Қылмыстық іс жүргізуді дәлелдеу негіздері

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 57 бет
Таңдаулыға:

М А З М Ұ Н Ы

Кіріспе.: Кіріспе.

3-4: 3-4

Кіріспе.:

3-4:

Кіріспе.: I Тарау

Қылмыстық процестегі дәлелдемелер теориясы.

Негізгі ережелер

Кіріспе.:

3-4:

Кіріспе.: 1. 1

: Дәлелдеме ұғымы. Дәлелдеу құқығы және оның дәлелдемелер теориясындағы орны

3-4: 5-9

Кіріспе.: 1. 2

: Қылмыстық процестегі шындықтың ұғымы мен мазмұны Коммерциялыќ банк түсінігі

3-4: 10-11

Кіріспе.: 1. 3

: Қылмыстық іс бойынша шындықты анықтаудың іс жүргізудегі кепілдіктері

3-4: 12-14

Кіріспе.:

3-4:

Кіріспе.: II Тарау

: Дәлелдемелерді жіктеу

Кіріспе.:

3-4:

Кіріспе.: 2. 1

: Дәлелдемелердің қайнар көздері және дәлелдемелердің қатыстылығы және іске жіберілуі

3-4: 15-20

Кіріспе.: 2. 2

: Дәлелдемелер мен жедел іздестіру арқылы алынған процессуалдық емес ақпараттың арақатынасы

3-4: 21-31

Кіріспе.: 2. 3

: Дәлелдеу тақырыбы және дәлелдеу шектері

3-4: 32-37

Кіріспе.:

3-4:

Кіріспе.:

3-4:

Кіріспе.: III Тарау

: Қылмыстық іс жүргізуді дәлелдеу негіздері

3-4:

Кіріспе.:

3-4:

Кіріспе.: 3. 1

: Дәлелдемелерді бағалау және зерттеу

3-4: 38-45

Кіріспе.:

3-4:

Кіріспе.: Қорытынды

3-4: 46-48

Кіріспе.:

3-4:

Кіріспе.: Қолданылған әдебиеттер тізімі

: 49-51

Кіріспе.

Қазақстан Республикасының Конституциясына сай құқықтық, демокриятиялық, зайырлы мемлекетті құру және мемлекеттік құқықтық реформаларды жүзеге асыру, әлеуметтік - экономикалық даму тенденциясына немесе қоғамның демократиялық деңгейіне сай келетін, жаңартылған Қылмыстық іс жүргізу заңын қабылдауды талап етті. Жаңа қабылданған Қазақстан Республикасының Қылмыстық іс жүргізу кодексі сот билігінің демократизациялану және тәуелсіздендіру сияқты мақсаттарды тұтады.

Соңғы жылдары Қазақстан Республикасының Қылмыстық іс жүргізу кодексіне маңызды өзгертулер енгізілген болатын. Бұл өзгертулерде Қазақстан Республикасының Конституциясымен кепілдендірілген, адам құқықтары мен бостандықтары орын алған болатын.

Бұрын қолданылып жүрген заңдарға енгізілген толып жатқан толықтырулар мен өзгертулер қарама - қайшылық өткірлігін белгілі бір деңгейде жамап - жасқанғанымен социалистік түсініктегі құқықтық бағыты мен мазмұнының негізіне ықпал еткен жоқ. Соттық дәлелдеу мен дәлелдемелер мәселесі азаматтық іс жүргізу құқығының ғылымында күрделі мәселелердің бірі. Бұл мәселені зерттеумен көптеген қылмыстық іс жүргізу ғылымындағы ғалым - процессуалистер айналысқан болатын. Мысалы: К. С. Юдельсон, А. Ф. Клейнман, С. В. Курылев, Я. Л. Штутин, М. К. Треушников, О. В. Иванов, И. В. Решетникова, З. Х. Баимолдина, М. С. Шакарян, М. С Страгович, М. А. Чельцов, В. Д. Арсеньев, А. И. Трусов, Л. Т. Ульянов және т. б.

Ақырғы кезде қылмыстық құқықтық дәлелдеу мен дәлелдемелер мәселесімен М. К. Треушников айналысқан. М. К. Треушников сот дәлелдеуі бәсекелестік қағидасына негізделген және оны тарптар мен іске басқа да қатысушылардың, іс үшін маңызды мән - жайларды анықтауға бағытталған логика - практикалық қызметі ретінде қарастырады.

И. В. Решетникова өз еңбектерінде сот дәлелдеуі бір - бірімен үйлесімді, тең бағалы: процессуалдық және логикалық әрекеттерден тұрады деп жазады.

Осындай зерттеуге қарамастан, бұл мәселе үлкен ғылыми қызығушылық танытып, сот органдарының тәжірибесі үшін маңызды рөлі атқарады.

Жоғарыда айтылғандай Қылмыстық іс жүргізу кодексі көптеген өзгерістер мен толықтырулар енгізілген болатын, Мысалы, дәлелдемелерді зерттеген, жинаған кезде ғылыми - техникалық құралдарды пайдалану, дәлелдемелерді жинау мен ұсыну іс - әрекеттері бойынша тараптардың құқықтарын кеңейту, процестен бәсекелестікті нығайту және т. б.

Қылмыстық сот өндірісі, қылмыстық тараптарға мемлекеттен көрсетілетін қызмет көрсетуге айналуы тиіс. 1 Бұл, ғалым - процессуалистерді қылмыстық іс жүргізу заңнамасын, қылмыстық іс жүргізу құқығының жекелеген институттарын қайта қарауға міндеттейді.

Біздің ойымызша шетелдік мемлекеттердің іс жүргізу институттары біздің болмысымызға орай түзетіліп тайымдалуы және жүзеге асырылуы мүмкін. Сондықтан да осы жұмысты жазған уақытта Қазақстанның дәлелдемелер мен дәлелдеу мәселесі шешу тәжірибесімен қатар, Англия мен Американың тәжірибесін қарастырған болатынбыз.

Біздің ойымысша шетел мемлекетінің құқығын зерттеу, бұл Қазақстанда, Англияда, АҚШ - та бірдей мәселелерді қалай шешілетіндігін білу, мүмкіндігі пайда болады. Қазақстан Республикасының заңнамасын зерттеу, шетел мемлекеттің тәжірибесі және дүниежүзілік ғылыми ойлардың негізінде дәлелдемелік құқықты жетілдіру, дамыту концепциясын шығару мүмкіндік аламыз.

Дәлелдемелік құқықты қазіргі таңда зерттеу бір қатар себептерге байланысты.

Біріншіден, қылмыстық процесте дәлелдемелер әрқашанда негізгі институты ретінде қарастырылады, сондықтан да реформаларды жүзеге асыру кезінде, дәлелдеу мен дәлелдемелер мәселесін зерттеу аса маңызды болады.

Екіншіден, қылмыстық процестегі бірқатар өзгертушілер (қылмыстық процестегі тараптардың белсендігі, бәсекелестік қағидасын дамыту) дәлелдемелер бойынша көптеген аспектілерді қайта қарауды міндеттейді. Сондай - ақ сот өндірісі бәсекелестікке негізделген мемлекеттердің бұл мәселені қалай шешетіндігін білу, пайдалы болу мүмкін.

Үшіншіден, сот өндірісінің бәсекелестігі, тараптардың тең емес дәрежесіне әкеп соқтыруы мүмкін. Мысалы, бір тараптың өкілдің қызмет көрсетуін пайдаланса және т. б. Қылмыстық процесс жеке тұлғалардың және заңды тұлғалардың құқықтарын тең түрде қорғалуын қамтамасыз етілуі қажет демек, онда бұл мәселені Англия мен АҚШ - та шешілу тәжірибесіне назар аударған жөн.

Жоғарыда айтып кеткендей, соттың дәлелдеу мен дәлелдемелер мәселесі, қылмыстық іс жүргізу құқығы ғылымында күрделі мәселелердің бірі. Бұл мәселе көптеген заңгер - ғалымдардың назарын аударады, оған бұл бойынша көптеген ғылыми еңбектер жазылған болатын. Бұл еңбектерде, соттық дәлелдеудің маңызы, соттық дәлелдемелердің түсінігі, нақты мәліметтер мен дәлелдеу құралдары арасындағы (әдіс - тәсілдері) байланыс, дәлелдемелер теориясының методологиялық негіздер, объективті нақтылықты танудың жолдары мен тәсілдері, істі қарастыру кезінде сот анықтайтын шындық сипаты және сот қызметі мен дәлелдеу процесінде оның рөлін реттейтін нормаларды жетілдіру керек екендігі толық жазылған.

Процессуалдық құқық ғылымында бұл мәселе даулы болып келеді. Мысалы: соттық дәлелдеудің этаптары мен спецификалық ерекшеліктері туралы; дәлелдеу заты мен соттық зерттеудің көлемі туралы; дәлелдеу субъектілері және соттың дәлелдемелерді жинау, зерттеу, бағалау бойынша

I ТАРАУ

Қылмыстық процестегі дәлелдемелер теориясы. Негізгі ережелер

1. 1. Дәлелдеме ұғымы. Дәлелдеу құқығы және оның дәлелдемелер теориясындағы орны

Дәлелдеме ұғымының екі жақты сипаты болады:

а) тектік сипаттағы философиялық ұғым; ә) иүрлік сипаты іс жүргізу құқықтық ұғымы.

Философмя көзқарасы тұрғысынан дәлелдеме дегеніміз - шындықты анықтаудың процесі (әдісі), пайымдаудың шынайылығын негіздеу Кең мағынасындағы “дәлелдеме” қандай да бір пайымдаудың шынайлылығын айқындайтын кез келген рәсім, бұл кейбір қисынды пайымдауларды, сондай-ақ кейбір табиғи құбылыстар мен заттарды сезім арқылы сондай-ақ кейбір табиғи құбылыстар мен заттарды сезім арқылы қабылдау жолымен жүзеге асады. Тар мағынасында - бұл шынайы алғы шарттардан дәлелденетін тезистерге бастайтын дұрыс ой қорытындыларының тізбегі.

Сонымен, филисофиялық түсінік дәлелдемені екі мағынада камтиды: а) дәлелдеме - шындықты анықтаудың процесі не әдісі; ә) дәлелдеме - тану мен бағалаудың статистикалық объектісі.

“Дәлелдеме” ұғымының қылмыстық іс жүргізуінің мәнін формальды қисынмен жұмыс істейтін дефинициядан (анықтаудан) ажырата отырып, А. И. Трусов былай деп жазды: “сот дәлелдеуге жалаң ойлармен ғана емес, ең әуелі фактілермен жұмыс істеді” ¹ 2

Әрі қарай А. И. Трусов соттық дәлелдемелердің мынадай негізгі белгілерін негіздейді:

соттық дәлелдермен іс жүзіндегі деректерді білдіреді;
жалпы кез келген іс жүргізудегі деректер соттық дәлелдемелер болып танылмайды, нақты көмегімен жағдайды айқындауға септігі тигендерді, қылмыстық істі дұрыс шешу үшін 8 маңызы барлары ғана соттық дәлелдемелер бола алады;
соттық дәлелдемелер арқылы заңды көзделген қылмыстық іс жүргізушілік нысандарда, яғни белгілі бір тәртіппен фактілер анықталады немесе жоққа шығарылады.

Р. С. Белкиннің пікірі бойынша “жинақталған” зерттелген және бағаланған дәлелдемелер дәлелдеудің, яғни шындықты анықтаудың мақсатына қол жеткізудің құралы ретінде қызмет етеді.

Дәлелдеме - шындыққа көз жеткізудің құралы. Сонымен бірге “дәлелдеме шындықты жасаудың құралы емес“ ²

Қылмыстық процестегі дәлелдемелердің мәні туралы жалпы түсінік шындықты тану процесімен өзара байланысқа түскен кезде дәлелдеме -қылмыстық іс жүргізу құқығының аса маңызды сипаттарының бірі болып табылады деп айта аламыз.

Дәлелдеме сот әділдігінің басты сипаты. Сот ісін жүргізуді жүзеге асыратын адамдар мен органдардың бүкіл қызметі іс бойынша шындықты анықтауға және осы арқылы істі әділетті шешуге бағытталған. Дәлелдемесіз нақты адамға үкім шығаруға құқықтық негіз жоқ.

Келтірілген түйінді жағдайлар қылмыстық процесте дәлелдеме ұғымын заңды түрде бекітудің негізіне алынған болатын. Мәселен, ҚІЖК-нің 115-бабында былай деп жазылған: “Оның негізінде анықтаушы, тергеуші, прокурор, сот белгіленген тәртіппен Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексінде көзделген әрекеттердің болғандығын немесе болмағандығын, айыпталушының бұл әрекетті жасағандығын немесе жасамағандығын немесе болмағандығын және айыпталушының кінәлілігін не кінәлі емес екендігін, сондай-ақ істі дұрыс шешу үшін маңызы бар өзге де мән-жайларды анықтайтын заңды түрде алынған іс жүзіндегі деректер қылмыстық іс бойынша дәлелдемелер болып табылады”.

Сонымен, дәлелдеменің белгілері мыналар болып табылады:

дәлелдемелердің КІЖК-не сәйкес жолмен алынуы;
дәлелдемелерде анықталатын жағдайларға қатысы бар іс жүзіндегі деерктердің болуы;
дәлелдемелерді жинақтау және олардың негізінде қылмыстық жазаға жататын әрекеттің бар екендігін немесе болмағандығын анықтау;
мұндай анықтауды анықтаушының, тергеушінің, прокурордың және соттың ғана құқығына беру;
жасады деп айып тағылып отырған әрекетте адамның кінәлі екендігін не кінәсіздігін анықтау.

Заң іс үшін маңызы бар іс жүзіндегі дерек көздерінің толық тізбесін белгілейді. Мұндай көздер қатарына сезіктінің, айыпталушының, жәбірленушінің, куәгердің жауаптары; сарапшы қорытындысы; заттай айғақтар; іс жүргізудің хаттамалары және өзге де құжаттар жатады.

Қылмыстық іс жүргізу құқығы ғылымында соңғы уақытқа дейін дәлелдемені құқықтық категориясы ретінде түсінуде бірлік болмады.

М. С. Строговичтің пікірі бойынша: “дәлелдеме ұғымының екі мағынасы бар. Дәлелдеме, бұл - біріншідлен, қылмыстың болғандығы немесе болмағандығы, оны жасаудағы белгілі бір адамның кінәлілігі немесе осы адамның жауапкершілік деңгейіне байланысты болатын істің басқа да жағдайлары анықталатын фактілердің бір тобы”.

Екіншіден, заңда қарастырылған көздер дәлелдемелер болып табылады, олардан тергеу мен сотісі үшін маңызы бар фактілер туралы мәліметтер алады және сол арқылы осы фактілер анықталады.

Дәлелдеме теориясының құрамдас бөлігі ретінде дәлелдеу құқығы табылады. Н. С. Алексеев атап көрсеткендей, дәлелдеме теориясы «дәлелдеме тарихының мәселелерін, олардың теориялық негіздерін, заңдық регламентін даму сипаттамасын, шетел мемлекеттеріндегі түрлі жүйелерді, даулы теориялық проблемаларды және т. б. қамтиды». 3

Дәлелдеме теориясы өз кезегінде дәлелдеу құқығының ғылыми-теориялық базасы болып табылады.

Дәлелдеу теориясы мынадай мәселелерді талдайды:

таным процесінің бір түрі ретінде объективті шындықты дәлелдеу туралы;
осы процесте танымның негізі және шындықтың өлшемі ретінде көрінетін қоғамдық тәжиірибенің өзгеше нысандары туралы;
қылмыстық істерді тергеу және талқылау кезінде таным объектісінің дәлелденетін тақырыптық ерекшелігі мен мазмұны туралы;
қылмыстық сот ісін жүргізудегі дәлелдемелер ұғымы, олардың түрлері мен жіктелуі туралы;
дәделдемелерді пайдаланудың және олардың бағалаудың принциптері мен ережелері туралы.

Дәлелдеме теориясының мазмұны дәлелдеу құқығының мазмұны үшін шешуші болып табылады. П. С. Элькидтің пікірі бойынша дәлелдеу құқығын дәлелдемелерді жинақтаудың тексерудің және бағалаудың мақсатын, мазмұнын, тәртібін, шектерін және құқықтық құралдарын реттейтін қылмыстық іс жүргізу нормаларының жүйесі, сондай-ақ осындай бағалаудан туындайтын құқық қорғау органдары қорытындыларының негізділігі мен дәлелдігі деп түсіну керек. 4

Дәлелдеу құқығының мәнін осылай түсіну оның өзіне тән белгілерін тұжырымдауға мүмкіндік береді. Дәлелдеу құқығының белгілері мыналардан көрінеді:

дәлелдеу құқығының тәсілдері мен құқықтық реттеу тақырыбы қылмыстық іс жүргізуді дәлелдеу саласында қалыптасатын құқықтық қатынастардан тұрады:
аталған құықтық қатынастарды дәлелдеу құқығымен реттеу тәсілдері қылмыстық іс жүргізу тәсілдерін, ішінара дәлелдемелерді жинақтауға, тексеруге және бағалауға бағытталған тәсілдердің шеңберінен шықпайды, яғни дәлелдеу құқығының нормалары қылымстық іс жүргізуі құқығы нормаларының құрамдас бөлігі болып табылады.
дәлелдеме және дәлелдеу мәселелері бойынша дәлелдеу құқығының мақсаттары қылмыстық жүзеге асыруды қамтамасыз етуді көздейді.

Дәлелдеу негізіне іс бойынша шындықты анықтау жататындығы туралы ережені тану шындыққа қол жеткізу процесінде таным орнын айқындауды объективті түрде төлеп өтеді.

Таным теориясының негізінде біздің санамыздан тыс және тәуелсіз объективті материалдық әлемді тану мен оны тануға болатындығы туралы мәселелерге диалектикалық материалистік көзқарас жатыр.

Дәлелдеме теориясының таным теориясымен байланысы мынада: соңғысы ғылыми таңдауы дәлелдеме теориясының шеңберінде жүргізілетін қылмыстық іс жүргізу танымының алғашқы әдістемелік негізін білдіреді.

Гнесеология - жеке ғылыми әдістер мен тәсілдер тұрғысында түсіндірілетін ғылыми танымдық қызметтің кез келген саласында қолданатын әмбебап қорытынды ережелерді қамтиды.

Таным теориясы құқықта объективті түрде пайда болған актантандықтарды толықтырды, ол әдістемелік аса маңызды қасиеттерінің бірі. Теория - қылымыстық іс жүргізу құқығының нормативтік нұсқамаларын пайдаланады және соған негізделеді. Сонымен бірге қылмыстық іс жүргізу қызметінің ажырамас бөлігін құрайтын таным процесі, ой қызметі, ішкі сенім жіне басқалары заңменен егжей-тегжейлі реттелуі мүмкін емес.

Қылмыстық сот ісін жүргізуде шындыққа қол жеткізудің ерекшелігі мынадан көрінеді: «бұл жерде таным объектісінің тақырыбынан бір ерекшелігі сот ісі бойынша зерттеу тақырыбы барлық уақытта қылмыстық оқиғаны құрайтын және соған байланысты фактілердің азды-көпті белгіленген тобымен шектеледі».

Таным теориясы дәлелдеу теориясын заңдармен және ойлау нысандарымен толықтырады.

Бірақ, егер фактілерді тану шындығында болған мән-жайды жасыру мақсатында немесе алдаудың, күш қолданудың, қорқытудың немесе жаңылудың әсерінен жасалғандығына соттың күдігі болса, ол тануды қабылдамай, ол туралы ұйғарым шығарады. Мұндай жағдайда осы фактілер жалпы негізде дәлелденуге тиіс.

66 баптың 10 тармақшасына сәйкес, егер тарап сот сұратқан

дәлелдемені өзінде ұстап қалса және оны соттың сұратуы бойынша ұсынбаса, ондағы мәліметтер осы тараптың мүдделеріне қарсы бағытталған деп ұйғарылады және ол тарап таныған деп есептеледі.

91 баптың 8 тармақшасына сәйкес, егер тарап сараптама жүргізуге

қатысудан жалтарса немесе оны өткізуге кедергі келтірсе (сараптамаға келмесе, сарапшыларға зерттеу үшін қажетті материалдар бермесе, сотқа беруге мүмкіндік болмайтын немесе қиындық келтіретін өзіне тиісті объектілерді зерттеуге мүмкіндік бермесе), ол істің мән-жайлары бойынша мұндай тараптың қатысуынсыз сараптама жүргізу мүмкін болмаса, сот қай тараптың сараптамадан жалтарғанына, сондай-ақ ол үшін оның қаншалықты маңызы барлығына қарай анықтау үшін сараптама тағайындалған фактіні анықталған немесе жоққа шығарылған деп тануға құқылы.

Жалпы теория құқығының институттары мен категориларының салалық құқықтың тиісті институттары мен категорияларының өзара байланысты проблемаларына арналған зерттеулер теориялық-құқытық тұрғыдан қызығушылық туғызады. Бұл аспект тұтас алғанда жаңалық емес және оны құқықтық ғылымның аппаратын бір ізге түсіру проблемасына жатқызу қабылданған. Осы айтылған тұрғыдан азаматтық процестің бірқатар негізгі ережелерін, оның қатарында дәледеу тақырыбы да бар, құқықтың жалпы теориясының негіздерімен сәйкес келтіру туралы мәселе өзінің өзектілігін сақтап қалып отыр. Мәселен, М. Силагадзе былай деп көрсетеді: «Кеңес құқықтық процесінде дәлелдеу тақырыбының бірыңғай ұғымдарын жасау мүмкін ғана емес, сонымен бірге қажет, өйткені бұл практикалық мұқтаждықтан туындап отыр. Құқыққа құқық қолдану қызметінің барлық түрлері үшін бірдей маңызды мәнділігі бар процестің жалпы бастапқы ережелері қажет». Оның негіздеуі дұрыс құқықтың жалпы теориясы шектерінде дәлелдеу тақырыбын анықтауды тұжырымдау құқықтық маңызы бар элементтерді және дәлелдеу тақырыбының шекарасын белгілеуге мүмкіндік береді. Мұның өзі азаматтық та, әкімшілік те және қылмыстық та процестер үшін бірдей қабылданған болар еді. Жалпы анықтаманы негіз ретінде ала отырып, заң шуғарушы құқықтың нақты процессуалдық сапасы үшін дәледеу тақырыбының ұғымдарын оп-оңай тұжырымдайды.

1. 2 Қылмыстық процестегі шындықтың ұғымы мен мазмұны

Қылымстық іс жүргізуде дәлелдеудің мақсаты шындықты анықтау болып табылады. Философияның көзқарасы бойынша шындық дегеніміз - танушы субъектіні объектінің барабар бейнеледі, адам мен оның санасынан тыс және тәуелсіз оны тап сол күйінде көшіру. Қылмыстық сот ісін жүргізуде шындыққа қол жеткізу соттың қателеспеуіне кепілдікбереді. Бұл мәселедегі түсінбеушілік адамның тағдырында үлкен қателікке ұрындырады.

Сот қателіктері - әдетте шындыққа қол жеткізбеудің салдары. Шындыққа қол жеткізу мақсатын ескермеу соттың сот әділдігін жүзеге асыру функциясын қандай да бір мағынадан айырады.

Дәлелдеудің мақсаты ретінде шындықты айқындаудың процессуалдық құқықтық табиғаты болады. Қылмыстық сот ісін жүргізу міндеттерінің бірі КЖК -нің 8 бабында қылмыстарды тез және толық ашу. Оларды жасаған адамдарды әшкерелеу және қылмыстық жауапқа тарту, әділ сот талқылауы және қылмыстық заңды дұрыс қолдану деп көрсетеді. Одан әрі КЖЖ -ніің 24 бабында істің мән-жзайын жан-жақты, толық және объективті зерттеу үшін соттың, прокурордың, тергеушінің анықтаушының заңда көзделген барлық шараларды қабылдауға міндетті екендігі ескертіледі. Шындық ұғымының өзі міндеттер мен принциптерге арналған тарауда да талады. Сот тараптардың пікірімен байланысты емес және өз бастамалығымен қылмыстық іс бойынша ақиқатты анықтау үшін қажетті шаралар қолдануға құқылы.

Сонымен, шындық ұ. ымын қылмыстық процестің принциптерімен өзара байланыста қарау қажет. Мұны өзі оған айрықша маңыз бернеді.

Бұл ережелер ұғымның өзінің мәнісінде мынаны көздейді: қылмысты ашу өмірде орын алған жағдайларды анықтауды мақсат етеді. Ол зерттеудің объективтілігі - іс бойынша дәлелдемелдерді; алу және бағалай процесінде алаламай және алдын ала адалдық таныту. Объективтік туралы білімінің объектінің шынайы белгілеріне сәйкес келуі шындық болып табылады.

Қылмыстық сот ісін жүргізуде материалдандырылатын дәлелдемелермен өткеннің бейнесін ойша қалпына келтіру арқылы шындыққа қол жеткізіледі. Осы шындық дәлелдеме теориясында материалдық шындық деп аталады. Н. С. Строгович қылмыстық процестегі материалдық шындықты тергеудегі және шешілуі үстіндегі істің жай-жапсары туралы, қылмыстық жауапкершілікке тартылған адамдардың кінәлі екендігі немесе кінәсіз екендігі туралы тергеу мен сот қорытындыларының объективті шындыққа толық және дәлме-дәл келуі деп анықтайды. 5

Атап айтқанда, шындық дегеніміз- болмыстың өзі емес, объективті байланысты дұрыс танудың нәтижесі. Ол объективті, өйткені оның мазмұны бейнеленетін объектіге сәйкес келеді.

Қылмыстық сот ісін жүргізу саласында объективті шындықты әлдеқайда кеш түсіну объективті шындықты субъективті бейнелеудің жоғарғы шыңына шығарады және объективтік шындықты зерттелетін фактілер мен жағдайларға субъективтік пайымдаудың толық және дәлме-дәл сәйкес келуі деп анықтайды.

Шындықты философиялық түсіну, мұның өзі методологиялық көзқарас тұрғысынан өте маңызды, оның екі жақты бастауын: салыстырмалы және абсолюттік шындықты ескеруін көздейді.

Қылмыстық процесте қол жеткізілетін шындықтың екі жзақты сипаты туралы көзқарас мынадай түсінгіктер бойынша сонағұрлым қолайлы көрінеді.

1. Принципінде абсолюттік шындыққа қол жеткізуге болады деп тану қылмыстық сот ісін жүргізуді жүзеге асыратын құзіретті органдар қызметінің нәтижесінде де абсолюттік шындыққа қол жеткізуге болады деп есептеуге негіз береді.

2. Абсолюттік және салыстырмалы шындықтың арақатынасы және өзара байланысы туралы диалектикалық заңның жалпыға бірдейлігі тең деңгейде қылмыстық сот ісін жүргізуде қол жеткізетін шындықтың сипатына да қолданылады.

3. Дәлелдеуде абсолют (объективтік) шындыққа қол жеткізу мүмкіндігін жоққа шығары ісі бойынша сот шешімінің әділеттілігіне және шынайлылығына, яғни сот әділдігіне орындаудың мүмкіндігі мен қажеттілігіне күмән келтіреді.

4. Дәлелдеуде салыстырмалы шындыққа қол жеткізуді жоққа шығару диалектика заңдарына қайшы келеді, мұның өзі айналып келгенде дәлелдеме мен дәлелдеудің мәнісін ғылыми тануда методология жоққа шығаруғы не адамның әлемді тануда меңгере алмайтын шегі бар екендігін тануға әкеледі.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.