Тыныс АҚ жалпы сипаттамасы мен қызметін талдау

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 56 бет
Таңдаулыға:

Кіріспе

Қазақстан Республикасының саяси, экономикалық және қоғамдық өмірінде өтіп жатқан іргелі өзгерістер кәсіпорындардың шаруашылық іскерліктің жаңа жолдарын қарастырумен қатар, экономикалық тиімділікті қамтамасыз етуде бірқатар маңызды мәселелердің шешімін табуын талап етеді. Әсіресе, Қазақстандық өнім шығаратың кәсіпорындарға аса көңіл бөлінген. Осы кәсіпорындардың тиімділігін арттыру үшін тиесілі аудит өткізіліп отырады. Кәсіпорынның ұзақ мерзімді активтерінің құрамына кіретін негізгі құралдар кәсіпорынның балансындағы басты көрсеткіш болып табылады.

Зерттеудің өзектілігі - халықаралық стандарттарға сай өнім шығарып, қолда бар негізгі құралдарды жетілдіру, жаңаларын иемдену. Олардың тиімді пайдалануы үшін тиісті аудиторлық тексерістерді уақытында жүргізіп, кемшіліктерін айқын көрсету.

Бүгінде біздің еліміз әлемдік сауда ұйымына мүше болуға ат салысып жатқанда біздің кәсіпорындарымыз өндіретін өнімдер халықаралық талаптарға сай болуы керек.

Дипломдық жұмыстың ғылыми жаңалығы - ұсынылып отырған зерттеу тақырыбымыздың негізгі ғылыми жаңалығы “Тыныс” АҚ-ң өнімін халықаралық деңгейге шығару жолдары және негізгі құралдарының аудитін жүргізудің жаңа шарттары.

Дипломдық жұмыстың мақсаты - “Тыныс” АҚ-ң балансындағы негізгі құралдарын зерттеу. Көзделген мақсатқа қол жеткізу үшін келесі міндеттер айқындалынды:

Кәсіпорындардағы негізгі құралдарының аудитінің теориялық және әдістемелік мәселелерін зерттей отырып, оның шетелдік тәжірибеде қолдану деңгейін анықтау;
Кәсіпорынның авиация тауарларын және халықтық тұтыну тауарларын зерттеу;
Кәсіпорында өнімді өткізу саясаты үрдісін қарастыру;
Кәсіпорынның негізгі құралдарын тиімді қолдану жолдары;
Тауар ассортиментін кеңейту жолдарын іздеу;
Өнімнің өмірлік кезеңі бойынша, тауардың нарықта неғұрлым ұзағырақ тұруын қарастыру;
“ Тыныс ” АҚ-ң негізгі құралдарының аудитін зерттеу және оны жетілдіру жолдарын көрсету.
“ Тыныс ” АҚ-ң өнімін ЭКСПО 2017 жобасында ұсыну жолдары.

Дипломдық жұмыстың зерттеу пәні ретінде “ Тыныс ” АҚ-ң негізгі құралдарының аудиті талданады. Дипломдық жұмысты зерттеудің теориялық, әдістемелік негізінде қазақстандық және шетелдік ғалым-экономистердің бухгалтерлік есептегі бойынша еңбектері алынды. Сонымен қатар, негізгі құралдарды талдау үшін және аудитін зерттеу үшін “ Тыныс ” АҚ-ң жөнінде мәліметтер алынды, соңын ішінде АҚ-ң жарғысы, 2010-2012 жылдар аралығындағы бухгалтерлік балансы, қаржылық көрсеткіштері талдаңды.

Диплом жұмыстың негізгі әдіс-тәсілдері - қажетті мәліметтерді жинақтап, оларды саралау, ұғымдарды жинақтау, баяндау, пікірлерді қорыту, ғылыми тұрғыда талдау. Сондай-ақ, қаржылық талдау басшылыққа алынды

“Тыныс” АҚ-ң бойынша жазылған дипломдық жұмыс: кіріспе, 3 бөлімнен және қорытынды бөлімдерден тұрады.

Бірінші бөлімде - негізгі құралдар туралы жалпы түсініктер жазылды, негізгі құралдардың шетелдік тәжірибеде қолдану жолдары, әдістері, олардың кәсіпорындағы орны, қолданылу жолдары және кәсіпорынның негізгі құралдарының аудитінің жалпы аспектілері қарастырылды. аудиттің теориялық негіздері қарастырылды.

Екінші бөлімде - “ Тыныс ” АҚ-ң құрылу тарихы, жарғысы, жалпы сипатттамасы, акционерлік қоғамның даму бағыттары, өнімді өндіру және өткізу қызметі, техника-экономикалық әлеуеті және қаржылық-экономикалық жағдайы талданды. Сонымен қатар 2010-2012 жылдар аралығындағы бухгалтерлік балансы талдаңды. Баланс активі құрылымының динамикасы, баланс құрылымының пассиві динамикасы талдаңды. Ұзақ мерзімді активтер құрамына енетін негізгі құралдары жеке есепке алынды. Яғни қарастырылған кезеңде негізгі құралдардың өзгерісі назарға алынды. Ұзақ мерзімді активтерді тиімді пайдалану коэффициенті есепке алынды.

Үшінші бөлімде - “ Тыныс ” АҚ-ң негізгі құралдарының аудитінің жетілдіру жолдары қарастырылды. Осы ұсыныстар екінші бөлімде қарастырылған қаржылық-экономикалық көрсеткіштерге сай жасалды. ЭКСПО 2017 көрмесіне қатысу үшін қандай шаралар қолданылу керек екендігі талдаңды. Және де осы жобаға қатысу үшін проект құрастырылды. Халықаралық жобаға қатысу үшін негізгі құралдарды иемдену керек екендігі назарға алынды. Және де қолда бар негізгі құралдарды жетілдіру керек екені айқын болып тұр. Осы іс-шараларды іске асыру үшін уақтылы аудиторлық тексерістер жүргізіп, ішкі аудиторлық тексеріс жүйесін құру ұсынылды.

“ Тыныс ” акционерлік қоғамының өнімін халықаралық деңгейге шығару үшін мемлекет тарапынан қолдау табу шарт болып отыр. Сондықтан акционерлік қоғамға мемлекеттік субсидия алу ұсынылды. Осы субсидия акционерлік қоғамның техникасын жақсартуға, соңғы талаптарға, технологияларға сай құрылғыларды иемденуге мүмкіндік береді. Акционерлік қоғамның өндіретін өнімі халықаралық стандарттарға сай келуі үшін, соңғы технологиялармен өнделуі керек. Сонымен қатар өнім сапасы барлық халықаралық стандарттарға сай болып, жаңа өндеу сапасына өтуі керек. Акционерлік қоғам сегіз бағытта өнім өндіреді. Сонын ішінде экспортқа шығарылатын өнімдерді жетілдіру жолдары қарастырылды.

Ал негізгі құралдардың аудитің жетілдіру үшін ішкі аудит жүйесін құрастыру ұсынылды. Басты ұсыныстардың бірі болып, өнімді халықаралық стандарттарға сай жасау жолдары және халықаралық жобаларда ұсынылу жолдары.

Кәсіпорындағы негізгі құралдардың есебі мен аудітінің теориялық аспектілері. Негізгі құралдардың жалпы түсінігі.

Бухгалтерлік есеп өзінің бастауын сонау ХІІ ғасырдан алады. Бұл ғылым туралы алғашқы түсінік шамамен 1340 жылдары Генуе қаласында пайда болған. Бухгалтерлік есептің алғашқы негізін салушы және дамытушысы Француз манахы Лука Пачоли болып табылады. Ол бухгалтерлік есеп туралы 1493 жылы Шоттар және жазулар деген трактатын жазған. Ал «бухгалтер термині» ХV ғасырда Австрия қаласында пайда болған. Бухгалтерлік есеп - ұйымның қаржылық ақпаратын белгілі бір әдістері мен тәсілдері бойынша есептейтін, өлшейтін және оны өңдеп, тасымалдайтын ғылым. Ол кәсіпорынның жұмысын толығымен бақылап, оны басқару үшін бағыт бағдар беріп, алдағы уақытта істелетін жұмысын жоспарлап және сонымен қатар, ол ұйымның болашақта атқарылатын жұмысына экономикалық талдау жасауға өте қажетті жүйе болып табылады. [21]

Кез келген ұйымда бухгалтерлік есепті жүргізу экономикалық мәселелердің негізгі және басты қажеттілігі болып табылады. Бухгалтерлік есеп арқылы өндірілген өнімді есепке алуға, сатып өткізуге айырбастауға және одан түскен қаржыны тиімді де ұқыпты етіп бөліп жұмсауға, яғни кәсіпорындағы шаруашылық үдерістердің барлығын басынан соңына дейін есептеуге болады. Осы айтылғандарға сәйкес ұйымдағы экономикалық және технологиялық үдерістердің, сондай-ақ шаруашылық операцияларының барлығының да есепке алынуы экономикалық талапқа сай бухгалтерлік есептің негізі болып табылады.

Кәсіпорындардың өндірістік шаруашылық қызметтері барысында орындалатын жеке шаруашылық оқиғалары мен әрекеттері көп.

Елімізде жүргізіліп жатқан бухгалтерлік есеп және аудит жұмыстары толығымен халықаралық қаржылық есеп беру стандарттарына сай орындалады. Міне осыларды ескере отырып, бұрын есепші деп саналып келген бухгалтер маманы кәсіпорынның қаржылық жағдайын анықтап, бағалап, есептеп отырумен қатар кәсіпорынның тиімді қызмет етуін қамтамасыз етеді.

Өнеркәсіп орындарында шаруашылық әрекеттеріне, мысалы: материалдарды алу, оларды қоймаға жеткізу, қоймадан өндіріс орындарын босату, олардан белгілі бір өнім түрін жасау, оларды сату одан белігілі бір пайда немесе түсім алу жатады. Сонымен қатар кәсіпорында көптеген есеп айырысулар, айналым құралдары және әр түрлі активтер бар. Және кәсіпорында өзінің белгілі құралдары болуы тиіс. Кәсіпорынның құралдары өзінің құрамы және орналастырылуы бойынша жіктеледі. Жалпы барлық құралдар өндіріс құралдарына және айналым құралдарына жіктеледі. Есеп тәжірибесінде оларды негізгі құралдар және айнымалы құралдар деп тағы да екіге бөледі. Айналым құралдарына бір өндірістік кезең шегінде толық қолданылатын және сонымен қатар айналымға ұшырайтын құралдар жатады. Сонымен қоса ағымдағы активтер деген түсінік бар, оған дебиторлық борыштар және материалдық қорлар кіреді. Бұл активтер кәсіпорындар мен ұйымдардың міндеттемелерін өтеу барысында қабілеттілігі жоғары, яғни тез арада өзінің құнын басқа заттарға айырбастай алатын мүліктер болып табылады. Кәсіпорындар мен ұйымдар жұмыс жүргізуі барысында ағымдағы активтерден басқа ұзақ уақыт бойы пайдаланылатын өндірістік және әкімшілік қызметті орындауға арналған активтерді қажет етеді. Ал мұндай ұзақ мерзімді активтердің қатарына негізгі құралдар мен материалдық емес активтердің, ұзақ мерзімдік дебиторлық борыштарды және ұзақ мерзімді инвестицияларды жатқызуға болады.

Бухгалтерлік есепте негізгі құралдар деп - өндіріс үдерісінде ұзақ уақыт бойы, яғни бір жылдан астам уақыт пайдаланылатын, өзінің бастапқы түрін, көлемін сақтай отырып, құнын шығарылған өнімге, орындалған жұмысқа, көрсетілген қызметке есептелген амортизациялық аударым мөлшері шегінде біртіндеп ауыстырып отыратын еңбек құралдарын, яғни материалдық активтерді айтады.

Ал материалдық емес активтер деп - белгілі бір нақтылы табиғи пішіні жоқ, ақша немесе зат түріндегі активтер қатарына жатпайтын, бірақ қандай да бір бағаға, құнға бағаланатын болғандықтан кәсіпорынға өнім өндіруде, тауарларды сатуда, қызмет көрсетуде, негізгі құралдарды жалға беруде, яғни ұзақ уақыт бойы қосымша табыс әкеліп тұратын активтер.

Сонымен қатар ұзақ мерзімді активтерге жоғарыда айтып кеткендей ұзақ мерзімді қаржы инвестициялары, дебиторлық борыштары да жатады.

Негізгі құралдар дегеніміз - ұзақ уақыт бойы (бір жылдан астам) материалды өндіріс саласында да, өндірістік емес салада да еңбек құрал ретінде іс әрекет ететін материалдық активтер.

Өндіріс процесіне қатысу сипатына байланысты негізгі құралдар өндірістік және өндірістік емес болып екіге бөлінеді.

Негізгі өндіріс құралдарына өндіріс процесіне тікелей қатысатын объектілер жатады, олардың көмегімен өнімді әзірлеген кезде еңбек құралдарына (машина, құрал-жабдық, құрал-сайман т. б. ) әсер ету жүзеге асады немесе өндірісті жүргізу үшін қажет материалдық жағдайын жасайды (ғимараттар, құрал-жабдық, өткізгіш қондырғылары) . Негізгі өндірістік құралдардың пайдалануылуын сипаттайтын шолушы экономикалық көрсеткіші - қор қайтарымы болып табылады, ол негізгі құралдардың бір өлшеміне шаққандағы өндірілетін заттай немесе ақшалай түріндегі өнімді көрсетеді.

Өндірістік емес негізгі құрал жабдықтар тұтынуға арналған құрал жабдықтар. Олар ұжымның мәдени тұрмыстық (ғимараттар, тұрғын үй коммуналдық шаруашылық, денсаулық сақтау, мүлкі т. б. ) қажеттіліктерін ұзақ мерзім бойы өтеуге арналған.

Иелігіне қарай негізгі құралдар меншікті және жалға алынған болып бөлінеді. Меншікті дегеніміз - субъектіге тиесілі және оның балансында көрініс табатын негізгі құралдар. Белгіленген мерзімге шарт бойынша басқа субъектіден алынған негізгі құралдар, жалға алынған құралдар болып саналады. Оларды жалға берушінің балансында есептейді, жалға алушы 001-ші «Жалға алынған негізгі құралдар» баланстан тыс шотында есептейді. Жалға алу мерзімі аяқталғаннан соң немесе ол аяқталмай тұрып, жалға алушы келісілген бағамен сатып алуына болады. Оларды 121-ші «Жер», 122-ші «Үйлер мен ғимараттар», 123 «Меншік және құрал-жабдықтар, өткізгіш қондырғылар», 124-ші «Көлік құралдары», 125-ші «Басқа да негізгі құралдар» шоттарының тиесілі аралық шоттарында есептейді.

Пайдалану сипатына қарай негізгі құралдар жұмыс істеп тұрған, істемей тұрған (тоқталып қойған) және қор ретінде тұрған бөліп бөлінеді. Қолданыстағы жұмыс істеп тұрған негізгі құралдар - әрекет етіп тұрған негізгі құралдар болып саналады. Жұмыс істемей тұрғандар - бұл жұмысы тоқтатылған немесе басқа жағдайларға байланысты уақытша пайдаланбайтын негізгі құрал жабдықтар. Қорда тұрғандар - ол жұмыс істеп тұрған құрал-жабдықтарды жоспарлы түрде олардың запас бөлшектерін ауыстыру үшін тоқтатылған объектілер есептеледі.

Заттық құрамына қарай негізгі құралдар мүліктік және мүліктік емес болып екіге бөлінеді. Мүліктікке - заттай көрінісі бар, яғни санауға және өлшеуге болатындар (үйлер, ғимараттар, машиналар, жабдықтар) жатады. Мүліктік еместерге пайдаланылатын жер, орман алқабы, су ресурстары (ғимараттардан басқа күрделі қаржы салымы, яғни заттық нысаны жоқ шығындар (жер учаскілерін, егістік үшін пайдаланылатын жерді өңдеу) жатады.

Негізгі құралдардың есебін мақсаттық белгілеуіне және орындалатын қызметіне байланысты, сонымен қатар Қазақстан Республикасы Ұлттық Бухгалтерлік есеп бойынша 1996ж. 18 қарашадағы №6 Қаулысымен бекітілген қаржы шаруашылық қызметтің бухгалтерлік есебі шоттарының бас жоспарына сәйкес негізгі құралдар мынандай топтар бойынша мақсатты белгілеу мен орындалатын іс-қызмет аясына байланысты жіктеледі:

1. Жер - субъект меншігіне сатып алған жердің көлемі мен құны. Жерге меншік құқығы бар болса, онда олар құқық актісімен расталуы керек. Ондай актісі берілген болса, онда ондай жер учаскелері мүліктік объект болып саналады.

2. Үйлер - халыққа еңбек етуге, тұруға, әлеуметтік-мәдени қызмет көрсетуге жағдай жасауға және материалдық құндылықтарды сақтауға арналған әлеуметтік құрылыс объектілері.

3. Ғимараттар - еңбек заттарын өзгертуге қатысы жоқ белгілі бір қызметтерді орындау жолымен өндіріс процесін жүзеге асыруға арналған инженерлік құрылыс объектілері.

4. Өткізгіш тетіктері(қондырғылар) - электр, жылу немесе механикалық энергияны өткізу қондырғылары.

5. Машиналар мен жабдықтар - әрбір машина егер ол басқа мүліктік объектінің бөлігі болмаса, құрамындағы тетік, құрал аспаптармен, қоршаулармен, тірек тұғырымен мүліктік объект болып табылады. Негізгі құралдардың бұл тобы бес топтан тұрады:

а) күш қуатты машиналар мен жабдықтар, жылу және электр қуатын өндіретін машина генераторлары, әр түрлі энергияны механикалық, яғни қозғалыс энергиясына айналдыратын машина двигательдер (бу турбиналары, электр двигательдері)

ә) жұмыс машиналары мен жабдықтары еңбек өнімін жасау процесінде керек-жараққа механикалық, термиялық және химиялық әсер ету үшін арналған машиналар, аппараттар мен жабдықтар(насостар, электромоторлар, экскаваторлар)

б) өлшеуіш және реттегіш құрал аспаптар (приборлар, құрылғылар және керек- жарақтар, лабораториялық жабдықтар) өндірістік процестерді өлшеу, реттеу үшін құрал аспаптар, құрылғылар мен керек жарақтар (дозаторлар, амперметр)

в) есептегіш техника процестерді түзету мен автоматтандыруға арналған машиналар, құрылғы, керек жарақтар (компьютерлер мен басқа есептеу техникалары) .

г) басқа да машиналар мен жабдықтар, аппараттар және басқа да жабдық құралдары (телефон станцияларының, радио тораптарының жабдықтары, өрт сөндіргіш машиналар) .

6. Көлік құралдары - адамдарды, жүктерді тасуға арналған тасымал құралдары.

7. Құрал - сайман - қол еңбегінің механикаландырылған немесе механикаландырылмаған құралдары немесе металдары, ағашты және өндеу үшін машиналарға бекітілген заттар. Басқа мүліктік объектінің құрамына кірмейтін заттар ғана мүліктік объект болып табылады.

8. Өндірістік мүлік және соған жататын заттар - өндірістік операцияларды орындау және жеңілдету үшін қызмет ететін өндірістік заттар; еңбекті қорғауға көмектесетін жабдықтар; сұйық, сусымалы және басқа материалдарды сақтауға арналған сыйымды заттар; өндірістік арналымы бар басқа да заттар. Басқа мүліктік объектінің бөлшегі табылмайтын және дербес мәні бар заттарда мүліктік объекті бола алады;

9. Шаруашылық мүлік - кеңсе және шаруашылық мекемелерінің заттары (орындықтар, шкафтар, кілемдер) . Дербес мәні бар әрбір объект - мүліктік объект бола алады;

10. Жұмысқа пайдаланылатын және өнім беретін мал - ат, өгіз, түйе және басқа жұмысқа пайдаланылатын малдар; өнім беретін мал - мүйізді ірі қара мал; асыл тұқымды айғырлар мен биелер, буралар мен інгендер; бұғылар, маралдар.

11. Көп жылдық өсімдіктер - қолдан егілген, көп жылдық өсімдіктер. Жас өсімдіктер даму деңгейі толық жетілген өсімдіктерден бөлек есепке алынады;

12. Жерді жақсартуға байланысты күрделі шығындар (ғимаратсыз) - ауыл шаруашылық мақсатта пайдалану үшін ауыл шаруашылығында пайдалану үшін жер қыртысын жақсартудың шараларына жұмсалған мүліктік емес сипаттағы шығындар;

13. Басқа да негізгі құралдар - кітапхана қорлары, спорт мүлкі және басқа да салымдар.

Материалдық активтерді негізгі құралдар деп танитын тұста, бағалауға бірыңғай қарау қажетті шарт болып табылады. 6 «Негізгі құралдар есебі» БЕС мен 16 «Негізгі құралдар» ҚЕБХС-на сәйкес негізгі құралдар мыналар бойынша бағаланады:

Бастапқы құн - негізгі құралды сатып алуға немесе салуға кеткен нақты өндіріс шығындарынан, соған қоса өтелмеген салық пен алымдардан (ҚҚС, баж салығы), сонымен қатар орнату, жеткізіп беру, монтаждау, пайдалануға қосу шығындары, несие үшін пайыздар және тағы басқалары.

Ағымдағы құны - бұл негізгі құралдардың белгілі бір мерзімдегі нақты бағасы бойынша бағаланған құны.

Өткізу құны - мәмілеге дайын және жақсы хабардар тәуелсіз тараптар арасында жасалған операциялар кезінде активті ауыстыруға болатын сома.

Жою құны - тиімді қызмет ету мерзімі біткен негізгі құралдарды жою кезінде пайдалану мүмкіндігі бар бағасы бойынша бағаланған бөлшектердің, металл сынықтарының және басқа да материалдық құндылықтардың құны.

Амортизацияланған құн - жойылу құнын алып тастағандағы өзіндік құнның орнына есеп беруде көрсетілген басқа сома мен активтің өзіндік құны.

Баланстық құн - бұл бухгалтерлік есепте және қаржылық есеп беруде көрсетілетін жинақталған тозу сомасын алып тастағандағы негізгі құралдардың бастапқы немесе ағымдық құны.

Негізгі құралдардың бухгалтерлік есебі: негізгі құралдардың келіп түсуін, кәсіпорын ішінде орын ауыстыруын және шығуын, дұрыс құжаттық рәсімделуін және бухгалтерлік есепте уақытылы көрсетілуін, олардың материалды жауапты адамдарға бекітілуін және сақталуын, ұтымды пайдаланылуын, негізгі құралдарды сату және олардың басқаша шығу нәтижелерін есепте нақты көрсетілуін қамтамасыз етуі керек.

Негізгі құралдар негізінен өндірістік ғимараттарды және тұрғын үйлерді, құрылғыларды салудан; машиналар, жабдықтар, көлік құралдарын сатып алудан; өз күшімен құрал-саймандар дайындаудан; малдардың төлдерін негізгі табынға ауыстырудан; жас өсімдіктер көп жылдық өсімдіктерге өткеннен; басқа субъектілер мен жеке тұлғалардан ақысыз алынған негізгі құралдардың келіп түсуінен; объектілерді ұзақ мерзімге жалға алудан (келісімді құнын толық төлегеннен кейін) ; жарғылық қорға қосқан үлес нәтижесінде келіп түскендерден қалыптасады. Негізгі құралдардың түсуі бірнеше құжаттармен рәсімделеді.

Негізгі құралдарды «Қабылдау - тапсыру (орнын ауыстыру) актісі» негізгі құралдар құрамына жекелеген объектілерді енгізу үшін; қолданып жүрген заңға сәйкес олардың енгізілуі ерекше тәртіппен рәсімделуге тиіс жағдайлардан басқасы, оларды пайдалануға берілуін рәсімдеу үшін; негізгі құрал-жабдықтардың бір цехтан (бөлімнен, учаскіден) екіншісіне орын ауыстыруын рәсімдеу үшін, сондай-ақ басқа да субъектілерге берілген кезінде (жарғылық капиталға қосқан үлестерді, сатуды, сыйларды) оларды негізгі құралдардың құрамынан шығару үшін қолданылады.

Негізгі құралдарды рәсімдеу кезінде субъект жетекшісінің өкімімен тағайындалған қабылдау комиссиясы әрбір жекелеген объектіге бір данадан акт жасайды. Негізгі құралдардың бірнеше объектісін қабылдау тапсыру актісін жасауға тек шаруашылық мүлкінің, құрал саймандардың, жабдықтардың және тағы да басқа объектілердің есебін жүргізген кезде, егер бұл объектілер бір типті болса, құндары бірдей болып, бір календарлық ай ішінде қабылданған болса ғана жол беріледі. Рәсімделгеннен кейін осы объектіге қатысты техникалық құжаттама қоса тіркеліп акт бухгалтерияға беріледі, бас бухгалтер қол қойып, субъект жетекшісі немесе соған өкілетті адамдар бекітеді.

«Алыс беріс (орын ауыстыру) актісінде», міндетті реквизиттермен қоса, комиссия қызмет ету мерзімін және болжамдық жою құнын көрсетеді. Қызмет ету мерзімін шаруашылық жүргізуші субъекті дербез анықтау алады, яғни ол негізгі құралдың техникалық жағдайынан, нормасынан және тағы да басқа көрсеткіштерінен шығады. Ал болжамдық жою құны негізінен шаруашылық жүргізуші субъектінің есептік саясатында көрініс табуы керек, болмаса оны қабылдау комиссиясы көп жағдайда көзбен (визуальды) анықтауды, не болмаса бастапқы құнының 0, 01-ден 2, 0% - ға дейінгі сомасы алынады.

Негізгі құралдардың кәсіпорын ішіндегі орын ауыстыруын рәсімдеу үшін актіні екі дана етіп, тапсырушы цех (бөлім) қызметкері толтырады. Алушының және тапсырушының қолдары қойылған бірінші данасы бухгалтерияға тапсырылады, ал екіншісі тапсырушы цехта қалады.

Негізгі құралдарды ақысыз беру (сыйлау) кезінде акт (тапсырушы және қабылдаушы субъектілер үшін) екі дана етіп жасалынады.

Негізгі құралдарды басқа субъектіге сату кезінде актінің үш данасы жазылады: алғашқы екеуі өткізуші субъектіде қалады (онда бірінші дана негізгі құралдардың нақты бары, қозғалысы туралы есеп беруге, екіншісі есеп айырысу төлем құжаттарына тіркеледі), үшінші дана негізгі құралдарды қабылдаушы адамға беріледі. Негізгі құралдардың алыс беріс (орын ауыстыру) актісі келесі бетте келтіріледі.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.