Лизингтiк құқықтық қатынас. Факторинг. Франчайзинг

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 63 бет
Таңдаулыға:

Жоспар.

Кiрiспе: 3 бет.

1. Тарау. Шарттың түсiнiгi және шарты 6 бет.

Шарт жасау. 7 бет.
Шарттың өзгертiлуi және бұзылуы 8 бет.

2. Тарау. Лизингтiк құқықтық қатынас. 10 бет.

2. 1. Лизингтiк құқықтық қатынастардың құқықтық негiздерi.

2. 2. Лизингтiң заңдылық табиғаты 11 бет.

2. 3. Лизингтiң анықтамасы 14 бет. 2. 4. Лизингтiң тараптары 15 бет.

2. 5. Лизинг бойынша тараптардың құқықтық мiндеттерi 16 бет.

2. 6. Лизинг түрлерi 18 бет.

3. Тарау. Факторинг. 21 бет.

3. 1. Факторинг шартының заңы 22 бет.

3. 2. Факторингтiк операцыалардың түрлерi 23 бет.

3. 3. Факторинг шарттарының тараптары 26 бет

3. 4. Факторинг шарты бойынша келiсiмдердiң құқықтық

аспектiлерi 30 бет.

4. Тарау. Франчайзинг. 36 бет.

4. 1. Бизнесте франчайзингтiк жүйенiң ұйымдастырылуы

4. 2. Франчайзинг түрлерi 40 бет.

4. 3. Франчайзингтiң басымдылығы 42 бет

4. 4. Шарттың франшиз туралы мазмұны 44 бет

4. 5. Франчайзингтiк қатынастардың тоқтатылуы 48 бет.

4. 6. Қазақстандағы франчайзинг iстiң жағдайы 50 бет.

Лизинг, факторинг, франчайзинг негiзiнде шарттарды

жасау және бұзу үлгiлерi. 51 бет.

Қорытынды: 56 бет.

Библиография 58 бет.

Кiрiспе.

Шарттар қоғамның және шаруашылықтың көптеген салаларда қолданылатын құжаттардың iс жүзiндегi ең кең тобы болып табылады. Сондай-ақ шарттар құжаттандыру жүйесiнiң бiрiне де кiрмейд. Бұл әртүрлi шаруашылық және басқа да қатынастарды ресiмдейтiн құжаттар ретiнде шарттардың ерекшелiгiн айтады. Қазiргi уақытта мемлекеттiк, сондай-ақ мемлекеттiк емес ұйымдардың көптеген саны өмiр сүрiп жатқанда, шарттық қатынастар ерекше даму алды. Сондықтан да оларды құру және ресiмдеу ережелерiне көңiл бөлу қажет.

Шарт-уақыттағы мейлiнше тұрақты құқықтық форма. Оның тарихы мыңдаған жылдармен есептеледi. Осыншама ұзақ уақыт шарттардың қолданылуы - сипаттары жағынан әртүрлi қоғамдық қатынастар бiрiге алатын алғыр құқықтық форма туралы әңгiмеленiп отырғандығымен түсiндiрiледi. Оның әлеументтiк экономикалық мазмұны өзгергенiне қарамастан шарттын құрылымы заңдық техниканың тумысы ретiнде өзгерiссiз қалады.

Уақыт өткен сайын шарттың мүмкiн қатысушыларының құрамы кеңейдi-жеке тұлғалармен (азаматтармен) қатар бұл рөлде ұжұмдық құрылымдар-заңды тұлғаның құқығымен бөлiнген ұйымдар шыға бастады. Заңда қарастырылған шарттар түрi әралуан бола бастады, нақты шартты құқықтық қатынастарды құрар кездегi пайдаланылатын элементтердiң тәсiлдерi күрделендiрiледi.

Аталмыш диплом жұмысының мақсаты қызметтiң әртүрлi саласында шарттарды ресiмдеуге байланысты мәселелердi жарыққа шығару, нақтылап айтқанда лизингтiң, фаторингтiң, франчайзингтiң үлгiлерiнде.

Дипломдық жұмыс төрт бөлiмге бөлiнген.

Бiрiншiсiнде - көпшiлiк шарттарда қолданылатын және олардың құрылымның принциптерiн игеруге мүмкiндiк беретiн жалпы қағидалар суреттелген.

Екiншi бөлiмде жалпы принциптер қаржылық жолдың (лизингтiң) шарттың жекелеген түрiне қолданылатындай нақтыланады, сондай-ақ шарттардың жасау, өзгерту немесе бұзу ерекшелiктерi көрсетiледi.

Үшiншi бөлiмде факторинг шарты бойынша келiсiмдердiң құқұқтық аспектiлерi ұсынұлған: жалпы қағидалар, факторинтiк оперциялардың түрлерi; ақшалай талаптың жол беруiн қаржыландырудың шарты бойынша туындайтын мәселелер.

Төртiнше бөлiмде - бiздiң эканомикамыз үшiн жаңа құбылыс франчайзинг қарастырылды. Шарттың заты, франчайзинг шартын жасаған кезде тараптардың құқұқтары мен мiндеттерi. Шарттарды құрудың маңызды заңдылық көздерi болып Қазақстан Республикасының Азаматтық Кодексiнда және еңбек туралы заңдар жиынтығы табылды.

Азаматтық кодекстiң IV тарауында (29, 37, 45 бөлiмдер) азаматтық- құқұқтық шарттар - лизингтi, факторингтi, фанчайзигтi реттеуге бағытталған ережелер нормасы жинақталған.

Еңбек туралы заңдар кодексiнде шарттың мейлiнше кең анықтамасы берiлген. Азаматтық кодекстiң IV тарауы (негiзгi бөлiгi) тұтасқа жуық шарттарды реттеуге тура қатысы бар.

Өндiрiс саласын ғылыми-техникалық iлгерiмдiктiң ықпалымен қайта құру және шаруашылық етудегi экономикалық шарттардың терең өзгеруi бiздiң елiмiздiң халық шаруашылығы үшiн материалдық техникалық базаны жаңартудың дәстүрi емес әдiстерiн енгiзудi және iздеудi, меншiктiң әр түрiндегi нысандардың негiзгi қорларын жетiлдiрудi қажет етедi. Осындай дәстүрлi емес әдiстердiң бiрi лизинг болып табылады. Кәсiпкерлiктегi лизингтiк бизнестiң орны ең алдымен негiзгi қорлардың - машиналардың, жабдықтардың, көлiктiк және басқа да құралдардың белсендi бөлiгiнiң маңызды элементтерi ұсынатын лизингтiң нысандарымен анықталады.

Қазақстандағы лизинг дамуының ТМД лизингтiк нарықты қалыптастыруды қоса, бәрiнен бұрын жабдықтау паркiнiң жайсыз жағдайына байланысты (ескiрген жабдықтардың айрықша жеке салмағы, оны пайдаланудың төмен тиiмдiлiгi, қосалқы бөлшектермен қамтамасыз ету және тағы басқа бұл мәселелердi шешудiң бiр сыртқы сауда, кредиттiкжәне инвестициялық операциялардың элементтерiн бiрiктiретiн лизинг болуы мүмкiн.

Қазiргi уақытта қазақстандық кәсiпорындар мынадай мәселелермен соқтығысуда:

кәсiпорындардың жеткiлiксiз қаржымен қарулануы;
кредиттердiң өсiп жатқан;
жоғары дебиторлы қарыз;
төлемеушiлiктердiң өсуi;
шетелдiк клиенттардың тауарды ашық емес шоттар сатып алу туралы нұсқаулар.

Бұл қиындықтарды жеңу үшiн, экономика дамуының осы заманғы үрдiстерiне бейiмделген банкiлiк қызмет көрсетулердiң перспективалы түрлерiнiң бiрiне жүгiну керек, оның аты факторинг.

Факторинг шарты бойынша туындайтын қатынастар осы заманғы кәсiпкерлерге ең алдымен қызықтылығы азаматтық құқықтық шарттардың осы түрi Қазақстан Республикасының Азаматтық Кодексiнiң екiншi бөлiмi қабылданғаннан кейiн ресейлiк азаматтық заңдылықта алғаш рет пайда болды, бiрақ кейбiр қазақстандық банктердiң қаржылық - кредиттiк қызметiнде бұл пайдаланылады. әлемдiк практикада факторинг шарты ертеден және белсендi қолданылуда. Факторинг шарты әртүрлi қатынастарды кеңiнен қамтиды. Бұл жағдайда аталмыш шарт бойынша мiндеттемелердiң заңдық мәнiн мiндеттемелiк құқыққа белгiлi ақшалай талапқа жол беру (цессия) құрайды. Бiрақта өзiнде қарыз және кредит шарттарының элементтерiн, кейде қайтарымды қаржылық қызмет көрсетулер элементтерiн бiрiктiретiн факторинг қатынастары күрделi және көп қырлы сипатқа ие. Осыған байланысты факторинг шарты бойынша қатынасқа Қазақстан Республикасының Азаматтық Кодексiнiң IV тарауының 37 бөлiмiмен белгiленген жеке ережелер, сондай-ақ талапқа жол беру туралы жалпы қағидалар таралады. Талапқа жол беру формасына қатысты нормалар факторинг шартының формасын анықтайды. Цессияға қатысушылар мен факторинг арасында туындайтын қатынастар мазмұнының сараптамасы факторинг шарты бойынша кредиттiк-қаржылық қызмет көрсетулердi ұсыну жөнiндегi мiндеттемелер талапқа жол берудiң жеке жағдайы деп айтуға жол бермейдi.

Франчайзинг франчайзер мен франчайзердiң өзара қатнастарын анық заңды ресiмдеудi талап етедi. Ол франчайзингiлiк келiсiм жасау арқылы жүзеге асырылады. Бұл маңызды құжат, сондықтант франчайзингiлiк келiсiм детальдерiн заңды өңдеуге уақытты да, ақшаны да үнемдемеу керек.

Франчайзинг тек құқылық әрiптестiк және өзара тиiмдi принциптер сақталған кезде ғана табысты бола алады. Шартты дайындағанда, оны жасағанда және орындау үрдiсiндегi қатынастардың барлық сатыларында тараптарға экономикалық есептерге сүйенiп, заң талаптарын және iскерлiк әдет нормаларын сақтау қажет.

1. Тарау. Шарттың түсiнiгi және шарты.

Шарт туралы жалпы қағидалар Қазақстан Республикасының Азаматтық Кодекстiң мiндеттi құқықтық жалпы бөлiмдегi аяқталар бөлiмшесiнде жинақталған.

Шарттың түсiнiгiн анықтау 378 бапта берiлген. Шартпен екi немесе бiрнеше тұлғалардың азаматтық құқықтар мен мiндеттердi орнатқаны, өзгерткенi немесе тоқтатқаны туралы келiсiмi танылды.

Шарттарға, 4 бөлiммен қарастырылған екi және бiрнеше жақты келiсiмдер туралы ережелер қолданылады.

Шарттардың туындаған мiндеттемелерге егер басқасы Азаматтық Кодексте бар шарттардың жеке түрлерi туралы ережелермен қарастырылмаса, мiндеттемелер туралы жалпы қағидалар қолданылады. Азаматтық Кодексте шарттың бостандығы принцiпi бекiтiлген (380 бап), тараптар заңмен немесе басқа да құқықтық актiлермен қарастырылған, сонымен қатар қарастырылмаған шарттар жасай алады. әртүрлi шарттардың элементтерi бар аралар шарттар жасауға жол берiледi. Азаматтық құқық субъектiлерi шартты жасауда да, оның шартын анықтауда да еркiн. Сонымен қатар шарт оны жасаған кезде тараптар үшiн мiндеттi заңмен және басқа да құқықтық актiлермен белгiленген ережелерге сәйкес келуi керек (383 бап) . Осы принциптер шыға отырып: заңның керi күшi жоқ, егер шарт жасасқаннан кейiн императивтiк нормалар өзгерсе, егер заңмен басқасы қарастырылмаса, бұрынғы жасалған шарттың шарттары өзiнiң күшiн сақтап қалады.

шартта қайтарымды және қайтарымсыз шарттардың анықтамасы берiлген.

Шартты орындау тараптардың келiсiмiмен белгiленген баға бойынша төленедi. Бағаны белгiлеу 385 баппен реттеледi.

Шарттың күшiне алу уақыты және оның қызметiнiң мерзiмiнiң аяқталуы 386 бапқа сәйкес анықталды.

Басқалардың қатарына мына шарттар қарастырылған:

жарияланымды шарт - комерциялық ұйыммен жасалған және тауар сату, жұмыстарды орындау немесе қызмет көрсету бойынша оның мiндеттерiн белгiлейтiн шарт, өз iсiнiң сипаты бойынша мұндай ұйым өтiнiш айтқан кiсiнiң әрқайсысына қатысты жүзеге асыру керек (387 бап) .
қосылу шарты - тараптардың бiр жағымен формулаларда немесе стандарты формаларда шарттары анықталатын шарт және екi тараппен ұсынылған шартқа тұтастай қосылу жолымен қабылданады (389 бап) .
тараптар келешекте мүлiктi беру, жұмысты орынду немесе қызмет көрсету туралы шарт жасауға мiндеттеме алатын алдын - ала шарт (390 бап) .
үшiншi тұлғаның пайдасына шарт - тараптар, қарыздар орындалды кредитор бойынша жүргiзбеуге мiндеттi, ол шарта көрсетiлген немесе көрсетiлмеген қаырыздардан мiдеттеменi өз пайдасына орындауды талап етуге құқығы бар үшiншi тұлғаға жүргiзуге мiндеттi екендiгiн белгiлеген шарт (391 бап) .

Тиiстi түрдегi шартар үшiн әзiрленген шарттардың үлгiлiк шарттарын қолдану тәртiбi 388 баппен реттеледi .

Шарттың сотпен шартын тақылау 392 бапен анықталды. 1

1. 1. Шарт жасау.

Егер тараптар арасында тиiстi жағдайларда талап етiлетiн формада шартың барлық мәндi шартарына келiсуге қол жеткiзiлсе шарт жасалады деп есептеледi (393 бап) .

Азаматтық Кодексте шартты жасау сәтi анық жазылған (397 бап, 1 тармақ) . Шарт оферта (шарт жасауға ұсыныс) жiберген тұлға оның акцептiк ( ұсыныстың қаблдауын) алған сәтте жасалады деп танылады .

Шарт формасы 394 баппен регламенттеледi.

Оферта және оферта iстеуге шақыруда айырмашылық бар. Жарияланымды оферта бөлiнген. Оференттiң офертамен iстелген байланыстығы мен офертаның сынсыздығы бекiтiлген.

Акцептке қойлар талаптар нақты жеткiзiлген, ол толық болуы керек . (396 бап)

Акцептi шақырту тәртiбiне анықтама, акцепт үшiн мерзiмдi белгiлейтiн немесе белгiлемейтiн офертаның негiзiнде шартқа қорытынды бередi.

Акцепт туралы уақытында жiберiлген хабарлама уақытынан кешiгiп келсе, оқиғаның ақыры 396 бапта анықталады.

Офертте ұсынылған басқа, өзгеше шарттарда шарт жасау туралы жауап акцепт болып табылмайды және акцептен бас тарту болып табылады және сонымен қатар жаңа оферта болып танылады.

Шарт жасау орны анықталған. Бұлай болып егер шартта басқа орын көрсетiлмесе, оферта жiберген азаматтың тұрғылықты жерi немесе заңды тұлғаның тұрғын орны танылады (398 бап) .

399 бапта мiндеттi түрде шарт жасау тәтiбi қарастырылған, алайда қай кезде оферта жiберген тарап үшiн шарт жасау мiндеттi екендiгiн айрып бередi.

Шарт алдындағы дауларды сотпен шешудiң мүмкiн жағдайлары 400 бапта қарастырылған.

Саудаларда шарт жасауға жорл берiледi. Офертте ұсынылған басқа, өзгеше шарттарда шарт жасау туралы жауап акцепт болып табылмайды және акцептен бас тарту болып табылады және сонымен қатар жаңа оферта болып танылады.

1. 2. Шарты өзгерту және бұзу.

Шарттарды өзгерту және бұзу негiздерiнiң қатарына тараптардың бiр жағынан шарты бұзуды бөлiп қарастыру керек. Бұл жағдайда екiншi тарап соттық тәртiпте шарты өзгертудi немесе бұзуды талап ете алады. Тараптың бiр жағынан шарты бұзу мына жағдайда мәндi болып танылады, егер ол екiншi тарапқа айтарлықтай дәрежеде залал келтiрсе, егер ло шарт жасаған кезде алуға құқылы екендiгiн есептегеннен айырылып қалса. (401 бап) .

Жағдайының мәндi өзгеруiмен байланысты шартты өзгерту және бұзу қарастырылған. Жағдайдың өзгеруi мына жағдайда мәндi деп танылады, олардың осыншама өзгерерiн тараптар ақылдылықпен көре бiлсе, олар шартты мүлде жинамас едi немесе оларды айрықша ерекшеленетiн жағдайларда жасар едi.

Егер тараптар шартты бұзу туралы немесе оны анық өзгерген жағдайларға сәкес келтiту туралы келiсiмге қол жеткiзе алмаса шарт бұзылып мүмкiн немесе 401 баптың 3 тармағында қарастырылған шарттар болған жағдайда мүдделi жақтың талабы бойынша сотпен өзгертiлуi мүмкiн. Шарттарды өзгерту және бұзу негiздерiнiң қатарына тараптардың бiр жағынан шарты бұзуды бөлiп қарастыру керек. Бұл жағдайда екiншi тарап соттық тәртiпте шарты өзгертудi немесе бұзуды талап ете алады. Тараптың бiр жағынан шарты бұзу мына жағдайда мәндi болып танылады, егер ол екiншi тарапқа айтарлықтай дәрежеде залал келтiрсе, егер ло шарт жасаған кезде алуға құқылы екендiгiн есептегеннен айырылып қалса. (401 бап) .

Қазақстан республикасының Азаматтық кодексiнде шартты өзгертудiң және бұзудың тәтiбi мен зардабы анықталған.

Шартты өзгертудiң және бұзудың зардабы 403 бапта жазылған.

Шарт өзгерген кезде тараптардың мiндеттемелерi өзгертiлген түрiнде сақталады.

Шарт бұзылған кезде тараптардың мiндеттемелерi тоқтатылады. 2

2. Тарау. Лизингтiк құқықтың қатынас

2. 1. Лизингтiк қатынастардың құқықтық негiздерi.

1995 жылға дейiн азаматтық құқыққа сәйкес лизингiлiк операциалар келiсiм ретiнде өткiзiле алар едi. Лизингте сату сатып алу шартының және мүлiктiк жалдау елементтерi барлығы аталған шарт түрлерiн реттеушi нормалардың ұқсастығы бойынша қолданылуына мүмкiндiк жасалды .

Қазақстанда лизингтiң азаматтық құқықтық институттын қалыптастру әлi күнге дейiн жағасуда.

Лизингтiк қатынастарды регламенттейтiн бiрiншi актi болып Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексiнiң ерекше юөлiмi табылады.

Лизингiлiк келiсiмдер Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексiнiң 29 бөлiмiндегi 2 парагрофында (мүлiктiк жалдау) суреттелген. Бұл парагрофтың (лизенг) деген атауы бар. Ол сегiз баптан тұрады, онда лизенг шартының анықтамасы, шарттың заты, шарттың затын беру тәртiбi, жолдаушыға кездейсоқ қаза табу тәуекелiнiң көшуi, сатушының жауапкершiлiгi берiлген. Аталмыш параграф азаматтық заңнаманың новелласы болып табылады.

Қазақстанда лизингiнiң табысты дамуына бiрқатар жағдайлар кедергi келтiредi, солардың негiзгiсi құқықтық базаның жетiлдiрiлмеi болып табылады. Жиi кездесетiн лизингiлiк келiсiмдерге қоса салық салу мәселесiне қатысты.

Лизингiлiк қатынастарға қатысты бөлiмде Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексiнiң сараптамсы бiрқатар кемшiлiктердi анықтайды. Мысалы, Азаматтық кодекс жалға мүлiктi беру мерзiмiне ешқандай шектеу қоймайды. Шарттың қызмет ету ұзақтығы тараптардың қарауына толықтай берiледi. Салықтық жеңiлдiктердi, сатуды сатып алу келiсiмдерiн алу мақсатында оның астына жасырынатындардан лизинг шартын шектеу қажеттiлiгiнiң мәселесi туындайды. 3

Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексiнiң 566 бабына сәйкес «Лизинг шарты бойынша лизинг берушi лизинг алушы көрсеткен мүлiктi сатушыдан өзiнiң меншiгiне сатып алуға мiндеттеме алады және бұл мүлiктi лизинг алушыға уақытша иелiк етуге және төлемiне кәсiпкерлiк мақсат үшiн пайдалануға бередi»4.

Бұл шектеу зиян әкелуi мүмкiн, өйткенi орендаторлар қатарынан өздерiнiң жарғылық мақсаттарын орындау үшiн жалға алған мүлiктерiн пайдаланатын коммерциялық емес ұйымдар шығарылып тасталынады. Лизингiлiк қатынастарға қатысты бөлiмде Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексiнiң сараптамсы бiрқатар кемшiлiктердi анықтайды. Мысалы, Азаматтық кодекс жалға мүлiктi беру мерзiмiне ешқандай шектеу қоймайды. Шарттың қызмет ету ұзақтығы тараптардың қарауына толықтай берiледi. Салықтық жеңiлдiктердi, сатуды сатып алу келiсiмдерiн алу мақсатында оның астына жасырынатындардан лизинг шартын шектеу қажеттiлiгiнiң мәселесi туындайды. 5

2. 2. Лизингтiң заңдық табиғаты.

«Лизинг» терминi ағылшынның «Jeasе» етiстiгiнен шыққан және мүлiктi жалға тапсыру және алу деген мағынаны бiлдiредi.

Лизингтiк қатынастардың күрделiлiгi және қатынастың жаңалығы олардың заңды табиғатына қатысты әр түрлi пiкiрлердiң өмiр сүруiн алдын ала белгiлеп бередi.

Екi негiзгi жақындауды бөлу қажет. Бiр мамандар лизингтi азаматтық құқықтық дәстүрлi институттарының көмегiмен сараптайды: жал, сатып алу- сату, қарыз, тапсырма шарттары және тағы басқалары. Екiншiлерi лизингтiк қатынастардың күрделiлiгi мен түп нұсқалылығы олардың ерекше қатынас ретiнде қарауға негiз бередi деп дәлелдейдi. Кейбiр жағдайларда сараптама заты барлық қатынастар кешенi болады ол басқаларында тек қана жабдықты кейiннен сатып алу құқығымен уақытша пайдалануға беру туралы шарт (егер осындай шарт қосылса) .

Лизингтiң кейбiр элементтерiнiң жал шартымен ұқсастығы тұжырымдаманың пайда болуына әкелiп соқты, оған сәйкес лизинг шарты ерекшелiк белгiлерi бар жал шарты ретiнде қарастырылады. Бұл пiкiрдi немiс мамандары У. Бук «Германиядағы лизинг» жұмысында және К. Ларец «қаржылық құқық оқулығында» бөлiседi. Бiрақ лизинг шартында «ерекше белгiлер» қатарына жатқызбайтын ерекшелiктер бар. Лизингтiк қатынастардың күрделiлiгi және қатынастың жаңалығы олардың заңды табиғатына қатысты әр түрлi пiкiрлердiң өмiр сүруiн алдын ала белгiлеп бередi.

Жабдықты пайдаланушымен мүмкiн болар сатып алу туралы шартты қосу шарт мазмұнын айтарлықтай өзгертудi, осы шартқа байланысты сатып алу бағасы, өткiзу мерзiмi, сатып алуға құқық көрсетiледi сондай-ақ меншiк құқығының ауысу сәтi туралы және кездейсоқ қаза болу немесе мүлiктiң бүлiнуi туралы мәселелер тұрады. Пайдаланушы - бұл жабдықты потенциялды сатып алушы.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.