Ақыл ой тәрбиесі туралы

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 10 бет
Таңдаулыға:

Ж.Досмұхамедов атындағы педагогикалық колледжі

Пәні: Мамандандыру

РЕФЕРАТ
Тақырыбы:
Ақыл ой тәрбиесі

Орындаған:

Тексерген: Абилова А.Ә.

Орал, 2013ж.

Жоспар
Кіріспе

Негізгі бөлім
1. Ақыл-ой тәрбиесі тұлғаның жан-жақты дамуының негізі
2. Ақыл-ой тәрбиесінің міндеттерінің шығуы

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Кіріспе
Қазақстан қоғамындағы әлеуметтiк-экономикалық өзгерiстер жалпыға бiлiм
беру жұйесiн тұпкiлiктi жаңартуды қажет етедi. Сонымен қатар орта буын,
яғни терең бiлiм, кәсiптiк дағдылар негiзiнде iс-әрекет жасайтын, өзiн-өзi
дамытатын, жылдам дамып отыратын бұгiнгi заманда өздiгiнен дұрыс, құлықтық-
жауапкершiлiк шешiмдердi қабылдай алатын тұлғаны қалыптастыру мақсат етiп
қойылған. Жалпы бiлiм беру жұйесiн реформалауда негiзгi құрамдас бөлiк
тәрбие болып саналады.
Жастарды тәрбиелеу бүгiнгi кұнде жаңаша түрде жанасуды талап етедi.
Қоғам қазiргi таңда бәсекеге қабiлеттi, экономикалық ойлауы дамыған, жан-
жақты қалыптасқан, жалпыадамзаттық құндылықтарды игеруде шығармашылық
iскерлiгi мен дағдысы болатын, тұрлi мамандықтарды меңгере алатын, өмiрлiк
қиын да күрделi мәселелердi жылдам, әрi нақты шеше алатын тұлғаны
тәрбиелеудi мақсат етедi. Жаңа әлеуметтiк-экономикалық жағдаяттар жастар
санасында басқа да құнды бағыттардың қалыптасуына, яғни жас ұрпақты
тәрбиелеу нормалары мен ережелерiне қайшы келедi.
Тәрбие түсінігі мағыналық жағынан кең ауқымды категория. Мысалы,
жоғарыда тәрбиені өсіп келе жатқан әулетті тұрмысқа дайындау деп
анықтағанбыз. Ал, бұл дайындықты ұйымдастырылған тәрбие қызметінің
барысында іске асыруға болады, сонымен бірге ол балалардың күнделікті
үлкендермен араласа жүріп, тұрмыстық іс- әрекетке үйрену мен де орындалуы
мүмкін. Бірақ аталған екі жағдайдағы тәрбиелік әрекеттер әртүрлі мағынаға
ие болатыны сөзсіз. Қоршаған орта тәрбиеледі, Отбасының тәрбие жемісі,
Мектеп тәрбиесі адам қылды деп нақтылып айтатын болсақ, онда бұл бір
мақсатты сияқты әрекеттердің өзара теңгерілмейтінін байқаймыз. Қоршаған
орта тәрбиеледі немесе Отбасы тұрмысы тәрбиеледі деумен жеке адм дамуы
мен қалыптасына әлеуметтік- экономикалық және тұрмыстық жағдайлардың
күнделікті жоспарсыз, мақсатты бағдар болмаған ықпалын түсінеміз. Ал енді
мектеп тәрбиесі десек, әңгіме басқаша, бұл ретте арнайы ұйымдастырылған
және саналы іске асырылатын тәрбиелік қызметті білеміз.
К.Д. Ушинский: Педагогикадағы тәрбие - алдын-ала ниеттелген және
арнайы ұйымдастырылған педагогикалық процесс деп тұжырымдаған. Тәрбие
мәнін дәлірек топшылау мақсатымен американ психологы және педагогы Эдвард
Ли Торндайк былай деген еді: Тәрбие сөзіне әркім әртурлі мағына береді,
бірақ ол қашанда өзгеріс дегенді аңдатады. Егер біреуді өзгеріске келтіре
алмасақ, біз оны тәрбиелемегеніміз. Ал енді осы өзгерістер жеке адам
дамуында қалай көрінеді? Бұл сұраққа жауап бере, К. Маркс Адамның қоғамдық
тұлға ретінде дамуымен қалыптасуымен азаматтық болмысты игеру жолымен іске
асды- деген еді. Бұл тұрғыдан тәрбиені өсіп келе жатқан әулеттің азаматтық
болмысты игеруге пайдаланатын құрал- жабдығы деп білі қажет.
Ал енді осы болмыстың өзі не және оны игеру қалай өтеді? Адамзаттық
болмыс дегеніміз адамдардың көптеген ұрпағының еңбегі және жасампаздық
ұмтылысынан туындаған қоғамдық тәжірибе. Бұл тәжірибе өз ішнде келесі
құрылым бірліктерін қамтиды:
1. Адамдардың табиғат және қоғам жөнінде жасаған білімдерінің жиынтығы

2. Еңбектің әр қилы саласында қажет ептіліктер мен дағдылар және
шығармашылық іс-әрекет әдістері
3. Әлеуметтік, рухани қатынастар.
Педагогика үшін және бір маңыздысы - жеке адамдық даму тұлғаны
тәжірибе игеру қызметіне қосумен ғана шектелмейді, ең бастысы, оның сол
сәттегі істе белсенділігіне, оның бағыт-бағдарына, яғни еңбекке деген
қатынасына байланысты.
Елбасы Н. Ә. Назарбаев мұғалімдердің республикалық ІІ съезінде атап
көрсеткендей, оқыту мән тәрбиелеудің бір – бірінен ажырап қалуы, тәрбиенің
оқуға қосымша шара деңгейіне дейін төмендеп кетуі де жастар арасындағы
мұратсыздық пен кері кетушілікке (деградацияға) себеп болды. Сондықтан да
Үкімет білім беру жүйесін реформалау мақсатында ҚР Білім Заңын және соған
сәйкес жасалған Білім беру мекемелерінде тәрбие үрдісін ұйымдастырудың
кешенді бағдарламасын жасап, енгізді.
Ақыл-ой тәрбиесі – балалардың ақыл-ой күштері мен қабілеттерін дамыту,
ой еңбегін игеру арқылы қоғам, табиғат, адам туралы ғылыми білімдер жүйесін
меңгеру процессіне мақсатты және жоспарлы түрде ықпал ету.
Ақыл-ой тәрбиесі әр заманда жастарға білім берудің негізгі құралы
болып келеді. Білім алуға және ғылымға ұмтылыс халық санасының тереңінен
әрдайым орын алды. Халық табиғат пен қоғам дамуының заңдылықтары
бейнеленген ғылымның деректерін, түсініктерін және заңдарын мақсатты
игерудің нәтижесі деп білді. Тек ақылды адам ғана терең білімдерді меңгере
алатынын түсінді. Білімнің мәнін "Ақылдан қымбат байлық жоқ", "Ақылды сатып
ала алмайсың", "Ақыл — тозбас киім, білім — сарқылмас булақ" деген халықтың
даналық сөздерінен-ақ байқауға болады.
Негізгі бөлім
1. Ақыл-ой тәрбиесі тұлғаның жан-жақты
дамуының негізі
Халық педагогикасында оқыту мен білім берудің принциптері қазіргі
ғылыми педагогика тұжырымдарымен ұштасып жатыр. Халық білім мен өмірдің
тығыз байланысты болуын талап етті. Халық педагогикасы оқытудың көрнекі
болуын ойдан шығарған жоқ. "Көзбен көргеп, құлақпен естіген ақиқат емес тек
қана мұқият зерттелген ақиқат".
Халық педагогикасыңда тәрбие, оның бөліктері туралы ұғымдардың
анықтамаларының да ғылыми педагогиканың анықтамаларымен сәйкес кенетіндігі
байқалады. Халық педагогикасы бойыиша ақыл-ой тәрбиесі деп шәкірттердің
ойлау қабілеттерін, сана-сезімін оқу және еңбек процесінде дамытуды айтады.
Ғылыми педагогикалық анықтамасы бойынша ақыл-ой тәрбиесі деп оқушылардың
ақыл-ой күштерін, ойлауын дамытудағы және ақыл-ой еңбек мәдениетін
дарытудағы тәрбиешілердің мақсатты іс-әрекетін түсіндіруді айтамыз.
Бірақ оқушы өмірінің іс-әрекеті тек тәрбиешілердің мақсатты ықпалымен
шектелмейді. Оған қосымша оқушыны қоршаған ортаның ықпалдары мен әсерлерін
еске алу қажет. Бұл кеңірек, ақыл-ойдың дамуы ұғымымен айқындалады.
Ақыл-ой тәрбиесі еңбек өнімділігін арттыруга, еңбектің шығармашылығына
зор ықпал жасайды. Ең бастысы, ол ғылым мен техниканың, мәдениеттің жедел
дамуыпың қайнар бұлағы екендігін үнемі есте ұстағанымыз жөн.
Ақыл-ой тәрбиесінсіз дүниеге адамгершілікті көзқарас, саналы тәртіп
пен орынды мінез-құлық, еңбек нәтижесі, экономикалық білімдер, дағдылар,
тіршілік ету ортасы, табиғат және қоғам құбылыстарына талғампаздық, дене
күш-қуатын арттыру жолдарын білу, қоғам өмірінің құқықтық негіздерін игеру
мәселелерін шешу мүмкін емес.
Қорыта айтқанда, ақыл-ой тәрбиесі — адам зиялылығының негізі. Ақыл-ой
тәрбиесіне екі ұғым кіреді: зер салып ойлау және ақыл-ой күштері.
Белгілі психологтар мен педагогтардың еңбектерінде ойлаудың түрлері,
олардың мәні, мазмұны жеткілікті зерттелген мәселелердің бірі. Сондықтан
біз жеке-жеке ойлаудың түрлеріне тоқталамыз. Бірақ кейбіреулерін кейінірек
атап кеткен жөн.
Жалпы айтқанда ойлау дегеніміз не? Ойлау деп заттар мен құбылыстардың
арасындағы табиғи байланыстарды және қатынастарды бейнелейтін психикалық
процесті атайды. Ойлау ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.