Прокуратураның қызметі. ҚР Азаматтық іс жүргізу құқығындағы прокурордың орны

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 71 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

Кіріспе . . . 5

1. Қазақстан Республикасы прокуратурасының даму тарихы

1. 1 Прокуратураның пайда болуы немесе негізгі тарихы кезеңдері . . . 7

1. 2 Прокуратураның жоғары дәрежеде қадағалау ұғымы . . . 10

1. 3 Прокуратураның міндеттері мен оның қызметінің негізгі бағыттары . . . 14

2. Прокуратураның қызметі

2. 1 Прокуратура органдарын ұйымдастырудың және оның қызметінің принциптері . . . 19

2. 2 Прокуратура органдарының жүйесі және оларды ұйымдастыру . . . 22

2. 3. Прокуратура функциясы түсінігі, құрылымы және жүйесі . . . 26

3. ҚР Азаматтық іс жүргізу құқығындағы прокурордың орны

3. 1 Азаматтық іс жүргізу құқығындағы прокурордың ұғымы . . . 36

3. 2 Азаматтық іс жүргізу құқығындағы шағым арыз беру және қадағалау тәртібі бойынша прокурордың орны . . . 43

3. 3. Заңды тұлғалар мен мемлекет мүдделерін сақтауын прокурорлық қадағалаудың мәні . . . 46

Қорытынды . . . 59

Қолданылған әдебиеттер . . . 62

Кіріспе

Қазақстан Республикасы Конституциясының 1-бабында Қазақстан Республикасы өзін демократиялық, зайырлы, құқықтық және әлеуметтік мемлекет ретінде орнықтырады, оның ең қымбат қазынасы - адам және адамның өмірі, құқықтары мен бостандықтары деп көрсетілген [1] . Осы келелі міндеттерді жүзеге асыру үшін елімізде заң шығару процесін жетілдіру, қабылданған заңдардың мүлтіксіз орындалуын қамтамасыз ету, өмірдің барлық салаларында құқық ережелерін қатаң сақтап, тәртіп бұзушылыққа қарсы пәрменді күрес жүргізу қажет.

Азаматтық іс жүргізу саласында, құқық ғылымы, оның ішінде азматтық іс жүргізу құқығы ғылымының рөлі ерекше. Өйткені, еліміздің өмірінде болып жатқан сан - салалы әлеуметтік-экономикалық, саяси өзгерістерге сәйкес келетін азаматтық іс жүргізу құқығы нормаларын дер кезде осы өзгерістерге сәйкес әзірлеуде осы ғылым саласының міндеті. Өйткені, елімізде орын алған әр түрлі өзгерістерге сәйкес орын алатын азаматтық істердің саны, деңгейі, ерекшелігі де болады. Еліміз бойынша тіркелген азаматтық істердің саны жылдан жыл арта түсуде.

Әр мемлекет өз билік нысанына қарамастан өмірдің әрбір саласына бірыңғай заңдылықты және бірыңғай тәртіпті еңгізіп қадағалайтын орган құруға мүдделі. Мемлекеттік және қоғамдық өмір мемлекетте (елде) қатаң, заңдарды нақты сақтайтын және құқықтық тәртіпті қамтамасыз ететін сенімді механизмнің болуын міндеттейді. Сондықтан да әрбір мемлекеттің саяси жүйесінің ажырамас атрибуты прокуратура болып табылады. Прокуратура немесе басқа да сәйкес келетін мемлекеттік құқықтық институттардың рөлі мен орны әр мемлекетте әр түрлі болып келеді. Бір елдерде қылмыстық қудалау органдарының міндеттерін атқарса, екінші елдерде тек қана сотта мемлекеттік айыптауды ғана жүзеге асырады, ал үшінші елдерде қадағалау функцияларын жүзеге асырады. Егер біз прокуратура қызметін анықтайтын болсақ, бұл Заңға профессионалды қызмет ету оның жоғарылығын бекіту, құқықтық нормаларды бекітілген тәртіпті қамтамасыз ету ережелері болып табылады.

Қазақстан Республикасы Президентінің Заң күші бар Жарлығының 1- бабында былай делінген:

─ Қазақстан Республикасының прокуратурасы - Республика аумағында заңдардың, Қазақстан Республикасы Президенті Жарлықтарының және өзге нормативтік - құқықтық актілерінің дәл және бірыңғай қолданылуына, жедел - іздестіру қызметінің, анықтама мен тергеудің, әкімшілік және атқарушылық істер жүргізудің заңдылығына жоғары қадағалауды жүзеге асыратын, Қазақстан Республикасының Президентіне есеп беретін мемлекеттік орган.

─ Прокуратура кез келген заңдылық бұзушылықты анықтау және жою жөнінде шаралар қолданады. Республиканың Конституциясы мен заңдарына қайшы келетін заңдар мен өзге де құқықтық актілерге наразылық жасайды, сотта мемлекеттің мүддесін білдіреді, сондай-ақ заңда белгіленген жағдайларда, тәртіп пен шекте қылмыстық қудалауды жүзеге асырады.

Прокуратура 3 ғасыр бұрын 12 қаңтарда 1722 жылы Пётр 1 Ресей императорының Жарлығымен құрылған болатын.

Бұл орган Ресей империясындағы мемлекеттік билік институттарының мемлекеттік мүдделерді сақтайтын маңызды және керекті органына айналды. Қазақстан территориясында прокуратура органы 1922 жылы 13 шілдеде құрылған болатын. Кеңес үкіметі ыдырағаннан кейін және Қазақстан Республикасы өз тәуелсіздігін жариялағаннан кейін, прокуратура органдарының бірыңғай жүйесі қалыптастырылған болатын. 1991 жылы 6 желтоқсанда мемлекетте Қазақстан Республикасының генералды прокурорына бағынатын прокуратура органдарының бірыңғай жүйесі пайда болды. 1992 жылы 17 қаңтарда бірінші рет Қазақстан Республикасының прокуратура туралы заң қабылданған болатын. Бұл заңда прокуратура қызметінің құқықтық негіздері қаланған болатын.

Қазір қолданылатын прокуратура туралы заңы біздің ойымызша әлі дамытып, жетілдіруді қажет етеді. Бұл жұмыста прокуратураның даму концепциясы айқындалды. Прокуратура пайда болуының тарихы және оның құқықтық мәртебесі эволюциясы туралы жазылады, нақты салаларды қадағалаудың қағидаларын, өкілеттілігін функциялары мен міндеттерін және прокурордың азаматтық іс жүргізудегі орны ашып көрсетіледі. Бізбен прокуратура органының құқық қорғау функциясын толығырақ және Қазақстан Республикасының Конституциясымен кепілдендірілген азаматтың құқықтары мен бостандықтарындағы рөлін анықтауға талпындық.

Заңдылыққа жоғары дәрежеде қадағалауды жүзеге асыруға арналған прокуратура сонымен бірге азаматтық іс жүргізудегі орны және өзге де құқық бұзушылыққа қарсы күрес жөніндегі қызметін де үйлестіріп отырады, заңдарды жетілдіру мен насихаттауға белсене қатысады. Ол бақылау органдарымен және жұртшылықпен тығыз байланыс жасай отырып жұмыс істейді. Прокуратура әртүрлі ұйымдармен, еңбекшілердің қалың бұқарасымен өзара іс- қимылды мейлінше әр алуан формада жүзеге асырады, олар мыналар: жергілікті мәслихаттардың сессияларындағы заңдылықтың жай-күйі, құқық бұзушылық орын алған немесе құқық бұзушы жұмыс істейтін жердегі еңбекшілер жиналыстарында нақты азаматтық істер немесе басқа да құқық бұзушылық фактілер туралы баяндамалар жасау; жергілікті мәслихаттардың заңдылықты қорғау жөніндегі комиссияларында жұмыс істеу, бақылау комиссиялары мен кәмелетке толмағандар ісі жөніндегі комиссиялардың жұмысына қатысу, құқық тақырыптарында әңгімелер өткізу, лекциялар оқу, радио мен теледидарда сұхбаттасу жолымен құқықтық насихат жүргізу, көшпелі сот процестерінде мемлекеттік айыптаушы ретінде сөз сөйлеу; прокурорлар мен тергеушілердің қоғамдық көмекшілерін іске қосу және т. б. Мұның бәрі прокуратураның заңсыздықтың нақты көріністеріне және олардың себептеріне қарсы ойдағыдай күрес жүргізуіне ғана емес, сонымен қатар прокурорлардың аса маңызды мемлекеттік және моральдық парызы - адамдарға барынша пайдалы тәрбиелік ықпал жасау парызын орындауына да жәрдемдеседі.

Прокурорлық қадағалау нақты, бірауыздан толық заңды түрде орындау үшін, әлеуметтік оқиға сияқты заңды да орындау мағынасына нақты - толық атау керек.

1. Қазақстан Республикасы прокуратурасының даму тарихы

1. 1 Прокуратураның пайда болуы немесе негізгі

тарихи кезеңдері

Прокуротура термині латынның “procuro” - қамтамасыз ететін, алуын аламын деген сөзінен бастау алады. Осы сөз дәуірден дәуірге рим құқығы арқылы жеткен. Сол кезеңнің өзінде Еуропа халықтарының заң түсінігінде қазіргі кездегі әділеттің қажетті элементтердің сақталған төмендегі түсініктердің өз орны болып мойындалған. Олар:

- қоғамның мүддесі атынан қылмысты жария ете отырып қудалау;

- белгілі жағдайларда оны лауазымды, тіпті құзіретті тұлғалардың жүргізуі;

- мемлекет басшысының, уәкілетті тұлғалардың жекелеген жағдайларда болса сотқа келіп қатысуы.

Бірақ прокуратураның шыққан жері негізінен Франция болып есептелінеді, ал оның негізін қалаушы корольдік прокурорлары туралы ережені анықтап айқындаған, бірінші прокуратура ескерткішін орнатқан 4-ші Филип Красив. Әлемдік практикадағы осындай бірінші прокурор ретінде Париж Парламентіндегі алғашқы прокурор Гуиланме де ла Магдаленнені атауға болады.

Қазақстан прокуратурасының дамуының екінші кезеңі 1933 жылдан 1992 жылдың 17 қаңтарына дейігі аралық. 1933 жылдан бастап КСРО-ның прокуратурасы КСРО жоғарғы сотының қарамағынан бөлініп, дербес мелекеттік орган болып құрылуы, ал 1992 жылы тұңғыш рет «Қазақстан Республикасының прокуратурасы туралы заң» заң қабылданды. [2]

Көрсетілген заң актісіне сәйкес прокуратура Қазақстан Республикасының Президентіне бағынады. Прокуратура Парламенттің қарауынан шығарылуы. ҚР Бас прокурорын Парламент Сенаттың келісімімен Президент тағайындайды. Бас прокурорды қызметінен босатуға Президент қана құқылы.

Прокурорлық қадағалауға қадағалаудың жаңа түрі, адамның және азаматтың құқығы мен бостандығын сақталуын, заңды тұлғалармен мен мемлекет мүдделерінің қорғалуын бақылау қосылды.

Сөйтіп, Қазақстан Республикасы прокурорының статусы оның компоненттеріне: істі жүргізу саласына, қызмет ету ұстынына функционалдық маңызына, құзыретіне, өкілеттілігіне, жүзеге асырудың құқықтық құралдарына сәйкес қайта құрылды. Қазақстан прокурорының міндеті ТМД мемлекеттеріндегідей мелекет дамуының әрқилы кезеңдеріне байланысты түрлі өзгерістерге ұшырап отырды ,

Ол өзгерістердің мазмұны көбінесе елдегі мемлекет дамуының саяси, әлеуметтік, экономикалық және құқықтық жағдайларына байланысты болды. Ал, негізінен прокуратураның құқықтық мәртебесі Қазақстан Республикасының Конституциясында жан-жақты айқындалған.

«Қазақстан Республикасындағы құқықтық реформаның мемлекеттік жоспарын жүзеге асыру мақсатында, - деп атап көрсетті. М. Ч. Қоғамов, - 1994 жылдың 12 ақпанында, 1995 жылдың қазаныңда Республика президентінің шешімімен тергеу бөлімшелері прокуратура органдарына жатпайтындықтан, жаңа құқық қорғау органың (ҚРМТК) құрамына берілуі».

Сол мезеттен бастап Қазақстанда басқа ТМД мемлекеттердегідей емес, прокуратура өзінің қызметін қылмыстық процесте жаңа мазмұнда және кең масштабта атқара бастады. Жаңа жүйе прокурорлық қадағалаудың тергеу міндетіндегі кезеңдегі өз қызметін дұрыс және тиімді атқаруын қамтамасыз етті.

Прокуратураның әлеуметтік - экономикалық саладағы заңдылықты қадағалауға қатысты қызметіне соңғы кезде шек келтірушілер табылып жүр. Заң тілімен айтқанда прокуратура органдарының негізгі бағыттарының бірі - «Адамның және азаматтың құқықтары мен бостандықтарының, заңды тұлғалардың және мемлекеттің мүдделерінің сақталуына қадағалау» деп аталады. Кеңестер Одағының кезіндегі прокуратура органдарында бұл саланы - «жалпы қадағалау» (қазірде де ішінара осылай атап жүрміз) деп атадық. [3]

Еліміздің тарихы Кеңестер Одағымен тығыз байланысты болғандықтан да, Ресей прокуротурасы органдарының тарихымен тығыз байланысты. Ал Ресейде алғашқы прокуротура органдары 1722 жылы 12 қаңтарда Петр 1-нің бұйрығымен құрылған. Сол кездегі құжатта заңға қадағалау жасауды басты назарға қойған. 1860 жылдары Ресейде сот реформасы болған кезде прокуратура заңдарды қадағалау құқығынан айрылған еді. Бұл негізінен дворяндар мен буржуазияның «қолын байлаған органды құртуға деген құштарлығының нәтижесі» болатын.

Ал 1917 жылы Қазан төңкерісінен кейін прокуратура органдары таратылды. Кейін В. И. Лениннің көрегенділігінің арқасында 1922 жылы қайта құрылды. Оның негізгі міндеттерінің бірі болып «лауазымды адамдардың, мекемелердің, ұйымдардың, қоғамдық ұйымдардың және азаматтардың заңдардың орындауын қадағалау» болып қалды. Бұл принцип 1922 жылы «Прокуратура органдары туралы Ереженің» 2 - бабында, 1936 ССРО Конституциясының 113 - бабында, 1977 жылғы Конституциясының 164 - бабында, ал біздің еліміз үшін 1922 жылғы «Прокуратура органдары туралы заңда», 1993 жылғы Қазақстан Республикасының Конституциясында, 1995 жылғы Қазақстан Республикасы Президентінің, заң күші бар Жарлығының 83 - бабында паш етілген және негізделген. «Жалпы қадағалауды» Кеңес одағы кезінде әкімшілік - басқару жүйесінде өзінің міндетіне кереғар мәселелерде де пайдаланды. Мысалы, жүк поездарының тоқтап қалуына, жанар - жағармайды тиімді пайдалануға қатысты тексерулер жүргізу деген сияқты.

Заңдылыққа жоғары қадағалауды жүзеге асырудың орнына бақылаушы ведомстволардың функцияларын атқаруға келді. Прокуротура органдарының тікелей осылай араласуы бақылаушы органдардың заңды бұзуына жиі әкеліп соқты. Оның салқыны әлі күнге дейін сезілуде, яғни, бақылаушы органдар мемлекеттік функциясын адал атқарудың орнына, оны басқаша пайдалануға құмар, өйткені прокуратура органдарына сеніп кеткен.

Бүгінгі күнге қадағалаудың әдістері мен нысандарын жетілдіру қажет, соның нәтижесінде қадағалаудың мәнін дәл айқындау қажет. Мемлекеттік бақылау функциялары бар мемлекеттік органдар өз салаларында бақылауды орнатуға әлсіз. Сондықтан заңдылықтың орнауы барысында қадағалаудың пәрменділігін күшейту арқылы, яғни сол бақылау органдарының қызметіндегі заңдылықтардың қолданылуын қатаң қадағалаған жөн. Қазақстан Республикасының прокуратурасы 1922 жылдан бері қарай дамудың түрлі сатыларынан өтті. Азаматтардың құқыларын қорғауда көп жұмыстар атқарды. Мысалы, 1998 жылы прокуратура органдарымен атқарушылық органдардың 1998 жылы 25, 5 мың заңсыз құқықтық актілерге өзгеріс енгізіліп, күші жойылған; 28, 5 мың адам түрлі жауапкершіліктерге тартылған; жергілікті басқару және өкімет органдарының заңсыз 3861 актісінің күшін жоюға наразылық келтірілген; мемлекеттік уәкілеттігі бар бақылаушы органдардың 2, 5 актісі күшін жойған. [4]

Бүгінгі күні заңдардың қолданылуын (сақталуын) қадағалаудың қажеттігі және оны күшейтуі төмендегі ойлармен бекітіледі:

─ өтпелі дәуірде нарық заңы нағыз заңдардың жүзеге асуына кесірін тигізуде, сөйтіп экономика саласының қылмыстануына әсер етуде, сондықтан да заң саласындағы қадағалауды тек қана сақтау емес, одан әрі күшейту керек;

─ тексеруге уәкілетті органның лауазымды адамдары заңдарды бұзуды жалғастырып келеді, сондықтан да прокуратураның қадағалау функциясын күшейткен жөн;

─ экономикадағы келеңсіздіктерді қадағалау функциясы арқылы жеңуге болады, сондықтан оның бағыттарын айқындауды жетілдіру қажет. Мысалы, салық қатынастарындағы, мемлекеттік меншік, табиғи ресурстар, сыртқы сауда, жер мәселесі, банктік қызмет саласындағы заңдылық және т. б. ;

─ құқық қорғау органдары өзіне жүктелген міндеттерді өз құзыреті шегінде тек қана өздері атқаруы тиіс. Яғни, анықтама мен алдын ала тергеуді жүргізетін органдар Қазақстан Республикасының қылмыстық іс жүргізу кодексінің 192 және 285- бабына қатысты міндеттерін жете түсініп, тергелу ретінде қатысты қылмыстармен күресте, анықтауда, алдын алуда және жоюда іс-шараларды өз құзыреті шектерінде ғана жүзеге асырса. Қылмыспен және басқа құқық бұзушылықтармен күресу тек қана соған арнаулы құзыреттері бар органдар ғана міндетті. Қылмыспен күрестің пәрменділігі тек қана сол органдар жауап беруге тиісті. Ал прокуратура органдары құқық қорғау органдарының заңды әрекеттерін қадағалау арқылы қылмыспен күрес мәселелеріне өз үлесін қосады. Тергеуді прокуратурадан алудың өзі осы мақсатты көзделген болатын;

─ мемлекетіміз құқықтық ел болуға бағыт алғанда құқық қорғау органдарындағы лауазымды адамдардың (тергеуші, анықтама жүргізуші) әрекеттерін, олардың заңдарды қолдануда бұрмалауға баратындығы нәтижесінде азаматтарының конституциялық құқықтарын қамтамасыз ету қажет.

─ азаматтардың өтініштеріне жете мән беріліп келеді. Азаматтардың арыздарымен барлық мемлекеттік органдар айналысуға тиісті. Бұл мәселеде де прокуратура органдары тек қана қадағалаумен айналысуы тиіс.

─ заңдарды насихаттаумен негізінен әділет органдары айналысады. Олар да өз қызметтерінде негізінен нотариаттың, АХАЖ - дың, яғни өз жүйесіне кіретін мекемелерге қатысты заңдылықтарды насихаттауды жүргізеді. Сондықтан прокуратураның заңдарды насихаттау саласына ерекше мән беріп, арнайы штаттар арқылы сол мәселені толыққанды жүзеге асыру қажет;

─ конституциялық заңдылыққа қадағалаудың қажеттілігі;

─ халықаралық шарттардың қолданылуына қадағалау;

─ заңдарды қолданылу барысында оның жүзеге асуының қиындығы;

─ 1991 жылдан бастап еліміз тәуелсіздік алып, құқық жүйесіне жаңа талаптар қойылды, жаңа заңдар қабылданды;

─ қазіргі қолданылып жүрген Конституциямыз 1995 жылдан бастап күшіне енді. Онда біздің елімізді « . . . демократиялық, зайырлы, құқықтық және әлеуметтік мемлекет ретінде орнықтыратындығы» жарияланды;

─ көптеген лауазымды адамдардың мамандығы заңгер емес, сондықтан олар өз қызметінде заңсыздықтарға жол беруде (аксиома: білмеген адам заңнан қорықпайды) ;

─ адам мен азаматтың құқығы мен бостандығы бұзылуда;

─ жеке кәсіпкерлікке кең жол ашылды және олар еліміздің заңдарын қолдануда адам мен азаматтың құқына зиян келтіруге тиісті емес; жеке кәсіпорындардың көптеп ашылуы олардың әрекетінде заңдардың қолданылуын қадағалауды қажет етеді;

─ әділет органдарының заңды ұйымдарды мемлекеттік тіркеуді (қайта тіркеуді) жүзеге асыруында Жарғылар заңға қайшылығына қарамастан тіркеулеріне жол бермеу қажет. [5]

1. 2 Прокуратура жоғары дәрежеде қадағалау ұғымы

Бұл өзгеріс ең алдымен прокурорлық қадағалау объектілерін нақтылау және кеңейту, адамдардың және азаматтардың құқығы мен бостандығын, мемлекеттік және заңды тұлғалардың мүдделерін сақтау, мемлекет мүдделерін сотта қорғау, тергеу мен анықтаудың заңдылығын қамтамасыз ету, сонымен қатар әкімшілік және атқару ісін жүргізуді қамтамасыз ету талаптарымен түсіндірілді.

Қазақстан Республикасының прокуратурасы - Республика аумағында заңдардың, Қазақстан Республикасы президенті Жарлықтарының және өзге нормативтік - құқықтық актілерінің дәл және бірыңғай қолданылуына, жедел іздестіру қызметінің, анықтама мен тергеудің, әкімшілік және атқарушылық істер жүргізудің заңдылығына жоғары қадағалауды жүзеге асыратын, Қазақстан Республикасының Президентіне есеп беретін Мемлекеттік орган прокуротура кез келген заңдылық бұзушылықты анықтау және жою жөнінде шаралар қолданады. Республиканың Конституциясы мен заңдарына қайшы келетін заңдар мен өзгеде құқықтық актілерге наразылық жасайды, сотта мемлекеттің мүддесін білдіреді, сондай- ақ заңдар белгіленген жағдайларда, тәртіппен шекте қылмыстық қудалауды жүзеге асырады. [6]

Қазақстан Республикасы прокуратурасын ұйымдастыру, оның қызметінің тәртібі және прокурорлардың өкілеттігі Қазақстан Республикасының Конституциясымен, осы Жарлықпен, Қазақстан Республикасының заңдарымен, халықаралық шарттарымен, сондай-ақ Республика Бас Прокурорының бұйрықтарымен айқындалады.

Қазақстан Республикасының прокуратурасы төменгі прокурорлар жоғары тұрған прокурорларға және Қазақстан Республикасының Бас Прокурорына бағынатын органдар мен мекемелердің біртұтас орталықтандырылған жүйесін құрайды.

Қазақстан Республикасының прокуротурасы өз қызметін басқа мемлекеттік органдар мен лауазымды адамдардан, саяси партиялар мен қоғамдық бірлестіктерден тәуелсіз жүзеге асырады. Өздерінің заңда белгіленген өкілеттігін жүзеге асырған кезде пркуротура органдарының қызметіне араласуға тыйым салынады.

Заңда белгіленген негізбен тәртіп бойынша шығарылған прокурорлық қадағалау актілері барлық органдар, ұйымдар, лауазымды адамдармен азаматтар үшін міндетті. Прокуротура органдары Республиканың азаматтардың құқықтарымен бостандықтарын қорғау, сондай- ақ мемлекеттік құпияларды сақтау туралы заңдарына қайшы келмейтіндей деңгейде жариялап іс-қимыл жасайды. Конституцимен заңдардың үстем тұруын қамтамасыз ету адамның және азаматтың құқықтарымен бостандықтарын қорғау мақсатында, Қазақстан Республикасы Конституциясының, заңдарының және Президент Жарлықтарының және өзге құқықтық нормативтік актілердің дәл әрі біріңғай қолданылуына жоғары қадағалауды жүзеге асыра отырып, прокуратура мемлекет атына:

Конституциясының, заң актілерінің және Республика Президенті актілерінің бұзылуын анықтап, оларды жою шараларын қолданады;
Жедел іздестіру қызметінің анықтамамен тергеудің әкімшілік және атқарушылық істер жүргізудің заңдылығына қадағалауды жүзеге асырады;
Сотта мемлекет мүддесін білдіреді;
Республиканың Конституциясымен заңдарына қайшы келетін заңдарға және басқада құқықтық актілерге наразылық жасайды;
Заңда белгіленген тәртіппен шекте қылмыстық қудалауды жүзеге асырады;
Статистикалық көрсеткіштердің тұтастығын, объективтілігін және жеткіліктілігін қамтамасыз ету мақсатында мемлекеттік құқықтық статистиканы қалыптастырады, құқықтық статистика саласындағы заңдардың қолданылуын қадағалауды жүзеге асырады. [7]

Заңдардың, Қазақстан Республикасы Президенті Жарлықтарының өзгеде нормативтік-құқықтық актілердің дәл әрі бірыңғай қолданылуына жоғары қадағалау тексерістер жүргізу арқылы жүзеге асырылады.

Заңдардың қолданылуына тексерісті прокурор өз өкілеттігі шегінде тексеріс жүргізу туралы қаулы шығарылғаннан кейін:

Қазақстан Республикасы Президентінің тапсыруына;
Заңды бұзушылық туралы өтініштерге, шағымдарға, хабарларға және басқада мәліметтерге;
Заң бұзушылық белгілерінің тікелей анықталуына;
Жоғары тұрған прокурордың тапсыруына және сұрау салуына байланысты жүргізеді.

Тексерісті прокурор сондай-ақ өзгеде тиісті құзыретті органға тапсыруы мүмкін, ол тексерістің нәтижелері туралы прокурорға заңға немесе прокурор белгілеген мерзімде хабарлауға міндетті.

Заңдардың қолданылуын тексеру бір ай мерзімнің ішінде жүргізіледі тексерісті тағайындаған прокурор жоғары тұрған прокурордың келісімімен оны жүргізу мерзімін ұзарта алады.

Прокурорлардың барлық іс-әрекеттері мен прокурорлық қадағалау актілері, егер олар осы жарлықта және басқа нормативтік-құқықтық актілерде белгіленген тәртіппен нысандарда жасалған болса, заңға белгіленген салдарларға әкеліп соғады. [8]

Прокурордың өз өкілеттігін жүзеге асыруына кедергі келтіру немесе оған заңсыз шешім қабылдату мақсатында қандай да болсын нысанда ықпал жасау, сондай-ақ прокурорлардың қаулыларын, ұйғарымдарын, нұсқауларын, талаптарын орындамау заңмен белгіленген жауапкершілікке әкеліп соғады.

Прокуратураның талап етуі бойынша тиісті органдар мен өкілетті адамдар:

қажетті материалдармен мәліметтерді өтеусіз және Қазақстан Республикасы Заң актілерінде белгіленген коммерциялық, банктік және заңмен қорғалатын өзге де құпияны құрайтын мәліметтерді жария етуге қойылатын талаптарды сақтай отырып беруге:
тексеріске қатысу және қорытынды беру үшін мамандар бөлугу міндетті.

Прокурордың өз құзыреті шегінде берген тапсырмасы анықтамамен тергеу органдары үшін міндетті. Талап етілген ақпарат прокуратура органдарына заңдарда белгіленген нысандарда, сондай-ақ прокурор белгілеген тәртіппен мерзімде беріледі. Прокуротура қызметткерлерінің өз құзыретінің шегінде мемлекеттік органдардың, ұйымдардың үй-жайларына кедергісіз кіруге, олардың құжаттарымен материалдарын алуға, сот істерімен танысуға және оларға соттан талап етіп алдыруға құқығы бар.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.