Материалдардың номенклатурасы

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 69 бет
Таңдаулыға:

ЖОСПАР:

1. КІРІСПЕ . . . 2

2. І БӨЛІМ:

1. 1. Материалдық қорлар, олардың есепке

алудағы міндеттері . . . 7

1. 2. Тауарлы - материалдық қорларды анықтау

мен жіктеу . . . 9

1. 3. Материалдарды есептеуді ұйымдастыру . . . 11

ІІ БӨЛІМ :

2. 1. Материалдардың номенклатурасы . . . 15

2. 2. Тауарлық - материалдық қорларды

бағалау әдістері . . . 18

2. 3. Ыдыстармен жасалатын операцияларды көрсету . . . 24

2. 4. Қайта өңдеуге берілген материалдың есебі . . . 30

ІІІ БӨЛІМ:

3. 1. Материалдар қозғалысының есебі

және оларды құжаттау . . . 34

3. 2. Материалдық қорлардың қозғалысын

есепке алу жөніндегі құжаттама . . . 40

3. 3. Қоймадағы және сақтайтын орындағы

материалдық құндылықтар есебі . . . 45

3. 4. Материалдық қорлардың қоймадағы есебі . . . 48

ІV БӨЛІМ:

4. 1. Материалдардың бухгалтериядағы есебі . . . 52

4. 2. Материалдық құндылықтардың бухгалтериядағы

есебі . . . 54

4. 2. Материалдық қорларды түгендеу . . . 58

3. ҚОРЫТЫНДЫ . . . 66

4. ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ . . . 72

5. ҚОСЫМШАЛАР . . . 74

КІРІСПЕ.

Нарық экономикасы жағдайында, бухгалтерлік есептің басқару жүйесінде алатын орны ерекше. Ол өндіріс процесін, айналым, бөлу мен тұтыну және кәсіпорын қаржы жағдайын айқын көрсетіп, басқарушылық шешім қабылдаудың негізі болып табылады.

Қазақстан Республикасында бухгалтерлік есеп, бухгалтерлік есеп стандарты, кәсіпорын қаржы - шаруашылық қызметі бухгалтерлік есеп Бас шот жоспары мен Қазақстан Республикасының Қаржы министрлігінің бұйрығы бойынша бекітілген. Бухгалтерлік есеп Типтік шот жоспарында белгіленген жалпы принциптер мен ережелер және Қазақстан Республикасының «Бухгалтерлік есеп жөніндегі» Заңына, сонымен қатар Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп жөніндегі өкілетті ұйымдары қабылданған қаулылар мен ұсыныс, талаптарға сай жүргізіледі.

Меншік иелері мен экономиканың барлық салаларындағы кәсіпорындардың иелері мен еңбек ұжымдары шикізат мен материалдарды тиімді жұмсауға, өндіріс қалдықтарын азайтуға, ысырапты жоюға, бәсекеге жарамды өнімдерін өндіруге (ұлғайтуға), өнімнің сапасын жоғарлатып, оның өзіндік құнын төмендетуге, қоршаған ортаны сақтауға көздейді. Шаруаға қарсыздыққа, кәсіпорынның материалдық құндылықтарын, ақша қаражаттарын және басқа да ресурстарын заңсыз және тиімсіз жұмсауға және тонауға қарсы күресте бухгалтерлік есептің маңызы. Осыған орай, бухгалтерліку есеп тек шаруашылық қызметті көрсетіп қана қоймай, оған ықпалын да тигізіп отыруына байланысты болады. «Қаржы және аудит» кафедраларында қызмет істеп жүрген кездегі жинақталған бірнеше жылдық дәрістік материалдары негізінде дайындалып, отандық және шетелдік әдебиеттерде жарияланған, теориялық және практикалық жағынан өте бай материалдарды пайдаланған. Материалдарды мазмұндау процесінде Қазақстан Республикасының кәсіпорындарындағы бухгалтерлік есептің халықаралық стандарттармен жақындасуындағы негізгі бағыттарды қарауға қолайлы мүмкіндіктер жасалады.

Кәсіпорындар мен ұйымдардың қызметі барысында өздерінің өндірген дайын бұйымдары, сату үшін сатып алған тауарлары, сатып алған бірақ әзірге ұйымға келіп түспеген тауарлары (жолдағы тауарлар), аяқталмаған өндіріс, басқаларға көрсеткен қызметтері, сондай - ақ жұмыстарды орындау және қызметтерді көрсету барысында пайдалануға арналған қосалқы бөлшектері, отындары, ыдыс және ыдыстық материалдары, жартылай фабрикаттар және басқа да материалдары сол ұйымның тауарлық - материалдық қоры түріндегі ағымдағы активі болып табылады.

Олардың өндіріс құралдарынан өзгешелігі, өндіріс құралдары шаруашылық үдерісіне (процесіне) ұзақ уақыт қатысып, өздерінің табиғи пішінін сақтай отырып өндірілетін өнімге өз құнының бір бөлігін қосып отыратын болса, еңбек заттары өндірісте пайдаланылған кезде өздерінің бастапқы құнын түгелдей өндірілетін өнімге ауыстырады. Шығарылатын өнімнің, атқарылатын жұмыстың өзіндік құнының көп бөлігі еңбек заттарының құнынан тұрады. Сонымен қатар еңбек заттары өндірістік қор болып табылады.

Тауарлы - материалдық қорлардың бухгалтерлік есебімен қатар қойма және материалдық жауапты тұлға бойынша сандық есеп те жүргізіледі. Кәсіпорындағы барлық тауарлы - материалдық қорлардың атаулары мен өлшем бірліктері сақталатын тауарлар мен материалдар үшін арнайы анықтамалар жасалған. Бұл анықтамаларда тауарлар мен материалдар қолайлы болуы топтарға кез келген дәрежедегі жұмсалыммен бөлінуі мүмкін. Анықтамалық тауарлы - материалдық қорлардың материал түскеннен кейін толтырылады. Тауарлы - материалдық қорлар есебі келесі құжаттар негізінде жүргізіледі: тауарлы - көліктік жүк құжат; кірістік ішкі ауыстыруға жөнелтпе құжат; тауарлы - материалдарды босатуға жөнелтпе құжат; сенімхат; материалдық қордың бүлінуі, жеткіліксіздігі, ысырабы туралы акт тауарлы - материалдық қорлардың қабылдау үшін қарастырады. Кәсіпорында түгендеу жүргізуді автоматтандыру есебі тізімдер әзірленген: тауарлы - материалдық қорлардың түгендеу тізімдемесі; түгендеу нәтижелерін біріктіру тізімдемесі.

Тауарлы - материалдық қорлар есебінің 2 түрі қарастырылған: толық өзіндік құн бойынша (1 шотта немесе қосалқы шотта), көлік дайындау шығындарын қоса есептегенде, тауардың толық өзіндік құны сақталған жағдайда көлік дайындау шығындарын бөлумен (тауарлар тобында көлік дайындау) шығындары үшін жеке немесе қосалқы бөлінген жағдайда. Тауарлы - материалдық қорлардың есептік бағасы бойынша есеп айырысудың 2 әдісі қарастырылған: нақты (тұтастай сәйкестендіру) және орташа. Кәсіпорынның есеп саясатына байланысты тауарлы - материалдық қорлар есебінің сәйкес нұсқасына және есептік бағамен есеп айырысу әдісіне дәлелдеу жүргізіледі. Тауарлы - материалдық қорлардың әрбір атаулары үшін осы тауарлар немесе материалдың барлық топтамасы туралы мәліметтерді кіргізетін қойма есебінің карточкасын қолданады. Тауарлы - материалдық қорлардың топтары бойынша қайта бағалану мүмкіндігі қарастырылған.

Тауарлы - материалдық қорлардың есебі бойынша келесі есептеме формалары бар: қойма немесе материалдық жауапты тұлға бойынша есеп беру; тауарлар мен материалдар қозғалысы бойынша есеп беру; жинақтамалы айналымдық тізімдеме; журнал - ордерлер және сәйкес шоттар жиынтығы бойынша тізімдемелер.

Жабдықтаушылар мен мердігерлерге шикізат, миатериал және тауарлы - материалдық қорды жеткізушілер жатады, сондай - ақ әр түрлі қызмет түрлерін көрсетушілер (электр қуатын, буды, суды, газды және т. б. босатушы) және әр қилы жұмыс орындаушылар (күрделі жөңдеу, жай жөңдеу және т. б. ) жабдықтаушылар мен мердігерлер болып саналады. « Жабдықтаушылар мен мердігерлермен есеп айырысу » - тауарлы - материалдық қорларды тиеу жұмысын орындағаннан кейін, олардың кәсіпорынмен келісуі арқылы бір мезгілде немесе олардың тапсырмасы бойынша немесе алдын ала төлеуі бойынша жүзеге асырылады. Тауарлы - материалдық қорлардың түгендеу олардың (өндірістік қорлардың, дайын өнімнің, тауардың) орын - орындарына және барлық қозғалыс кезеңдерінде сақталуын тексеруге, оларды өндіріске қолдануды бақылауға, өткізу үшін қажетсіз және артық материалдарды уақытылы анықтауға саяды. Түгендеу маткериалдарға жауапты адамдардың қатысуымен, міндетті түрде қайта есептеу, қайта өлшеу, өлшеу жолымен жүргізіледі. Іс жүзінде тексермей. Материалды айтуымен түгендеу тізімдемесіне жазуға болмайды.

Материалдарды есептеудің негізгі міндеттері:

1 . Дайындалған, келіп түскен және өндіріске немесе сыртқа босатылған материалдарды уақытында есептеп, кіріске алу немесе есептен шығару.

2. Материалдардың қоймада және тасымалдау кезінде түгел сақталуын бақылау.

3. Материалдық қорлар қалдығының белгіленген мөлшерден артып немесе төмендеп кетпеуін бақылау.

4. Материалдарды өндірісте пайдаланған кезде олардың техникалық жолмен анықталған мөлшерін және тұтыну мөлшерінің қорын анықтау.

5. Материалдардың өндірісте ұтымды пайдаланылуын бақылау.

6. Дайындалған материалдардың өзіндік құнын анықтып және олардың

жоспарлы есептеу бағасынан айырмашылығын тауып, пайдаланылған материалдар құнын әр объектінің шығынына қосу.

Жақсы және дұрыс ұйымдастырылған есеп материалдардың түгел сақталуына, үнемді пайдаланылуына көмеген тигізеді. Материалдардың түгел және дұрыс сақталуы, сондай - ақ ұтымды падаланылуы, жұмсалуы үшін алдын ала мыналарды жасау қажет:

тиісті түрде жабдықталған материалдық - қорларды сақтайтын қойма немесе бөлме болуы қажет және бөлмелердің әрқайсысы материалдардың белгілі бір түрін сақтауға арналған болуы керек; материалдар қойманың әр бөлігінде өздерінің түрлері, сорттары,

өлшемдері бойынша керекті кезінде тез алуға және босатқаннан кейінгі кезде қалдығын тексеруді қамтамасыз ететіндей етіп

орналастырылуы керек.

Кәсіпорындар мен ұйымдардың әкімшілігі материалдарды сақтайтын жерді

таразымен, өлшеу аспаптарымен және ыдыстармен жабдықтап және оларды жиі тексеріп, дұрыстығын қадағалап отыруы керек. Ұйымның басшысы материалдарды қабылдайтын және босататын адамдардың топтарын белгілеп, олармен материалдарға жауапкершілік туралы шарт жасайды. Сондай - ақ кәсіпорын басшысы материалдарға жауапты адамдарды жұмысқа алу, жұмыстан босату барысында ұйымның бас бухгалтерімен алдын ала келісіп отыруы қажет. Материалдарды кіріске алу және қоймадан босату құжаттарына қол қою құқығына ие болған қызмет иелерінің тізімін белгілеу кәсіпорын басшысының немесе ол сенім білдірген адамның жұмысы болып табылады.

Материалдардың есебін дұрыс және ұтымды ұйымдастыру үшін мыналар керек:

материалдардың бірыңғай номенклатурасы мен жоспарлы есеп айырысу бағасын белгілеу; құжат айналымының дәл жүйесін белгілеу және материалды есепке алу мен есептен шығару операцияларының тәртібін сақтау; біріңғайланған алғашқы есеп құжаттары нысандарының түрлерін белгілеу және олармен ұйымның барлық бөлімін қамтамасыз ету.

Сонымен қатар материалдарды алдағы уақыттарда пайдалану үшін өндіріске босату және басқа жаққа берілетін мөлшерін белгілеп, оларды жетілдіріп отыру қажет. Белгіленген тәртіп бойынша материалдардың қалдығын жаппай түгендеу, бақылау арқылы тексеріп және олардың нәтижесін дер кезінде есепке алып отыру қажет.

Экономиканың саласындағы мамандар, оның ішінде, бірінші кезекте, бухгалтерия қызметкерлері есепке алудың және есеп берудің барлық жүйесін жақсы білулері, оларды оңайлатуды қарастыру қажет, субъект қызметін бухгалтерлік және салалық есепке алуды ұйымдастырудыдың ережелерін, нұсқауларын және басқа нормативтік актілерін қатаң сақтаулары керек.

І. БӨЛІМ.

1. 1. МАТЕРИАЛДЫҚ ҚОРЛАР, ОЛАРДЫ ЕСЕПКЕ АЛУДЫҢ МІНДЕТТЕРІ.

Өндіріс процесіне еңбек құралдарымен қатар еңбек заттары да қатысады. Өндірістік қорлар - бұл бір өндірістік цикл процесіне толықтай тұтынылатың, өзінің құнын бірден өнімнің, жұмыстың, қызметтің өзіндік құнына көшіріп, оның материалдық негізін құрайтын еңбек заттары.

Кәсіпорындағы тауарлы-материалдық қорлардың есебі №2 . « Тауарлы-материалдық қорлардың есебі » БЕС-ына сәйкес ұйымдастырылады, онда мыналар белгіленген:

Стандарт әрекетінің аясы
Тауарлы-материалдық қорлардың өлшемдері.
Тауарлы-материалдық қорлардың өзіндік құны.
Тауарлы-материалдық қорларды бағалау.
Шығысты тану.
Есеп берудің ашылуы.

Тауарлы-материалдық қорлар бұл:

1) Шикізат қорлары, материалдар, сатып алынатын жартылай фабрикаттар мен кешендік бұйымдар (тетіктер), отын, ыдыс, және ыдыствқ материалдар, қосалқы бөлшектер және өндірісте немесе жұмыстарды, қызметтерді орындау кезінде пайдалануға арналған өзге метериалдар;

2) Аяқталмаған өндіріс;

3) Субъектінің қызмет барысында сатуға арналған дайын өнім, тауар түріндегі активтер.

Тауарлы-материалдық қорларды есепке алудың негізгі міндеттері мыналар:

1) Қорлардың уақтылы және толықтай кірістелуіне, олардың сақталу жеріндегі және қозғалысының барлық сатыларындағы сақталуына бақылау жасау;

2) Қорлардың қозғалысы жөніндегі барлық операцияларды уақтылы және толықтай құжаттау;

3) Көлік-әзірлеу шығындары (ауытқуы) мен әзірлеген қорлардың нақты өзіндік құнын уақтылы және дұрыс аңықтау;

4) Көлік-әзірлеу шығындарын айналым шығындарына біркелкі және дұрыс есптен шығарылуын бақылау;

5) Қойма қорларының жағдайына бақылау жасау;

6) Ішкі ресурстарды ұтқыр қолдану мақсатында субъектіге керек емес материалдық қорларды аңықтау және сату,

7) Сақталатын жерлердегі қорлардың қалдықтары мен қозғалысы жайлы дәл мәліметтерді алу.

Материалдық қорларға әрекеттік бақылаудың қажетті шарты болып табылатындар:

- жабдықталған қойма үй-жайларының болуы;

- материарларды қоймалардың секциялары бойынша, ал олардың ішінде жекелеген топтар бойынша орналастыру;

- материалдық қорларды қабылдау мен босатуға жаупты адамдар тобын белгілеу;

- тауарлы - материалдық қорларды қабылдау мен босату құжаттарына қол қою құқы берілетін лауазымды адамдар тобын белгілеу.

Материалдар есебін дұрыс және тиімді ұйымдастыруды қамтамасыз ету үшін қажеттісі:

1) Материалдық тауардың бірегей коменклатурасын әзірлеу ;

2) Құжат айналымының айқын жүйесі тауарлы-материалдық қорларды кіріс ету және есептен шығау жөніндегі операцияларды ресімдеу тәртібін сақтау ;

3) Бастапқы құжаттардың есептік нысандарын біркелі қалыпқа келтіру ;

4) Тауарлы-материалдық қорларға тұрақты түрде түгендеу жүргізу ;

5) Бухгалтериядағы материалдардың есебі учаскесін компьютерлендіру .

Шаруашылық субъектілері әрбір шотқа қажетті мөлшерде субшоттар мен талдамалы шоттар аша алады. Субъектіге тиесілі емес, бірақ онда уақытша сақтауда тұрған өндірістік қорларды еспке алу үшін баланстан тыс шоттар пайдаланылады:

«Жауапты сақтауға қабылданған тауарлы-материалдық құндылықтар» :

а ) жеткізушілердің есеп айырысу құжаттарын төлеуден бас тартуына байланысты ;

ә ) төлеу шартының талаптары бойынша жұмсауға тыйым салынған тауарлы-материалдық қорлар жеткізушілерден алынғанда ;

б ) өзге себептерге байланысты қабылданған .

«Қайта өңдеуге қабылданған материалдар»

«Монтаждауға қабылданған жабдықтар» .

Бұл шотта құрылыс объектісіндегі монтаж үшін тапсырыс берушіден алынған жабдықтың құны ескеріледі.

1. 2. ТАУАРЛЫ - МАТЕРИАЛДЫҚ ҚОРЛАРДЫ АНЫҚТАУ МЕН ЖІКТЕУ.

Тауарлы - материалдық қорлар - өндіріс циклінде қолданатын әр түрлі еңбек заттары. Олар өндіріс процесінде тұтынылып, өзінің құнын өндірілетін өнімге толығымен аударады.

Бухгалтерлік есептің №2 « Тауарлы - материалдық қорлар есебі» стандарттарына сәйкес тауарлы - материалдық қорларға мыналар жатады:

шикізат, материал, сатып алынатын жартылай фабрикаттар мен құрамдас бұйымдар, құрылғылар мен тетіктер, отын, ыдыс (қап, қорап, жәшік т. б. ) және ыдыс материалдары, қосалқы бөлшектер, өндірісте қолдануға немесе жұмыстар мен қызметтерді орындауға арналған басқа да материалдық қорлар;
аяқталмаған өндіріс;
субъектінің іс - әрекеті барысында сатуға арналған дайын өнімдер, тауарлар.

Материалдар есебін дұрыс ұйымдастыру үшін ғылыми - негізделген жіктемені, есеп бірлігін талдау мен бағалау өте маңызды.

Еңбек заттары біртекті емес. Олардың бір - бірінен өндірісте атқаратын міндеттеріне қарай, сондай - ақ физикалық және химиялық қасиеттеріне қарай өзара айырмашылықтары бар. Сондықтан да материалдар есебін дұрыс ұйымдастырудың ең басты мәселесі - оларға экономикалық жағынан жіктеу жасау болып табылады. Өздерінің өзгешеліктері мен өнім дайындауда атқаратын міндеттеріне қарай материалдар:

шикізатнегізгі материалкөмекші материалжартылай фабрикатжәне тағы да басқалар болып бөлінеді.

Негізгі материалдар мен шикізаттар өндірілетін өнімнің құрамына кіріп оның материалдық негізін жасайды.

«Шикізаттар» деп - бұрын азды - көпті сіңірілген заттарды айтамыз. Бұлардың құрамына кен өндіруші өнеркәсіп пен ауыл шаруашылығы мекемелерінің өндірген өнімдері - мұнай, кен, мақта, жүн, тері, ағаш және тағы да басқа материалдар жатады.

«Негізгі материалдардың» шығарылатын өнімге заттық негіз жасап, оның материалдық негізін, өнімнің өзіндік құнын құрайтын өңдеуші өнеркәсіп өнімдері - ұн, мата, кірпіш және тағы да басқалар жатады.

« Жартылай фабрикаттар» деп - өндірістік үрдістің бір сатысынан толық өтіп әрі қарай өңдеуді қажет ететін материалдар. Материалдардың бұл түрін әрі қарай өңдеу арқылы дайын бұйымдар алынады. Олардың аяқталмаған өнімнен айырмашылығы , оны сол күйінде сатуға болады. Бұндай жағдайда жартылай фабрикатты сатып алған ұйымдар оны әрі қарай өңдейді. Сондықтан да әрі қарай өңдеуге арналған ұйымның өзінің өндірген немесе басқалардан сатып алған заттары еңбек заттарының қатарында есептеледі. Жартылай фабрикаттар қатарына құрылыс ұйымдарында - бетон және ағаш бұйымдарын, металлургияда - шойын мен болатты жатқызуға болады.

«Көмекші материалдарға » - әр түрлі химикаттар мен майлайтын, сүртетін және жөңдеуге керекті басқа да материалдар жатады. Көмекші материалдардың негізгі материалдардан өзгешелігі, олар өнімнің материалдық (заттық) негізін құрамайды. Олар өндіріс үрдісінде қолданылуы барысында негізгі материалдарға өзінің қандайда бір әсерін тигізіп, негізгі материалдардың түсін тағы да басқа жақтарын өзгертеді. Материалдардың бұл түріне бояуларды, әктерді (известь) жатқызуға болады.

Материалдық қорлардың ішінде бөлек топ болып шикізаттар мен материалдар, сатып алынған жартылай фабрикаттар мен іріктеп жинақталған бұйымдар, тетіктер мен конструкциялар, отын, ыдыс және ыдыстық материалдар, қосалқы бөлшектер, басқа да материалдар, басқа жаққа өңделуге берілген материалдар, құрылыс материалдары және тағы да басқалар есептеледі. Отындар тобына техникалық мақсатта энергия өндіруге, үй - жайларды жылытуға пайдаланатын материалдардың барлық түрі жатады.

1. 3. МАТЕРИАЛДАРДЫ ЕСЕПТЕУДІ ҰЙЫМДАСТЫРУ.

Ұйымның типтік бухгалтерлік есепшоттар кестесінің екінші бөлімінде «материалдар есебі» мына шоттарда жүргізіледі:

шикізат пен материалдар; сатылып алынған жартылай фабрикаттар; отындар; ыдыс және ыдыстық материалдар; қосалқы бөлшектер; басқадай материалдар; өңдеуге берілген материалдар; құрылыс материалдары.

1310 «Шикізаттар мен материалдар» шотында - субъектіге тиісті, өндірілетін өнімнің құрамына кіріп, оның негізін жасайтын немесе өнімді дайындағанда оның керекті құрастырушысы болып табылатын шикізаттар мен негізгі материалдардың, өнім өндіруге қатысатын немесе шаруашылық қызметіне сондай - ақ техникалық мақсатқа пайдаланатын, өнім өндіру үрдісіне әсер ететін материалдардың ұйымдардағы есебі, өндірістік процестерге жәрдемдесу үшін тұтынылатын қосалқы материалдардың, қайта өңдеуге арналған ауыл шаруашылық өнімдерінің нақты бары мен қозғалысы есептеледі және олардың кіріске алынуы мен шығыс етілуі есептеледі

1311 «Сатып алынған жартылай фабрикаттар мен іріктеп жинақталған бұйымдар» шотында өндіріліп шығарылатын өнімді жинақтау үшін сатылып алынған өңдеу және жинақтауды керек ететін жартылай фабрикаттардың, жинақтауыш бұйымдардың, бөлшектердің кәсіпорындағы есебі жүргізіледі. Шығарылатын өнімді (құрылысты) іріктеп жинақтау үшін өндірістік операция тәртібімен алынатын дайын іріктеп жинақталатын бұйымдар (оның ішінде құрылыс құрылғылары (конструкциясы) мен детальдары да бар) нақты бары мен қозғалысы ескеріледі, олар өңдеу немесе жинақтау бойынша шығын шығаруды талап етеді және дайындалған материалдық негізін құрайды.

1312 « Отын» шоты - көлік құралдарын пайдалануға, сондай - ақ өндірістің технологиялық қажеттіліктеріне арналған мұнай өнімдерінің өнімдерінің (мұнай, дизельдік отын, керосин, бензин және басқалар) және газ тәрізді отын, өндіріс қалдықтары мен қатты отын ретінде (үгінді, жоңқа) екінші рет пайдаланылатын қайталама материалдардың нақты бары сонымен бірге қозғалысын есепке алуға арналған және энергия өндіруге және үйді жылытуға пайдаланатын (мұнай өнімдері мен фтор, газ, көмір тағы да басқа) отындардың қалдығы және кірісі мен шығысы есептеледі.

1313 «Ыдыс және ыдыстық материалдар» шотында ұйымдағы ыдыс және ыдыстық материалдардың барлық түрлерінің (ыдыс, қап, күбі, бөшке, қорап, жәшік және т. б. ) шаруашылық құралы ретінде пайдаланатындардан басқасы, сондай - ақ ыдыстарды өндіріп (шығаруға), (жәшіктерді жинауға қажетті тетіктер, бөшкені жөңдеу, қалақ, бөлшектер, темір құрсаулары және т. б. ) арналған материалдар мен тетіктер есептеледі. Вагондарды, биржаларды, кемелерді тиелген өнімді сақтауды қамтамасыз ету мақсатымен қосымша жабдықтауға арналған керек - жарақтар. Оларды жөңдеуге арналған материалдар мен бөлшектердің кіріске алынуы мен шығыс етілуі есебі жүргізіледі. Жабдықтаушы, өткізуші немесе саудамен айналысатын кәсіпорындар тауарлар салынған ыдыстарды «сатылып алынған тауарлар» шотында есептейді.

1314 «Қосалқы бөлшектер» шоты - жөңдеу жұмыстарын жүргізуге, ұйымның пайдалануындағы машиналар мен жабдықтарды, көлік құралдарының бөлшектерін ауыстыруға арналған, негізгі іс - әрекетке қажеттіліктеріне алынған немесе дайындалған бөлшектердің, сондай - ақ запастағы және айналымдағы автомобиль шиналарының нақты бары мен қозғалысын есептеуге арналған. Мұнда толық жинақты машиналардың, жабдықтардың, қозғалтқыштардың (двигательдердің), түйіндердің, агрегаттардың субъектінің жөңдеу шеберханаларында, техникалық айырбас пунктері мен жөңдеу зауыттарындағы айырбас қорларының қозғалысы назарға алынды. Тасымалдау құралдарын және тағы сол сияқтыларды жөңдеуге, мүжілген жерлерін ауыстыруға арналған қосалқы бөлшектердің кірісі мен шығысы және қалдығы есептеледі.

1315 «Басқа да материалдар» шотында өндіріс қалдықтары (ағаш кесінділері, қиындылар, жаңқа және т. б. ) түзілмейтін өндіріс ақаулары, ұйымның өзінде материал, отын немесе қосалқы бөлшек ретінде пайдалануға жарамайтын есептен шығарылған негізгі құралдарды бұзғаннан алынған материалдардың, металл сынықтарының есебі жүргізіледі. Сонымен қатар бұл шотта ауыл шаруашылық кәсіпорындары өз өндірісіне қажетті тұқымдарды, отырғызылатын

көшеттерде, мал азығын дайындаудағы тыңайтқыштарды, ауыл шаруашылықдақылдарын дайындауда зиянын тигізетін жәндіктермен күресу үшін пайдаланатын улы химикаттар мен дәрі - дәрмектерді және тағы да басқа материалдарды есептейді.

1316 Өңдеуге берілген материалдар шотында басқа жаққа өңдеуге берілген және олардан алынған бұйымның өзіндік құнына кіретін материалдардың қозғалысы ескертіледі. Басқа жақтағы субъектіге төленген материалдарды өңдеу бойынша шығындар өңдеуден алынған бұйымдар есептелетін шоттардың дебетіне тікелей жатқызылады. Қайта өңдеу үшін басқа ұйымдарға берілген, келешекте өңдеуден алынған бұйымның өзіндік құнының құрамына кіретін материалдар есептеледі.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.