Құрылыс компанияларындағы шығындар есебі мен аудитін ұйымдастыру

«Қаржы академиясы» Акционерлік қоғамы

Қапсейтова Қ. Қ.

Құрылыс компанияларындағы шығындар есебі мен аудитін ұйымдастыру

ДИССЕРТАЦИЯЛЫҚ ЖҰМЫС

мамандығы 5В050800 - Есеп және аудит

Астана 2018

«Қаржы академиясы» АҚ

«Жоғары білім беру» факультеті

«Қорғауға жіберілген»

«Есеп және аудит» кафедрасының

меңгерушісіГ. Д. Аманова

«»2018 ж.

ДИССЕРТАЦИЯЛЫҚ ЖҰМЫС

Тақырыбы: «Құрылыс компанияларындағы шығындар есебі мен аудитін ұйымдастыру»

5В050800 - Есеп және аудит мамандығы бойынша

Орындаған

студент

тобы УК-41 Қапсейтова Қ . Қ.

(қолы) (А. Т. Ж. )

Ғылыми жетекшісі

магистр, аға оқытушы Байдаирова К. Б.

(қолы) (А. Т. Ж)

Астана 2018

М А З М Ұ Н Ы

Кіріспе

Зерттеу тақырыбының өзектілігі. Қазақстан Республикасының жоғары дәрежеде дамыған экономикасы құрылыс саласының қарқынды дамуын талап етеді. Қазақстан Республиканың соңғы жылдарындағы экономикалық саяси жағдайы қызмет көрсету, тауар нарығының құрылыс секторының қарқынды дамуын болжайды. Бәсекеге қабілетті құрылыс тауар өнімділігін жеткілікті түрде өндіретін өзінің жеке философиясы, мамандандырылған ұжымы, дамыған өндірістік базасы бар бірқатар ұлттық құрылыстық компаниялар қалыптасты. Қазақстан Республикасында құрылыс саласы жеке меншікті нысанында құрылған және нарықтық қатынастар жүйесінде дамыған болып саналатын экономикалық аспектілердің маңыздыларының бірі. Құрылыс қарекеті - өндірістік және өндірістік емес негізгі қорларды құру қарекеті. Оларға жаңа және бар объектілерді (үйлер, ғимараттар мен оның кешенді бөлімдерін, коммуникацияны) өзгерту (кеңейту, модернизациялау, техникалық өзгертулер жасау, реконструкциялау, қалпына келтіруді жасау, күрделі жөндеу), монтаждау (демонтаж жасау), техникалық және инженерлік құрал-жабдықтарын, құрылыс материалдарын, бұйымдарын және конструкцияларын жасау, сонымен бірге аяқталмаған құрылыс объектілерінің консервация жұмыстарын орындау мен өз ресурсын жасайтын объектінің қайта пайдалану жасау жұмыстары жатқызылады.

Құрылыстың басты негізгі қатысушыларына манылар жатады: тапсырыс беруші, жобалау ұйымдары, ғылыми-жобалау ұйымдары және мердігерлік құрылыс-монтаждық ұйымдар. Құрылыс келісім-шарт негізінде жүзеге асрылады. «Күрделi құрылысқа арналған мердiгерлiк келiсiмдер» қазақстандық халықарылық қаржылық есеп стандарты бойынша күрделi құрылысқа арналған мердiгерлiк келiсiм дегенiмiз - тапсырыс берушiнiң тапсырмасы бойынша мердiгер өзiнiң тәуекелдiгi бойынша құрылыс жұмыстарын тапсырушының мiндетi бойынша орындауға мiндеттi, ал тапсырушы орындалған жұмысты қабылдау мен төлеуге мiндеттi.

Мәселелердің бірі құрылыстағы есепке пайдаланылатын негiзгi ұғымдар мазмұнына бірыңғай тәсілді ағымдағы құқықтық құжаттар заманауи бухгалтерлік есеп жоқтығы болып табылады. Сонымен қатар, реттеу, түрлі терминология құрылыс қатысушылардың пайдалануна әкеледі.

Зерттеу тақырыбының зерттелу дәрежесі. Қазіргі кезде отандық және шетелдік ғалымдардың ғылыми еңбектерінде зерттелген «Құрылыс мердігерлік келісім шарттарының бухгалтерлік есебін әдістемелік қамтамасыз етуін жетілдіру» тақырыбында есепке алу теориясы мен әдістемесін әзірлеу Ван Бреда, Р. Ya. Veytsmana, ND Wroblewski, таңғы Galagan, В. Г. Гетман, J. Dzappa, Drury, M. H. Zhebraka, VB Ivashkevich, H. H. Илияшева, Н. И. Карзаев, Н. П. Кондракова, Л. И. Куликова, М. И. Котер, A. Д. Ларионов, С. В. Панков, Я. В. Соколова, З. С. Тұяқова, В. Ф. Фостер, Т. Ж. Шешукова, Н. Г. Шумашенко, JI. 3. Шейдман, еңбектерінде кеңінен қолданылған.

Бәрінен бұрын ҚР Азаматтық кодексінің 616 бабына сәйкес мердігерлік келісім-шарт дегеніміз - бір жақ (мердігер) екінші жақтың (тапсырыс беруші) анықталған жұмысын тапсырыс бойынша орындауға міндеттеме алады және оның нәтижесін белгіленген мерзімінде тапсырады, ал тапсырыс беруші жұмыс нәтижесін қабылдап, оған ақы төлеуге міндеттеме алады (жұмыстың бағасын төлеу) . Құрылысты және онымен байланысты жұмыстарды жобалық құжаттамаға сәйкес мердігер жүргізеді, мұнда жұмыстың мазмұны мен көлемі анықталады, жұмысқа қажетті талаптар, смета және жұмыс бағасы көрсетіледі.

Сонымен қатар, келісім-шартта көрсетілмеген тапсырмаларды мердігер смета мен жобалық құжаттар арқылы орындауы қажет.

Диссертациялық жұмыстың өзектілігі - құрылыс өндірісінің ерекшеліктерін зерттеп, құрылыс ұйымдарында құрылыс-монтаждау жұмыстарын орындаумен байланысты шығындар есебінің қазіргі кезеңдегі жағдай және оны даму ерекшеліктері жолдарын анықтау.

Осыдан диссертациялық жұмыстың мақсаты болып, құрылыс ұйымдарында құрылыс-монтаждау жұмыстарын орындау шығыстарының өзіндік құнының құрамы мен сыныптамасы бойынша өндірістік бухгалтерлік есебі қалай жүргізілетінің және осыған талдау жасау.

Осыған байланысты, диссертациялық жұмысты орындау барасында мынадай міндеттер қойылды:

• Құрылыстық-монтаждау шығындары есебінің теориялық негіздерін зерттеу;
• Зерттеу объектісінің қаржылық-экономикалық жағдайына талдау жасау;
• Құрылыстық-монтаждау шығындары есебін ұйымдастыру ерекшеліктерін зерттеу;
• Құрылыстық-монтаждау шығындардың өзіндік құнына талдау жасау;
• Құрылыстық-монтаждау шығындары есебін жетілдіру жолдары.

Зерттеу объектісі басты қызметі құрылыс-мотаждау жұмыстарын жасау «Алатау production» ЖШС болды.

Зерттеу пәні құрылыс және монтаждау жұмыстарының орындалу шығындарының және оның жетілдіру жолдарын есепке алу, теориялық, әдістемелік және практикалық мәселелері болып табылады.

Зерттеу нысаны құрылыс және монтаждау жұмыстарының орындалу шығындарын есепке алу практикасы болып табылады.

Зерттеудің теориялық және әдіснамалық негіздері құрылыс, әдістемелік және талдамалық материалдар, мерзімді жариялау бухгалтерлік басқару, соның ішінде бухгалтерлік есеп саласындағы қазақстандық және шетелдік ғалымдар, еңбектері болды. Талдау және синтез, жіктеу және топтастыру, салыстыру, индукциялық және дедукция: зерттеу танымның ғылыми әдiстерiн қолданылады.

Зерттеудің ақпараттық базасы бухгалтерлік реттеу бойынша халықаралық және ұлттық ережелер болды; статистикалық органдарының ресми деректер; ғылыми конференциялардың материалдары; Соның ішінде интернетке ақпараттық ресурстар; сондай-ақ зерттеу жұмысының авторының қорытындылары. Осы жұмыста автор ғылыми-практикалық ұсынымдар зерттеу және даму проблемаларын қою кейбір үлес қосты.

Зерттеудің ғылыми жаңалығы құрылыс және монтаждау жұмыстарының орындалу шығындарын есепке алу маңызды болып табылады, кешенді әдістемелік қамтамасыз ету бухгалтерлік есеп бойынша теориялық және практикалық ұсыныстар әзірлеу болып табылады.

Төмендегідей ең маңызды нәтижелері болып - жұмыстың ғылыми жаңалығы анықтау болып табылады:

- құрылыс жұмыстарының өзіндік құнын төмендету жолдарын, тұтастай алғанда құрылыстағы шығындарды есепке алуды және жетілдіру жолдарын көрсету объектілері бойынша бастапқы құнын қалыптастыруда іс-шаралар еңгізу;

- құрылыс салуға жасалған шарттар ұйымдастыру және есепке алу әдістемесі, жаңа шоттарды пайдалану «жұмыс және үшінші тарап қосалқы мердігерлердің қызметін қамтамасыз ету», «Құрылыс машиналар мен механизмдерді ұстау мен пайдалануға арналған шығыстар», «келісім кезеңін екі жүзеге бөлігі бойынша есептелген табыс»; жаңа қосалқы шоттары бөлігі «негізгі өндірістік», «Жалпы шығыстар», «жеткізушілер мен мердігерлерге төлемдер» «өндіру некенің», «түрлі дебиторлармен және кредиторлармен есеп айырысу») шоттар; баланста Жаңа элементтер, ағымдағы активтер мен құрылыс компанияларының ағымдағы міндеттемелерін шифрын; үшінші тарап қосалқы мердігерлер жұмыстар мен қызметтердің құны «бөлімінде» құрылыс салуға жасалған шарттар бойынша Табысты тану «бойынша (қаржылық) есеп және есеп саясаты заттар, » межеге орындалған бөлігі үшін есептелген табыс «пайда мен шығындар шотында құрылыс келісім-шарттың келісімшарттар шығындарды есепке алу үшін.

Зерттеудің теориялық және практикалық маңыздылығы. Зерттеу процесінен қорытындылар мен ұсынымдар, құрылыстағы монтаждау жұмыстары бойынша есепке алу теориялық және әдіснамалық аспектілерін тереңдету. Осылайша монтаждау жұмыстарының шығындарының элементтері негізінде кірістер мен шығыстардың нормативтік құжаттар мен мәліметтер жүйелеу үшін, автордың көзқарас, көрсеткіштерді хабарлау енгізу одан әрі құрылыс қызметінің есебін стандарттау мақсатында пайдаланылуы мүмкін.

Зерттеу нәтижелерін тәжірибелік маңыздылығы оның теориялық және әдістемелік құрылыс компанияларының бірқатар бухгалтерлік тәжірибелер пайдаланылатын практикалық қорытындылар мен ұсынымдар әкелген болып табылады. Атап айтқанда, ұсынылған жүйесі, бастапқы есепке алу және құрылыс қызметін жүзеге асыру заңды аяқталған ақпараттық құжаттардың дәлдігі жақсартады кестесі процесін жеңілдету бухгалтерлік рәсімдерді әзірлеу, бухгалтерлік есеп жасау үшін әдістемелік ұсыныстар мен құрылыс ұйымдарының есеп саясатының элементтерін ақпаратты және есептілігін қалыптастыруды мүдделі пайдаланушыларға сапалы ақпаратты ашып көрсетуді насихаттау.

Ғылыми-зерттеу нәтижелері: «Еуразиядағы интеграциялық үдерістердің инновациялық бағыттары» атты ІІІ-ші Халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференцияның ғылыми еңбектер жинағы «Қаржы академиясы» АҚ, Астана -2017, Ұйымның инвестициялық тартымдылығын талдау студенттік ғылыми конференция материалдары, Агроинженерия институты - Челябинск: Оңтүстік Орал мемлекеттік университеті, 2018 - Бухгалтерлік есебін әдістемелік қамтамасыз етуі атты конференциясында - Қазақстан Республикасының құрылыс ұйымдарында құрылыс шығындарын есепке алудың монтаждау жұмыстарын жүргізуді ұйымдастыру.

Диссертациялық жұмысты жазу барысында құрылыс саласында бухгалтерлік есебін жүргізу туралы кітаптар, газет-жорналдар, соның ішінде ББ-Строительство, нормативтік құжаттар пайдаланылды. Мысалы: ҚР «Бухгалтерлік есеп және қаржылық есеп беру туралы» заң, ҚР « Құрылыс, сәулеттік, қала салушылық қызмет туралы» Заңы, ҚР Азаматтық кодекс және т. б. ҚР нормативтік-құқықтық актілері қолданылды. «Қазақстан Республикасындағы құрылыс есебінің негізі» Скала В. И. жазған кітабы диссертациялық жұмыстың негізгі әдебиеті болып табылады.

Зерттеу жұмысының қағаз көлемі мен құрылымы. Диссертациялық жұмыс кіріспеден, үш бөлімнен, қорытынды тақырыптарынан және 2 қосымшалар сілтемелер тізімін қамтиды. Мәтіннің негізгі тезис мәтіні 79, 27 кестемен қарастырылып баяндалған.

1 ҚҰРЫЛЫС ЖӘНЕ МОНТАЖДАУ ЖҰМЫСТАРЫНЫҢ ОРЫНДАЛУ ШЫҒЫНДАРЫНЫҢ ЕСЕБІН ұйымдастырудың теориялық негіздері

1. 1 Қазіргі жағдайдағы құрылыс өндірісінің ерекшелігі және оның мазмұны мен сипаттамасы

Күрделі құрылыс - материалдық өндірістің арнайы бір саласы ретінде жаңа негізгі қорларды қалыптастыруды мен реконструкциялау және модернизациялау және де іске қосылып тұрған нысандарды күрделі жөңдеумен айналысады. Құрылыс өндірістің ерекше ерекшелігі оның ұзақтығы. Осыған байланысты құрылыс саласындағы бухгалтерлік есептің негізгі міндеттерінің бірі - шығындарды әрбір есептік кезеңініне байланысты дұрыс анықтай білу.

Құрылыс жұмыстарының құрамына дайындық жұмыстарынан бастап (нысандарды бұзу, бас жоспар) нысандарды сәулеттендіріп әзірлеу. Санитарлық техникалық, электрондық жабдықтау жұмыстарды, жылу және желдеткіш жұмыстарын қамтамасыз ету құрылыс өндірісінің ұйымдастырушылық-технологиялық спецификасының қалыптасуына құрылыстың негізгі өнімінің ерекшелігі үлкен ықпалын тигізеді:

• құрылыс нысанындағы жылжымайтын мүлік, олардың бір жерге бекітілуі және сол жермен біртұтастығы, сол себептен құрылыс өнімнің өндіріс орны мен іске қосу орнының бір болуы;
• сәулеттік, конструктивтік күрделілігі, іріктілігі мен салмақтылығы, көптеген әртүрлі және күрделі конструктивтік элементтердің қиылысуы;
• салынған нысандардың өндірістік және эксплуатациялық сипатына түріне көлемі мен сыртқы келбетіне сәйкес құрылыс өнімінің дербестігі.
• құрылыс нысандарының территориялық дербестігі құрылыс ұйымдарының бір орнынан екінші орынға ауысуы, соның салдарынан бөлімшелерінің негізгі өндіріс қорларынмен басқа да материалдық мүліктердің еңбек ресурстарының жылжымауына әкеп соқтырады. [2, 15-16 беттер]

Құрылыста елімізде кең тараған мердігерлік, шаруашылық және шаруашылық-мердігерлік (аралас) нысандар арқылы жүзеге асырылады.

Құрылыста көбінесе кеңінен тараған мердігерлік нысан. Бұл нысан бойынша тапсырыс беруші келісім-шарт негізінде мердігерлік құрылыс ұйымы келісімді объектіні салып немесе жұмысты толық аяқталған түрге келтіруді міндетіне алады.

Құрылыстың шаруашылық нысанында барлық құрылыс-монтаждау жұмыстарын құрылыс участкесі, жөндеу-құрылыстық цех немесе ұйымның басқа бөлімшелері орындайды.

Құрылысты жүзеге асыратын басты қатысушыларға жатқызылады:

1. Тапсырыс беруші - тапсырыс беретін, ұйымдастыратын, қаржыландыратын, жаңа құрылысты, кеңейтуі, қалпына келтіруді, реконструкциялау және ұйымның, үйлер мен ғимараттардың және басқа да объектілерін техникалық қайта жаңарталуын бақылайтын ұйым немесе мекеме. Оларға жеке меншік құқығына ие жеке құрылысшылар да жатқызылады.
2. Жобалау ұйымдары - тапсырыс берушінің тапсырысы бойынша жоба-сметалық, техникалық және жаңа құрылыс салуға, реконструкция жасауға, қалпына келтіру, кеңейтуі және басқа да күрделі құрылыс түрлеріне жасалынатын басқа да құжаттамасын жасайды.
3. Ғылыми-жобалық ұйымдар - тапсырыс берушінің тапсырысы бойынша жаңа және белгілі кәсіпорынның және ғимараттың жұмыстың ерекшеліктері мен жергілікті жағдайдың естере отырып, құрылыс пен техникалық шешімдерін жүзеге асырыуын жасау мақсатында ғылыми-жобалық жұмыстар жасалуы.
4. Мердігерлік құрылыстық-монтаждау ұйымдары - тапсырыс берушінің тапсырысы бойынша келісім-шарт негізінде құрылыс объектілері мен кәсіпорын құрылысын жүзеге асыруымен байланысты кешенді жұмыстарын орындайды. Мердігерлік келісім-шарт тапсырыс беруші мен бас мердігерлер арасындағы қарым-қатынасты реттелді. Келісім - шарттын қорытындысында мердігерлік құрылыс ұйымы тапсырыс берушіден объектінің жобалық-сметалық құжаттамасын беру керек. Осы жоба-сметалық құжаттың негізінде жұмыстың көлемі, мерзімі, құрылыс-монтаждық жұмыстарын жасау тәртібі және құрылыстын келісімді бағасы анықталады. [3, 3-5 бет]

Жалпы алғанда құрылыстық сұрақтар көптеген нормативтік құқықтық актілермен реттеледі. Олардың ішінде келесілерін атап көрсетуге болады.

ҚР Азаматтық кодексінің Ерекше бөлімі, мұнда 32 бөлімінде мердігерлік келісім-шарттың жалпы ережелері көрсетіледі (616-639 баптар), құрылыс мердігерлігін құқықтық реттеудің спецификалық ерекшеліктері (651-666 баптар) . [4]

Сонымен қатар, құрылыс мердігерлерінің белгілі бөлігін реттейтін заңдар:

• 2001 жылдың 16 шілдесінде шыққан №2241-11 «ҚР Құрылыс, архитектура, қала салушылық қызмет туралы» ҚР Заңы (жеке алғанда, мердігерлік пен тапсырыс берушілердің ара қатынасының негізі анықталады) [5] ;
• ҚР Үкіметі бекітіп қабылдаған, 2016 жылдың 27 маусымындағы №2635 «Сәулетшілік, құрылыс және қала салушылық қызмет саласында инженирингтік қызмет көрсету Ережелерін бекіту туралы» қаулысы[6] .
• Кәсіпорынның бухгалтерлік қызметі саласында тікелей қатысы бар нормативтік құжаттар ретіндетөмендегілерді атап көрсетуге болады:
• Бухгалтерлік есептің № 12 «Күрделі құрылыстағы мердігерлік келісімдер» стандарты (№23 1996 жылдың 13 қарашасындағы Ұлттық комиссияның бухгалтерлік есеп бойынша бекітілген қаулысы) [7] ;
• Бухгалтерлік есептің № 12 «Күрделі құрылыстағы мердігерлік келісімдер» стандартына әдістемелік нұсқаулықтар (№ 7 1997 жылдың 21 мамырындағы ҚР ҚМ бухгалтерлік есеп және аудит әдістемесі департаментінің бұйрығымен бекітілген) [8] ;
• № 5-3 1996 жылдың 28 мамырындағы ҚР аумағындағы салу, тұрғын үй және құрылыс министірлігінің қаулысы: « Кәсіпорынның, ғимараттың және құрал-жабдықтың құрылысының сметалық құнын анықтаудың негізгі ерекшеліктерін, ҚР құрылыс өнімнің келісім бағасы мен сметалық есеп айырысулардың құрудың бекіту туралы»; [9]
• Бухгалтерлік есептің (IAS) 11 «Құрылыстағы келісім-шарт» халықаралық стандартын қолдану бойынша әдістемелік нұсқаулық; [10]
• №1 « Құрылыстағы үстеме шығындардың мөлшері туралы» 1991 жылдың 2 сәуірдегі Қазақ ССР-нің Мемархқұрылысының қаулысы. [11]

Сонымен ҚР Азаматтық кодексінің 616 бабына сәйкес мердігерлік келісім-шарт дегеніміз бір жақ (мердігер) екінші жақтың (тапсырыс беруші) анықталған жұмысын тапсырыс бойынша орындауға міндеттеме алған және оның нәтижесін белгіленген мерзімінде тапсыруға, ал тапсырыс беруші жұмыс нәтижесін қабылдап, оған ақы төлеуге міндеттеме алатын (жұмыстың бағасын төлеу) құжат.

Құрылыс мердігері келісім-шарты бойынша (ҚР АК 651 бап) мердігер келісім-шартта белгіленген мерзімінде тапсырысының тапсырмасы бойынша белгілі объектіні салуы міндетті немесе басқа құрылыс жұмысын орындауы үшін қажетті жағдай жасайды, оның нәтижесін қабылдап алып, келісілген бағасын төлеуге міндетті.

Бухгалтерлік есептің №12 «Күрделі құрылыстағы мердігерлік келісім-шарт» стандарты, сонымен қатар оның әдістемелік нұсқаулықтары күрделі құрылыстағы мердігерлік келісім-шартқа бірнеше өте жақсы түсінік береді.

Белгіленген нормативтік құжаттарға сәйкес мердігерлік келісім-шарт бойынша мердігер өзінің тәуекелділігімен құрылыс жұмыстарын орындайды, ал тапсырыс беруші орындалған жұмысты қабылдап алып ақы төлеуге міндетті.

Көріп отырғанымыздай, ҚР Азаматтық Кодексіндегі құрылыс мердігері келісім-шартының түсінігі мен бухгалтерлік есеп стандарттарындағы ереженің арасындағы айырмашылықтар бар, бірақ ол бір қарағанда маңызды емес. ҚР Азаматтық Кодексінде берілген анықтама бойынша тапсырыс беруші жұмыстың орындалуы үшін мердігерге қажетті жағдайлар жасауға міндетті, ал ол маңызды болып табылады. Берілген шартты тапсырыс беруші орындамаса оның мердігерден келісім-шарттағы міндеттемелерін орындауын талап етуге құқығы жоқ.

Ал, бухгалтерлік есептің халықаралық стандарттарына сәйкес құрылыстағы келісім-шартқа мүлдем басқаша анықтама беріледі. Берілген нұсқаулықтарға сәйкес құрылыстағы келісім-шарт активтерінің құрылысын арнайы қарастырады, олар функциялары, технологиясы және конструкциясы бойынша тәуелді немсе байланысты және соңғы қорытындымен қолдануға тәуелді.

Алайда даулы сұрақтар туындаған кезде, бірінші кезекте ҚР Азаматтық Кодексін жетекшілікке алу қажет.

Кез келген келісім-шарттың жалпы құрылымы болады, мұнда әрбір бөлім ара қатынасының жеке аумағын реттеу тәртібін анықтайды (төлем бойынша, жақтардың міндеттері мен құқықтары бойынша, жауапкершілігі бойынша және т. б. ) . Келісім-шарттың жеке бөлімдеріне тоқталайық.

Сонымен, әдетте келісім-шарт қатысушы жақтардың атауларымен басталады, мұнда қандай жақ кім болатындағы анықталады (кім тапсырыс беруші, кім мердігер) . Бұл жерде әрбір жақтың ұйымдастыру-құқықтық нысаны нақты көрсетіледі (ЖШС, АҚ), кім болып табылады (директор, менеджер және т. б. ) қандай құжат негізінде әрекет етеьіндігі (жарғы, сенімхат және т. б. ) анықталады. Осы ақпараттардан бөлек мұнда заңды тұлғаның немесе жеке кәсіпокерлікті куәландыратын мемлекеттік тіркелуі туралы номірі көрсетілуі қажет, сонымен қатар, лицензия берілген мерзім мен мекеме көрсетілуі қажет, бұл жағдай ұйымның қызмет етуі лицензияланған кезде орындалады. ҚР әрекет ететін лицензиялау туралы заңдалықтарына сәйкес құрылыс аумағы міндетті түрде лицензиялауы қажет.

Келісім-шарттың пәні бөлімінде бір жақтың екінші жаққа ұсынатын мәліметі көрсетіледі. Әдетте берілген бөлімнің бірінші бөлімінде келісім-шарттың анықтамасы көрсетіледі (жоғарыда анықталғандар), ал басқа бөлімінде мердігер атқаратын құрылыс жұмыстарының нақты анықтамасы (тізімі) беріледі. Егер де құрылыс жұмыстарының тізімі көлемді болса, келісім-шартта қосымшаларға сілтемелер қолдануға рұқсат етіледі, мұнда құрылыс жұмыстарының барлық сипаттамасы толық үлгіде көрсетіледі. Алайда берілген тізімдемені келісім-шарттың өзіне жазуға кеңес беріледі.

Құрылыс және онымен байланысты жұмыстарды жобалық құжаттамаға сәйкес мердігер жасайды. Мұнда жұмыстың мазмұны мен көлемі анықталады, жұмысқа қажетті талаптар, смета және жұмыс бағасы көрсетіледі.

Сонымен қатар, келісім-шартта көрсетілмеген тапсырмаларды мердігер смета мен жобалық құжаттар арқылы орныдауы қажет.

Құрылыс мердігерлігінің келісім-шартында жобалық-сметалық құжаттардың мазмұны мен құрылымы көрсетілуі қажет және де қажетті құжаттарды екі жақ қандай мерзімде тапсыратындығы көрсетіледі.

---

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс