Тыныс жолдары арқылы тарайтын ауру қоздырғыштарының биологиясын (грипп, қызылша)

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 68 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ 3

негізгі бөлім

Әдебиетке шолу 5

1. 1 Вирусология 5

1. 2 Иммунопрофилактиканың тарихы 14

2. Зерттеу материалдары мен әдістері 21

3. Зерттеу нәтижелері және оны талқылау 22

4. Тыныс жолдарының анатомиясы 23

4. 1 Тыныс жолдары арқылы тарайтын аурулар 36

4. 2 Грипп ауруы, жалпы сипаттамасы 43

4. 2. 1 Тұмаудың таралу көрсеткіштері . . . 52

4. 3 Қызылша ауруы, оның зерттелу тәсілдері . . . 56

ТҰЖЫРЫМДАР 63

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР 64

КІРІСПЕ

Зерттеу тақырыбының өзектілігі. Халықтың денсаулығы қоғамымыздың заманауи талаптарының басты мәселесі болып табылады. Бүгінгі таңда орын алып отырған экономикалық дағдарыс, әлеуметтік мәселелердің ушығуы халық денсаулығына кері әсерін тигізді. Сондықтан, Қазақстан халқының денсаулық жағдайын көңіл қынжытарлық жағдайда деп бағалауға болады және соған орай медициналық қызметкерлердің барлық күш-жігерін, халықтың денсаулығын сақтауға жұмылдыру қажет. Оның ішінде, кейінгі қауым, жас ұрпақ - балаларымыздың денсаулығын сақтап, нығайту - қоғам мен мемлекеттің негізгі, кейінге қалдыруға болмайтын міндеттерінің бірі болып табылғанын Шарманов Т. Ш., 1996жыл атап өткен.

Президентіміз Н. Ә. Назарбаевтың Қазақстанның 2030 жылға дейінгі ұзақ мерзімдік даму стратегиясына арналған үндеуінде «Еліміз халықтарының денсаулығына әсер етуші маңызды фактор - бір жағынан мемлекеттің, аурулардың алдын алу үшін қарсы басқан әрбір қадамы болса, екінші жағынан салауатты өмір салтын қалыптастыруға күш жұмсау» деп атап көрсеткен

1998 жылы Назарбаев Н. А.

Тыныс жолдары арқылы тарайтын аурулар әлемде кең таралған. Солардың ішінде қарастырылатын ауру түрлері - грипп пен қызылша. Грипп қоздырғыштарының көбі аэрозольды (аспирационды) механизммен беріледі, ол ауа-тамшы және ауа-шаң жолдарымен іске асады. Аталмыш ауру түрлерін емдеу үшін еліміз жыл сайын айтарлықтай шығынға ұшырайды.

Сонымен қатар, гриппен күресу ұлттық және халықаралық деңгейде жүргізіледі. Грипптің алдын алуда кең таралған тәсілдің бірі - қауіпсіздендірілген және тірі грипп вакциналарымен егу. Кең қолданысқа ие вакциналар боп - арбидол, виразол, виролекс сияқты вакциналар саналады. Респираторлы вирусты аурулар нақтылы бір жылдық суық (күз-қыс-көктем) уақыттарында тіркеледі.

Ал, қызылша болса, аспирагенді механизммен берілетін, қызба, улану, денені алапес - сулы ісік бөртпе, кілегей бөртпесі қаптайды. Жоғарғы тыныс жолдарының қабынуы белгілерімен сипатталады. Алдын алу шарасы, тірі қызылша вакцинасымен жоспарлы түрде бұрын ауырмаған балаларды егу. Балаларға қызылшаға қарсы екпені екі рет - бір жасқа толғанда және алты жасқа толғанда егеді.

Жұмыстың нысаны. Тыныс жолдары арқылы тарайтын ауру

қоздырғыштарының биологиясын (грипп, қызылша) .

Зерттеу жұмысының мақсаты мен міндеттері. Жұмыстың негізгі мақсаты:

Тыныс жолдары арқылы берілетін грипп пен қызылша ауруларына жалпы сипаттама беріп оның алдын-алу шараларын қарастыру; Ауру қоздырғыштары - вирустарға сипаттама беру; Тыныс жолдары арқылы берілетін ауруларға сипаттама беру; Осы аурулардың таралуын анықтап, облыс, республика, әлем деңгейінде біршама салыстыру жасау;

Осы мақсатты орындау үшін төмендегі міндеттерді шешуге ұмтылыс жасалды:

тыныс жолдары ауруларының зерттелуіне шолу жасау; грипп пен қызылшаның этиологиясын талдау; грипп ауруының қоздырғыштарын анықтау жолдарын зерттеу; қызылша ауруының таралуына сипаттама беру; грипп пен қызылшаның алын-алу шараларына талдау жасау;

Зерттеудің ғылыми жаңалығы:

Қазіргі заманда кең етек жайған, шешімі қиын мәселелердің бірі - грипп пен қызылша ауруларының түрлері қарастырылып, берілу, таралу жолдары анықталып, тыныс жолдары арқылы берілетін аталмыш аурулардың алдын-алу шараларына шолу жасалды;

Зерттеудің теориялық және практикалық маңызы. Зерттеу жұмысының нәтижелерін жұқпалы аурулардың алдын-алу, этиологиясын, берілу жолдарын талдап-сараптауға қосқан үлес деп санауға болады.

Зерттеу жұмысының құрылымы. Жұмыс кіріспеден, іштей тармақталған екі бөлімнен, қорытындыдан, пайдаланылған әдебиеттер тізімі мен қосымшадан тұрады.

негізгі бөлім

Әдебиетке шолу

1. 1. Вирусология.

Вирусология (лат. vіrus - у және грек. logos - ілім), вирология,

инфрамикробиология - вирустар туралы ғылым. Жалпы, вирусология вирустардың табиғатын, олардың құрылысын, көбеюін, биохимиясын, генетикасын зерттейді. Медициналық, ветеринарлық, ауыл шаруашылығы вирусологиясы патогенді вирустарды, олардың инфекциялық қасиеттерін зерттейді, олар тудыратын аурулардан сақтану шараларын, диагностикасын және емдеу жұмыстарын қарастырады. Вирусология вирустардың тұқым қуалаушылық қасиеттерін зерттейтін ғылым - молекулалық генетикамен тығыз байланысты. Вирусологиялық зерттеулер Қазақстанда Қазақ эпидемиологиялық, микробиологиялық және гигиена ғылыми-зерттеу институтында (қазіргі Гигиена және эпидемиологиялық ғылыми-зерттеу орталығы) вирус-риккетсия лабораториясы (1954ж. ) және Қазақстан Ғылыми Академиясының Микробиология және вирусология институтында жалпы вирусология лабораториясы (1956ж. ) ашылғаннан кейін басталды. Кейін вирусология саласындағы зерттеулер көлемі жағынан едәуір ұлғайтылды: аталған 2 институттың құрамында 7 арнайы лаборатория жұмыс жасайды.

Тұмау штаммдары бөліп алынып, жеке-жеке зерттелді, олардың антигендік құрылымы картаға түсірілді, тұмауға эпидемиологиялық және экологиялық тұрғыдан сипаттама беріліп, вакцина егу арқылы сақтану әдістері табылды (Х. Жұматов, Г. Г. Михайлов, А. Ысмағұлов, Е. Шұратов, М. Саятов) .

Тұмау вирусының молекулярлық биологиясы, генетикасы жайлы жаңа мағлұматтар алынды (Е. Исаева, Н. Ахматуллина, З. Шуақова, В. Э. Березин, Қ. Мұстафин, К. Жұматов) . Полиомиелит эпидемиологиясы, осы аурудан вакцина егу арқылы сақтану мәселелері егжей-тегжейлі зерттелді (Жұматов, С. Ақбердин, К. А. Костина, т. б. ) .

Академик Хамза Жұматовтың басшылығымен республикада алғаш ашылған лабораторияның тұңғыш аспиранты ретінде ол 1955-58 жылдары етек алған індет - балалар полиомиелитін зерттеді. Оның үстіне Н. Ахматуллина Қазақстаннан жалғыз вирусолог болып полиомиелитке қарсы бірінші вакцинаны қабылдауға арналған үлкен одақтық жұмысқа қатысты. Сөйтіп, бұл індеттің қандай вирустан туындағанын анықтау, оның бетін қайтару, аурудан қалатын ауыр зардаптың алдын алу, одан қала берді, полиомиелиттен ауыл балаларын емдеу жолындағы еңбегі өлшеусіз [1] .

70-80-ші жылдары ғылыми жұртшылықтың арасында ол химиялық мутагенезді жан-жақты зерттеуші ретінде белгілі болды. Бұл жұмыстар 60-шы жылдары вирустар мутагенезімен айналысудан басталып, сол бағытқа сәйкестеніп, 1974 жылы Қазақстанда вирус генетикасын зерттейтін алғашқы арнайы лаборатория ашылады. Ол вирус-клетка қосағының бір сыңарына химиялық мутагендермен әсер еткенде пайда болатын өзгерістердің түрлері мен заңдылықтарын терең зерттей отырып, жұмыс кестесіне микроорганизмдер мен адам торшаларын да қосты. Осылайша, бұл лаборатория жалпы генетикалық лабораторияға айнала бастады. Сондай-ақ Нәзира Бәдретдинқызы жаңадан ашылған Жалпы генетика және цитология институтының іргетасын қалаушылардың бірі. Олар ендігі жерде мутагендер әсерін зерттеп, отырған торшалар мен организмдердің жалпы түріне және генетикалық құрылымына сәйкестелу ерекшеліктеріндегі белгісіз заңдылықтарын, мутагендердің аз мөлшерде тигізетін әсерінің түрлері мен негізін анықтады.

Жұматов Хамза - ғалым, медицина ғылым докторы. Эксперименттік медицина институтында аға ғылыми қызметкер, КСРО Медицина Ғылым Академиясының Вирусология институтының докторанты, 1947 - 50 жылы осы академияның Эксперименттік медицина институтында (Ленинград) аға ғылыми қызметкер, 1951-72 жылы ҚазКСР Денсаулық сақтау министірінің Эпидемиология, микробиология және жұқпалы аурулар институтында (қазіргі Гигиена және эпидемиология ғылыми-зерттеу орталығы) ғылыми жетекші және Қазақстан Ғылым Академиясының Микробиология және вирусология ғылыми-зерттеу институтында лаборатория меңгерушісі болды. 1961 жылдан өмірінің соңына дейін КСРО Министрлер Кеңесі жанындағы Жоғары аттестациялық комиссиясының (ЖАК) мүшесі болды. Негізгі ғылыми еңбектері вирустардың молекулалық биологиясы мәселелерін зерттеуге арналған. Жұматовтың жетекшілігімен тұмау вирустарының штаммдары бөлініп алынып, жеке зерттелді. Ол тұмау вирустарынан, полиомиелит ауруларынан вакцина егу арқылы сақтанудың әдістерін ұсынды. Жұматов тұмау вирусын, адам және жануарларда ауру тудыратын вирустардың рибонуклеин қышқылдарын, жұқпалы гепатит ауруын, өсімдіктердің вирустық кеселдерін зерттеді [2] .

Жүкті әйелдерді жұқпалы ауруға шалдықтыратын энтеровирустар мен ротавирустардың рөлі анықталды (Р. Әспетов, С. Ержанов, Н. Н. Соколова, Ж. Күмісбаева) . Ротавирусты анықтайтын диагностикум жасалды (У. Әбенова, т. б. ) Құтыруға қарсы егілетін сарысу (сыворотка) алу тәсілі табылды (Б. Сансызбаев) . А және Б гепатиттерінің эпидемиологиясы зерттеліп, оларды анықтау, өзара ажырату әдістері жетілдірілді (Жұматов, Ж. Темірбеков, т. б. ) . С, Д, Е және G гепатиттерінің таралу жолдары зерттеліп (Шұратов), олардың клиник. ерекшеліктері анықталды (Р. Ідірісова, К. Құрманова) . СПИД (жүре пайда болатын иммундық тапшылық синдромы) ауруының таралу жолдары, диагноз қою тәсілдері және оның алдын алу шаралары зерттелді (Шұратов, М. Сапарбеков, т. б. ) . Кене арқылы жұғатын энцефалит, қырым қанталау қызбасының, т. б. арбовирустық аурулардың табиғи ошақтары табылып, эпидемиологиялық ерекшеліктері сипатталды; арбовирустардың ғылымға беймәлім жаңа 3 түрі ашылып, олар тудыратын ауруларды анықтау әдістері табылды (Жұматов, Ж. Темірбеков, С. Кәрімов, Т. В. Кирющенко, т. б. ) . Қызылша эпидемиологиясы, қызылшаға қарсы жаппай егу, оның тиімділігін арттыру жөнінде бағалы ұсыныстар жасалды (Н. Жайықбаев) . Кейбір вирустық ауруларға тән клетка тізбектерін (линияларын) және органдардың тіндік эксплантаттарын алу әдістері табылды (М. Байжомартов, Н. Соколова, Ж. Қарағұлова) . Жеке вирустардың иммунол кейпі, биохимия, физика-химикалық қасиеттері анықталып, адам (Шұратов), жануарлар мен құстар (Шұратов, М. Бисенова, Р. Бейсенбаева) денесінде вирустық ауруларға қарсы тұратын ингибиторлар мен антиденелер (қармауыш денелер) түзілуіндегі заңдылықтар зерттеліп, түзілу барысында олардың комплементтік байланыста болатыны дәлелденді (Бисенова, т. б. ) . Иммундық интерферонның қалай түзілетіні анықталып, оның индукторы ұсынылды (Әспетов, Шұратов), вирустық ауруларды иммундық жолмен анықтау, олардан сақтану, оларды емдеу әдістері жетілдірілді (Шұратов, Жұматов, Н. Л. Чертенко) . Республикада вирусологиялық зерттеулерді ҚР Денсаулық сақтау министрлігі жанындағы проблемалық комиссия мен Қазақстан эпидемиологтар, микробиологтар мен паразитологтар ассоциациясы үйлестіріп отырады [3; 4] .

Вирус (лат. virus - у) - ағзаның тірі жасушаларында ғана тіршілік ететін субжасушалы инфекциялық агент. Табиғаты бойынша вирустар даму барысында жасушалық емес кезеңді қамтитын автономды генетикалық бірлік болып табылады. Вирустар нуклеин қышқылдарының молекуласынан тұратын (ДНҚ мен РНҚ, кейбір мысалға мимивирустар екі типті молекулаға ие) микроскопиялық бөлшектерге ие. Геном оратылған ақуыздық қабықты капсид деп атайды. Капсидтің болуы вирустарды вирусқа ұқсас нуклеиндық қышқылдар - вироидтардан ажыратуға септігін тигізеді.

Жеке жағдайларда болмаса, көбінесе вирустар нуклеин қышқылы геномының бір типіне ие. Әдетте, ДНҚ-сы бар және РНҚ-сы бар вирустар деп бөледі. Балтимор бойынша классификация жасау осыған негізделген. Ертеректе вирустарға приондарды да жатқызған, бірақ кейін белгілі болғандай приондар - нуклеин қышқылы жоқ ерекше инфекциялық ақуыздар.

Вирустар паразиттар болып табылады, себебі олар жасушадан тыс көбейе алмайды. Жасушадан тыс вирустар тіршілік белгісін танытпай, органикалық полимердің бөлігі ретінде байқалады. Тірі ағзалардан - жасуша ішіндегі паразиттардан айырмашылығы - негізгі және энергетикалық алмасудың болмауы, оған қоса тірі ағзалардың күрделі бөлшегі - ақуызды синтездеу қасиетінің болмауында.

Бүгінгі таңда өсімдік, жан-жануарлар, саңырауқұлақ пен бактериялардың жасушаларында тіршілік етеді. Жалпы заңдылықтарға қарамастан, вирустардың ортақ шығу тегі жоқ.

Вирустың шығу тегін (ауру қоздырғыштарының жаңа түрлері ретінде) 1892 жылы орыс ғалымы Д. И. Ивановский.

Көпжылдық табак өсімдіктерінің ауруын зерттеудің барысында ғалым Д. И. Ивановский табак мозаикасы «Шамберлан сүзгіші арқылы өтетін бактериялармен таралатынын» анықтады. Алайда, олар жасанды субстартта өспейтіні белгілі болған [4 ] .

Бес жылдан соң ірі қара малдың аусыл ауруын зерттеу барысында, осыған ұқсас сүзілетін микроағза табылған. Ал 1989 жылы Д. Ивановский тәжірбиесін жүзеге асыру кезінде дат ғалымы М. Бейеринк бұл ағзаларды «сүзілетін вирустар» деп атады. Осыдан барып, қысқаша вирус атауы осы микроағзаларға сипаттама болатын болды.

1901 жылы адамның вирустық ауруы - сары безгек. Бұл ашуды американ әскери хирургы У. Рид пен оның әріптестері жасаған.

1911 жылы Фрэнсис Раус Раус саркомасы - қатерлі ісігінің вирустық табиғатын ашты (оған 55 жыл өткен соң тек 1966 жылы физиология мен медицина саласы бойынша Нобель сыйлығы берілді) .

Осыдан бастап вирустарды зерттеу биологияның эпидемиология, иммунология, молекулярлық генетика т. б. салаларын зерттеуде үлкен рөл атқарды. Осылайша Херши-Чейз тәжірбиесі ДНҚ-ның тұқымқуалаушылық қасиеттерін берудегі маңызды дәлеліне айналды. Әр жылдары медицина мен физиология бойынша алты, химия саласы бойынша үш Нобель сыйлығы вирустарды зерттеуге байланысты беріліп отырған.

2002 жылы Нью-Йорк университетінде бірінші синтетикалық вирус (полиомелит вирусы) жасалды [5] .

Күрделі ұйымдасқан вирустар қосымша қабықшаға ие - ақуыздық және липопротеиндық. Кейде күрделі вирустардың сыртқы қабығында ақуыздан өзге көмірсутек те кездеседі. Күрделі вирустарға мысал ретінде тұмау мен герпес қоздырғыштарын жатқызуға болады. Олардың сыртқы қабықшасы - ие жасушаның ядролық және цитоплазмалық мембранасының бір фрагменті болып, сол арқылы вирус жасушалық емес ортаға шығады.

Жер шарында вирустар саны бойынша көп тараған: дүние жүзі мұхитында (1 милилитр суға 250 миллионға жуық бактериофаг (вирус), жалпы мұхиттағы саны шамамен - 4·1030[4], ал мұхит тереңінде вирус (бактериофаг) саны өзгермейді және қашанда көп деуге болады. Мұхитта вирустардың әлі зерттелмеген, сипатталамаған түрлері тіршілік етеді. Кейбір вирустар жан-жануарлардың саны мен таралуына айтарлықтай әсер етеді деуге болады.

Вирустар Жер шарының өсімдік жануарлар әлемімен генетикалық байланысқа ие. Соңғы зерттеулерге қарағанда, адам геномы 32 %-ға вирус тектес бөлшектермен жадыланатын ақпараттан тұратыны анықталды.

Вирустардың ортақ шыққан тегі жоқ жиынтық топ. Олардың шығу тегіне қатысты бірнеше болжам бар.

ДНҚ-құрамдас бактериофактар мен кейбір ДНҚ-құрамдас эукариот вирустары ұтқыр бөлшектер мен плазмидтардан тұрады, олар жасушада өз бетінше репликация жасайды [6] .

Кейбір РНҚ-құрамдас вирустардың шығу тегін вироидтармен байланыстырады. Вироидтар жоғары деңгейде құрастырылған сақина тәріздес РНҚ фрагменттері деп танылады.

ДНҚ-құрамдас вирустар күрделі (мысалға микоплазма мен риккетсийлер) сияқты өз геномының біршама бөлігін жоғалтқан жасушаішілк паразиттерден туындаған деген болжам бар.

Икосаэдрикалық вириондар құрамына мысалдар:

А. Липидтік қабығы жоқ вирус, ( мысалға, пикорнавирус) .

B. Қабықты вирус ( мысалға, герпесвирус) .

Вирус бөлшектері (вириондар) ақуыздық қабық - капсид деп танылады, олар өз алдына вирус геномынан құралады, олар бір немесе бірнеше ДНҚ және РНҚ молекулаларынан тұрады. Нуклеин қышқылы ақуыздармен қосылғанда нуклеокапсид терминімен белгіленеді.

Вирус жұқтыру үрдісін шартты түрде бірнеше кезеңге бөлуге болады:

Жасуша мембранасына қосылу - адсорбция. Әдетте вирион жасушаға қосылу үшін плазма мембранасында ақуыз (жиірек гликопротеин) қажет етеді.

Жасушаға ену. Бұл кезеңде вирусқа жасушаның ішкі ортасына өзінің генетикалық ақпаратын жеткізу қажет. Кейбір вирустар өз ақуыздарын да тасымалдайды (жағымсыз РНҚ-құрамдас вирустарға бұл тән) . Әр түрлі вирустар жасушаға ену үшін әр түрлі амал қолданады: мысалға пикорновирустар плазмалық мембранаға өз РНҚ-сын шашады, ортомиксовирустардың вириондары эндоцитоз кезінде жасушаға бірігеді, лисозбен қышқыл ортаға түседі де сонда жетіледі (вирустық бөлшектің ақуыздану жүреді) .

Вирустарды локализациясына қарай ажыратады, мысалға пикорновирустар жасуша цитоплазмасында, ал ортомиксовирустар жасуша ядросында көбейеді.

Жасушаны бағдарламалау. Вирус жұқтарған сәтте жасушада вирусқа қарсы күш көрсететін арнайы механизмдар белсенді қызмет тете бастайды. Вирус жұқтырған жасуша сигналды молекулалар интерферондарды синтездей бастайды. Интерферондар ортадағы сау жасушаларды вирусқа қарсы белсенді етіп, иммундық жүйені жақсартады. Жасушадағы вирустың көбеюімен, жасушаішілік бақылау жүйесі барысында анықталып, бұл жасуша өз-өзін өлтіруге әкеледі, бұл үрдіс апоптоз деп аталады. Вирусқа қарсы күшке қарсылық вирустың тіршілік ету қабілетін анықтайды. Көптеген вирустар (мысалға, пикорновирустар, флавивирустар) эволюция барысында интерферондардың синтезін, апоптоздық бағдарламаны тоқтата алады [7; 1] .

Вирусқа қарсы күшті тоқтатып қоймай, вирустар жасуша ішінде өз ұрпақтарының өсуіне оңтайлы жағдай жасайды. Бұған айқын дәлел ретінде ие жасуша жүйесін бағдарламалаған РНҚ энтеровирустары бола алады

(пикорнавирустардың ошағы) .

Персистенция. Кейбір вирустар латенттік жағдайға көшеді, жалпы үрдістерге белсенді араласпай тек белгілі бір жағдайда белсендіріледі.

Кейбір бактериофактар осылайша көбейеді, вирусталған жасуша жақсы жағдайда болғанда фаг жасушаны өлтірмейді, жасушалық геномға сіңіседі. Алайда, лизогендік фаг жұқтырған жасуша қолайсыз жағдайға түскен кезде, жасушадағы үрдістерді вирус өз қолына алады. Жасуша мыңдаған фаг тудыратын фабрикаға айналады. Өскен бөлшектер жасушадан шығып, оның мембранасын бұзып оны өлтіреді.

Вирустардың персистенциясымен (мысалға папововирус) кейбір онкологиялық аурулардың дамуы байланысты.

Жаңа вирус бөліктерінің жасалуы. Вирустардың көбеюі үш кезеңді қамтиды

вирустық геномға айналу - вирустың РНҚ синтездеуі,
оның көшуі яғни, вирустық ақуыздың синтезделуі,
вирустық геномның репликациялануы.

Көптеген вирустарда ие-жасушаның биоматериалын шығындауға бақылау жүйесі орнатылған.

Вириондардың жетілуі мен жасушадан шығуы. Жаңадан синтезделген геномдық ДНҚ мен РНҚ сәйкес ақуызға оранып, жасушадан шығады. Белсенді көбейетін вирустар кей уақытта жасушаны өлтірмейді (мысалға, ортомиксовирустар) кіші вирустар плазмалық мембранада орнығып, оны үзбейді. Осылайша, жасуша вирус өндіріп, тіршілік етеді.

Вирус түрлі аурулар тудырады. Вирустар инфекциялық ауру тудыратын ұсақ микроағзалар. Олар тек тірі жасушада көбейеді. Вирустар жасушаны бағдарламалап, оны жаңа вирус тектес молекула жасауға көндіріп, олар өз алдына сау жасушаларға шабуыл жасайтын жаңа вирус бөлшектерін жасайды. Вирус саны артып, олар жасушаның көп мөлшерін басып алып ауру туғызады [8] .

Ағза мүшелерінің әр түрі вирустарға әр түрлі жауап беруі, аурудың белгілері де әр түрлі болады. Вирустар жасуша ішіндегі ауру қоздырғыш болғандықтан, бүгінгі күнде оны емдеудің белгілі тәсілдері тиімсіз болып отыр.

Вирустық инфекция туған кезде, антибиотиктар көмектеспейді, сол себепті аурудың созылғыштығы көбіне-көп ағзаның ауруға өз қарсылығына байланысты.

Вирусты аурулардың алдын-алуда егу біршама тиімді. Вирустарды классификациялау олар тудырған ауруларға қатысты болады, мысалға, шешек, корь, қарамық және шілделік ауруларын тудыратын вирустар. Аталмыш вирустар қан арқылы тез тарап, ағзаның бірнеше мүшесін жаралайды, оған ең алдымен денеде пайда болатын бөртпе мысал болады.

Өзге вирустар белгілі бір мүшеге әсер етеді. Мысалға, полиомелит пен құтыру ауруларының вирустары жүйке жүйесін зақымдайды. Тұмау вирустары тыныс жолдарына әсер етсе, А және В гепатиті бауыр қызметін бұзады.

Алайда, бұлайша топтау аса берік қызмет ете алмайды, оған себеп бір вирус бірнеше мүшені қатарынан жаралайды. Мысалға, торсылдақтың теміреткісі (герпетиялық «безгектің») ерін терісіне, жыныс мүшелеріне және жүйке жүйесіне бірден әсер ете алады. Сол себептен осы уақытта вирустар өлшеміне, пішініне, ішкі құрылымына және көбеюіне қарай бөлінеді.

Кейде антибиотиктар вирустармен күрес үшін тиімсіз болғанмен, кейбір препараттар үлкен табыспен пайдаланылады. Вирустық ауруға шалдығуларды алдын алуға ең тиімді - вирустардан өзімізді және балаларды алдын-ала сақтау оны болдырмау болып табылады.

Кейбір вирустық инфекцияның ағзаға кіруіне вакцинация жолымен немесе сақтандырғыш иммундеу егуі арқылы болдырмауға болады.

Біздің иммундық жүйе ағзаға кірген бөтен молекулаларға «антигендермен» бірден жауап беретіні белгілі, олар бөтен молекуланы қоршап жояды.

Егер оның қызметі дұрыс болса, бізді көптеген инфекциялық қоздырғыштардан сақтай алады, алайда егер иммундық жүйе дұрыс қызмет етпесе немесе мүлде жұмыс істемесе, оның нәтижесінде қатерлі ісік немесе ЖИТС пайда болуы мүмкін.

Қалыпты иммундық белсенділік бактериалдық немесе вирустық инфекция ағзаға түскен кезде немесе әр түрлі егу арқылы пайда бола алады. Көптеген вакциналардың құрамында белгілі аурудың туындауына себеп болатын әлсіздендірілген немесе өлі микроағзалар болады. Олар ауруға ұшыратпайды, дегенмен иммундық белсенділікті тудырады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.