Темірбанк АҚ-ның несиелендіруін талдау

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 67 бет
Таңдаулыға:

Жоспар.

Кіріспе . . . 3

1. Несилендірудің негізгі теориясы

1. 1 Несиенің мәні және қажеттілігі . . . 6

1. 2 Несиенің құрылымы . . . 8

1. 3 Несиенің формалары және олардың жіктелуі . . . 15

1. 4 Несиенің қызметтері . . . 21

2. «Темірбанк» АҚ-ның несиелендіруін талдау

2. 1 «Темірбанк» АҚ-ның қысқаша сипаттамасы . . . ……… . . . 23

2. 2 «Темірбанк» АҚ-ның несиелендіруін талдау . . . … . . . 28

2. 3 «Темірбанк» АҚ-ның қаржылық жағдайын талдау…… . . . 37

3. Несиелендірудің жетілдіру жолдары

3. 1 Аймақтық кәсіпорындарды инвестициялаудың жетілдіру жолдары . . . 46

3. 2 «Темірбанк» АҚ кәсіпорынның нақты экономикалық

секторын инвестициялау перспективалары және мәселелері . . . 53

Қорытынды . . . 67

Әдебиеттер тізімі . . . 70

Қосымша . . . 72

Кіріспе.

Кәсіпорынды несиелендіру банк қызметінің дәстүрлі түріне жатады.

Қазіргі таңда кәсіпорынды несиелендіру жүйесі банк несиенің қайтарымды жоғарғы деңгейін кепілдендіретін фирмаға айналады. Дүниежүзілік тәжірибенің ұстанымынан, несиені сенімді қайтаруды қамтамасыз ету кепілді құқығын және міндеті мен кепілін толығымен сақтандыру жүйесі болып табылады. Несиелік механизм берілген формаларды өзіне қоса отырып, банкке өзінің тәуелсіздігін нығайта отырып, несиелік тәуекелділікті төмендетуге мүмкіндік береді. Несиелік жүйенің қызмет атқару механизмі несиелік есептік қатынастан және несиелендіру әдіс формаларынан, сонымен ұйымдық - құқықтық формаларды жүзеге асырады. Несиелік операциялар мекемелік құрылымның өзгеру әсерінен әрқашан ауысып отырады.

Коммерциялық банктің қызметінің негізгі түрі кірісті алу көз қарасынан несиені ұсыну болып табылады. Несиелік операцияларға әртүрлі қаражаттарды қоса отырып банк басқармасы несиеде клиенттердің толығымен бір уақытта қанағаттандыру кезінде, бірінші кезекте кірісті алу деп санайды.

Банк басқармасы «несиелік портфельдің» ішкі қаражаттарды орналастыру туралы, яғни саудалық - өнеркәсіптік компанияларды, қозғалмайтын мүлікті және т. б. сауданы бөлшектеп несиелендіру мәселелерін шешу қажет. Мұндай орналастырудың негізінде салыстырмалы несиенің кірісіне қызмет етеді, сонымен қатар шектеулі есептегі несиенің түрлеріне сұранысы қауіпсіздікпен немесе заңмен орнатылады. Банк қаражатын әртүрлі активтерге орналастыру кезінде жеткіліктіжоғарғы кірісті алу талғамына және заңмен реттелетін актілердің жоғарғы пайдалылық деңгейін қолдауына байланысты болады.

Несие - бұл кең мағыналы, несиелік мекемелер қатынастарының әртүрлі формаларының қолма - қолдығын банк қаражатын топтастырудың пайда болу көзі сияқты олардың салыстырмалық бір формасын ұсынады. Несие - несиелік шотты ашу кезінде пайда болған несиелік мекемелердің қатынас түрлерінің бірі болып табылады. Сонымен қатар несиелік мекеменің қатынасы банктік несиенің шегі мен ғана емес, кәсіпорынға қарыз беруші немесе қарыз алушы болып, олардың нсиелік қатынасын вексельмен тіркейді.

Несиелік мекеменің, несиелік қорлардың және несиелік қатынастың жиынтығы несиенің кең мағыналық түсінігін құрайды.

Несиелік жүйе тар мағынада - яғни бұл мемлекетте басқа қаржылық қызмет көрсететін және ақша айналымымен реттейтін несиелік - есептік қатынасты ұйымдастыратын несиелік мекеменің желісі.

Әрбір тарихи - экономикалық деңгейде даму несиелік мекемелердің жұмыс түріне, несиелік жүйенің құрылымына несиелік - қарджылық қызмет көрсетуге сәйкес келеді. Қазіргі таңда банктердің несиелік процесі несиені қайтаруда экономикалық мекемелердің қабылдауына ұсынуын қолданады.

Бұл қабылдаулардың жеке қызметі мекемелік несиелік процесі бойынша жинақталады, сонымен қатар оны несиелендіру процесіне сәйкес реттеуі несиелендіру механизмі деп аталады.

Қазіргі таңдағы несиелік жүйе қиын, көп буынды құрылымды иеленеді. Несиелік мекемелер қызметін топтастыру кезінде өздерінің клиенттерін мінезін қабылдаса, онда қазіргі таңдағы несиелік жүйесінің маңызды үш элементін бөліп көрсетуге болады: Орталық (эмиссиялық) банк; коммерциялық банк; мамандандырылған несиелік мекемелер (сақтандырылған, жинақталған, ипотекалық, трасталық және т. б) .

Жұмыстың маңызы мынада, заңды тұлғалардың несиелендіру мекемелердің тиімділігісіз мемлекетте экономиканың дамуы мүмкін емес. Қазіргі таңда заңды тұлғалардың 95 % несие алу тәжірибесіне сүйенеді. Жылдан - жалға несие беру рәсімі қиындап, қатаң шарттары алға қойыла бастады.

Дипломдық жұмыстың мақсаты екінші деңгейдегі банктердің несиелендіру мекемелерінің мазмұнын ашу болып табылады.

Қойылған мақсатқа сәйкес келесі тапсырмалардың орындалуын қажет етеді:

Неселендіру элементтерін зерттеу;
Несиелендірудің негізін ерекшелеу;
«Темірбанк» АҚ несиелендіру өрісінің қызметін талдау;
Несиелендіру мекемелерін жетілдіру бойынша кепілдемені өндеу.

Дипломдық жұмысымды алыс және жақын шетел экономистерінің еңбектерін, Қазақстан Республикасының банктік құқығын, сонымен қатар «Темірбанк» АҚ қызметінің нәтижесін қолдану арқылы жаздым.

Жұмыстың жазылу процесінде диалектикалық әмбебап әдістерін танып, білу сияқты жеке - ғылыми әдістерді: логикалық, тарихи, салыстыру құқығын, қадағалау, суреттеу, статистикалық, әлеуметтік әдістерді қолдандым.

Дипломдық жұмысты жазу барысында монографиялар, оқулық жеңілдігі, баптар, заң актілері, «Темірбанк» АҚ - ның жылдық есебін қолдандым.

Зерттеу объектісі «Темірбанк» АҚ болып табылады.

Зерттеу құралы - Қазақстан Республикасының екінші деңгейдегі банктердің несиелік операциялары болып табылады.

1. Несилендірудің негізгі теориясы.

1. 1. Несиенің мәні және қажеттігі.

Несие - нарьқтық экономиканың тірегі ретінде экономикалық дамудың ажырамас элементін білдіреді. Оны барлық шаруашылық субъектілерімен катар, мемлекет те, үкімет те, сондай-ақ жеке азаматтар да пайдаланады.

Несиенің, пайда болуын өнімдерді өндіру сферасынан емес, олардың айырбас сферасынан іздеу қажет. Тауар айырбастау - бұл тауардың бір қолдан екінші қолға өтуін білдіреді десе, шынымен де осындай айырбас кезінде несиеге байланысты қатынас туындайды.

Құнның қозғалысы - бұл несиенің қозғалысының кіндігін сипаттайды. Несиелік қатынастардың пайда болатын экономикалық негізіне капитал айналымын жатқызуға болады.

Көбіне несиені ақша ретінде түсінеді. Бір жағынан қарағанда бұған негіз де бар сияқты. Себебі, қазіргі шаруашылықта қарыз көбіне ақшалай түрде берілуде. Бірақ бұл жерде ақиіп мен несиенің әр түрлі ұғымды білдіріп, әр түрлі қатынастарды түсіндіретінін естен шығаруға болмайды.

Сонымен қатар, несие мен қаржы категорияларын бір санайтындар да аз емес, несие - бұл ақшалай қаражаттың екі жақты қозғалысын, яғни қаражаттың уақытша берілуін және уақыт өткен соң қайтарылуын баяндаса, ал қаржы - сол қаражаттың бір жақты қозғалысын бейнелейді, яғни қаржы: дотация, субвенция, субсидия түрінде берілсе, олар қайтарымсыз сипатқа ие.

Несие - бұл пайыз төлеу және қайтару шартында уақытша пайдалануға (қарызға) берілетін ссудалық капитал қозғалысы.

Несие ақшалай капиталдың ссудалық капиталға өтуін қамтамасыз ете отырып, несие берушілер мен қарыз алушылар арасындағы несиелік қатынасты бейнелейді. Несиенің көмегімен заңды және жеке тұлғалардың уақытша бос қаражаттары мен табыстары экономикалық жүйе төңірегінде жинақтала отырып, уақытша және ақылы негізде пайдалануға берілетін ссудалық капиталға айналады.

Несие мен ссуданың арасында да өзара айырмашылық бар. Несие - бұл банктің қаражатын құрайтын кезі ретінде барлық несиелік қатынастарды ұйымдастырудың әр түрлі формаларының болуын және сондай-ақ олардың жұмсалымдарының бір формасын білдіретін кең ұғымды сипаттайды. Ссуда - бұл ссудалық шот ашумен байланысты қалыптасатын несиелік қатынастарды ұйымдастырудың бір ғана формасын білдіреді.

Экономикалық категория ретінде, несие - кәсіпорындар, ұйымдар және бірлестіктер, сондай-ақ халық арасындағы несие қорын құру және оларды қайтарылу, пайыз төлеу шартында белгілі бір мерзімге уақытша пайдалануға беру негізінде қалыптасатын өндірістік қатынастар жиынтығы.

Зерттеу заты сияқты несие құрылымы бір-бірімен өзара байланысты элементтерден тұрады. Мұндай элементтерге ең алдымен несиелік қатынастар субъектілері жатады. Несиелік мәміле бойынша несиелік қатынастар субъектісіне қарыз беруші және қарыз алушы жатады.

Қарыз беруші - қарызды беретін несиелік қатынастың бір жағы . Қарыз беруші - бұл уақытша пайдалануға қарыз беруші субъектілер болып табылады. Қарыз берушілерге: банктер, банктік емес мекемелер, мемлекет, шарушылық субъектілері және халық жатады.

Қарыз алушы - бұл несиені алушы және оны қайтаруға міндетті, несиелік қатынастың екінші жағы. Борышқор және қарыз алушы бір-бірімен жақын сөздер болғанымен де, олардың түсініктері әр түрлі. Мысалға, кәсіпорын немесе жеке азаматтардың коммуналдық қызметке, салықтарға т. б. байланысты төлемдері кешігуі мүмкін, бірақ бұл жерде ешқандай да несиелік қатынас туындамайды. Борыш бұл тек қана экономикалық қатынасты емес, сондай-ақ азаматтық қатынастар жағдайын сипаттайды. Борыш - бұл өте ауқымды ұғым.

1. 2 Несиенің құрылымы.

Несиенiң кұрлымы белгiлi бiр мәнге айналган және несиелiк қатынастар танымының сатысы ретiнде көрiнедi. Ол несиеде тұрақты өзгерiссiз калады. Құрылымдық талдау тұрғысынан алғанда несие зерттеу обьектiсi ретiнде, бәрiнен бұрын оның субьектiлерi болып табылатын элементтерден тұрады. Несиелiк мәмiледе катынас субьектiлерi қарыз берушi және қарыз алушы болады. Кредитор мен қарыз алушының қалыптасуы тауар өндiрiсiмен тауар айналысы негiзiнде жүредi.

Сатып алу - сату процесінде тауарларды өткiзу сатушының олардың ақшалай эквивалентi әр уақытта тез арада алуына мүмкiндiк бермейдi, сатып алушы тауарды белгiлi бiр мерзiмнен кейiн төлеуi мүмкiн. Бiр тауар иеленушi қолма - қол тауарды сатады, ал басқасы акшаның өкiлi немесе болашақтағы ақшанын өкiлi ретiнде бола отырып тауарды сатып алады. Сатушы - қарыз берушi, ал сатып алушы борышқор болады. Кредитор және қарыз алушы бiр полюсте эквивалент мерзiмiнiң ұзартылуы, ал басқасында оның төленуi жүзеге асатын жағдайлардың барлығына қатысады.

Кредитор ретiнде храмдар қоғамдағы шаруашылық жүргiзушi субьектiлерiнiң едәуiр байлықтарын жинақтайтын шаруашылық пен тұтыну мақсаттарына қызмет көрсететiн өзгеше банкирлiк үйлер бар.

Кредитор - қарызды ұсынушы. Қарыз беру үшiн кредитордың қармағында белгiлi бiр қаражаттар болуы керек. Оның көздерi өз қорлары, ресурстары, өз кезегiнде қайтарымдылық негiзiнде ұдайы өндiрiс процесiнің басқа субъектiлерiнен алынған ресурстар бола алады. Қазiргi уақыттағы шаруашылықта кредитор - банк қарызды тек өз меншiгiндегi ресурстар есесбiнен ғана емес, оның шоттарында сақталуы, сонымен катар акция және облигацияларды орналастыру арқылы жинақталған қаражаттар есебiнен де бере алады.

Банктердің құрылуымен кредиторлардың шоғырлануы жүредi. Банкирлер басқа барлық кредиторлардың өкiлi болды. Банктер ұжымдық кредиторлар ретiнде бола отырып, несиелеу үшiн шаруашылықта уақытша пайдаланылмайтын ресурстарды жинақтай алады, сонымен қатар эмиссия жасай алады. Кейбiр жағдайларда босаған ресурстар болып табылатын құндылықтар да қарызга берiледi. Коммерциялық несие кезiнде кредитор сатылуға жататын тауарларды қарыз алушыға бередi.

Кредитор ретiнде басқа шаруашылық иесiне белгiлi бiр мерзiмге ресурс берушi тұлға болады. Қағида бойынша кредитор ерiкті түрде болады. Қарыз алушы несиенi белгiленген мерзiмде қайтармаған жағдайда несиелiк келiсiмнiң ерiктiлiгi бұзылады, қарыз алушылармен анағұрлым қатаң қатынастарға әкеп соғады. Кредиторлардың бар болуының уақыттық шекарасы несиенiң мерзiмiмен анықталады. Несиенiң мерзiмі өз кезегiнде ұдайы өндiрiс процесiнің барысына байланысты.

Қарыз алушы - несиелiк катынастың несиенi алушы және алған қарыздарды қайтаруға мiндеттi жағы болып келедi. Борышкор және қарыз алушы бiр-бiрiне жақын, бiрақ шамасы бiрдей түсiнiк емес. Борыш - мiндеттi жалпы сипатайтын анагұрлым кең түсiнiк. Несиелiк мәмiлеге сейкес борышқор туралы айту керек, өсiмқорлық несиенiң формасы ақсүйектердiң көбiнесе жер иелерiне ақшалай қарызды беруi. Банктердiң құрылуы мен қарыз берушiлердiң шоғырлануы жүредi.

Қазiргi уақытта банктерден шаруашылық ұйымдар және мемлекеттiң өзi де қарыз алушылар ретiнде болады. Қарыз алушының кредитордан айырмашылығы ол несиелiк мәмiледе төмендегiдей ерекшелiктерге ие.

Бiрiншіден - ол қарызға берiлетiн қаражаттардың меншiк иесi болып табылмайды, олардың уақытша иесi ретiнде болады; өзiне тиiстi емес, бөтен бiреудiң ресурстарымен жұмыс iстейдi.

Екiншіден - қарыз алушы қарызға арналған қаражаттарды айналыс сферасында да өндiрiс сферасында да пайдаланады. Кредитор өндiрiске тiкелей қатыспай-ақ фазасы кезiнде де карызды ұсына алады.

Үшіншіден - қарыз алушы өзінің шаруашылығында шеңбер айналымын аяқтаған қарызға алынған қаражаттарды қайтарады. Қарыз алушы кредитормен жеткiлiктi түрде есеп айырысумен қоса қайтарымды толық өтеу үшiн ұдайы өндiрiс процесiн өркендете түсу керек.

Төртіншіден - қарыз алушы уақытша пайдалануға алынған құнды ғана қайтарып қоймай, сонымен қатар қарыз пайызын да төлейдi.

Бесiншiден - қарыз алушы өзiнiң кредиторы қойган талаптарды орындауға тәуелдi болады. Қарыз алушының кредитордан экономикалық тәуелдi болуы қарызға алынған қаражаттарды ұтымды пайдалануға, қарыз алушы ретiнде өз мақсаттары мен мүделерiнiң бiрлiгiн көрсетедi. Несиелiк қатынастар шеңберiнде кредитор және қарыз алушының орындары ауысуы мүмкiн; кредитор қарыз алушыға, қарыз алушы кредиторға айналады.

Кредитор мен қарыз алушының өзара әрекеті карама - қарсылықтардың бiрлiгi сипатында болады. Несиелiк қатынастың қатысушылары ретiнде кредитор және қарыз алушы оның қарама - қарсы жағында тұрады.

Кредитор қарызды берушi жақ, қарыз алушы - берiлген қарызды алушы жақ, бүтiннiң шеңберiнде олардың әрқайсысының өздерiнiң ұдайы өндiрiстегi ерекше жағдайларына байланысты өз мүдделерi болады. Кредитор анағұрлым жоғары қарыз пайызына мүдделі болса, қарыз алушы - анағұрлым арзан несиеге мүдделі.

Сондай - ақ несиелiк қатынастар құрылымының элементi, яғни кредитордан қарыз алушыға берiлетiн және қарыз алушыдан кредиторға қарай керi қозғалатын объектi болып табылады. Беру объектiсiне қарыздық күн жатады. Ол күннің ерекше бөлiгi ретiнде болады.

Несиелiк қатынас iшiндегi күн ерекше қосымша тұтыну құнына ие. Шынында, ақшаға немесе тауарға тен тұтъiну кұнынан басқа күн кредитор мен қарыз алушы арасындағы қозғалыс жасай отырып, ұдайы өндiрiс процесiн жылдамдатудың ерекше қасиетiн алады.

Қарызға берiлген кұнның өте маңызды жағы оның авансылану сипаты. Несиелік қағида бойынша күннің қабылдануына мүмкіндік тұғызып, қарыз алушының иелiгiне түсуi керек. Осы мағынада несие қарыз алушының шаруашылығында қарызға алған кұнның жұмыс iстеуi кезеңiнде онда жасалуы тиiс табыстарды болжап бiледi. Іс жүзiнде қарыз алушы кредиторға несие беру жөнiнде өтiнiш жасағанда; сол сәтте қолында еркiн ақшалай қаражаттын болмауынан ғана емес, сонымен қатар ол табыс алуға мүдделi екендiгi және сол табысты алдағы толемдер үшiн пайдалану мумкiндiгiн ескередi. Сонымен бiрге қаражаттарды авансылаудың кез-келгенi несие болып табылмайды.

Несиенi орналастыру қозғалысындағы маңызды кезең. Кредитор өзiнiң ресурстарын анағұрлым тиiмдi формада орналастырғанына сенiмдi болуы керек. Банктер кредитор ретiнде аяқтаушы кезеңнiң талаптарына сәйкес несие бередi - қарыздың қайтарылуы оның тиiмдi пайдалануы. Қарыз алушының несиенi алуы қарызға берiлген кұнның белгiлi бiр уақытқа ұсынылғанын бiлдiредi. Несиенi пайдалану процесiнде берiлу объектi ретiнде оның тұтыну құны өткiзiледi. Ресурстардың босауы қарыз алушының шаруашылық процесiнде құнның шеңбер айналымы актiнiң аяқталуымен сипатталады. Сондықтан несие қозғалысының бұл кезеңi оның шеңбер айналымының келесi жаңа фазасын өтеуi үшiн материалдық алғы шарт болып табылады.

Несиенiң қайтарылуы уақытша алынған құнның қарыз алушыдан кредиторға өткенiн бiлдiредi. Несие қозғалысының соңғы сатысы - құнды кредитордың алу актiсi болады.

Осылайша, несие қозғалысының заңдылықтарын талдау процесiнде бiз бұл қозгалыстың барлық сатылары қарызға берiлген құнның толық шеңбер айналымының бөлiктерi ретiнде өзара байланыста және өзара шартты екенiн көремiз.

Несиелiк ресурстар және олардың қалыптасу көздері . Нарық жағдайында банктердiң ресурстық потенциалын есiру меселелерi және оның қамтамасыз ету бiрiншi дережелi маңызға ие. Несиелiк ресурстар халық шаруашылығының уақытша бос ресурстары мен жинақтары (ақшайлай және тауарлай ) формада және банктiк жүйенiң арнайы несиелеу үшiн арналған қаражаттарының жиынтығы. Несиелiк ресурс аақшалай ресурстардың бiр формасы.

Коммерциялық банктер қарыз беру процесiнде пайдалану үшiн жинақтайтын несиелiк ресурстар келесi көздер есебiнен құралады; депозиттер банкаралық қарыздар; депозиттiк емес көздер; коммерциялық банктердiң меншiктi қаражаттары.

Несиелiк ресурстардың аталып кеткен көздерiн ретiмен қарстырайық.

Нарыктық экономикаға өту және банктiк жүйенi басқару құрылымындағы және көздерiне көрiнiс тапты. Несиелiк ресурстардың анағұрлым тұрақты бөлiгi больп депозиттiк қаражаттар табылады, олар әр түрлi белгiлер бойынша жiктеледi. Депозиттердiң салым ретiнде орналастыру мүмкіндігінің ең төменгi шегi деген ұғым жоқ. Тәжірибе жүзiнде ең жоғарғы шегi бар, өйткенi банк Орталық банк анықтайтын өз қаражаттары мен мiндеттемелерi арасындағы нормативтiк арақатынасты сақтауға мiндеттенеді.

Депозиттер деп әдетте клиенттердiң банкке белгiлi бiр талаптарының бар екенiн куәландыратын банктiк шоттардағы жазулар немесе клиенттердiң банктердегi келiсiмдер және шарттар бойынша салымдар формасындағы ақшалай қаражаттар түсiнiдiрiледi. Депозиттiк операпиялар негiзiнде банктердiң несиелiк ресурстарының көп бөлiгi құралады. Банктiк депозиттер жүйесi ағымдық салымдарды (қажет уақытында талап ететiн салымдар), заңды және жеке тұлғалардың мақсатты және мерзiмдi салымдарын қамтиды.

Банктiк тәжiрибеде депозиттер бiрнеше критерийлер бойынша жiктеледі:

алыну формалары, салымшылардың категориялары, мақсатты бағыты, және табысытылық дәрежесi бойынша. Депозиттердi және депозиттiк операцияларды ұйымдастырудың халықаралық тәжiрибесi шоттар формаларының көптiгi мен ерекшеленедi. Депозиттiк шоттар жүйесiн құру үшiн база ретiнде шетелдiк коммерциялық банктердiң тәжiрибесi пайдалануы мүмкiн.

Қажетті талап етілмелі депозиттер шоттарда сақталынатын қаражаттардың сипатына және тиiстiлiгiне байланысты былайша бөлiнедi:

кәсiпорындар және ұйымдардың, фирмалардың, компанияларыдың және тағы басқа да заңды тұлғалардың есеп айырысу және ағымдық шоттарындағы қаражаттар заңды тұлғалардың жекелеген шоттарындағы меншiктi қаражаттары; есеп айырысудағы каражаттар басқа банктермен есеп айырысуларға байланысты корреспондентер шоттарындағы қаражаттардың несиелiк қалдығы

Қажет ететiн уақытында талап ететiн депозиттердiң ерекшелiктерi мынада: бiрiншiден ақшаларды алу және салу кез - келген уақытта ешқандай шектеусiз бөлiктеп те, толығымен де жүзеге асырылады; екiншiден ақшалар шоттан қолма - қол формада да, чек арқылы да алынуы мүмкiн; үшiншiден шот иесi банкке шотты пайдаланғаны үшiн тұрақты айлық мөлшерлеме түрiнде немесе әрбiр жазылған чекі үшiн комиссиялық алым төлейдi; төртiншiден банк қажет уақытында талап етiлетiн депозиттер бойынша орталық банкке депозиттерге қарағанда ең төменгi резервтi жоғары сәйкестiкте сақтауға мiндеттi. Қажет уақытында. талап етiлетiн депозиттердің негiзгi артықшылығы жоғары тиiмдiлiгi. Оларды төлем қаражаттары ретiнде тiкелей пайдалану мүмкiндiгi болып табылады.

Мерзiмдi депозит - анық белгiлi бiр мерзiмi бар, ол бойынша тұрақты пайыз төленендi және әдетте салымды мерзiмiнен бұрын алуға шек қойылады. Мерзiмдi депозиттер жеке тұлғалардың, компаниялардың, кәсiпорындардың және ұйымдардың банктерде шоттарға алдын ала белгiлi бiр мерзiмге, әдетте 1-айдан кем емес, орналастырған қаражаттарын бiлдiредi.

Мерзiмдi депозиттердiң ерекшелiктерi мыналар болып табылады; бiрiншiден, шоттардағы қаражаттар есепе айырысуға арналмаған және оларға чектер жазылмайды; екiншiден, шоттардағы қаражаттар жай айналады; үшiншiден, мерзiмдi депозиттер бойынша пайыз төленедi (бұл кезде пайыздык мөлшерлеменiң ең жоғарғы деңгейi жекелеген кезеңдерде Орталық банк арқылы реттелуi мүмкiн), төртiншiден мерзiмдi депозиттер үшiн қажет уақытында талап етiлетiн депозиттерге қарағанда мiндеттi резервтердiң анағұрлым төлем формасы белгiленедi.

Бiздiң банктiк жүйеге қатысты мерзiмдi депозиттердiң бiршама көп көрсететiн формасы - бұл жеке тұлғалардың жинақ салымдары. Олардың қаражаттары белгiлi бiр шектеулермен алынуы мүмкiн.

Қазiргi уақытта нарықтық экономикасы дамыған көптеген елдерде депозиттердi жiктеу екi жағдайды ескеруге негiзделген: 1) депозиттердің мерзiмi, 2) салымшылардың категориясы. Аталып өткендей депозиттердің мерзiмi бойынша оларды потенцииалда банктiк ресурстар ретiнде пайдалануымен байланысты ерекшелiктерi бар. Салымшылардың категорияларына байланысты, әдетте шоттарыдың келесi түрлерi бөлiнедi: жеке тұлғалардың, корпорациялардың, акпионерлiк компаниялардың, орталық үкiметтің үкiмет органдарының, қаржылық мекемелердiң, шетелдiк салымшылардың шоттары.

Сонғы уақытта депозиттердiң кейбiр категорияларының арасындағы анық шекара жойылуда, депозиттердiң әр түрлi түрлерінiң қасиеттерін бiрiктiретiн «гибридтiк» шоттар пайда болуда.

Банкаралық қарыздар - банктiң ресурстық потенциалының тұрақтылығын қолдау үшiн ресурстық қалыптастырудың маңызды көзi. Банкаралық несиелеу банктiң тиiмдiлiк тенденциясын қолдау мақсатында жүзеге асырылады және негiзiнен қыска мерзiмдi сипатта болады. Банкаралық қарыздар корреспонденттiк қатынастар шеңберiнде жүредi және банк ресурстарының басқа кездерiне қарағанда қымбат болады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.