Кешенді қосылыстардың номенклатурасы мен түрлері

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:

Жоспар
I. Кіріспе;
II. Негізгі бөлім;
* Кешенді қосылыстар,құрылымы.
* Кешенді қосылыстардың номенклатурасы мен түрлері.
* Кешенді қосылыстағы химиялық байланыс.
* Химиялық қасиеттері.
* Биологиялық маңызы; медицинада, фармацияда қолданылуы.
III. Қорытынды;
IV. Қолданылған әдебиеттер.

Кіріспе
Кешенді қосылыстар, координациялық қосылыстар - жай химиялық қосылыстардың әрекеттесуі нәтижесінде түзілетін құрамы күрделі химиялық қосылыстар. Кешенді қосылыстарға кристаллогидраттар CuSO4*5H2O, аммиакаттар CaSO4*4NH3, ашудас KAl(SO4)2*12H2O, т.б. күрделі қосылыстар жатады. Кешенді қосылыстар теориясын алғаш (1893) Швейцария химигі А.Вернер ұсынды және оны координациялық теория деп атады.

Құрылымы
Кешенді қосылыстар теориясын алғаш (1893) Швейцария химигі А.Вернер ұсынды және оны координациялық теория деп атады. Бұл теорияға сәйкес Кешенді қосылыстарда орт. орын алып тұрған ион немесе атом кешен түзуші деп, ал оның айналасына жиналған, яғни координацияланған иондарды немесе молекулаларды лигандалар деп атайды. Кешен түзушінің айналасына координациаланған лигандалардың жалпы саны оның координациялық саны деп аталады.
Комплекс түзілу реакциялары электрон жұптарының тасымалдануымен жүзеге асады және бұл комплексті қосылыстарының түзілуіне не бұзылуына әкеледі.
Комплксті қосылыстардың ерекшелігі болып,олардағы донорлы-акцепторлы механизм арқылы түзілген координациялық байланыстың болуы.

Комплекс қосылыстар
Комплексті қосылыстар ерітінді күйде болуға қабілетті,жай молекулалардан тұратын жоғары ретті қосылыстар деп қарастыуға болады.
Комплексті қосылыстар деп лигандалармен қоршалған орталық атомның болуымен ерекшеленетін,кристал күйде де,ерітінді түрінде де бола алатын қосылыс.
Кешенді ионның заряды сыртқы иондар зарядының қосындысына тең, бірақ мәні кері болады. Кешен түзушінің зарядын табу үшін Кешенді қосылыстардың құрамына кіретін басқа иондардың барлығының зарядының алгебр. қосындысын шығарып, оған теріс мән қояды. Негізгі кешен түзушілерге хим. элементтердің периодтық жүйесінің қосымша топшаларында орналасқан d-элементтері жатады. Маңызды лигандтарға жататын полюсті молекулалар: H2O, NH3, CO, NO, NH2OH, т.б., аниондар: F, Cl-, Br-, Қ-, O2-, OH-, CN-, т.б. Полюсті молекулалар Кешенді қосылыстардың сыртқы сферасында аниондар немесе катиондар болуы кешен ионының зарядына байланысты. Егер қосылыстағы кешен ионының заряды оң болса, сыртқы сферада аниондар орналасады, ал кешен ионының заряды теріс болса, сыртқы сферада катиондар орналасады.

Химиялық байланыс
Комплекс қосылыстардың түзілуі орталық атом мен лиганда арасындағы донорлы-акцепторлы әсерлесуге байланысты.Әдетте электрон жұбының доноры лиганда болса,акцепторы бос орбитальды болатын орталық атом.Бұл байланыс өте берік және комплекстің еуі кезінде үзілмейді,оны координациялық байланыс деп атайды.

Изомерия
Химиялық байланыс
Кешенді қосылыстарда δ-байланыстармен қатар донорлы-акцепторлы механизм бойынша PI-байланыстар түзіледі.Мұндағы донор өзінің d-электрондарының лигандаға беруші метал ионы,ал акцептор - энергетикалық тиімді вакантты орбитальдары болатын лигандалар.Бұл байланысты дативті деп атайды.

Химиялық қасиеттері
Комплекс түзілу процестері клмплексті ионды түзетін барлық бөлшектердің қасиеттеріне әсер етеді.Лиганда мен комплекс түзушінің арасындағы байланыс беріктігі жоғары болған сайын қасиеттері соншама аз дәрежеде байқалады.Комплек қосылыстар орталық атомның координациялық қанықпаған және лигандалардың бос электрондары болуынан химиялық белсенді болады. Мұнда комплекс орталық атоммен лигандалар қасиеттерінен жоғары электрофильді және нуклеофильді қасиеттерге ие.
Комплекс реагентпен әрекеттесу порцесі мына қосылсытар түзілгенде жүреді:
А)аз диссоциаланатын қосылыс;
Б)аз еритін қосылыс;
В)одан тұрақты қосылыс;
Г)тотығу-тотықсыздану өнімдері
Жай бөлшектерден құралған комплекс ионы олардың өлшемінен үлкен болады.Оның қасиеттері мен беткейіндегі заряд тығыздығы өзгереді.Жай бөлшектерден комплексті қышқылдар түзілгенде Н иондарымен байланыс энергиясы азаяды,қышқыл күші артады.

Қасиеттері
Комплексті қосылыстар тотығу-тотықсыздану реакцияларын көрсетеді:
[Cu(NH3)4]²⁺+Zn=[Zn(NH3)4] ²⁺+Cu
Комплекс түзілу үрдісі d-элментерінің потенциал шамаларына күшті әсер етеді.Егер катиондардың тотықсызданған түрі ,берілген лигандамен оның тотыққан түрімен салыстырғанда тұрақтырақ комплекс түзсе,онда потенциал шамасы өседі.
Лиганда табиғатына қарай:аквакомплекстер,аммиакаттар, ацидокомплекстер,гидрокомплекстер,м акроцилді комплекстер болып бөлінеді.
Комплекс зарядының таңбасына қарай катионды-комплексті қосылыстағы комлексті катион[Co(NH3)6]Cl3 анионды-комплексті қосылыстағы анион K[PF6],нейтрал-комплекс заряды 0-ге тең,сыртқы сферасы жоқ.

Жіктелуі
Кешенді қосылыстың белгілі бір класқа жатуына байланысты:
Комплексті қышқылдар H2[SiF6]
Кешенді негіздер [Ag(NH3)2]OH
Кешенді тұздар K4[Fe(CN)6]
А)кешен түзуші атом санынан қарай:монядролы-кешенді бөлшек құрамында бір атом кешен түзуші болады,мысалы-[Co(NH3)6]Cl3;көп ядролы кешенді бөлшек құрамында бірнеше атом кешен түзуші болады.

Биологиялық маңызы
Ағзадағы химиялық элементтердің рөлі сан түрлі.Микроэлементтердің (C, O, N, H, S, P, Ca, CI, Mg, K, Na) ең негізгі функциясы терінің құрауы,осмос қысымын қалыпты ұстап тұру.
Микроэлементы (Cu, F, I, Fe, Mo, Zn, Br, Co), ферментер,гормондар,витаминдер құрамына кіреді де,зат алмасу,көбею,тері тыныс алу поцестеріне қатысады.
Макро және микроэлементтер-сүйек пен тіс ұлпаларының материалы.

K2[PtCl]4 құрылымы
КҚ-ң биологиялық маңызы
Ағзада кездесетін кешенді қосылыстарда өтпелі металдар ионы болады: Mn, Co, Fe V.Бұл металдардың ағзада мөлшері аз,сондықтан кешенді қосылыстардың ағза өмірі үшін маңызы зор.Себебі: негізінен кешенді қосылыстардың қызметі-атом немесе бүтін молекуланы тасымалдайды, молекулаларды белгілі жерге бекітіп, поляризациялайды.Кешен түзуші металдар-өмірге қажеттелірге жатады.

Порфин
Тірі ағзалар үшін (жануарлар,бактериялар,өсімдіктер) порфин деп аталатын заттың төрт координациялық ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.