізі
1. Декларациялау түсінігі
Кедендік ресімдеудің негізгі кезеңі болып тауарлар мен көлік
құралдарын кеден органына декларациялау табылады. Кеден заңнамасына сәйкес
Қазақстан Республикасының кедендік шекарасын өтетін тауарлар мен көлік
құралдары кеден органында декларациялануға тиіс.
Декларациялау деп-кеден органына кедендік ресімдеу мен кедендік
бақылауын өткізу үшін қажет тауарлар мен көлік құралдары туралы нақты
мәліметтерді белгілі нысанда ұсыну, тапсырылу түсініледі. Осы декларациялау
процесінде тауарлар белгілі кеден режиміне орналастырылады.[2]
Тауарлар мен көлік құралдарын декларациялаудың нәтижелерін кеден
органының лауазымды тұлғалары әртүрлі мақсатта қолдана алады. Олар:
құқыққорғау мақсатында-контрабанда мен өзге де кеден ережелерін
бұзушылықпен күресте; салықтық; Сыртқы Экономикалық Қызметті әкімшілік
реттеуде квоталау, лицензиялау үшін; кеден шекарасында мемлекеттік
басқарудың өзге түрлерін ұйымдастыруда-ветеринарлық, фитосанитарлық,
экологиялық, радиоактивтік; сыртқы сауда статистикасын жүргізу мақсатында
қолданылады.
Тауарлар мен көлік құралдырын кеден шекарасынан өткізген кезде
туындайтын кеден баждары мен салықтарын төлеу кеден органының лауазымды
тұлғасының кеден декларациясын қабылдауымен байланысты. Кедендік
декларациялаудың қағидасын сипаттағанда кеден заңнамасы кеден баждары мен
салықтарының міндеттілігінің туындауын кедендік ресімдеу мен кедендік
бақылауды өтетін тауарлар мен көлік құралдары туралы мәліметті қамтитын
кез келген құжатпен емес, кеден декларациясымен байланыстырады.
Кедендік декларациялау қағидасы кеден төлемдерінің көлемін есептеуге
қажет барлық негізгі мәліметтерді тауарды өткізетін тұлғаның өзі немесе
кеден делдалы беру керек деген ді білдіріді.
Декларациялау кеден органдары үшін өте ұтымды. Себебі тауарлар мен
көлік құралдарын бақылауда таңдамалы бақылаумен шектелуге мүмкіндік береді.
Кеден декларациясы болмаған жағдайда кеден органдарының лауазымды тұлғалары
экспорттық, импорттық салық салынатын немесе әртүрлі әкімшілік шектеулер
мен тыйым салуға кезігетін барлық тауарларды қайта есептеуге, өлшеуге
тиісті болушы еді. Бұл ақырында тауардың кеденде тұрып қалуына әкелер еді
және сыртқы сауда ауысымының дамуына теріс әсерін тигізер еді.[2]
Декларацияның кеден мақсатындағы рөлі мен мағынасы өте зор. Онда
Сыртқы Экономикалық Қызметке қатысушы тауар туралы негізгі мәліметтерді
жариялайды. Тауар атауын, Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығының Сыртқы
Экономикалық Қызметінің Тауар Номенклатуралары бойынша кодын, кедендік
режимді, құнын, салмағын, қорабы туралы мәліметті және кедендік ресімдеге
қажет басқа да көптеген мәліметтер қамтиды.
Декларацияны толтырудың жалпы ережесін Қазақстан Республикасының
Кедендік Бақылау Агенттігінің Бұйрығы анықтайды. Бұйрық Кедендік Жүк
Декларациясын пайдаланып тауарлар мен көлік құралдарының декларациялану
нысаны мен тәртібін, тауардың орналастырылған режимін және кеден мақсатында
қажет басқа да мәліметтерді анықтайды.
Декларацияны қабылдау декларацияда берілген мәліметтерді тексеру болып
табылатын жеке операция. Кедендік декларацияны қабылдау тәртібі кедендік
декларацияны қабылдау, тіркеу, сақтаудың уақытша ережесінде көрсетілген
және кедендік ресімдеу мен бақылау бөлімінде өткізіледі. Оны кеден органы
басшысының жазбаша рұқсатымен берілген арнайы өкілеттігі бар лауазымды
тұлғалар өткізеді.
2. Декларациялау нысаны мен тәртібі
Кеден Кодексінің 378 бабына сәйкес декларациялау кеден органына
тауарлар туралы, олардың кедендік режимі туралы дұрыс мәліметтерді және
кедендік мақсаттар үшін қажетті басқа да мәліметтерді белгіленген нысан
бойынша, яғни жазбаша, ауызша, конклюденттік, электрондық нысандарда
мәлімдеу жолымен жүргізіледі. Кедендік декларацияда көрсетілуге тиіс
мәліметттер тізбесі кедендік төлемдерді және салықтарды есептеу және алу,
кедендік статистиканы қалыптастыру және Қазақстан Республикасының кедендік
заңдарын қолдану мақсаттары үшін қажетті мәліметтермен ғана шектеледі. [3]
Декларациялау негізінен мемлекеттік және орыс тілдерінде жүргізіледі.
Оның нысаны мен тәртібін, кеден мақсатына қажетті мәліметтер тізімін
Қазақстан Республикасының Кедендік Бақылау Агенттгі анықтайды.
Декларациялаудың мынадай да нысаны қолданылуы мүмкін. Мысалы, конклюденттік
іс-әрекет жасау. Конклюденттік іс-әрекет арқылы декларациялау халықаралық
әуежайларда тәжірибеленеді. Онда “жасыл дәліз” жүйесі ұйымдастырылған.
Жолаушы жазбаша декларацияны құрмай-ақ “жасыл дәлізді” таңдап алуымен
кеденге салық салынуға тиіс және шығаруға, кіргізуге тыйым салынатын
тауарларының өзінде жоқ екендігін дәлелдейді. Әдетте, ауызша декларациялау
жолаушының жеке жүгі мен қолжүгін кедендік ресімдегенде қолданылады.
Кейбір жағдайларда декларациялау нысанын таңдау кеден шекарасын өтетін
тұлғаға байланысты болады. Декларантқа мұндай таңдау құқығын беру оның
құқығы мен заңдық мүддесін қорғау мақсатында іске асырылады.
Жолаушының жеке жүгін ресімдегенде кеден декларациясының Т-6 нысанын
қолданады: онда декларант тегі, аты, әкесінің аты көрсетіледі.
-жолаушышың келген елі (баратын елі);
-жол жүру мақсаты (жұмыспен, туризм, жеке басының себептері);
-қол жүгін қосқандағы кеден бақылауыне кіретін жүк орны саны;
-жолаушыдан жеке жүретін жүк орны саны;
-жолаушының жүгі ретіндегі бөлек тауарлар (қару жарақтар, есірткі, көне
заттар, мәдени ескерткіштер, валюта, валюталық құндылықтар);
-жолаушы жүгінде жатқан басқа тұлғалардың тауарлары.
Т-6 декларациясында толтырылу мерзімі мен жүк иесінің қолы қойылады.
Жеке тұлғалардың көлік құралдары кеден шекарасынан өткенде
декларациялаудың ерекше нысаны қарастырылады. Ондай декларация мынадай
ақпаратты қамтиды:
-декларант тегі, аты, әкесінің аты, оның жеке тұлға екенін
куәландыратын құжат;
-көлік құжаттары сипаттары;
-кіргізу (шығару) мақсаты: коммерциялық, коммерциялық емес, жөндеу
тағы басқа себептер;
-кеден төлемі бойынша жеңілдік беру үшін негіз;
-автокөліктің кедендік бағамы;
-кеден төлемдері түрлері мен сомасы;
-қосымша құжаттар.
Кеден декларациясы ретінде өндірістік немесе коммерциялық іс-әрекеті
ретінде белгіленбеген тауарларды тасымалдаушы тұлға жеке тұлғаның ұсынысы,
өтініші қарастырылады. Өтініште мыналар қарастырылады:
-тауарды тасымалдаушының тегі, аты, әкесінің аты және жеке тұлға
екенін куәландыратын құжат;
-тауардың ілеспе құжаты;
-кеден шекарасын өтетін тауарлар атауы, саны, бағамы;
-тауардың белгіленуі (өндірістік немесе коммерциялық іс-әрекет, жеке
өзі тұтынуына, қолдануына).
Кеден декларациясын пошта жөнелтіліміне берудің нысаны мен тәртібі
халықаралық құқық нормаларымен анықталады. Халықаралық пошта жөнелтілімін
декларациялау нысаны Бүкіләлемдік пошта Конвенциясының Атқарушы
регламентінің 116 бабында жазылған. С2\СР3 кеден декларациялары пошта
жөнелтілімінің сыртына жапсырылады немесе тауардың жету елінің пошта
қызметі әкімшілігінің сұратуы бойынша жөнелтілімнің ішіне салынады. С2\СР3
кедендік декларациясы мына ақпараттарды қамтиды: жөнелтушінің аты(атауы)
мен мекен-жайы; алушының атауы мен толық мекен-жайы; декларацияланатын зат
сыйлық екенін немесе тауар үлгісі екені туралы мәлімдеме; жөнелтуші ел;
алушы ел; жалпы брутто салмақ; жөнелтілім саны; тарифтік нөмір; нетто
салмақ; жарияланған бағам.
Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес салық салынатын объект
болып табылатын немесе экспорты мен импорты сандық шектеумен жүзеге
асырылатын және кеден бағамы 100 евро эквивалентінен асатын тауарлар ТД1
нысанында толтырылған бланк пен оның магнитті тасушысындағы электрондық
көшірмесі бар кеден органдарына Кедендік Жүк Декларациясын берумен
декларацияланады.
Тауарды еркін айналысқа шығару режимі мен экспорты режиміне
орналасқан шекараны өтетін тауарлар өтілімінде кеден мақсаты үшін барлық
мәліметтер болу шарты орындалып, тауардың кедендік бағамы 100 евро
эквивалентінен аспаса, салық салу объекті болмаса, оларды экспорт, импорты
сандық шектелменген болса кеден органына еркін нысанда жасалған жазбаша
өтініш берумен декларацияланады. Бұл жағдайды кедендік ресімдеу үшін жинақ
алынбайды.
Тауарлар мен жолаушыларды халықаралық тасымалдауда қолданылатын көлік
құралдары кеден органына көліктік (тасымалдың) құжаттарды беру арқылы
декларациялады.
Ал тұлғалар мен коммерциялық емес мақсаттар үшін тасымалданатын
тауарлар Қазақстан Республикасының Кедендік Бақылау Агенттігінің арнайы
нормативтік актілері анықтайтын тәртіпте декларацияланады.
3. Кедендік декларациялау түрлері
Тауарларды декларациялау кезінде кедендік декларациялаудың мынадай
түрлері қолданылады:
1) Кедендік Жүк декларациясы
2) Жолаушының кедендік декларациясы [3]
Жүктің кедендік декларациясы-декларант беретін және тауарлар мен
көлік құралдары туралы, олардың кедендік режимі туралы мәліметтерді және
кедендік мақсат үшін қажет басқа да мәліметтерді қамтитын құжат.
Жолаушының кедендік декларациясы-оңайлатылған немесе жеңілдетілген
тәртіпті қолданып, тауарлар мен көлік құралдарын пайдаланып Қазақстан
Республикасының кедендік шекарасы арқылы өткізетін жеке тұлға толтырып,
кеден органына беретін құжат.
Кедендік декларациялардың тағы бірнеше түрлері бар. Тауарлар мен
көлік құралдарын белгілі режимге орналастырғанға дейін қысқаша декларация
қолданылуы мүмкін. Қысқаша декларация кедендік ресімдеу кезінде қолданылуы
мүмкін, бірақ ресімдеу операциясы бойынша міндетті атрибут болып
табылмайды. Кедендік декларацияны тасымалдаушы тауарлар, көлік құралдарымен
бірге немесе келесі жұмыс күні ұсынады. Келесі жұмыс күні ұсынғанда ол үшін
кеден органынан арнайы рұқсат алу керек. Егер тауарлар ұсынылған немесе
белгілі уақыт ішінде белгіленген кедендік режимге орналастырылса, қысқаша
декларация берілмейді. Қысқаша декларация мынадай ақпараттарды қамтиды:
тауарды жөнелтуші, жөнелтуші ел; тауарды алушы, алушы ел; тасымалдаушы;
көлік құралы туралы мәлімет; көлік құжаттарының нөмірлері; тауар атауы;
орын саны; брутто салмақ; пломбылар немесе идентификацияның өзге де
құралдары; қосымша мәліметтер. Қысқаша декларацияны беретін өкілетті тұлға
болмағанда өкілеттік капитанға, көлік жүргізушіге беріледі.
Кедендік Бақылау Комитеті кеден органдарының рұқсатымен қысқаша
декларация есебінде көліктік құжаттарды пайдалануға рұқсат береді. Бірақ
бір шарт қойылады: бұл құжаттарда қысқаша декларацияда қамтылатын барлық
мәліметтер бар болуы керек. Кедендік ресімдеу кезінде қысқаша декларация
ретінде қолданыла алатын сыртқы саудалық құжаттар жөнелту пунктіне дейін
жүкпен бірге жүреді, сондықтан да тауарға ілеспе құжаттар деп аталады.
Көбінесе бұл мақсаттарда тауарлық немесе көліктік құжаттар пайдаланылады.
Тауарлық құжаттар тауардың бағамдық, сапалық, сандық сипаттамасы туралы
ақпараттарды қамтиды. Тауардың бағамдық сипаты шот түрінде болуы мүмкін.[8]
Шоттардың негізгі түрлері: фактура шоты, арнайы шот, алдын ала шот:
Фактура шоты- тауар үшін төлем сомасын көрсететін негізгі құжат
ретінде және тауар накладнойы ретінде қолданылуы мүмкін.
Арнайы шот-шот пен спецификация реквизиттерін біріктіреді. Әдетте
партияда тауардың әртүрлі ассортименті болғанда жазылып беріледі. Арнайы
шотта тауар сорттары мен түрлерінің әр бірлігі үшін баға көрсетіледі және
бүкіл тауарлар партиясының жалпы бағамы көрсетіледі.
Алдын ала шот-тауар партиясының саны мен бағамы туралы мәліметтерді
қамтиды. Тауар қабылдауы жету елінде өткізілгенде немесе бөлшектелген
әкелімде жазылып беріледі.
Проформа шоты-бұл басқа шот түрлері сияқты тауар партиясы бағамы мен
құны туралы мәліметтерді қамтиды, бірақ есептесу құжаты болып табылмайды,
себебі онда көрсетілген соманы төлеу талабы қамтылмайды. Көбінесе проформа
шоты тауарларды консигнация, көрме, жәрмеңке, аукциондарға ұсынғанда
жазылып беріледі. Тауардың сандық сипаты спецификацияда, техникалық
құжаттарда, қораптама парақтарында болуы мүмкін.
Техникалық құжаттама құралы-ұзақ уақыт қолданылатын техникалық
тұтынатын тауарды әкелу, әкету кезінде талап етіледі. Оларды ыңғайластыру
мен дұрыс эксплуатациялау үшін қажет. Техникалық құжаттамаға: құжат
формулярлары, өнім монтажы мен эксплуатация бойынша нұсқама, әртүрлі
схемалар жатады.
Спецификация-берілген партияға кіретін тауардың барлық түрлері мен
сорттарының тізімін қамтиды.
Қораптама қағаз-әрбір тауар орнындағы тауарлар түрлері мен сорттар
тізімін қамтиды. Тауар орындары: қорап, қорапша, контейнер. Қораптама парақ
жинақталған тізім нысанында болуы мүмкін.
Көліктік құжаттарды жүк тасымалдаушылар тауарды тасымалдау үшін
қабылдағанын рұқсат беру мақсатында жазып береді. Көліктік құжаттар болып
теңіз тасымалында: коносамент, штурманның қолхаты, доктың қолхаты; теміржол
тасымалында: теміржол накладнойы, оның көшірмесі; авиатасымалда:
авианакладнойы; автокөлік тасымалында: автокөлік накладнойы. Осы берілген
құжаттар қысқаша декларация есебінде қолданылуы мүмкін, егер олар кеден
органының лауазымды тұлғалары меңгеретін шет тілдерде құрылса.
Ал кеден бағамы декларациясын алатын болсақ, ол кедендік жүк
декларациясына қосымша болып табылады және онсыз күші жоқ. Кеден бағамының
декларациясы кеден баждары, акциздері, қосымша құнға салынатын салығы
төленген, сәйкес кеден режиміне мәлімдегенде Қазақстан Республикасының
территориясына кіргізілетін барлық тауарларға толтырылады.[4]
Кедендік бағамы декларациясы толтырылмайды:
-егер әкелінетін тауар партиясының кедендік бағамы 5000 АҚШ $
сомасынан аспаса және тауарға экономикалық саясат шаралары қолданбаса;
-жеке тұлғалардың тауарды коммерция емес мақсаттарда әкелгенінде;
-тауарларға кедендік баждар мен салықтар салынбайтын кедендік режимі
мәлімделгенде.
Кедендік бағамы декларациясын толтыру міндетті түрде белгіленген
барлық жағдайларда кеден органы кеден бағамы декларациясын декларант
мәлімдеген кеден бағамын растау үшін талап етуге құқылы. Жеке тұлғалардың
коммерциялық емес мақсаттарында әкелінген тауарға қатысты кедендік бағамы
декларациясы бұған жатпайды. Кедендік бағамы декларациясы және оған қосымша
қағаздар жазу машиаларында немесе компьютерлерде толтырылады. Декларацияның
әрбір беті міндетті түрде декларанттың мөрімен және қол қоюымен
сенімделеді. Кедендік бағамы декларациясы кеден органына терілген түрде
және дискетадағы электронды көшірме түрінде ұсынылуы керек. Кеден органы
кеден бағамы декларациясын кедендік жүк декларациясымен бір уақытта
тіркейді. Мұндайда Кедендік бағамы декларациясына Кедендік Жүк
Декларациясының тіркеу нөмірі беріледі. Кедендік бағамы декларациясында
келтірілген мәліметтерді тексергеннен кейін декларацияның негізгі және
осымша беттерінің қызметтік белгілер үшін бағанында тіркеу нөмірі
тексеруші инспектордың қолы мен нөмірлік мөрі қойылады.
Кеден бағамы декларациясы 2 негізгі беттен тұрады. Бірінші бетте
тауар партиясы туралы жалпы мәліметтер көрсетіледі. Екіншісінде тауар коды,
мәлім бағасы. Екінші бет тауардың кеден бағамының 3 атауын мәлімдеуге
мүмкіндік береді. Егер партияда атаудың сандық мөлшері көп болса, бағам
декларациясының келесі беті беттің екінші нысаны бойынша толтырылады. Ол
қосымша деп аталады. [4]
Мәлімделген кеден бағамын растау үшін декларант келесі құжаттарды
ұсынады:
-тауарда тасымалдаушы тұлғаның мекемелік құжаты;
-келісім-шарт және қосымша келісімдер;
-шот-фактураны немесе проформа шотын;
-егер тауар үшін төлем төленсе банктік төлемдік құжаттар;
-тауар бағамын растайтын басқа төлемдік және бухгалтерлік құжаттар;
- көліктік және сеқтандыру құжаттары;
-тасымалдау үшін шот;
-жіберуші елдің кедендік декларациясы;
-қораптама беттері;
-импортты лицензия арқылы асыратын тауарларға лицензияны;
-тауадың шығуы туралы, сапасы, қауәпсіздігі туралы сертификаттар.
Кеден органы қосымша құжаттарды талап етуге құқылы: мәмілеге қатынасы
бар үшінші тұлғалармен келісімдер, бухгалтерлік құжаттар, қойма
квитанциялары.
Декларантта алдында әкелінген бірдей, біртекті тауарлардың кедендік
бағамы немесе онда ішкі парақтағы бағасы туралы құжатталған ақпарат бар
болса және бұл ақпарат тауарды ресімдеуші кеден органында жоқ болса,
ақпартты мәлімделген кеден бағамын тексеру үшін қолдануға болады. Оның
мынадай шарты бар: берілген құжат сәйкес болуы керек. Егер декларантта
мұндай мәліметтер жоқ болса, оны тауар ресімдеуін жүргізетін кедендік
органы ұсына алады. Бұндайда декларантқа келісім бағасының жартысы беріледі
немесе басқа мәміле бойынша кедендік бағамы туралы ақпарат беріледі.
Декларнттың кеден бағамын анықтаудағы әдісін дұрыс қолдану туралы шешімді
тауарды кедендік ресімдеуін жүргізуші кеден органы қабылдайды. Егер
декларантта нақты құжатпен расталған ақпараттар болмаса, кеден органдары
өздерінде бар мәліметтерді сәйкес корректісімен бірге қолдануға құқылы.
Кеден бағамын бақылау процедурасы тауар шығарылымын кешіктірмеу
мақсатында мүмкіндігінше қысқа мерзім ішінде жүргізілуі тиіс.
Белгіленген мерзім ішінде кеден бағамын анықтау мүмкін болмаса, тауардың
уақытша бағасы жүргізіледі.
Кез келген бір тұлға бір тауарларды кедендік шекара арқылы тұрақты
түрде өткізген кезде кеден органы күнтізбелік 30 күн ішінде Қазақстан
Республикасының кедендік шекарасы арқылы өткізілетін барлық тауарға
мерзімдік кедендік декларациясын беруге құқылы. Егер осы тауарлардың
Сыртқы Экономикалық Қызметтің Тауар Номенклатурасы бойынша бірдей жіктеу
коды болса, олар бірдей тауарлар ретінде қарастырылады. Кедендік мақсат
үшін, жекелеген жеткізілімдердің санына қарамастан, бір сыртқы сауда шарты
бойынша күнтізбелік отыз күн ішінде бір өткізу бекеті арқылы өткізілетін
және бір кеден органында кедендік ресімдеу жүргізілетін бірдей тауарлар
біртұтас тауар легі ретінде қарастырылады. Мерзімдік декларациялау рәсімі
қолданылып тауарлар өткізілген жеткізілім кезеңі аяқталғаннан кейін
күнтізбелік 10 күннен кешіктірмей, әкелінген немесе әкетілген тауарлардың
нақты саны есепке алынып толтырылған жүктің толық кедендік декларациясы
беріледі. Кедендік баждар және салықтар акцизделетін тауарларды қоспағанда
жүктің толық кедендік декларациясы тіркелгенге дейін немесе тіркелген күні
төленеді. Мерзімдік декларациялау рәсімін қолдану арқылы тауарларды
кедендік ресімдеу кезінде кеден органы мерзімдік кедендік декларацияны
тіркеген күні қолданыста болған Қазақстан Республикасының нормативтік-
құқықтық актілері қолданылады. Мерзімдік декларациялау жеткізілім кезеңі
басталғанға дейін мерзімдік кедендік декларация беру арқылы жүргізіледі.
Бұл орайда мерзімдік кедендік декларация тауарлардың біртұтас легіне
толтырылады. Мерзімдік декларациялау рәсімі қолданылып тауарлар өткізілген
жеткізілім кезеңі аяқталғаннан кейін күнтізбелік он күннен кешіктірмей,
әкелінген немесе әкетілген тауарлардың нақты саны есепке алынып толтырылған
жүктің толық кедендік декларациясы беріледі. Тауарлар мерзімдік кедендік
декларацияда мәлімделген көлемнен өзгеше көлемде әкелінген жағдайда,
жүктің толық кедендік декларациясы әкелінген тауарлардың нақта саны есепке
алынып толтырылады. Бұл ретте жеткізілу келесі кезеңіне мерзімдік кедендік
декларация осындай өзгерістер есепке алынып толтырылады. Мерзімдік
декларациялау рәсімін қолдана отырып тауарларды кедендік ресімдеу тәртібін
кеден ісі мәселелері жөніндегі уәкілетті орган айқындайды.
Мерзімдік декларациялау рәсімін пайдалануға рұқсат алу үшін мүдделі
тұлға кеден органына мынадай мәліметтерді:
-Тауардың Сыртқы Экономикалық Қызметтің Тауар Номенклатурасы бойынша
жіктеу коды көрсетілген атауын;
-Тауарлардың күнтізбелік бір ай ішінде өткізілетін болжамды жиілігі
мен көлемін;
-Тауарлар шығарылған елді;
-Сыртқы сауда шартының немесе соның негізінде тауарларды кедендік
ресімдеу жүргізілетін өзге де құжаттардың деректемелерін;
-Тауарлардың шамамен алынған кедендік құнын;
-Тауарларды әкелген кезде-жіберушінің, әкеткен кезде тауарларды-
алушының атауын;
-Әкеткен кезде-тауарларды әкету жүзеге асырылатын кедендік өткізу
бекетін көрсетіп, тауарды өткізетін тұлғаның басшысы қол қойған еркін
нысандағы өтініш береді.
Өтініш түскен кезден бастап, бас жұмыс күнінен аспайтын мерзімде кеден
органы өтінішті қарауға тиіс.
Әкелінетін тауарларға қатысты рұқсат тауарларды жіктеуге байланысты
алдын ала шешім қабылданған жағдайда беріледі.
Кедендік төлемдер мен салықтарды төлеу бойынша берешегі бар
тұлғаларға оларға қатысты банкроттық туралы іс қозғалған не соттан тыс
тарату рәсімін жүргізу туралы шешім қабылдаған тұлғаларға беріледі.
Рұқсат сыртқы сауда шартының немесе соның негізінде тауарларды
кедендік ресімдеу жүргізуге негіз болатын өзге де құжаттардың қолданылу
мерзіміне беріледі.
Мерзімдік декларациялау рәсімін пайдалану талаптарын сақтамаған
жағдайларда банкроттық туралы іс қозғалған не соттан тыс тарату рәсімін
жүргізу туралы шешім қабылданғаннан кейін қайтарып алынуы немесе оның
қолданылуы тоқтатылы тұруы мүмкін.
II тарау Кедендік Жүк Декларациясы кедендік ресімдеуде қолданылатын негізгі
құжат
2.1 Кедендік Жүк Декларациясының сипаттамасы мен толтыру ерекшелігі
Кедендік ресімдеуде қолданылатын негізгі құжат болып Кедендік Жүк
Декларациясы табылады.
Кедендік Жүк Декларациясы – ТД1 және ТД2 нысанындағы арнайы құжат.Ол
тауарлар мен көлік құралдарын Қазақстан Республикасының келендік шекаркасы
арқылы өткізгенде тауарлар мен көлік құралдарының режимі өзгергенде
қолданылады. Кендендік Жүк Декларациясының кеден мақсатындағы рөлі мен
мағынасы өте зор. Онда Сыртқы Экономикалық Қызметке қатысушы тауар туралы
негізгі мәліметтерді жариялайды. Тауар атауын, Тәуелсіз Мемлекеттер
Достастығының Сыртқы Экономикалық Қызметінің Тауар Номенклатуралары бойынша
кодын, кедендік режимді, құнын, салмағын, қорабы туралы мәліметті және
кедендік ресімдеге қажет басқа да көптеген мәліметтер қамтиды. [2]
Кедендік Жүк Декларациясы қамтитын ақпарат кеден органдарының ғана
емес, сол сияқты көптеген мемлекеттік ұйымдар мен мекемелердің – салық
полициясы, салық инспекциясы, Ішкі Істер Министрлігі Органдарының және тағы
басқаларының да қызығушылығын келтіреді. Бұндағы мәліметтер сонымен қатар
Сыртқы сауда статистикасын құрудың алғашқы мәліметтері болып табылады.
Кедендік Жүк Декларациясын кедендік ресімдеу іс-тәжірибесіне енгізу құжат
айналымы көлемін кішірейтеді және кемітеді. Ондағы мәліметтерді
автоматтандырылған өңдеуден өткізуге мүмкіндік береді. Тауарлар партиясы
бір кеден режимімен өтсе, оларға бір Кедендік Жүк Декларациясы толтырылады.
Ал егер әртүрлі кеден режимдерімен өтетін тауарлар кездессе, Кедендік Жүк
Декларациясының саны режимдерге сәйкес болады. Мұнда бір жөнелтуші бір
қабылдаушы мекен-жайына бір сыртқысаудалық келісім-шарт бойынша, бір өткізу
пунктінен, бір көлік түрімен жіберілетін тауарлар бір партия есебінде
декларацияланады. Мұнда көлік құралдары мен құжаттарының саны ескерілмейді.
Тауар жөнелтілімінде де осы ереже қолданылады. Партияға сонымен бірге әрбір
бекітілген сыртқысаудалық келісім бойынша 1 ай ішінде әкелінетін тауарлар
мен электроэнергия жатады.
Кедендік Жүк Декларациясын толтырудың жалпы ережесін Қазақстан
Республикасының Кедендік Бақылау Агенттігінің Бұйрығы анықтайды. Бұйрық
Кедендік Жүк Декларациясын пайдаланып тауарлар мен көлік құралдарының
декларациялану нысаны мен тәртібін, тауардың орналастырылған режимін және
кеден мақсатында қажет басқа да мәліметтерді анықтайды.
Бір Кедендік Жүк Декларациясы қамтитын мәліметтер:
- бір келісім-шарт бойынша бір жөнелтушінің бір алушының мекен-жайына
бір кеден режиміне орналастырылған тауарлар туралы;
- электротасымал жолдарымен бір квартал бойы бір келісім-шартқа сәйкес
бір кеден режиміне орналастырылған электроқуаты туралы.
Кеден органдарының Кедендік Жүк Декларациясын толтыру бойынша талабы
өте қатал-Кедендік Жүк Декларациясында бүлінушілік, сия дақтары,
түзетушілік, түсініксіз жазулар болмауы керек. Түзету енгізгенде қате
мәліметтерді сызып тастап жаңа мәліметтерді қолдан жазады. Әрбір түзету
өкілетті органның қол қоюы мен декларанттың мөрімен расталады.
Кедендік Жүк Декларациясы қазақ және орыс тілдерінде толтырылады да
көбінесе компьютерде теріледі. Кедендік Жүк Декларациясының айқын емес
бланкісі кеден органдарында декларация ретінде қарастырылмайды және
қабылданбайды. Декларантқа Кедендік Жүк Декларация бланктерін нормативтік
актілерде қарастырылмаған мәліметтерді енгізу үшін пайдалануға рұқсат
етілмейді.
Кедендік Жүк Декларациясы ТД1 нысанындағы негізгі парақ пен ТД2
нысанындағы қосымша парақтан тұратын бланкілерде толтырылады.
Кедендік Жүк Декларациясының негізгі парағында шығу тегі бір елден
болатын Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығының Сыртқы Экономикалық Қызметінің
Тауар Номенклатурасы бойынша 9 белгісі бар коды мен классификацияланатын
түрі мен маркасы бір тауарлар туралы мәліметтер мәлімделеді.
Тауардың бірнеше түрі кездескен жағдайда ТД2 нысанындағы қосымша
парақтар қолданылады. Әрбір қосымша бетте Тәуелсіз Мемлекеттер
Достастығының Сыртқы Экономикалық Қызметінің Тауар Номенклатурасы бойынша 9
белгісі бар кодпен классификацияланатын тауарлардың тағы 3 түрі туралы
мәліметтер бола алады. Бірнеше кеден режимімен мәлімденетін тауарларға сол
режимдерінің санына сәйкес декларациялар толтырылады. Бір Кедендік Жүк
Декларациясында (ТД1 ТД2) тауардың 100 түрі туралы мәліметтер ұсынылуы
мүмкін. 1 тауар ТД1 нысаны бойынша және әрбіреуінде 3 тауар түрі бар 33
ТД2. Тауарлардың кеден баждары мен салықтары алынбайтын, экономикалық
саясат шаралары қолданылмайтын түрлеріне қосымша бет орныны спецификация,
қораптама парақтары немесе тауар тізімі түріндегі хаттауларды қолдануға
болады. Бұндай хаттауда тауар атауы Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығының
Сыртқы Экономикалық Қызметтерінің Тауар Номенклатурасына сәйкес кодтары,
саны, брутто салмағы, кедендік бағамы болуы керек.
Кедендік Жүк Декларациясының бланкісінің құрылымы мынадай:
Кедендік Жүк Декларациясының негізгі парағы (ТД1 нысаны)-ТД1 нысаны
бір кеден режимін қолданып тауарлар кодының саны Тәуелсіз Мемлекеттер
Достастығының Сыртқы Экономикалық Қызметінің Тауарлар Номенклатурасына
сәйкес 100-ден аспағанда Кедендік Жүк Декларациясын пайдаланып тауарларды
декларациялауда қолданылады. Егер тауарлардың режимі бірнеше болса немесе
тауарлардың саны 100-ден асса ТД1 нысанындағы парақ саны режимдердің санына
сәйкес толтырылады.[2]
Кедендік Жүк Декларациясының ТД1 бланкісінде 54 сандық және 4
(А,В,С,Д) әріптік бағандар бар. Әр бағанда өзінің коды мен атауы бар.
Кейбір бағандар өзішінде бірнеше бөлімге бөлінген, олардың әрқайсысының
толотырылу ережесі бар.
ТД1 нысанының 39 бағанында мәтіндік ақпараттан басқа сәйкес келетін
анықтамалықтар мен классификациялардың кодтары қолданылады. Бұл кодтар
кеден органдарына статистикалық ақпаратты жинау, есептеу, бақылау
мақсатында керек.
ТД1 нысанында декларацияланатын тауарлар туралы жалпы мәліметтер
қамтылады:
- жөнелтуші, алушы, қаржылық реттеуге жауапты тұлға;
- келісім бекітілген ел;
- Кедендік Жүк Декларациясындағы тауарлардың жалпы саны мен орны;
- тауарлардың жалпы кедендік және фактуралық бағамы;
- Қазақстан Республикасы территориясы бойынша тауарды тасымалдайтын көлік
құралдары;
- тауардың әкелім шарттары;
- келісім валютасы;
- тауар үшін төлем мерзімі мен есептесу нысаны;
ТД2 нысанындағы бланк те өз атауы мен кодтары бар бағандарға бөлінген.
ТД2 нысаны ТД1 нысанына қосымша болып жүреді және онсыз қолданылмайды.
Қосымша беттер Кедендік Жүк Декларациясында декларацияланатын тауардың 3
атауы туралы мәлімдеу үшін және оларға төлемді есептеу үшін қолданылады.
Егер декларацияланатын тауарлар саны 3-тен кем болса, декларант барлық
қолданылмаған бағандардысызып тастау керек. Көп жағдайларда ТД2
нысанындағы бағандарды толтыру тәртібі ТД1нысанының сәйкес бағандарын
толтыру тәртібімен бірдей болады.
Кедендік Жүк Декларациясында бірнеше ірі ақпараттық блоктар мен
бөлімдерді бөліп көрсетуге болады.
А) Әкелімнің жалпы мінездемесі (1,3,6 бағандар)-бұл блок тауардың
орналасқан режимі, мөлшері туралы мәлімет береді.
Б) Берілген сыртқы саудалық мәмілені кедендік ресімдеуге қатысушы
юредикалық тұлғалар (2,8,9,14 бағандар) Мұнда тауарды жөнелтуші,
алушы, қаржылық реттеу үшін жауапты тұлға, декларант туралыайтылады.
В) Географиялық блок (11,15,16,17 бағандар)-тауар жөнелтілімінде
саудаласқан ел коды, тауарды шығарушы және жөнелтуші ел кодтары, тауар
жөнелтілімінде белгіленген ел, оның коды жазылады.
Г) Көліктік блок (18,19,21,25,26 бағандар) тауарларды тасымалдайтын
көлік құралдары, контейнерлік тасымалдауды қолдану туралы ақпараттарды
қамтиды.
Д) Қаржылық блок (12,20,22,23,24,28 бағандар)-экспорттық, импорттық
операцияларға құндық баға береді, әкелім шартын көрсетеді, тауарға деген
құқықтың сатушыдан сатып алушыға ауысу орнын, валюталық табыстың түсу
мерзімін, есептесу нысанын, валюта курсын, қаржылық реттеуге жауапты
тұлғаның банктік реквизитін, мәміле сипатын, мәміле құжатының нөмірін
көрсетеді. Бұл блокқа сонымен қатар ұйымдастырушы-декларанттың банктік
реквизиттері кіретін А бағанын кіргізуге болады
Е) Партиядағы әрбір тауардың сипаттамасы әрбір ТД1, ТД2 бланктерінде 31-
ден 46-шы бағандарда берілген. Бұл бағандарда: тауар атауы, оның қорабы,
маркасі, өндіруші фирма; Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығының Сыртқы
Экономикалық Қызметінің Тауар Номенклатурасы бойынша тауардың 9 белгісі
бар коды, тауардың нетто, брутто салмағы, егер тауар лицензияланса, квота
қалдығы; егер тауар килограммен өлшенбесе қосымша өлшем бірлігінің коды;
тауардың бұрын орналасқан кедендік режимі бойынша Кедендік Жүк
Декларациясының нөмірі; тауар бойынша преференциялар, тауардың бұрын
орналасқан режимі, оның ерекшелігі, тауарлардың кедендік фактуралық және
статистикалық бағамы көрсетіледі.
Кедендік Жүк Декларациясында ерекше мағынаны 44 баған береді. Онда
әрбір тауарды кедендік ресімдеуге қажетті құжаттар мен мәліметтердің
тізімі берілген. Бұған кіретіндер: тауар тарифтік емес реттеу шараларына
кіретін болса, лицензиялау нөмірі; тауар-көліктік накладнойлар; сату-сатып
алу, айырбастау немесе басқа келісім-шарттарды, қайта өңдеуге рұқсат ,
қажет болғанда – басқа мемлекет органдарының рұқсаты. Жеке алсақ олар:
сәйкестік сертификаты, ветеринарлық, фитосанитарлық сертификаттар 47, 48
бағандарда кедендік төлемдерді есептеу жүргізіледі.
Келесі бағандар көрсеткіш қызметін атқарады: шекараны өту пункті (29
баған), уақытша сақтау қоймасының лицензиясының нөмірі (30 баған), кеден
органдарының белгілері (7, 43 баған), кедендік жүк декларациясын толтырған
декларанттың реквизиттері (54 баған).
Айта кететін жағдай: Кедендік Жүк Декларациясындағы мәтіндік
ақпараттың кодтармен толықтырылады. Олар сәйкестендірілген
классификаторлардан алынады. Ол классификаторлар: әлем елдері, әкелім
шарттары, сыртқы саудалық бартерлік мәміле, кедендік мақсаттарда
қолданылатын тауар, валюта, есептеу нысаны және тағы басқалар. Сонымен
қатар ең негізгі классификатор-Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығының Сыртқы
Экономикалық Қызметінің Тауар Номенклатурасы пайдаланылады.
Кедендік Жүк Декларациясы 4 парақтан тұрады. Ол парақтар былай
орналастырылады:
- Кедендік Жүк Декларациясының 1-ші данасы кеден органдарында қалады және
арнайы архивте қалады.
- 2-ші данасы кеден органдарының статистика бөлімінде қалады.
- 3-ші данасы декларантқа қайтарылады.
- 4-ші данасы:
А) Тауар әкетілімі кезінде – тауарға ілеспе құжаттармен бірге
шекарадағы кедендік өткізу пунктіне жіберіледі.
Б) Тауар әкелімі кезінде-кедендік ресімдеуді жүргізуші кедендік баған
бөлімінде қалады
Кедендік Жүк Декларациясын толтырғанда мынадай түсініктемелер
пайдаланылады: Көліктік құжаттар-тасымалдау бойынша келісім-шартқа
отырғанда растайтын көлік накладнойы, коносамент және жүктің өзге де
құжаттары. Бұл құжаттарға сәйкес Қазақстан Республикасының кедендік
территориясы бойынша кедендік бақылауға алынып тауарлардың халықаралық
тасымалы жүзеге асады. Алушы- жүк тасымалын жүзеге асырушы тұлғадан өзара
келісім бойынша өз атына тауарларды қабылдап алушы тұлға . Жөнелтуші- өз
атынан тауарларды тасымылдаушыға
өзара келісім бойынша тасымалдауға беруші тұлға. Фактуралық бағам-нақты
төленген немесе төленуге тиіс тауардың бағасы. Кедендік бағам- заңнамалық
және нормативтік актілермен анықталатын адвалорлық төлемдерді есептеуге
негіз болатын тауардың бағасы. Саудаласатын ел-қаржылық реттеу үшін
жауапты тұлға бекіткен және сол бойынша Қазақстан Республикасының кедендік
шекарасы арқылытауалар тасымалдайтын тұлғаның нақты тұратын елі немесе
тіркелген елі.
Кеден органында тауарын кез келген қазақстандық тұлғалар
декларациялай алады. Сондай-ақ Қазақстан Республикасының аумағында
белгіленген тәртіппен тіркелген шетелдік ұйымдардың өкілдіктері осындай
өкілдіктердің өз қажеті үшін әкелінетін тауарлардың уақытша әкелінуінің,
транзитінің сондай-ақ еркін айналыс үшін шығарылуының кедендік режимдерін
мәлімдеген кезде декларант бола алады. Декларантқа қызметін жүзеге
асыруына байланысты нақты құқықтар мен міндеттер жүктеледі.[3]
Кедендік ресімдеу кезінде тауарларды декларациялау және өзге де
кедендік операциялар жасау барысында декларант:
Қазақстан Республикасының кеден аумағына әкелінетін тауарларды кеден
органының бақылауымен тексеруге, өлшеуге және жүк операцияларын орындауға,
сондай-ақ кедендік декларация мен кедендік мақсаттар үшін қажетті
құжаттарды бергенге дейін тауарлардың сынамалары мен үлгілерін іріктеп
алуға құқылы. Тауарлардың сынамалары мен үлгілері тауарларға берілген
кедендік декларацияда көрсетілген жағдайда оларға жеке кедендік декларация
берілмейді. Декларант: кеден органдарының лауазымды адамдары кедендік
бақылауды үлгілерді іріктеп алған кезде қатысуға, кеден органдары
іріктеп алған сынамалар мен үлгілерге жүргізілген зерттеу нәтижелерімен
танысуға, өзінің құқығы бұзылған жағдайда кеден органдарының шешіміне,
кеден органдары лауазымды тұлғаларының іс-әрекетіне әрекетсіздігіне
белгіленген тәртіппен шағымдануға құқылы.
Декларанттың міндеттеріне мыналар жатады: тауарлар мен көлік
құралдарына декларация жургізуге, кеден органының талабы бойынша
декларацияланатын тауарлар мен көлік құралдарын көрсетуге, кеден органына
кедендік мақсаттар үшін қажетті құжаттар мен мәліметтерді беруге, кедендік
төлемдерді және салықтарды төлеуге немесе оның төленуін қамтамасыз ету.
Декларант: кедендік декларацияда және өзге де ұсынылатын
құжаттарда көрсетілген мәліметтердің дұрыс еместігі үшін, кедендік
салықтарды және салықтарды төлемегені үшін, құжаттарды уақытында
ұсынбағаны үшін жауапты болады.
Кеден органына кедендік декларацияны бермегені үшін тауарларды
өткізетін тұлға немесе шарт бойынша осы тұлға уәкілеттік берген кеден
брокері жаупты болады. Кеден брокері кедендік ресімдеу жөніндегі
операцияларды жүзеге асырған кезде кеден брокеріне кедендік мақсаттар үшін
берілген қажетті мәліметтер мен құжаттардың дұрыстығы үшін жауапты болады.
Қазақстан Республикасына өндірістік немесе өзге де кәсіпкерлік
қызметке арналмаған тауарларды Қазақстан Республикасының Үкіметі
белгілеген шарттар мен нормалар сақталған жағдайда оңайлатылған тәртіпте
мемлекеттің кеден шекарасы арқылы өткізеді.
Қазақстан Республикасының кедендік шекарасынан өтетін жеке
тұлға міндетті жазбаша декларациялауға жататын тауарларды өткізу кезінде
олар туралы өтінішті, жолаушылардың кедендік декларациясын толтыру жолымен
жүргізіледі. Тауарларды жазбаша нысанда міндетті декларациялауға мынадай
тауарлар жатады:
-қару, оқ-дәрі мен жарылғыш заттар,
-есірткі құралдары, психотроптық заттар мен прекурсорлар,
-мемлекет үшін тарихи, көркем, ғылыми немесе мәдени құндылыққа ие
әкетілетін өнер туындылары,
- коллекциялық және антиквариат бұйымдары,
-улы және күшті әсер ететін заттар, радиациялық материалдар,
-Қазақстан Республикасының аумағында пайдаланылуы Қазақстан
Республикасының мемлекеттік органдарының тарапынан бақылауға жататын
жоғары жиілікті құрылғылар мен радио-электрондық байланыс құралдары,
-флора мен фаунанаң сирек кездесетін коллекциялары мен үлгілері,
олардың бөлшектері мен олардан алынатын өнім,
- Қазақстан Республикасының валюта заңдарымен шектеулер немесе оларды
Қазақстан Республикасына әкелудің және Қазақстан Республикасынан
әкетудің шарттары белгіленген валюталық құндылықтар,
- Қазақстан Республикасының Үкіметі Қазақстан Республикасының кедендік
шекарасы арқылы өткізудің жеңілдетілген тәртібін белгілеген зергерлік
бұйымдарды қоспағанда, бағалы металдар мен асыл тастар,
-Қазақстан Республикасының аумағына Қазақстан Республикасының Үкіметі
белгілеген нормалардан тыс әкелінетін акцизделетін тауарлар,
-Қазақстан Республикасының кеден шекарасы арқылы өтетін жолда не
иемдену үшін жеке өзінің ғана пайдалануына арналған дәрілік құралдарды
қоспағанда, фармацевтік өнімдер,
-Сыртқы Экономикалық Қызметтің Тауар Номенклатурасы бойынша тауарлар
позицияларында 9018-9022 болып жіктелетін тауарлар,
-өндірістік немесе өзге де кәсіпкерлік қызметке арналған тауарлар,
- өндірістік немесе өзге де кәсіпкерлік қызметке арналмаған саны
немесе құны Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілеген нормалардан
асатын тауарлар,
-иесімен бірге жөнелтілмейтін багажбен өткізілетін тауарлар,
-әкелу және әкету кезінде тауарларды жеңілдікпен өткізу көзделмеген
уақытша әкелінетін тауарлар, көлік құралдары,
-жеке тұлғаның шетел мемлекетінен Қазақстан Республикасына не
Қазақстан Республикасының шетел мемлекетіне тұрақты тұруға қоныс
аударуына байланысты Қазақстан Республикасының кедендік шекарасы
арқылы өткізілетін тауарлар.
Жолаушылардың кедендік декларациясының нысанын кеден ісі
мәселелері жөніндегі уәкілетті орган айқындайды. [4] Он алты жасқа
толмаған адам өткізетін тауарларды жазбаша декларациялауды оны алып жүрген
адам жүзеге асырады. Иесімен бірге жөнелтілмейтін багажбен өткізілетін
тауарларға қатысты жолаушылардың кедендік декларациясы тауарларды
Қазақстан Республикасының кедендік аумағына әкелу кезінде және онымен бір
кезде тауарларды кеден органына көрсете отырып, оларды әкету кезінде
тауарларды кеден органына көрсеткен күннен бастап күнтізбелік он бес
күннің ішінде берілуі тиіс. Иесімен бірге жөнелтілмейтін багаждағы
тауарларды тауар өткізуші адамның сенімхаты бойынша әрекет ететін басқа
адам декларациялай алады.
Кеден органына мәлімделетін мәліметтердің дұрыстығына
тауарларды декларациялаушы адам жауапты болады. Он алты жасқа толмаған
адамның иесімен бірге жөнелтілмейтін багаждағы тауарлар оның ата-аналары
немесе қамқоршыларының сенімхаттары бойынша әрекет ететін адамдардың
декларациялауына жатады.
Ақмола облысы бойынша Кедендік Бақылау Департаментінде күн сайын
бірнеше кедендік декларациялар ресімделіп жатыр. Солардың ішінде негізгі
құжат ретінде Кедендік Жүк Декларациясы да бірнеше санда тіркеліп отыр.
Онда әлемнің сан түрлі елдеріне келіп жатқан тауарлар, көлік
құралдары, шикізат өнімдері, жартылай немесе толық фабрикаттар, валюта
құндылықтары, тері былғары заттары, тамақ өнімдері тағы басқа қажетті
тауарлардың бірнеше түрі ресімделіп жатыр. Осылар туралы толық мәліметтер
Кедендік Жүк Декларациясына енгізіліп отырады.
Ақмола облысы бойынша Кедендік Бақылау Департаментінде ресімделген
Кедендік Жүк Декларациялары
Сурет 1
Соңғы мәліметтерге қарап айтатын болсақ Ақмола облысы бойынша
Кедендік Бақылау Департаментінде 2005 жылы 10340, 2004 жылы 6850, 2004
жылы 9210 Кедендік Жүк Декларациясына ресімделді.
2.2 Декларациядағы мәліметтерді өзгерту мен толықтыру
Кеден органының рұқсатымен және декларанттың дәлелді жазбаша
өтініші бойынша Жүктің Кедендік Декларациясында мәлімделген мәліметтер
өзгертілуі немесе толықтырылуы мүмкін, ал кеден органы қабылдаған жүктің
кедендік декларациясын қайтарып алуы мүмкін. Мұндай шешім қабылдаудың
себептері әртүрлі болуы мүмкін: декларант берген декларациясынан
қателіктерді, нақты емес жағдайларды табуы мүмкін, таңдалған кедендік
режимі өзгеруі мүмкін.[3]
Кедендік Бақылау Агенттігі декларацияны оны кеден органы
қабылдаған сәттен бастап юридикалық мағынасы бар фактілерді куаландыратын
құжат болып табылады деп бекіткен. Әрине декларанттың бұл құқықтық
құжатының мәтінін өзгертуге немесе толығымен жоюға құқығы туралы сұрақ
туады.
Айта кететін жайт, декларанттың кеден декларациясын толтыруға,
өзгертуге және алып қоюға құқығы шартты емес болып табылмайды. Біріншіден,
декларант оны кеден органы рұқсатымен іске асыра алады.
Екіншіден, осы құқықты іске асырудың уақыт бойынша нақты шегі заңмен
белгіленеді. Декларацияны толықтыру, өзгерту, алып қою мүмкін:
-кедендік декларациясын тексеруге дейін;
-декларацияда берілген тауарлар мен көлік құралдарын тексеріп қарауға
дейін;
-Қазақстан Республикасының кеден органыдекларацияда берілген
мәліметтердің нақты еместігін анықтағанға дейін.
Үшіншіден, декларация мәтініне енгізілетін өзгертулер мен
толықтырулар оның қолданым саласын тарылтуға не кеңейтуге тиісті емес.
Қолданым саласын былай түсінуге болады-декларант берілген декларация
текстін декларацияланатын тауар мен көлік құралдарынан бөлек тауарлар мен
көлік құралдарын алып тастау не ресімделген декларацияға декларацияладың
жаңа объектілерін енгізу арқылы өзгерте алмайды деп түсінуге болады.
Кеден декларациясын жою экспорт кеден режиміне сәйкес
шығарылған тауар әкелімі іске аспаған жағдайда мүмкін болады. Заң бойынша
кеден органдарының лауазымды адамдары өз бетінше немесе декларант
өтінуімен декларацияны толтыруға , оған өзгертулер мен толықтырулар
енгізуге құқығы жоқ.
Кедендік Жүк Декларациясында берілген мәліметтерді, құжаттарды
тексеру кеден ресімдеуі мен кеден бақылауы тәртібіне сәйкес жүзеге
асырылады. Кеден органының рұқсатымен және декларанттың жазбаша өтініші
бойынша жүктің кедендік декларациясында мәлімделген мәліметтер өзгертілуі
немесе толықтырылуы мүмкін, ал кеден органы қабылдаған жүктің кедендік
декларациясы қайтарып алынуы мүмкін. Кеден органы декларанттан өтініш
алған кезде жүктің кедендік декларациясын тексеруді аяқтамаған немесе
тауарларды қарауды бастамаған жағдайда жүктің кедендік декларациясында
мәлімделген мәліметтерді өзгертуге және толықтыруға рұқсат етеді.
Декларанттың ауызша өтініші бойынша жүктің кедендік декларациясындағы
кеден органдарының кеденді ресімдеу кезінде шешімдер қабылдауына әсер
ететін негізгі деректерді өзгертпейтін қате жазуларды, техникалық немесе
грамматикалық қателерді(үш жағдайдан аспайтын) қате деректерді сызу
немесе тиісті мәліметтерді үстінен жазуын түзетуге жол беріледі. Әрбір
мұндай түзету үәкілетті органның қол қоюымен және декларанттың мөрімен
куәландырады.
Кеден органының құзыретіне жататын мәліметтерді жүктің
кедендік декларациясына енгізуді қоспағанда, кеден органдары лауазымды
адамдарының өз бастамасы, тұлғаның тапсырмасы немесе өтініші бойынша
жүктің кедендік декларациясын толтыруға, жүктің кедендік декларациясында
көрсетілген мәліметтерді өзгертуге немесе толықтыруға құқығы жоқ.
Декларанттың дәлелді өтініші бойынша жүктің кедендік
декларациясы тауар шығарылғанға дейін қайтарып алынуы мүмкін. Кеден органы
жүктің кедендік декларациясы қайтарылатын кезде жүктің жаңа кедендік
декларациясын беру үшін мерзім белгілейді, тауарларды уақытша, алдын ала,
мерзімдік декларациялау рәсімін пайдалану жағдайларын қоспағанда, ол
қайтарып алуға рұқаст берілген күннен бастапкүнтізбелік 15 күннен аспауға
тиіс. Жүктің кедендік декларациясын қайтарып алу кедендік баждарды және
салықтарды төлеу мерзімдерін ұзартпайды. Бұл ретте кері қайтарып алынған
жүктің кедендік декларациясын кеден ісі мәселелері жөніндегі уәкілетті
орган айқындайтын тәртіппен жойылуы тиіс.
Қайтарып алынған жүктің кедендік декларациясы тауарларды
Қазақстан Республикасының кедендік аумағынан тысқары жерлерге әкету
мақсаты үшін оларға берілген жағдайда, жүктің кедендік декларациясы
тауарларды Қазақстан Республикасының кедендік шекарасынан тысқары жерлерге
нақты әкеткенге дейін қайтарып алынуы мүмкін. Осы тауарларға жүктің жаңа
кедендік декларациясын беру үшін мерзім белгіленбейді. Бұл орайда қайтарып
алынған жүктің кедендік декларациясы жойылуға тиіс.
Тауарлар шығарылған күннен бастап бір ай ішінде декларанттың
дәлелді өтініші бойынша, кеден ісі мәселелері жөніндегі уәкілетті органның
рұқсатымен айрықша жағдайларда жүктің кедендік декларациясына өзгерістер
мен толықтырулар енгізуге болады.
Жүктің кедендік декларациясын беру кеден органына оның электрондық
көшірмесін, кедендік мақсат үшін қажетті құжаттарды тапсырумен қатар
жүргізілуге тиіс.
Жүктің кедендік декларациясының электрондық көшірмесінің құрылымын
кеден ісі мәселелері жөніндегі уәкілетті орган белгілейді.
Егер тауарларды шығару туралы шешім қабылдау үшін құжат міндетті
болып табылса, кедендік декларацияны тексеру мерзімінің ішінде декларант
салық органына тиісті құжатты беру туралы міндеттемені ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz