Қазақстанда кездесетін жыртқыштардың жекеше сипаттамалары

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 20 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

І.Кіріспе
ІІ.Негізгі бөлім
2.1 Жыртқыштар классификациясы
2.2 Қазақстанда кездесетін жыртқыштар
2.3 Қазақстанда кездесетін жыртқыштардың жекеше сипаттамалары
ІІІ.Қорытынды
IV.Әдебиеттер

Кіріспе.

Жыртқыштар (Carnivora) – жыртыштардың бір отряды. Австралия (тек
жерсіндірілген түрлері ғана бар) мен Антарктидадан басқа құрлықтардың
барлығында кең таралған. 12 тұқымдасы, 235-ке жуық түрі анықталған.
Қазақстанда 5 тұқымдасы (ит, аю, жанат, сусар, мысық), 14 түрі бар. Салмағы
250 г-нан (аққұлақ) 250 кг-ға (аю) дейін барады. Әр аяғында 4 – 5 башайы
болады. Құйрығының ұзындығы дене тұрқының жартысындай, кейде одан қысқарақ.
Жүні ұзын әрі қалың, әр түсті болады. Жыртқыштардың азу тістері жақсы
дамыған. Аталығы мен аналығының жыныстық диморфизм айырмашылығы аз, не
мүлдем байқалмайды. Иіс және Eсту мүшелері жақсы жетілген. Қорегін
таңертең, көбінесе іңірде немесе түнде аулайды. Жылына 1, кейбір түрлері 2
– 3 рет, кейде 2 жылда 1 рет балалайды. Күшіктері нәзік, қызылшақа болып
туады. Жыртқыштардың арасында кәсіптік маңызы бар, терісі пайдалы (Бұлғын,
Кәмшат, Ақкіс, Қара Күзен, т.б.) не зиянды кемірушілерді жеп пайдасын
тигізетін, сондай-ақ Ауыл шаруашылығына, Аңшылыққа зиян келтіретін, ауру
тарататын түрлері де бар. Жыртқыштардың кейбір түрлері (Қызыл қасқыр, Тянь-
шань қоңыр аюы, Барыс, Қабылан, т.б.) қорғауға алынып, Қазақстанның Қызыл
кітабына енгізілген.

ІІ.Негізгі бөлім

2.1 Жыртқыштар классификациясы
Жыртыштардың дене мөлшері мен пішіні алуан түрлі, ол көбінесе тіршілік
әрекеті мен мекендейтін орта жағдайларына байланысты болады. Бұлар —
негізінен құрлықта тіршілік ететін төрт аяқты жануарлар. Рас, суда,
топырақтан ін қазып, ұшып жүріп тіршілік ететін де түрлері бар,алдағы
сабақтарда танысасыңдар. Жыртыштардың сыртқы құрылысы күнделікті тұрмыста
өздерің білетін мысықты мысалға алып қарастырылады.
Асыранды -мысықтың арғы тегі ливиялық мысық болып саналады, оны Африка
. тұрғындары бұдан 5 мың жыл бұрын қолға үйретсе керек. Қолға үйретілген
басқа жануарларға қарағанда мысық арғы тегінен онша өзгере қоймаған,
сондықтан мысықтың қолтұқымдары айтарлықтай көп емес. Мысықтың денесінен,
басқа жыртыштарден де байқалатын, бас, мойын, тұлға, құйрық (кейбір
жыртыштарде құйрық жойылған), алдыңғы және артқы аяқтарды айқын ажыратуға
болады . Жыртыштардың аяқтары қосмекенділер мен жорғалаушылардың аяқ
бөліктері тәрізді болғанымен тұлғасынан екі жаққа қарай тарбимай, тұлғаны
тік көтеріп тұрады (құрлықта бауырын жерге тигізбей төрт аяғымен еркін
қозғалып жүреді).
Мысықтың басына назар аударсақ: бұған дейін оқып өткен омыртқалы
жануарлардан кездеспеген екі құлақ қалқаны көрінеді. Бұл — жыртыштарге тән
ерекшелік. Қарашығы жарық сәулесінің күшіне қарай өзгеріп тұратын
бадырайған үлкен көз, қабағы мен үстіңгі ерніндегі ұзын қылшық, ешқандай
түгі жоқ тақыр мұрыннан екі танау тесіктері бірден көзге түседі.
Қорегін аулағанда дыбысын , сездірмей, саусақтарының ұшындағы
тырнақтарын майлы табанына жасырып алып, білдіртпей жүреді. Ол алдымен жер
бауырлап, лезде арқасын бүгеді де аяқтарымен қатты серпіле олжалайтын
қорегіне қарай атылады. Міне осы тұста саусақ ұшындағы жасырылған өткір
тырнақтар тарбия ашылып, құйрығы кері-леді, сөйтіп құйрық мысықтың бағытын
реттейтін бұлқын қызметін атқарады. Қорегін осылай аулау — мысық тұқымдас
аңдарға тән. Жыртыштардың денесі берік созылғыш терімен қапталады. Теріде
түтік тәрізді тер бездері мен көпіршік тәрізді май бездері орналасады . Тер
безінен тер бөлініп шығады да, денені қызып кетуден сақтап, салқындата-ды,
ал май безінен бөлінген май теріде орналасқан түкті майлап, оған су
жұқпауға мүмкіндік жасайды. Тер бездерінің өзгерген түрі сүт безіне
айналады да, жыртыштар баласын сүтпен қоректенді-реді.
Жыртыштардың көпшілігінің терісінен түкті жамылғы өсіп шығады. Оны
денесіндегі түкті жамылғыны аяғымен тазалап, жуы-нып отырған мысықтан анық
көруге болады. Мысық денесінен итте болатын қолайсыз иіс сезілмейді, ол
қашан да таза жүреді. Өйткені мысықтың терісінен май бөлінбейді, сондықтан
да мысық суға түспеуге және жаңбырдың астында қалмауға тырысады. Тер
бездері тек табандарында ғана болатындықтан, мысықтың денесінен тер иісі де
сезілмейді. Итте де тер бездері өте аз, сондықтан денесін салқындату үшін
ыстық күндері ит тілін салақтатып жүреді, кейде суға, шомылып, судан
шығысымен қатты сілкінеді де, майлы түктердегі су тамшыларын жан-жаққа
шашып, денесін құрғатып алады.
Жыртыштардың түкті жамылғысы біркелкі түктерден құрал-маған: жуандау
және ұзын түк қылшық деп, ал қысқа жұмсақ түк — мамық немесе түбіт деп
аталады. Қылшық жүн түбіттің қыр-қылмауына және бірімен-бірінің ұйысып
қалмауына септігін тигізеді, ал түбіт денедегі жьтлуды сақтайды. Бегемот,
керік, кит, морж тәрізді жыртыштардың денесінде түкті жамылғы болмайды,
киттің денесіндегі жылуды тері астында болатын қалың май қабаты сақтап
қалады. Түкті жамылғысы бар жыртыштар жылына екі рет жүнін алмастырып,
түлейді. Түк терідегі түк үясына орналасады. Түк дегеніміз — мүйізтекті
түзіліс. Ал сүтқоректі жануарлардың үлпек жүнді бағалы терісі үлбір деп
аталады.
Тері тек түк қана емес, қабыршақ, өткір және жалпақ тырнақ, тұяқ және
мүйіз сияқты мүйізтекті заттар түзіледі. Қабыршақ аңкесірткенің бүкіл
денесін қаптаса, қалталы, кеміруші және бунақ дене қоректі жыртыштардың
құйрығында да болады. Бұл — жыртыштарге ежелгі жорғалаушылардан тұқым
қуалау нәтижесіңде пайда болған белгі. Өткір тырнақты — кез келген жыртқыш
жыртыштарден, жалпақ тырнақты — приматтардан, тақ және жүп тұяқты —
өсімдікқоректі жыртыштарден байқайтын болсақ, кейбір жыртыштардың терісінен
басына мүйіз өсіп шығады. (Бұғылардың мүйізі сүйекті бо-лады.) Сөйтіп, түк,
қабыршақ, өткір және жалпақ тырнақтар, мүйіз (бұғыдан басқасы), тұяқ
терінің мүйізтекті қосалқы түзілісі болып былады.Бұларды жаққан кезде
мүйізді жаққаңдағыдай иіс шығады. Жыртыштарді қаңқасы және осыған дейін
оқылған омыртқалы жануарлардың сүйек бөліктеріне ұқсас бассүйек, омыртқа
жотасы кеуде қуысы, иық белдеуі мен алдыңғы аяқ және жамбас белдеуі мен
артқы аяқ сүйектерінен құралады. Бұларға тән негізгі белгі — мойынның ұзын-
қысқалығына қарамастан 7 омыртқа болады (ұзын мойынды жирафтд- да, қысқа
мойынды түленде де мойын 7 омыртқадан тұрады.
Жыртыштардың бассүйегі жорғалау-шылардыкіне ұқсас болғанымен,
тістердің атқаратын қызметіне қарай түрленіп ерекшеленуі және ми сауытының
көлемді болуына байланысты күрделі құрылысты болады . Бассүйек ми сауытымен
тұтасқан үстіңгі жақсүйектен және еркін қозғала алатын астықғы жақсүйектен
құралған. Үстіңгі және астыңғы жақсүйектердің алдыңғы жағында бірнеше
күректістер орналасады, одан кейінірек иттіс, жақсүйектің түбіне қарай кіші
азу және үлкен азу тістер жалғасады. Азу тістердің ең ірісі жыртқыш тіс деп
аталады. Сүт-қоректілер тісінің жорғалаушылардан негізгі ерекшелігі —
жақсүйекке тіс түбірі арқылы орнығуында. Мысық тәрізді етпен қоректенетін
жыртыштар жыртқыш сутқоректілер деп аталады. Жыртқыш жыртыштардың
жақсүйектері тек қана жоғары және төмен қарай қимылдайды, олар жақ
сүйектерін жан-жағына қимылдатаалмайды. Жақсүйектерін кез келген бағытқа:
жоғары, төмен, оң жаққа және сол жаққа қарай қозғалта алады; олардың тіс
құрылысы да жыртқыштардан басқаша.
Жыртыштардың бассүйегі мойын омыртқаға жалғасады да, омыртқа жотасы
бүкіл арқаны бойлай құйрық омыртқалармен шектеледі. Енді жыртыштар
қаңқасының құрылысын қарастырады.
Жыртыштардың иық белдеуінің құрылысы айтарлықтай күрделі емес. Ол
қарға сүйегі бітісіп кеткен жауырыннан және бұғанадан құралады. Аюда (жалпы
тұяқтыларда), итте бұғана сүйек болмайды, ал төрт аяқпен де, тік те
қимылдай алатын жыртыштарде (көртышқан, жарғанат, мысық, аю, маймыл, адам)
иық белдеуі бұғана арқылы жалғасады. Жұмыртқалаушы жыртыштардың (үйрек
тұмсық, түрпі) қарға сүйегі де болады.
Әрқайсысы үш сүйектен құралатын екі жамбас жыртыштардың жамбас
белдеуін түзеді.
Басқа жыртыштар тәрізді аюда да екі алдыңғы және екі артқы аяқтары
болады. Жыртыштардың аяқ қаңқасындағы сүйектер бес саусақпен аяқталғанмен
де тіршілік ету жағдайларына және аяқтардың атқаратын қызметіне байланысты
құрылысы жағынан бірдей емес: алдыңғы аяқ сүйектері ұшуға, жүзуге және жер
қазуға бейімделіп, артқы аяқтарындағы сүйектерде жүру сипатына қарай
саусақтар саны өзгереді.
Жыртыштардың арқа омыртқалары (12—15) қабырғаларға жалғасып,
қабырғалардың екінші үшы шеміршек арқылы төссүйекке бірігуінен кеуде қуысы
түзіледі. Бел омыртқалардың саны да барлық жыртыштарде бірдей емес (2—9).
Сегізкөз 3—4 омыртқаның түтасуынан пайда болған. Ал құйрық омыртқалардың
саны 3-тен 49-ға дейін жетеді.
Жыртыштардың бұлшық еті орналасу ретіне байланысты сан алуан қызмет
атқарады. Бұлшықеттер әсіресе аяқ, бел, арқа бөліктерінде жақсы дамыған,
сондай-ақ ұстаған жемін шайнағанда жақсүйектерді қимылға келтіретін шайнау
бұлшықеттері де жақсы жетілген.. Барлық жыртқыш жануарлар тәрізді мысық
етпен қоректенеді. Мысық тышқанды немесе құсты олжалаған кезде оны тісімен
жұлқылай бастайды. Ол иттісімен кемірушінің омыртқа жотасын үзіп, азу
тісімен мылжалайды, ал сүйектегі етті алдыңғы жағындағы күректістерімен
тазартады. Тістің негізгі ерекше заты — дентиннен тұрады, ал дентиннің
сыртын өте берік зат — кіреуке қаптайды. Қоректену ерекшеліктеріне
байланысты жыртыштар тісінің пішіні әр түрлі болады.
Мысық ауызға түскен қоректі тілімен қимылдатып, дәмін сезініп, сілекей
бездерінен бөлінген сұйықты — сілекеймен шылайды . Сөйтіп, қорек жұтқыншақ
арқылы өңешке түседі, ал өңеш қарынға жалғасады.
Жыртыштардың қарны қоректену тәсіліне қарай бір немесе бірнеше
бөліктерден құралады. Етпен ғана қоректенетін немесе дән, бунакдене жейтін
жыртыштардың қарын құрылысы онша күрделі болмайды, ал өсімдіктекті ірі
азықпен қоректенетін, әсіресе күйіс қайыратын жыртыштардың қарны күрделі
құрылысты болып келеді. Мәселен, түйе мен аюдың қарны 3—4 бөлімді болады.
Өңештен түскен қорек қарынның ең үлкен бөлігі — таз-қарында сілекей мен әр
түрлі бактериялардың әрекетінен ашиды да қабырғасы ұяшықтанған жұмыршаққа
жылжып, жұмыршақ жиырылған кезде қайтадан ауызға толады; түйе немесе аю
ауызға түскен қоректі сілекейге шылап, тісімен шайнап, ұнтақтайды, сөйтіп
қоймалжың зат пайда болады. Қоймалжың зат қайтадан жұтылып, өңештің жіңішке
өзегі арқылы қатпарланған қатпар-шақ қарынға, одан ұлтабарға өтеді.
Мысықтың қарны бір бөлімді, оған аш ішек, тоқ ішек және тік ішек
жалғасады. Ішектегі ас ұйқыбез бен бауырдан бөлінетін сөл арқылы
қорытылады. Өсімдіктекті азықпен қоректенетін жыртыштарде аш ішек пен тоқ
ішек тоғысатын тұстан бүйен тармақталып шығады, кейбір жыртыштардың (қоян,
шаламаймыл, адам) бүйендерінен соқырішек өседі. Бауырдан өт бөлінеді. Бір
көңіл аударатын нәрсе: егеу құйрықта өт қабы болмайды, сондық-тан өт
бауырдан тікелей ұлтабарұшы бөлігіне құйылады. Ұлтабар-ұшы дегеніміз —
ұлтабарға жалғасқан аш ішектің алдыңғы жуантықтау бөлімі. Қорытылмай қалған
ас қалдықтары тік ішекке жиналып, одан аналь тесігі арқылы сыртқа
шығарылады.
Еттекті азықпен қоректенетін жыртыштардың ішегі (тұрқынан 4—5 есе
ұзын) өсімдікқоректі жыртыштардың ішегінен (тұрқынан 20 есе ұзын) әлдекайда
қысқа болады, өйткені олар кенеулі аздйқпен қоректенеді.
Жыртыштардың басқа омыртқалылардан тағы бір ерекшелігі — кеуде қуысы
мен құрсақ қуысын бірінен-бірін бөліп тұратын бұлшық ет — көкеттің болуы .
Көкек кеуде қуысына күмбездене еніп, өкпеге жанасып жатады. Бұл тыныс алған
кезде кеуде қуысының көлемі өзгеріп тұрады. Жыртыштар ауадағы оттегімен
өкпесі арқылы тыныс алады. Тынысалу жүйесі мұрын қуысынан, жұтқыншақтан,
көмекейден, кеңірдектен, кеңірдек тармақтары — ауатамырдан және өкпеден
құралады.
Ауатамырлар өкпеде одан әрі тармақтанып, өкпе көпіршіктеріне та-
ралады. Жыртыштар қабырғааралық бұлшықеттер мен көкеттін жиырылып, босаңсуы
нәтижесінде тыныс алып, тыныс шығарады. Өкпе көпіршіктерін ұсақ қылтамырлар
торлап жатады. Өкпе көпіршіктерінің саны неғұрлым көп болса, жануардың
тынысалу көлемі соғұрлым арта түседі.
Жыртыштардың жүрегі де құстардыкі тәрізді төрт бөліктен: екі жүрекше
және екі қарыншадан қүралады. Қан ағзада екі қан айналым шеңбері бойынша
ағады, сондықтан салатамыр қаны көктамыр қанымен араласпайды. Жыртыштардың
жүрегіндегі қан қарқынды ағып, денедегі ұлпаларды оттегімен, кенеулі
заттармен қамтамасыз етеді және ұлпа жасушаларын ыдырау өнімдерінен
тазартады.
Мысықтың жамбас бұршақ пішіндес екі бүйрегі беломыртқа түсында
орнаііасады. Оның зәршығару мүшелері: екі бүйрек, екі несепағар және бір
қуық. Бүйректе түзілген несеп несепағар арқылы қуыққа жиналып, одан зәр
шығаратын өзек арқылы сыртқа шығарылады. Ағзадағы тұздың біраз бөлігі тер
бездері арқылы теріден де бөлінеді.
Жыртыштардың едәуір жетілген асқорыту мүшелері мен өкпе,
жүрек және зәршығару мүшелері ағзадағы зат алмасуды қамтамасыз
етеді. Осындай әрекеттер арқылы сүткоректілердің дене температурасы
тұрақты (37—38°С) болады.
Басқа да омыртқалы жануар-лар тәрізді жыртыштардың миы да алдыңғы ми
сыңарлары, ортаңғы ми, аралық ми, мишық және сопақша мидан құралады .
Алайда алдыңғы ми мен мишықтың көлемі басқа омыртқалылардан әлде қайда
көлемді және ми сыңарларында иірім болғандықтан, сондай ақ ми қыртысы
түзілгендіктен, жыртыштардың мінез-қылығы өте күрделі.
Жыртыштардың иіс сезу, есту, көру, сипап сезу және дәм сезу мүшелері
жақсы дамыған, бірақ барлығында біркелкі деуге болмайды. Жыртыштардың
тіршілік ортасы мен тіршілік жағдайы сезім мүшелерінің дамуына түрліше әсер
етеді. Мысалы, ашық жерлерде мекендейтін жыртқыш аңдардың көзі жақсы
жетілсе, орманда мекендейтін жыртыштардың есту сезімі мен иіс сезімі
күштірек дамиды. Ал суда тіршілік ететін дельфин мен киттер мүлде иіс
сезбейді, қорегін жер астынан табатын көртышқанның көзі көрмёйді.
Жыртыштардың қай-қайсысы болса да құстардай қырағы болмайды.
Жыртыштардың қабағынан, самайынан, үстіңгі ернінің төңірегінен
қатқылдау келген ұзын қылшық көзге бірден шалынады. Бұл сезімтал қылшықтар
жыртыштардың сипап сезу мүшесі — мұрт. Маймылдар адам тәрізді саусақтарының
ұшымен сипап.Жыртыштардың мінез-қылығы. Алдыңғы ми сыңарларында иірімдер
мидың көлемін арттырып, жыртыштардың шартты рефлекстерінің түзілуіне
жеңілдік жасайды . Сыртқы ортадан келген сансыз хабарларға орай алуан түрлі
шартты рефлекстер қалыптасады да, тіршілік ортасының өзгерісіне бейімделу
арқылы жануарларда жаңа байланыстар пайда болады.Мысалы, жыртыштардың
баласы жарық дүниеге келісімен анасының сүтін қорек етеді, ата-енесінің
бауырында жүріп, ата-енесі пайдаланатын азық-пен қоректенуге бейімделеді.
Егер жыртқыштың баласы болса — етпен, ал өсімдікқоректі жануардың баласы
болса — өсімдікпен қоректенудің әдіс-айласына үйренеді. Желіден ағытылған
құлынның ойнақтап, алысып, енесін мазалап ойнап жүргенін байқаған
боларсыңдар. Ойын — жыртыштардың балаларының жауынан қорғану және жемін
аулауға машықтану жаттығуы. Жыртыштардың көбеюі және дамуы. Сутқоректілер —
дара жынысты жануарлар, олар іштей ұрықтанады. Аналық сүтқоректінің
жыныстық көбею мүшесі — аналықбез, одан жұмыртқа жасушалар дамиды, ал
аталық сүтқоректінің көбею мүшесі — сперматозоид дамитын аталықбез.
Жыртыштарді көбеюі мен даму ерек-шеліктеріне байланысты жұмыртқалаушылар,
қалталылар және қа-ғанақтылар деген үш топқа бөлуге болады.
Пісіп жетілген жұмыртқажасушалар аналық сүтқоректінің екі
жүмыртқажолына түсіп ұрықтанады да, жыныс жүйесінің ерекше мүшесі — жатырда
дамиды . Жатыр дегеніміз тек жыртыштарде ғана болатын, екі жұмыртқажолы
түтігінің аузы ашылатын бұлшық етті — ерекше мүше. Жатырдың қабырғасы өте
созылғыш. Жұмыртқа жол түтіктері арқылы келген, ұрықтанған
жұмыртқажасушалар жатырдың қабырғасына жабысып, бөліне бастайды және сол
жерде одан әрі дамиды. Ұрықтың қабықшасы жатырдың қабырғасына тығыз
жанасады. Сол жанасқан жерде баланың жолдасы (аңдарда шу, үй), яғни қағанақ
түзіледі. Қағанақ дегеніміз — құрсақта даму кезінде ұрықтың ана ағзасымен
байланысын жүзеге асыратын мүше. Ұрық қағанаққа кіндік арқылы жалғасады,
кіндікті қантамырлар торлаһ жатады. Қағанақта қантамырлардың қабырғасы
арқылы аналық денесіндегі қанның кенеулі заттары мен оттегі ұрыққа барып,
ондағы ұрықтың тіршілік әрекетіне зиянды заттар мен көмірқышқыл газды қан
құрамынан арылтады. Баласын тірі туатын жануарлар мен адамның ұрықты
құрсақта көтеру кезеңі буаздық (буаз болу) немесе екіқабат болу, жүктілік
деп аталады. Ұрықтың жатырда даму ұзақтығы сүтқоректі-лердің барлығында
бірдей емес, сұр тышқанның буаз болу мерзімі — 16—23 күн, алып кенгурудікі
— 38—40 күн, пілдікі — 600 күннен астам.
Жыртыштардың ұрығында белгілі бір кезеңде желбезектердің сілемі
байқалады, бұл кезеңде олар қосмекенділер мен жорғалаушылардың көптеген
белгілерін қайталайды. Буаз болу кезеңінде жыртыштардың кеуде немесе құрсақ
бөлігіндегі сүт бездерінде сүт түзіле бастайды. Бұл кезең жануарларда
желіндеу деп (сүт безі жануарларда желін немесе емшек, адамда — емшек)
аталады. Жыртыштар баласын құрамында жас төлдің өсіп-жетілуіне қажетті
заттардың барлығы: су, май, ақуыз, көмірсу, дәрумен және минералды тұздар
мол болатын ақ түсті кенеулі сұйықтық — сүтпен Қоректендіреді. Жыртыштардың
аналығы баласын сүтпен қорек-тендіріп, денесімен жылытады, оны жауынан
қорғап, қоректенуге үйретеді. Ит, мысық тәрізді жыртыштардың баласын туған
кезде гінділерінен табылған щр . Қазбадан табылған жоғары сатылы аңтістілер
тобына жататын бұл жорғалаушы — иностранцевия тікелей жыртыштардың ата тегі
болмаса да оның дене құрылысында аңдарға ұқсастық көбірек болды.
Иностранцевияның дене тұрқы 3—3,5 м, басы өте үлкен (бассүйегінің ұзындығы
50 сантиметрге дейін жетеді), қаңқа сүйектері жеңіл жануар болғаны
байқалады. Сүйектерінің жеңіл болуы оның тез қимылдайтынын, басқа
жорғалаушылар тәрізді бауырын жерге сүйретпей, көтеріңкі ұстап жүруге бейім
болғанын аңғартады. Мұның жыртыштарге тағы бір ұқсастығы — үстіңгі
жақсүйегінде ірі күректістер мен үлкен екі иттістің болуы. Иностранцевия —
су маңында немесе суда мекендеген жыртқыш жорғалаушы жануар, оның
саусақтарында үлкен тырнақтары болды. Денесінің үлкендігі, терісінде
түктердің болмауы, дене температурасының тұрақсыздығы иностранцевия тәрізді
жорғалаушылардың табиғаттағы қолайсыз жағдайларға төтеп бере алмауы
салдарынан, ақыры өліп бітті.

2.2 Қазақстанда кездесетін жыртқыштар
Жануарлар дүниесінің дамуы жағынан Қазақстан палеоарктикалық-
зоогеографиялық облысқа кіреді. Ондағы жануарлар дүниесінің пайда болуы мен
қалыптасуы өсімдік жамылғысының даму тарихымен ұқсас. Палеоген дәуірінде
Қазақстанды тропиктік және субтропиктік жануарлар мекендеген. Олар Үндістан
және Африка жануарларының түрлерімен ұқсас болған. Ал мұз басу дәуірінде
жылы климатқа бейім жануарлардың кей түрлері қырылып, біразы жылы жаққа
қоныс аударған. Олардың кейбір түрлері Қазақстанның оңтүстік-шығысындағы
таулы аймақта (Жетісу Алатауы, Іле Алатауы, Ұзынқара (Кетпен) жотасы)
сақталып қалып, мұз басу дәуірінен кейін қайтадан ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.