ТМД елдеріндегі гидрометриялық зерттеулердің даму тарихы

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі
әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университеті

Факультеті: География және табиғатты пайдалану
Кафедрасы: Гидрология және метеорология

СӨЖ

Тақырыбы: ТМД елдеріндегі гидрометриялық зерттеулердің даму тарихы.

Орындаған: Жиенбекова А.Т.
Тексерген: Арыстанбекова Д.Д.

Алматы-2018 жыл
Мазмұны
I.Кіріспе ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
II.Негізгі бөлім ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ...
1. ТМД елдеріне шолу.
2. ТМД елдеріндегі гидрометриялық зерттеулердің даму тарихы.
III.Қорытынды ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ...
IV.Пайдаланылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ..

Кіріспе

Гидрометрия (гр. һуdor -- су, metreo -- өлшеймін) - гидрология ғылымының сұйықтықтың күйі мен қозғалысын, су нысандарының режимін сипаттайтын шамаларды өлшеу әдістерін зерттейтін бір саласы. Гидромтерияның көмегімен өлшенетін негізгі шамалар: су деңгейі, тереңдігі, арнаның табаны мен бедері; су арыны мен қысымы; ағыс бағыты мен жылдамдығы, жылдамдық пен қысым ырғағы, толқын белгілері, гидравликалық еңістік, судың лайлылығы, (тасындылар ағындысы), судың термиялық және мұздық режимін сипаттайтын көрсеткіштер, т.б. Су нысандарында су деңгейі су өлшеу құралдарымен жабдықталған гидрол. бекеттерде өлшенеді. Су деңгейін үзбей жазу үшін ламниграфламниграфтар мен мареографтар қолданылады; су туралы деректерді үлкен қашықтықтарға беру дистанциялық деңгей өлшеуіштердің жәрдемімен жүргізіледі. Лаб. және өндірістік жағдайда деңгей жазғыш немесе өлшеуіш ине пайдаланса, сұйықтықтың арыны мен қысымы монометрлер және пьезометрлермен өлшенеді. Судың тереңдігі Гидрометриялық рейкамен, темір сырықпен, футштокпен және лотпен өлшенеді. Су айдындарының тереңдіктері автоматты түрде Гидрометриялық профилографтармен (кескін жазғыштар) жазылады. Су ағысының жылдамдығы Гидрометриялық зырылдауықпен, түтікпен, термогидрометрмен, қалтқымен және электронды-мех. аспаптармен, т.б. өлшенеді. Арынды ағындарды өлшеу үшін диофрагмалар, Вентури түтігі, т.б. пайдаланылады. Өзен ағысын, сондай-ақ аудан-жылдамдық әдісімен өлшейді. Ағысы қатты тау өзендерінің шығыны иондық араластыру әдісімен (ағынға ерітінді-индикатор құйылады) анықталады. Арнадағы тасынды (жүзбе, түптік) мен иондық (еріген) заттардың шығыны батометрдің көмегімен өлшенеді. Өзеннің мерзімдік ағынын анықтау үшін су деңгейі мен ағынының графигі - гидрограф пайдаланылады.

ТМД елдері.
Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығы (ТМД) -- ыдыраған КСРО орнына 1991 ж. 21 желтоқсанда құрылған халықаралық ұйым. ТМД-ға 11 мемлекет кіреді.Олар:

Қазақстан
Өзбекстан
Қырғызстан
Ресей
Украина
Түркіменстан
Беларуссия
Армения
Молдова
Тәжікістан
Әзірбайжан

Тарихи шолу
Мемлекеттік құрылымы
Ресми тілі
Орысша
Елорда
Минск
Үкімет түрі
Достастық
Орындаушы хатшы
Сергей Лебедев
1991 ж. желтоқсанның 8-інде Минскіде (Беловеж) Ресей, Беларусь және Украина басшылары кездесіп, 1922 ж. КСРО құрылуы туралы Келісімі істен жойылғандығы және ТМД құрылғандығы туралы келісімге қол қойды. 1991 ж. желтоқсаннның 13-інде Орта Азия мен Қазақстан басшылары Ашхабадта кездесіп, Беловеж келісімін қолдайтындықтарын мәлімдеді. 1991 ж. желтоқсаннның 20-ында Әзірбайжан, Армения, Беларусь, Қазақстан, Қырғызстан, Молдова, Ресей, Тәжікстан, Түрікменстан, Өзбекстан басшылары Алматыда 21 желтоқсанда ТМД-ны құру туралы Келісім хаттамасына қол қойды. Кездесуге қатысушылар ішкі және сыртқы саясаттың әртүрлі салаларында ынтымақтастыққа бейілділігін растайтын, бұрынғы КСР Одағының халықаралық міндеттемелерін орындауға кепілдік жариялайтын Алматы Декларациясын қабылдады. 1993 жылғы желтоқсанда Достастыққа Грузия қосылды, ал 2009 жылғы 18 тамызда аталған бірлестіктен шықты. Түрікменстан ТМД-ның қауымдастырылған мүшесі болып табылады. Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығы мемлекет болып табылмайды және ұлтүстілік өкілеттікке ие емес. Ол өзінің барлық мүшелерінің егеменді теңдігіне негізделген және 1993 жылғы 22 қаңтардағы Жарлығы бойынша іс-әрекет жасайды. Достастықтың мүше мемлекеттері халықаралық құқықтың дербес және теңқұқықты субъектілері болып табылады.

ТМД елдеріндегі гидрометриялық зерттеулердің даму тарихы.
Ең ертедегі гидрометриялық бақылаулар бұрынғы КСРО-ның территорияларында біздің эрамыздағы бірінші мыңжылдықтан бастап жүргізілген. Ол кезде әртүрлі су өлшегіштер Орта Азиядағы - Заравшан, Амудария және Мургаб өзендерінің алабтарында ирригациялық жүйелерде суды бөлуге қолданылған.
Кеңес өкіметінің Еуропа территориясында су деңгейінің ауытқуын бақылау XII ғасырдың басынан жүргізіле бастаған. Оған дәлел Батыс Двина өзенінде қалдырылған жазбалар мен белгілер. Ондай су жолдарындағы белгілер Волга, Волхов және басқа өзендердің жағалауларында да кездеседі.
Су нысандарында инженерлік тәсілдерді қолданып көлемді және жүйелі зерттеулер I Петрдің кезінде жүргізілді. Ол жаңа су жолдарын игеруге және кеме қатынайтын каналдардың құрылысын жүргізуге байланысты болды. Сол кезде Волга және Дон, Ока және Дон, Москва өзенімен жоғарғы Волганың аралығындағы су айрықтарында бірінші рет инженерлік ізденістер жүргізілді. 1700 жылы Волга өзенінде, қазіргі Камышин қаласының төңірегіндегі бірінші ет су өтімі өлшенді, ал 1715 жылы I Петрдің нұсқауымен Нева өзеніндегі Петропавловск қамалында бірінші су өлшейтін бекет соғылды.
XIX ғасырдың 70-жылдарында, Ұлы Октябрь социалистік революциясының аралығындағы жылдарда өзендерді және көлдерді зерттеу жұмыстары кеңінен дамыды. Бұл кездерде тұрақты гидрологиялық станциялар және бекеттер ұйымдастырылды, өзендер режиміне жасалған алғашқы бақылау мәліметтері арқылы ғылыми қорытындылар жасалды. Мысалы, 1909 жылдан бастап қуаң жерлерді суландыруды кеңейтуге байланысты, өзендердің және көлдердің гидрологиялық режимдеріне тұрақты бақылау жүргізіле бастады. Осы жұмыстарды орындау үшін жерге орналастыру және егін шаруашылығы бас басқармасының жерді жақсарту бөлімі Түркістанда және Кавказда (1910 ж.), ал 1913 жылы Ресейдің Еуропалық бөлігінде гидрометриялық бөлімдерді құрды. Гидрометриялық бөлімдер 600-ден астам тұрақты бекеттерді іске қосты. Солардың ішінде: Түркістанда -14 станция және 144 бекет, Кавказда - 10 станция және 100 бекет, ал Ресейдің Еуропалық бөлігінде - 374 су өлшейтін бекеттер құрылды. Станцияларда ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.