Жүрек потенциалдарын зерттеу әдісі

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 11 бет
Таңдаулыға:

Жоспар:

I. Кіріспе
II. Негізгі бөлім
* Биопотенциалдарды тіркеу әдістері
* Жүрек потенциалдарын зерттеу әдісі
* Электрокардиографтың блок - схемасы. Электродтарды орналастыру реті
* ЭЭГ-дегі ырғақ
* Электроэнцефалография(ЭЭГ)
* Электромиография (ЭМГ)
III. Қорытынды
IV. Пайдаланылған әдебиеттер.

Кіріспе

Жасушалық деңгейден ағза деңгейіне өткенде және жасушалардың біртіндеп қозу нәтижесінде сол ағзаның сыртқы бетінде электр потенциалдарының таралуы өзгереді. Сонымен қатар ағзанң күйі, яғни, оның электрлік белсенділігі уақыт бірлігінде өзгереді. Ол қозу процесі жүйке және бұлшықет талшықтарының бойымен таралады. Биотпотенциалдардың қозу және таралу процесін ағзаның тікелей сыртқы бетінде де немесе сол ағзаның ішкі құрлысында да анықтауға болады. Бірақ клиникада бұл әдісті қолданудың ерекше қиыншылығы бар.
Сондықтан ағзаның функционалдық күйін оның электрлік белсенділігін сипаттау үшін эквиваленттік электрлік генератор принципі қоланылады. Бұл дегеніміз зерттелетін мүше уақыттың әр түрлі периодтарында қозатын көптеген жасушалардан тұрады және ол дене бетінде электр өрісін құрайтын біріңғай эквиваленттік генераторы етіп ұсынылады, ол жүйке жүйесінің патологиясының диагностикасы үшін пайдаланылады (жарақаттанғанда, эпилепсияда, психикалық тұрақсыздықта, ұйқы бұзылғанда т.б ).
Биоэлектірлік потенциал дегеніміз - тірі ұлпаның екі нүктесі арасындағы электір потенциалдардың айырмашылығымен анықталатын биоэлектірлік белсенділіктің көрсеткіші. Ол тыным (мембраналық) және әрекет потенциалын айырады. Қалыптыжағдайда тыным потенциалының шамасы тұрақты болады. Бірақ, оның өзгеруі қозу табалдырығының шамасынан асып кетсе, әрекет потенциалын (ӘП) сипаттайтын тербелмелі процесс пайда болады. Жүйке жасушалары үшін ӘП амплитудасының диапазоны - 100-110 мВ, қанқылық және жүрек талшықтары үшін 110-120 мВ. Уақыты жүйке талшықтарында 1-2 мс, қанқалы бұлшық талшықтарда - 3-5 мс, жүрек бұлшықтарында 500-600 мс. болады.
Сонымен, тыным потенциалы деп қозбаған күйдегі мембрананың ішкі және сыртқы беттеріндегі стационарлық электр потенциалының айырмасын айтады. Тыныштық потенциалы мембрананың ішкі және сыртқы қабаттарындағы иондар таралымының өзгерісіне және иондардың мембранадағы диффузиясына тәуелді. Ал әрекет потенциалы - электрлік жүйке импульстерінің әсерінен тірі ағзада рецептордан мидың нейрондарына және ми нейрондарынан бұлшықеттерге ақпараттың берілуін айтамыз.
Биопотенциалдарды тіркеу әдістері
Тірі жасушаларда, мүшелерде және адам мен жануарлар ұлпаларында пайда болатын электр потенциалдарды - биопотенциалдар деп атайды. Биоэлектрлік потенциалдар ағзада жүретін нәзік үрдістерді көрсетіп береді. Сондықтан зерттелетін мүшелер мен жүйелердегі кез келген патологиялық және қызметтік өзгерістер олардың параметрлері мен формаларында көрініс табады. Бұл өзгерістер тіршілік үрдістерін қарастырғанда, диагностикада, емдеумен аурудың алдын-алуда адамның жұмыс қабілетін және көңіл күйін тексеруде т.б. қажет болады.
Биопотенциалдар ағзалар мен ұлпалардың функционалдық күйін өте жақсы көрсететін болғандықтан, оларды тіркеудің және талдау жүргізудің физиологиялық зерттеуде және диагностикада маңызы өте зор. Қазіргі уақытта биопотенциалдарды тіркеудің көптеген әдістері қолданылады: электрокардиография - жүректің биоэлектрлік потенциалдарын тіркеу (ЭКГ); электроэнцефалография - мидың әртүрлі бөліктеріндегі биоэлектрлік белсенділікті сипаттайтын потенциалдардың айырмасын бастың бетіндегі жанасу тәсілімен тіркеу әдісі(ЭЭГ); электромиография - бұлшық ет бетінде (интерференциялық электромиография) немесе бұлшық ет ішіндегі (жергілікті электромиография) потенциалдар айырмасын мен электр өрісін жанасу тәсілімен тіркеу әдісі (ЭМГ); электроокулография - көз алмасының қозғалыс потенциалын тіркейтін әдіс.

Жүрек потенциалдарын зерттеу әдістері

Жүрек потенциалдарын зерттеудің әдісі - ЭКГ болып табылады, бірақ оның да өзіндік әдістері бар. Олар : вектокардиография - жүректің электрлік алаңы түгел зерттелуін айтамыз, балистокардиография - жүректің жиырылуына, қолқа мен өкпе бағанасына қанның құйылуына байланысты дене қозғалысын механикалық тіркеу әдісі, эхокардиография - жүректің әр түрлі құрылымдарына ультрадыбыстың әсерімен қолдануға негізделген, фонокардиография - жүрек қызметінің дыбысты көрінісін жазу, апекскардиография - жүрек ұшының соғуы кезіндегі жасушаның тербелістерін тіркейтін инвазивті емес әдіс.
Электрокардиографияда тіркелетін потенциалдар айырымы жүректің жүйке - бұлшықет аппаратының қозу нәтижесінде пайда болады. Жүректің жүйке - бұлшықет жүйесінің түрліше элементтерінде пайда болған потенциалдар өзара қосыла келіп осы жүйенің қозған (теріс потенциалдар) және қозбаған (оң потенциалдар) бөлшектеріндегі жалпы потенциалдар айырымы пайда болады. Жүректің жүйке - бұлшықет жүйесінің түрліше бөлімдерінде қозу процесі, өзіне тән ерекшелікпен, біртіндеп тарайды. Сондықтан пайда болған потенциалдар айырымы жүрек жұмысының циклына шамасы жағынан да, нүктелердің орналасуы бойынша да өзгереді. Электрокардиографияның негізгі мақсаты - осы қзгерістерді тіркеу.
Электрокардиография әдісі Эйнтховен теориясына негізделген. Бұл теорияда жүректі біртекті өткізгіштік ортада орналасқан электрлік диполь деп қарастырамыз. Осы дипольдің электр өрісі адам денесінің сыртқы бетінде тіркеуге болатын потенциалдарды тудырады. Дипольдің электрлік моментінің векторы - жүрек биопотенциалының қорытқы айырмасын сипаттайтын вектор болады. Ол векторжүректің интегралдық электрлік векторы (ИЭВ) деп аталады.
Электродтар - электр тізбегінің екі нүктесін қосуға арналға, арнайы пішінді қткізгіштер. Бұл арада электр импульстерінің көзі ретінде адам денесін, ал электр импульсын қабылдаушы ретінде ЭКГ аппаратын қарастырамыз.
Электродты адам денесіне жабыстырлығанда тері мен электродтың арасында физиологиялық ертіндіге шыланған дәке орналастырылады. Бұл биопотенциалдардың амплитудасын азайтпау үшін қолданылады.
Жүректің негізгі қызметі автоматизм, өткізгіштік, қозғыштық, жиырылу және т.б. Жүректің автоматизм қызметі деп -- оның сыртқы тітіркендіргіштердің әсерінсіз, өздігінен электримпульсін тудыруын айтамыз.
Автоматизм қызметіне синоатриалды түйінжәне жүрекшелер мен қарыншалардың (пейсмекерлер) өткізгіштік жүйесі қатысады.
Жүрек өзінің ырғағын жүргізушінің көмегімен атқарады. Ол жүргізуші элктр импульстарын қорытып шығарып, оларды өткізгіштік ортаға қарай бағыттайды. Жүрек ырғағын жүргізуші қуыс веналардың қосылған жерінде, оң жүрекшеде орналасқан. Осы нүктені синус деп, кейде синус түйіні деп атайды.
Электрокардиографияда, жалпы, үш автоматизм орталығы болатынын айта кеткен жөн:
1. Бірінші реттік автоматизм орталығы -- бұл минутына 60-80 рет жиіліктегі электр импульсін тудыратын СА түйіні.
2. Екінші реттік автоматизм орталығы - бұлминутына 40-60 рет жиіліктегі электр импульсін тудыратын АВ-қосылыс (АВ түйінінің Гис шоғырына және жүрекшенің төменгі бөлігіне өтетін аймақ), сонымен қатар Гис шоғыры.
Ол аяқшалары мен тармақтары. Ол автоматизмнің төмеңгі қызметін атқарады, минутына 25-40 жиіліктегі электримпульсін тудырады.
Сонымен электрокардиограмма дегеніміз - жүрек биоэлектрлілігін график түрінде тіркеу. ЭКГ - да P, Q, R, S, T тістері болды.
Синус түйінінен шыққан электр потенциалы, алдымен оң жүрекшені қоздырады. Ол қозу ЭКГ - та тіркеледі. Содан кейін электр импульсы сол жүрекшені қодырады. Сол жүрекшенің қозуы оң жүрекше қозған кезде басталады.Екі бірдей жүрекшенің қозуын ЭКГ - аппараты таспаға Р - тісі ретінде жазады. Олай болса, Р - тісті импульстың алдымен оң жүрекшенің (қисықтың көтерілген бөлігі), содан кейін сол жүрекшенің (қисығының төмен түскен болігі) қозуын сипаттайды. Қалыпты жағдайда бұл екі бөлік симметриялы болады.
Жүректің қарыншалары белгілі ретпен қозады. Алдымен 0,03c аралығында қарыншааралық перде қозады. Оның қозуы Q - тісін тудырады.
P - тісімен Q - тісінің арасында электрлік өзгерістер болмайды, ЭКГ - да түзу сызық сызылады. Осыны изоэлектрлік процесс дейді.
Содан кейін жүректің ұшы және оған жақын орналасқан облыстар қозады. Соның нәтижесінде R - тісі пайда болады. Жүрек ұщының қозу уақыты, қалыпты жағдайда, орта шамамен алғанда 0,05c болады.
Ақыры жүректің негізі қозады да S - тісі пайда болады. Оның қозу уақыты шамамен 0,02c болады. Жоғарыда аталған Q,R және Sтістері біртұтас қарыншалық QRS кешенін құрайды. Оның ұзақтығы шамамен 0,1с.
Миокард жасушалары қозған күйде ұзақ уақыт тұра алмайды. Сондықтан синустық түйіннен басталған қозу процесі қарыншаларды қоздырғаннан кейін біртіндеп өше бастайды.бұл арада аса күрделі физиологиялық процес жүреді. Ол процестерді әдетте бір ғана ұғыммен тұжырымдап айтады. Ол ұғым реполяризация деп аталады. Реполяризация процесі ЭКГ - да S - T кесіндісімен және T - тісімен кесінделеді. Реполяризация уақыты, қалыпты жағдайда 0,3+-0,02с. осы уақыт ішінде жүрек қозғанға дейінгі алғашқы күйіне қайта оралады, яғни келесі қозу процесіне дайын күйге келеді.
Жоғарыда қарастырылған ЭКГ - нің құрамына мынадай қорытындыға келеміз: ЭКГ - нің P, Q, R, S және T тістерінің биіктіктері, олардың пішіндері, R - R, P - Q, Q - R - S және Q - T интервалдары жүректің әрбір зонасының функционалдық ерекшеліктерін, яғни физиологиялық күйін сипаттайтын басты диагностикалық әдіс болып табылады.
Мысалы: R - R - интервалы (уақыт) қалыптан аз болса, жүректің соғу жиілігі қалыптан жоғары болады, оны ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.