Жалға алу шартының түрлері

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 36 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

Кіріспе . . . 3

1 Жалға алу шартының түсінігі мен ерекшелігі

1. 1 Мүлік жалдау шартының ұғымы мен элементтері . . . 5

1. 2 Жалға алу шартының мазмұны. Жалға берушінің және жалға алушының міндеттері . . . 8

2 Жалға алу шартының түрлері

2. 1 Лизинг ұғымы және оның ерекшеліктері . . . 22

2. 2 Мемлекеттік тұрғын үй қорындағы тұрғын үйді жалдау шарты . . . 27

Қорытынды . . . 30 Қолданылған әдебиеттер тізімі . . . 32

Кіріспе

Нарықтық экономика жағдайында кәсіпорындардың дамуы, жекешелендірілген кезеңнен өтіп, кәсіпкерліктің көбі толықтай жекеленіп қызмет атқару түрлері қоғамда кеңінен таралып келеді. Енді жеке кәсіпкерлік бірлесіп немесе бір-бірімен алыс-беріс ретінде жұмыс жасау дамып келеді. Солардың бірі - аренда шартының көздерінен қамтамасыз ету. Кәсіпорын мен ұйымдар, сондай-ақ халыққа қызмет көрсетудің бір түрі мүлік жалдау қызметі дәстүрлі түрлеріне жатады. Қазақстан Республикасының әкімшілік-әміршіл экономикадан нарықтық экономикаға көшу процесінде мүлік жалдаудың бүл түрі заңды тұлғалар арасында да, жеке тұлғалар арасында да кең таралуда.

Бүгінгі таңда негізінен "аренда" және "мүлікті жалдау" бір-біріне синоним болып келетін ұғымдар. Заңнамаға бет бүрсақ, олардың арасында айтарлықтай айырмашылық жоқ екенін байқаймыз. Аталмыш терминдерді қолдану мүндай шарттардың арасындағы өзгешеліктермен емес, белгілі бір салалардағы атауының қалыптасқан тэжірибесімен байланысты.

Аренданың күнделікті өмірдегі жоғары ролі оның тиімділігімен түсіңдіріледі. Оны жасауға екі тараптың да ықыласы бар. Себебі көп жағдайларда жалға алушы шартта көзделген мүлікті уакытша ғана керек етеді немесе оны сатып алуға жағдайы келмейді. Жалға берушіде мүлікті біреуге уақытша пайдалануға беру арқылы пайда кіргізу мақсаты болуы мүмкін. Мұндай жағдайда жалға алушы мүлікті пайдаланғаны үшін ақы төлейді.

Мүлік жалдау (аренда) шарты бойынша жалға беруші жалға алушыға мүлікті ақы төлеп уақытша иеленуге және пайдапануға беруге міндеттенеді.

Демек, бұл жұмыс жазуға таңдалған бұл тақырып өзекті, өйткені шағын және орташа бизнестердің мүлікті жалға беру жолымен сатып ала алмаған мүліктерін пайдалана отырып өз қаржылық деңгейін қаржыландыра отырып, экономиканың нақты секторын дамытуға жанама түрде қатысады.

Кәсіпорындарға, ұйымдарға мүлік жалдау (аренда) шартының қазіргі жүйесі бүрынғыдан көп айырықшаланады. Ол жалдап алушы қаржы тапшылығына байланбай, қызметін пайдаланғысы келетін жалдау мүлкін өзі таңдай алады. Қазір біздің республиканың экономикасы әлі нарықтық қатынастарға көшу барысында. Осы кезеңге дейін, әкімшілік-әміршілік экономикада кәсіпкерлік саясат түп төркінімен болған емес, оның ішінде жеке адамдардың қажеттілігін ескермеген директивалар мен қаулылар арқылы жүзеге асырылып келді.

Дамыған нарыққа көшу жағдайында анықтаушы фактор - экономика субъектілерінің еркін эрекет етуі. Өтпелі кезеңдегі шаруашылықтың қызмет ету негізінде орталықтандырылған және нарықтық экономикаға тэн емес заңдылықтар болып келді. Бұл өтпелі кезеңдегі кәсіпкерлік саясатының қалыптастыру мэселелерін, тұтынушылардың өзара қатынастағы коммерциялық саясатын қалыптастырудың жаңа әдістерімен механизмдерінің қалыптасу мәселелерін зерттеу, сондай-ақ осы бағытта белсенді тәжірибелік қызмет жүргізу қажеттілігін тудырады.

Бұл жұмыстың мақсаты - Қазақстандық коммерциялық ұйымдардың немесе жеке тұлғалардың мүлік жалдау (аренда) шарты бойынша жалға беруші жалға алушыға мүлікті ақы төлеп уақытша иеленуге және пайдалануға беруге міндеттерінің әртүрлі формаларына талдау жасау болып табылады.

Аталмыш мақсаттарға жету үшін төмендегі міндеттер алға қойылып, шешіледі:

- Қазақстандық мүлік жалдау (аренда) шарты бойынша механизмін толығымен игеру;

- Қазақстандағы мүлік жалдау (аренда) шарты нарығының даму түрлерімен ерекшеліктерін, оның жағдайын қарастыру;

- шетелдік мүлік жалдау (аренда) шарты бойынша қарастыру;

- мүлік жалдау (аренда) шартының жолдарын анықтау.

1 Жалға алу шартының түсінігі мен ерекшелігі

Мүлік жалдау шартының ұғымы мен элементтері

Аренда шартының сатып алу, сату рента шарттарынан айыр-машылығы, ол мүлікті уақытша иеленуге беруге байланысты қатынасты реттейді. Мүлік жалдау шарты Римде кеңінен таралған еді. Оның анықтамасы қазіргі кезде жүзеге асырылып отырған анықтамадан елеулі ерекшеленген жоқ.

Аренданы заттық қүқықтарға жатқызу немесе жатқызбау сауалы ұзақ мерзім бойы даулы болып келді. Заттың қүқықтарға (олардың мэселелеріне) арналған соңғы Қазақстандық жұмыстарда аренда заттық қүқықтардың қатарына жатқызылады. Бүл көзқарас көріп түрғанымыздай аренданың заңнамалық анықтамасында да қолдау табады, яғни онда пайдалану мен қоса иеленуде бірге қарастырылады. Бүл заңнамалық шешім арендалық қатынастарға бүрынғыдан көрі жоғарылау (көбірек) түрақтылық береді, олардың мэнін көтереді. Осының нәтижесінде мүлікті меншік қүқығы негізінде иемденуге мүмкіншілік жоқ бөтен біреудің мүлкін пайдаланған кезде, мүлікті жалдау шарты тиісті қатынастарды тыйымды реттетуге мүмкіншілік береді. Кейбір жағдайларда аренда (мыс. жер арендасы) тіпте меншік қүқығына балама ретінде қарастырылатын 99 жылға дейінгі ұзақ мерзімді жер арендасы Қазақстан Республикасы Президентінің 1995 жылғы 22 желтоқсаңда қабылданған "Жер туралы" заң күші бар Жарлығының 41 бабыңда қарастырылған еді. Аренда белгілі мөлшерде жерге меншік қүқығының баламасы деген түсінік қазіргі (күшіндегі) заңнамада да сақталып түр. Қазақстан Республикасының 2001 жылы 24 қаңтардан "Жер туралы" заңының 28 бабымен 49 жылға дейінгі жердің үзақ мерзімді арендасы қарастырылған.

Аренда тек жалдаушының қажетін, мүддесін қамтамасыз етіп қоймайды. Оның нормаларында жалға берушінің мүдделерінде есепке алу

бар меншік иесі ретінде ол бэрібір жалға алушыға қарағанда артықшылық жағдайында болып келеді. [5]

Арендалық шарттан туындайтын міндеттемелік қүқықтык қатынастарды және заттық қүқықтық қатынастарды ажыратып қарау қажет. Әрине, міндеттемелік қүқық шеңберіңде бірінші кезекте аталған қатынастардың бірінші тобын қарау керек. Аренданың заттық қүқығы жеткілікті дэрежеде жан-жақты және толық заттық қүқық мэселелеріне арналған еңбектерде талданған. Сонымен қатар, аренданың заттық қүқығы ескерілмесе жалға алушының да жалға берушінің де қүқықтық жағдайының сипаттамасы толық болмайды. Жалдаушы мен жалға берушінін заттық құқық қатынастар негізінде қатысуын (олар сырттай шарттық болып көрінгенімен) жоққа шығаруга болмайды. Біздің айтып отырғанымыз арендаға берілетін мүлікті күтіи үхтау ауыртпалығына, меншік иесінің (жалға берушінің) және жалдаушының заттық қүқықтарының бэсекесіне және тағы басқа үқсас нэрселерге қатысты.

Мүлікті жалдау шартының тараптары жалға алушы және жалға беруші, жалға беруші және жалға алушы ретінде кез келген тұлға, заңды және жеке тұлға бола алады. Егер шарт мемлекет атынан не әкімшілік - аумақтық бірлестік атынан жасалса мүлікті жалға беруші болып өкілетті мемлекеттік орган, ҚР Қаржы министрлігінің Мемлекеттік мүлік және жекешелендіру бойынша комитетінің аумақтық органдары келеді.

Жалға беруші - бұл пайдалануға берілген мүліктің иесі, ал заңды тұлға - оқшауланған мүлікке меншік, шаруашылық жүргізу, оралымды басқару құқығы бар субъект. Кейбір жағдайларда немесе заңды тұлғалар келуі мүмкін, олар мүлікті жалға беруге заңмен немесе шартпен өкілденуі тиіс.

Жалдаушы (арендатор) - мүлікті уақытша иелену және пайдалануға, немесе тек пайдалануға алған жеке немесе заңды тұлға. Мысалы, станокты жалдаушыға онда белгілі сағаттарда немесе күндерде қажетті жұмыстарды жасау мүмкіншілігі берілуі мүмкін. Мүлкіне оралымды басқару құқығы бар коммерциялық емес заңды тұлғалар, олардың мүлкінің меншік иесімен мүлікті жалдау құқығында шектеулі мүмкін. [28]

Тараптар құқықтары мен міндеттерінің өзге тұлғаларға ауысуы ішінара және де әмбе бап құқықтық мирасқорлық негізінде болуы мүмкін. Жалға берілген мүлікке меншік құқықтарының өзге тұлғаға ауысуы мүлікті жалдау шартын өзгерту немесе бұзу үшін негіз болмайды.

Басқаша айтатын болсақ аренда құқығы жалға берілген мүлікке ауыртпалық тудырады.

Азамат өлуімен жалға алушының құқықтарына қатысты мұрагерлік трансмиссия егер заң актілерінде немесе шартта өзгеше қарастырылмаса жалпы тәртіп бойынша болады. Заңды тұлғалар қайта құрылған кезде де әмбебап мирасқорлықтың бұл тәртібін қолдану керек.

Аренда шарты бойынша (негізінде) берілетін заттар жеке сипаттары мен анықталатын, түлынылмайтын заттарға жатады, олар оларды пайдалану барысында өздерінің түтынушылық қасиеттерін бірте-бірте табиғи тозу салдарынан жоғалтады. Кейбір объектілер пайдалану тэртібі дүрыс болса тіпті өздерінің қасиеттерін жоғалтпауы мүмкін, оларға жер бөлшектері, көп жылдық егістер және с. с. жатады. АК. 541-бабына сәйкес, мүліктік жалдауға, кәсіпорындар мен басқа да мүліктік кешендер, жер учаскелері, үйлер, ғимараттар, жабдықтар, көлік қүралдары берілуі мүмкін. Жалдаудың объектісі өзге де заттар бола алады.

Заңнамада оларды мүліктік жалдауға беруге тыйым салынған, немесе жалдау мүмкіншілігі шектелген мүлік түрлері анықталуы мүмкін. Бірінші кезекте шектеулер азаматтық айналымнан алынып тасталған, немесе азаматтық айналымы шектеулі заттарға қатысты болып келеді.

Әрине, азаматтық айналымнан алынып тасталған заттар жалға берілуі мүмкін емес. Ал азаматтық айналымы шектеулі заттар жалға оларды пайдалану төртібі, жалпылама оларға меншік қүқығын жүзеге асырудың барлық тэртібі сақталып жалға берілуі мүмкін. Мысалы, тұлға азаматтық айналымы шектеулі бір немесе өзге мүлікті иеленуге рүқсат алмаса, ол өзінде бар сондай (азаматтық айналымы шектеулі) мүлікті иелігінен шығаруы керек. Заңның (ҚР АК 252 бабы 2 тармағы) тікелей нүсқауына сәйкес көрсетілгендей мүлікке меншік қүқығы тоқтатылуы қажет. Яғни ондай мүлікте иеліктен шығаруға бағытталған шарттар болып сатып алу-сату, сыйға тарту, айырбас шарттары келеді деп болжам жасаймыз.

Бірақ мэселені тым шектеулі шешуге болмайды. Сілтеме жасалған азаматтық кодекстің нормасы өмірде оны эртүрлі жағдайларға лайықтап қолдануды талап етеді. Мысалы, айналымы шектеулі мүліктің иегері болашақта оған рүқсат аламын деп үміттенетін болса оған оны жалға беруге тыйым салынбауы керек. Немесе мүлікті иеленуге рүқсаты жоқ айналымы шектеулі заттың меншік иесі бірден сатып алушыны таппаған соң оны болашақта сатып алу жағдайы қарастырылатын жалдау шарты негізінде бере алады. Қаралғандай қосымша шешімдер меншік иесі жағдайын жақсартады. Қандай да болсын мүлікке меншіктің заң бойынша кепілдіктерін нығайтады.

Кейбір объектілерді (негізінен табиғи объектілерді) жалға тапсырған кезде шарт ерекшеліктері пайда болады (ерекшеліктер шарт мазмүнына және т. б. қатысты болуы мүмкін) . Айтатын болсақ, Қазақстан Республикасының "Жер туралы" Заңының 48 бабына сәйкес, жер пайдаланушылары жерді жер учаскесің беру актісіне немесе аренда шартына (уақытша ақысыз жер пайдалану шартына) сәйкес пайдалануы тиіс. Осымен бірге жалға алушыға тағы да бірқатар міндеттер жүктеледі. Бүл міндеттер жалға алушының жалға берілген мүлікті тиісті пайдалану бойынша азаматтық қүқықтық міндетімен тығыз байланысты, кейбір көріністерінде оларды мүлікті тиісті пайдалану бойынша міндеттің нақтылануы ретінде бағалауға болады. Жер пайдаланушыға мы-надай міндеттер жүктеледі:

- тиісті санитарлық және экологиялық талаптарға сейкес келетін өндіріс технологиясын қолданудың, халықтың денсаулығы мен қоршаған ортаға зиян келтірілуіне жол бермеу;

- топырақтың құнарлығын нашарлатпаудың жер қорғау жөніндегі шараларды жүзеге асырудың, орман, су ресурстары мен басқа да табиғи ресурстарды пайдалану тэртібін сақтаудың, жер учаскесінде орналасқан, заңдарға сәйкес мемлекет қорғайтын тарих, сэулет ескерткіштері, археологияльщ мүра мен басқа да объектілердің қорғалуын қамтамасыз ету;

- басқа меншік иелері мен жер пайдаланушылардың қүқықтарын бүзбау;

- топырақтың қүнарлы қабатын сыдырып алу оның біржола жоғалуын болғызбау үшін қажет болған жағдайларды қоспағанда, басқа тұлғаларға сату не беру мақсатымен қүнарлы қабатты сыдырып алуға жол бермеу;

- сервитуттары заңдарда көзделген тәртіпте үсынуды қамтамасыз ету. Өз ерекшеліктері тұрғын үйді жер қойнауының учаскелерін және басқа объектілерді жалдауда орын алады. Жер қойнауының учаскілері концессиялық және басқа келісімдер негізінде пайдалануға беріледі, олар АК 541-6, 4-т. сәйкес өзінің заңды табиғаты бойынша мүлікті жалдауға түбірлес болып келеді және оның жалпы (негізгі) ережелеріне негізделеді. Мүндай кең түсінік ҚР азаматтық заңнамасында шарттардың бүрынғы кеңестік кезеңдегі азаматтық қүқыққа таныс емес тәртіптенген жүйесі қалыптасып келетінін сипаттайды. Бүл бөлек шарттардың қүрылысын өңдеуде де, бүкіл шарттық қүқық жүйесін өңдеуде де өз көрінісін тауып отыр [11] .

Жер қойнауын пайдаланумен байланысты және өзге де шарттардың жаңа түрлеріне қатысты пайда болған айқынсыздық ақырындап жойылып келеді.

Мүлікті жалдау шарты нақты анықталған мерзімге жасалуы мүмкін. (ҚР АК. 545-6, 1-т. ) Қаз. ҚСР-ң Азаматтық кодексімен, жалға берілетін мүлік түріне қарамастан мүліктік жалдаудың мерзімі 10 жылдан аспауы тиістігі қарастырылған еді. ҚР АК аренданың ақырғы мерзімін тек оның бөлек түрлері үшін, немесе бөлек мүлік арендасы үшін қарастырады. Айтылғандай жердің арендасы 49 жылдан аспауы керек. Прокат шарты бір жыддан аспайтын мерзімге ғана жасалуы мүмкін. [15]

Мүлік жалдау шарты нақты анықтамлаған мерзімге жасалуы мүмкін, бүл үшін ол күшінде болып келетін мерзім шартта көрсетілмейді. Нақты анықталмаған мерзімге жасалған мүлікті жалдау шартында эрбір тарап, шарт қозғалмайтын мүлік жөнінде болғанда екінші тарапқа үш ай бүрын ескертіп, ал шарт қозғалатын мүлік жөнінде болғанда бір ай бүрын ескертіп, кез келген уақытта шарттан бас тарта алады. Өзгеше тэртіп заң актілерімен немесе шартпен қарастырылуы мүмкін. Мысалы шартта тараптар нақты анықталмаған мерзімге жасалған мүлікті жалдау шартын бір жақты тэртіпте бүруға тиым салуы мүмкін. Егер мүлікті жалдаудың ақырғы мерзім заңнамада қарастырылса, ал шарттың өзі нақты анықталмаған мерзімге жасалса, мүлікті жалдаудың ақырғы мерзімі өтуімен ол күшін өзімен өзі жоғалтады. Яғни, мүлікті жалдау шартының мерзімі заңнама бойынша қарастырылған ең үлкен (ақырғы) мерзімнен асып кетсе де шарт бэрібір заңнамалық мерзімнен аспайтын (оған тең) мерзімге жасалған болып саналады.

1. 2 Жалға алу шартының мазмұны. Жалға берушінің және жалға алушының міндеттері

Жалға беруші мүлікті жалға алушыға шарт талаптары мен мүліктің мақсатына сәйкес, келетін күйде беруге міндетті (АК 547-6. 1-тармағы) . Мүліктің күйі бірінші кезекте шартпен анықталуы тиіс. Мысалы, жалға қоймалар берілгенде, олар өрт қауіпсіздігінің талаптарына бөлмелердегі ауаның ылғалдылығына не қүрғақтығына қойылатын талаптарға жэнс басқаларға сәйкес болуы керек екені болжанылуы мүмкін.

Шарттың мүліктік күйіне талаптар анықталмаса, онда олар мүліктің тағайындалуы және мүлікті пайдаланудың болжамды (мақсаты ескеріліп мүмкін күйіне талаптар туралануы мүмкін. Бірақ мүлікті жалдау шарты бойынша мүлікке талаптарды анықтау сатып алу-сату шарты бойынша заттың қажетті сапасын анықтаудан ауырға түседі. Жалға берілетін мүліктік күйіне қатысты талаптар өте субъективті болып келеді. Олар жөнінде келіспеген тараптар араларында қиын жолмен шешілетін даулар пайда болуы мүмкін. Сондықтан, жалға алушы мүліктің кейбір ерекше қасиеттер бар болуын қаласа, оның бүл туралы жалға берушімен келіскені аса қажетті болады. Жалға берілетін мүліктік кемістіктері болмауы керек, немесе кемістіктер тікелей шартта ескертілуі керек. Бүл жасалмаса жалға беруші берілген заттардың кемістіктері үшін жауапты болады.

Кейбір жағдайларда заттың кемістіктерімен байланысты тараптардың құқықтары мен міндеттері туралы мэселе басқаша шешімін табады. Жалға берілген заттың кемістіктерін оны қараған кезде бірден табуға мүмкін болса, немесе затты жалға алғанға дейін жалдаушы затпен пайдаланып үлгерген болса, онда жалға беруші заттың кемшіліктері үшін жауапты болмауы тиіс.

Затты түтынудың одан қүтылу мүмкін емес (сөзсіз) салдары болып оның белгілі дәрежеде нашарлауы (түтынушылық қасиеттерін жоғалтуы) келеді. Сондықтан бірнеше жыл пайдалануда болып келген мүліктің (заттардың) күйі тиісті емес тіпті қанағаттанатындай болмай шығуы мүмкін. Осыған байланысты шарттың екі тарабы бірдей белгілі бір шешімдерді қабылдап эрекеттерді жасауға мэжбүрлі болады. Осы себептен А. А. Иванов автордың ешқандай күдікке жол бермей мына айтқанымен (жазғанымен) келісуге қиын (болмайды) : " . . . обязанность обеспечить надлежащее состояние имущества действует на протяжении всего срока аренды, хотя вещь и передается арендатору, как правило, вскоре после заключения договора". Аталған міндет мүлік жалдау шарты тараптарының арасында бөлінеді. Жалға берушінің және жалға алушының қүқықтары мен міндеттерін одан эрі қарағанда осыны анық көруге болады.

Мүлік жалға оның барлық керек-жақартарымен және оған қатысты қүжаттарымен (мүліктің жиынтықтылығын, қауіпсіздігін, сапасын, пайдалану тэртібін куэландыратын және т. б. құжаттармен) бірге беріледі. Сатып алу-сату шарты (мысалы қозғалмайтын мүлікті сатып алу-сату шарты) бойынша затқа (мүлікке) құқықтарды растайтын құжаттар табыс етілуі мүмкін қаралып тұрған шартта негізінен эңгіме мүлікті түтыну (пайдалану) үшін қажетті қүжаттар жөнінде жүргізіледі. Шартта қүжаттар жалға берушіде қалатыны, жалдаушы олармен таныса алатыны және т. б. қарастырылуы мүмкін.

Құжаттар, керек жарақтар берілмесе және оларсыз жалға алушы мүлікті мақсаты бойынша пайдалана алмаса, немесе ол шартты жасасуы кезінде үміттенуі мүмкін болған нэрселерден (игіліктен, пайдадан) едәуір дэрежеде айырылса, онда өзінің қалауы бойынша ол жалға берушіден керек жарақтардың және қүжаттардың берілуін немесе шарттың бұзылуын талап ете алады.

Жалға алушыда көрсетілген жағдайға қатысты бір ғана құқығы болып келмейді. Жалға алушы қүжаттарды және керек жарақтарды олар жалға берушімен берілмеген өзге реттерде де талап ете алады. Басқаша айтқанда, жалға алушының мүлікті пайдалану мүмкіншілігінен айырылуы, оған ұтымсыз нәтижелердің (салдардың) туындауы немесе туындамауы сол құқықты жүзеге асыру кезінде міндетті түрде ескерілетін нәрсе емес. Бірақ, жалға беруші тарабынан жасалған бұзушылықтың ауырлығы қолданылатын шараларға (мысалы шартты бұзу мүмкіншілігіне) әсер етеді. Жалға беруші мүлікті шартпен қарастырылған мерзімде беруі керек, егер бұл мерзім шартта қарастырылмаса, онда ол қисынды мерзімде берілуге жатады. Жалға беруші шартқа қайшылық жасап мүлікті бермесе жалдаушы бұл мүлікті ҚР АК 355-бабына сәйкес талап ете алады немесе шарт бүзылуын талап ете алады. Екі амалды қолданған кезде де жалға алушы өзіне келтірілген шығындарды өндіріп ала алады. [9]

Егер шарттың өзінде жалдау төлемінің нақты түрі (нысаны) анықталмаса, онда ол ақшалай төленуге тиіс. Бір зат жөнінде жалдаушылардың эрқайсысына затпен белгіленген уақытта тек пайдалану құқығы беріліп бірнеше мүлік жалдау шарттары жасалуы мүмкін. Оларды жалға беруші өз еркімен жасасады, осыған байланысты жалға беруші шектеуге ие басқа да қарсылықтар айтуға ешкімнің күқығы болмайды. Жалға алушылардың бірінің қүқығына нүқсан келтірілетін жағдайды қоспағанда, олардың ешқайсысы жалға берушіге өз талаптарын қоюға қүқылы емес. Жалға берушінің негізгі қүқығы берілген мүлікті пайдаланғаны үшін ақы төленуін талап ету қүқығы келеді. Осымен қатар жалға беруші жалға алушының өзге міндеттерінің орындалуын да талап ете алады. [24]

Жалға алушы жалға берілген мүлікті шарт жағдайларына сәйкес пайдалануға, ал егер олар шартта қарастырылмаса, мүліктің тағайындалуына сәйкес пайдалануға міндетті. Жалға алушының бүл міндетті жалға берушінің жалға берілген мүлікті күтіп ұстау міндеті орындалуына көмектеседі. Осымен қатар жалға беруші жалға алушының мүлікті пайдалануына шектеу қоюға мүдделі болуы мүмкін. Өз кезегінде осының себебі де болады, мысалы жалға берілген жабдықтарды жоғары дэрежеде пайдалану орын алса, оның мерзімінен бүрын тозуының қаупі төнуі мүмкін ж. б.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.