Ауру мүгедек балаларды саралап оқыту
Орал гуманитарлық – техникалық колледж
Жаратылыстану кафедрасы
Тұлғалық даму мен оқу жетістіктерінің мониторингі және түзету әдістемесі
пәнінен өздік жұмыс
Тақырыбы:
Ауру мүгедек балаларды саралап оқыту
Орындаған: 4СП топ студенті
Байхатова Әсел
Тексерген: Естұрсынова М.К.
Орал, 2013ж.
Жоспар
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3
Негізгі бөлім
1. Ауру-мүгедек балаларға білім беру
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...5
2. Мүгедек және аура балаларға сабақтан тыс жұмыстар жүргізу
тәсілдері ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 10
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..13
Пайдаланылған әдебиеттер
тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
.14.
Кіріспе
Елбасының дәстүрлі әрбір жылғы Жолдауында маңызды мәселелердің бірі
ретінде – қоғамның ең бір әлсіз қорғалған мүшелерінің, соның ішінде даму
мүмкіндігі шектеулі балалардың өмірін лайықты қамтамасыз ету, оларға сапалы
білім беруді қалыптастыру екені айқын көрсетіледі.
Қоғамда болып жатқан әлеуметтік мәселелер: отбасылық, экологиялық,
экономикалық дағдарыстар жүйке жүйелері бұзылған, әртүрлі психикалық-
физикалық аурулары бар, жас ерекшелігі әртүрлі балалардың көбеюіне әкеліп,
соқтырып отыр.
Қазақстан Республикасы Президентінің 2010 жылғы 07 желтоқсандағы
№1118 Жарлығымен бекітілген Қазақстан Республикасында білім беруді
дамытудың 2011-2020 жылдарға арналған бағдарламасы бойынша мүмкіндіктері
шектеулі балаларды оқыту мен тәрбиелеу мәселесіне ерекше мән берілген. Үйде
білім алатын мүгедек балалар жеке мүмкіндіктері мен қажеттіліктері ескеріле
отырып, компьютерлік техникамен және компьютерлік қамтамасыз ету
жинақтарымен қамтамасыз етіліп, қашықтықтан білім беруді ұйымдастыру жолға
қойылатындығы атап көрсетілген.
Мүмкіндігі шектеулі оқушыларды үйден оқытуды жаңа технологиялар
көмегімен ұйымдастыру – оқу материалдарын түрлендіре отырып (әртүрлі
бағдарламалар көмегімен) оқушының назарын бір бағытқа шоғырландыруға,
сабақтың түсіндірілуін жеңілдетіп, оқушының сабаққа деген белсенділігін
арттыруға мүмкіндік береді. Мүмкіндігі шектеулі оқушылардың ішінде, әсіресе
тірек-қимыл жүйесінің сырқаты бойынша үйден оқытылатын балалар үшін жаңа
технологиялар көмегімен білім беру арқылы, білім беру ұйымындағы
жүргізілетін білім беру жағдайына қолжетімділікті қамтамасыз етуге болады.
Мемлекетіміздің әрбір азаматы – ұлттық құндылық, әрбір баласы –
еліміздің ертеңі екенін ескерсек, әрбір мүмкіндігі шектеулі оқушының сапалы
білім алып, азамат болып қалыптасуына жағдай жасау міндетіміз болып
табылады. Мүмкіндігі шектеулі бір оқушының болса да білім сапасының
жоғарылауы, ұлтымыздың саналы келешегіне қазіргі уақыттан бастап
жинақталынып жатқан қор деп түсінуіміз қажет.
Қазақстан Республикасының Президенті – Елбасы Н.Ә. Назарбаевтың 2012
жылғы 27 қаңтардағы Әлеуметтік – экономикалық жаңғырту – Қазақстан
дамуының басты бағыты Қазақстан халқына Жолдауында білім саласына
түбегейлі өзгерістер жасауды міндеттеумен қатар, нәтижесі – Қазақстандағы
адами капитал деңгейінің сапалы өсуін атап көрсетті.
Негізгі бөлім
1. Ауру-мүгедек балаларға білім беру
Үйден оқытылатын және мектеп партасында оқып отырған мүмкіндігі
шектеулі сөйлеуі бұзылған оқушылар үшін қалыпты сөйлеу қабілетін дамыту
үшін дыбысты қайталату арқылы оның қаншалықты дұрыс айтылғанын анықтайтын,
арнайы дыбыс құрылғыларымен жабдықталған тренажерлер қажет. Мұндай
тренажерлар дербес компьютерге қосылады да, оқушылар қызығушылығын
арттыратын ойын-жаттығулар ретінде жұмыс жасайды.
Демек, мүмкіндігі шектеулі оқушыларды үйден оқытуды жаңа
технологиялар көмегімен ұйымдастыру талабының артуы мен бүгінгі білім беру
жүйесінде бұл мәселеге өз деңгейінде толыққанды назар аударылмауы арасында;
білім беру қызметін жетілдіруде электрондық ақпараттық ресрустарды тиімді
пайдалану қажет. Мүмкіндігі шектеулі балаларға мектептерде ақпараттық-
қатынастық технологиялар көмегімен білім беру жүйесі келесі педагогикалық
шарттар бойынша құрылуы қажет:
- білім беру үдерісіне қатысушыларды әлемдік білім беру ресурстарына
қолжетімділігі;
- оқушылардың білімге деген қызығушылығын ІТ-технологиялар арқылы
арттыру;
- оқытудың барлық сатысында өз бетімен қосымша жұмыс жүргізуді
ұйымдастыру;
- мүмкіндігі шектеулі балалардың білім алуы үшін қалыпты жағдайдағы
дені сау балалармен тең мүмкіндіктермен қамтамасыз ету;
- қашықтықтан оқыту кезінде олардың білім деңгейінің даму
траекториясын бақылау;
- мүмкіндігі шектеулі оқушылардың білім алуына кедергісіз аймақтар
қалыптастыру;
- білім сапасының жоғарылауына әсер етіп, қоғамның белсенді мүшесі
ретінде қалыптасуына жағдай жасау. Мүгедек балаларды оқытуды ұйымдастырудың
негізгі принциптері:
Дәстүрлі оқыту үдерісі мен қашықтықтан білім беру технологияларын
кіріктіру жолымен сапалы білім алу қолжетімділігіне азаматтардың
конституциялық құқықтарын қамтамасыз ету;
Мүгедек балалардың даму бұзылыстарын түзету, әлеуметтік бейімдеу және
оларға жалпы білім беру үшін арнаулы педагогикалық әдіс-тәсілдер негізінде
қашықтықтан оқыту технологияларының элементтерін қолдану арқылы қолайлы
жағдайлар жасау;
Қашықтықтан білім беру моделінің мүгедек-балалардың даму
ерекшеліктері мен деңгейлеріне бейімділігі;
Жобаға қатысушы мүгедек-балалардың денсаулығының сақталуын қамтамасыз
ететін қолайлы жағдай жасау.
Қазақстан Республикасының Президенті – Елбасы Н.Ә. Назарбаевтың 2012
жылғы 27 қаңтардағы Әлеуметтік – экономикалық жаңғырту – Қазақстан
дамуының басты бағыты Қазақстан халқына Жолдауында білім саласына
түбегейлі өзгерістер жасауды міндеттеумен қатар, нәтижесі – Қазақстандағы
адами капитал деңгейінің сапалы өсуін атап көрсетті. Қазақстан
Республикасында білім беруді дамытудың 2011-2020 жылдарға арналған
бағдарламасы барлық балаларға тең дәрежедегі білім беру мен оларды сапалы
тәрбиелеу кепілі ретінде айқындалып, мүмкіндігі шектеулі оқушылардың да
білім алуына қажетті негізгі мақсаттарды айқындап көрсеткен.
Жанұяда мүмкіндігі шектеулі баланың өмірге келуі бірінші кезекте ата-
ананың және жанұя мүшелерінің өмірге көзқарасын, өзгелерге және өзіне деген
қарым-қатынасын өзгертпей қоймайды. Отбасында бала үшін де, ата-ана мен
жанұя мүшелері үшін де ауыр психологиялық атмосфера қалыптасатыны белгілі.
Әйгілі ғалым Л. С. Выготский баланың өсіп-дамуы бірінші кезекте әлеуметтік
даму жағдайына негізделгенін дәлелдеген.
Дамуында ауытқуы бар баланың кейінгі тағдыры өзі туып, тәрбиеленіп
жатқан отбасының жағдайына байланысты. Яғни, баланың дамуы көбінесе
медицина және педагогикалық қызметкерлердің назарынан тыс қалып, басты
ықпал етуші күш ата-ана болып табылады. Сондықтан мүмкіндігі шектеулі бала
тәрбиелеуші отбасы қандай да болмасын медициналық, педагогикалық,
психологиялық, құқықтық ақпарттық қолдауды қажет етеді. Дер кезінде алынған
қандай да қолдау түрі баланың немесе отбасының кез-келген әлеуметтік-
психологиялық мәселесінің шешілуіне әсерін тигізеді. Шындығында да, ауру
баланың әр-түрлі проблемаларына байланысты күтімнің қажеттілігінен ата-
ананың (ең болмағанда біреуінің) жұмыс істеу мүмкіндігі шектеледі. Бұл
жанұяның әлеуметтік және экономикалық статусына кері әсерін тигізбей
қоймайды. Осыған байланысты туындайтын ішкі жанұялық қарым-қатынастың
бұзылуы баланың онсыз да бұзылған психофизикалық жағдайына жағымсыз әсер
етіп, оның психикасының ауытқуына әкеп соғады.
Баланың кішкентай кезінен өзін қоршаған жандармен қарым-қатынасынан
үйренген тәжірибесі оның психикалық дамуының ірге тасы болатынын және
кейінгі тағдыры осыған байланысты анықталатынын терең түсіне бермейміз.
Яғни, жанұя баланың (оның органикалық бұзылуларынан тыс) психикалық
дамуының негізгі ошағы болып табылады. Осыған байланысты мүмкіндігі
шектеулі баланы оқыту мен тәрбиелеу үрдісінде ата-ана бауырларының рөлі мен
жауапкершілігі бірнеше есе өсіп отырады. Ол тек баланы өмірлік
қажеттіліктермен қаитамасыз етуден ғана тұрмайды, оны үнемі
сүйіспеншілікпен қамқорлық аясына алу, сезімталдықпен қолдау қажет. Бірақ
ол баланың өзінің өмірлік тәжірибесін меңгеруіне жағдай жасауы үшін өзіндік
белсенділігін қолдау және қалыптастыруға бағытталған болуы керек.
Түсініктірек айтқанда баланың әлеуметтік дағдылары жас және жалпы дмау
деңгейіне қарай мүмкіндігінше ересек адамдар мен балалар арасындағы өзара
іс-әрекет арқылы қалыптасады.
Ата-аналар тарапынан болатын жоғары дәрежедегі қамқорлық та баланың
өздігінен жуыну, киіну, тамақтану, қажетін өтеу дағдыларын игере алмауына
себеп болады. Төгіп-шашады, бүлдіреді деген сылтаулармен көп жағдайда ата-
аналар баласы үшін өздері істегенді тиімді көреді. Осындай себептермен
балада өз-өзіне қызмет ету дағдысының қалыптасуы қиындайды. Түзету,
әлеуметтік бейімдеу орталықтарына осындай бағытта жүргізілетін нәтижелі
жұмыстар ата-ана тарапынан қолдауды бекітілуді қажет етеді.
Мүгедек бала тәрбиелеу, отбасының шаруасы әртүрлі жанұялық
проблемалар кей жағдайда баланың болашағын, оның кейінгі тағдыры туралы
ойлануға мойын бұрғызбайды. Дегенмен де, ата-ана түзете-амыту үрдісінен тыс
қалмай белсенді қатысушы болып, мамандармен, медициналық, психологиялық
кеңес алып отырса, баласының өмірлік қажеттілік дағдыларды меңгеруіне
сауатты түрде ықпал етер еді.
2011 жылдың қыркүйек айынан бастап қалалық Т. Г. Шевченко атындағы
№13 орта мектебінде ... жалғасы
Жаратылыстану кафедрасы
Тұлғалық даму мен оқу жетістіктерінің мониторингі және түзету әдістемесі
пәнінен өздік жұмыс
Тақырыбы:
Ауру мүгедек балаларды саралап оқыту
Орындаған: 4СП топ студенті
Байхатова Әсел
Тексерген: Естұрсынова М.К.
Орал, 2013ж.
Жоспар
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3
Негізгі бөлім
1. Ауру-мүгедек балаларға білім беру
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...5
2. Мүгедек және аура балаларға сабақтан тыс жұмыстар жүргізу
тәсілдері ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 10
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..13
Пайдаланылған әдебиеттер
тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
.14.
Кіріспе
Елбасының дәстүрлі әрбір жылғы Жолдауында маңызды мәселелердің бірі
ретінде – қоғамның ең бір әлсіз қорғалған мүшелерінің, соның ішінде даму
мүмкіндігі шектеулі балалардың өмірін лайықты қамтамасыз ету, оларға сапалы
білім беруді қалыптастыру екені айқын көрсетіледі.
Қоғамда болып жатқан әлеуметтік мәселелер: отбасылық, экологиялық,
экономикалық дағдарыстар жүйке жүйелері бұзылған, әртүрлі психикалық-
физикалық аурулары бар, жас ерекшелігі әртүрлі балалардың көбеюіне әкеліп,
соқтырып отыр.
Қазақстан Республикасы Президентінің 2010 жылғы 07 желтоқсандағы
№1118 Жарлығымен бекітілген Қазақстан Республикасында білім беруді
дамытудың 2011-2020 жылдарға арналған бағдарламасы бойынша мүмкіндіктері
шектеулі балаларды оқыту мен тәрбиелеу мәселесіне ерекше мән берілген. Үйде
білім алатын мүгедек балалар жеке мүмкіндіктері мен қажеттіліктері ескеріле
отырып, компьютерлік техникамен және компьютерлік қамтамасыз ету
жинақтарымен қамтамасыз етіліп, қашықтықтан білім беруді ұйымдастыру жолға
қойылатындығы атап көрсетілген.
Мүмкіндігі шектеулі оқушыларды үйден оқытуды жаңа технологиялар
көмегімен ұйымдастыру – оқу материалдарын түрлендіре отырып (әртүрлі
бағдарламалар көмегімен) оқушының назарын бір бағытқа шоғырландыруға,
сабақтың түсіндірілуін жеңілдетіп, оқушының сабаққа деген белсенділігін
арттыруға мүмкіндік береді. Мүмкіндігі шектеулі оқушылардың ішінде, әсіресе
тірек-қимыл жүйесінің сырқаты бойынша үйден оқытылатын балалар үшін жаңа
технологиялар көмегімен білім беру арқылы, білім беру ұйымындағы
жүргізілетін білім беру жағдайына қолжетімділікті қамтамасыз етуге болады.
Мемлекетіміздің әрбір азаматы – ұлттық құндылық, әрбір баласы –
еліміздің ертеңі екенін ескерсек, әрбір мүмкіндігі шектеулі оқушының сапалы
білім алып, азамат болып қалыптасуына жағдай жасау міндетіміз болып
табылады. Мүмкіндігі шектеулі бір оқушының болса да білім сапасының
жоғарылауы, ұлтымыздың саналы келешегіне қазіргі уақыттан бастап
жинақталынып жатқан қор деп түсінуіміз қажет.
Қазақстан Республикасының Президенті – Елбасы Н.Ә. Назарбаевтың 2012
жылғы 27 қаңтардағы Әлеуметтік – экономикалық жаңғырту – Қазақстан
дамуының басты бағыты Қазақстан халқына Жолдауында білім саласына
түбегейлі өзгерістер жасауды міндеттеумен қатар, нәтижесі – Қазақстандағы
адами капитал деңгейінің сапалы өсуін атап көрсетті.
Негізгі бөлім
1. Ауру-мүгедек балаларға білім беру
Үйден оқытылатын және мектеп партасында оқып отырған мүмкіндігі
шектеулі сөйлеуі бұзылған оқушылар үшін қалыпты сөйлеу қабілетін дамыту
үшін дыбысты қайталату арқылы оның қаншалықты дұрыс айтылғанын анықтайтын,
арнайы дыбыс құрылғыларымен жабдықталған тренажерлер қажет. Мұндай
тренажерлар дербес компьютерге қосылады да, оқушылар қызығушылығын
арттыратын ойын-жаттығулар ретінде жұмыс жасайды.
Демек, мүмкіндігі шектеулі оқушыларды үйден оқытуды жаңа
технологиялар көмегімен ұйымдастыру талабының артуы мен бүгінгі білім беру
жүйесінде бұл мәселеге өз деңгейінде толыққанды назар аударылмауы арасында;
білім беру қызметін жетілдіруде электрондық ақпараттық ресрустарды тиімді
пайдалану қажет. Мүмкіндігі шектеулі балаларға мектептерде ақпараттық-
қатынастық технологиялар көмегімен білім беру жүйесі келесі педагогикалық
шарттар бойынша құрылуы қажет:
- білім беру үдерісіне қатысушыларды әлемдік білім беру ресурстарына
қолжетімділігі;
- оқушылардың білімге деген қызығушылығын ІТ-технологиялар арқылы
арттыру;
- оқытудың барлық сатысында өз бетімен қосымша жұмыс жүргізуді
ұйымдастыру;
- мүмкіндігі шектеулі балалардың білім алуы үшін қалыпты жағдайдағы
дені сау балалармен тең мүмкіндіктермен қамтамасыз ету;
- қашықтықтан оқыту кезінде олардың білім деңгейінің даму
траекториясын бақылау;
- мүмкіндігі шектеулі оқушылардың білім алуына кедергісіз аймақтар
қалыптастыру;
- білім сапасының жоғарылауына әсер етіп, қоғамның белсенді мүшесі
ретінде қалыптасуына жағдай жасау. Мүгедек балаларды оқытуды ұйымдастырудың
негізгі принциптері:
Дәстүрлі оқыту үдерісі мен қашықтықтан білім беру технологияларын
кіріктіру жолымен сапалы білім алу қолжетімділігіне азаматтардың
конституциялық құқықтарын қамтамасыз ету;
Мүгедек балалардың даму бұзылыстарын түзету, әлеуметтік бейімдеу және
оларға жалпы білім беру үшін арнаулы педагогикалық әдіс-тәсілдер негізінде
қашықтықтан оқыту технологияларының элементтерін қолдану арқылы қолайлы
жағдайлар жасау;
Қашықтықтан білім беру моделінің мүгедек-балалардың даму
ерекшеліктері мен деңгейлеріне бейімділігі;
Жобаға қатысушы мүгедек-балалардың денсаулығының сақталуын қамтамасыз
ететін қолайлы жағдай жасау.
Қазақстан Республикасының Президенті – Елбасы Н.Ә. Назарбаевтың 2012
жылғы 27 қаңтардағы Әлеуметтік – экономикалық жаңғырту – Қазақстан
дамуының басты бағыты Қазақстан халқына Жолдауында білім саласына
түбегейлі өзгерістер жасауды міндеттеумен қатар, нәтижесі – Қазақстандағы
адами капитал деңгейінің сапалы өсуін атап көрсетті. Қазақстан
Республикасында білім беруді дамытудың 2011-2020 жылдарға арналған
бағдарламасы барлық балаларға тең дәрежедегі білім беру мен оларды сапалы
тәрбиелеу кепілі ретінде айқындалып, мүмкіндігі шектеулі оқушылардың да
білім алуына қажетті негізгі мақсаттарды айқындап көрсеткен.
Жанұяда мүмкіндігі шектеулі баланың өмірге келуі бірінші кезекте ата-
ананың және жанұя мүшелерінің өмірге көзқарасын, өзгелерге және өзіне деген
қарым-қатынасын өзгертпей қоймайды. Отбасында бала үшін де, ата-ана мен
жанұя мүшелері үшін де ауыр психологиялық атмосфера қалыптасатыны белгілі.
Әйгілі ғалым Л. С. Выготский баланың өсіп-дамуы бірінші кезекте әлеуметтік
даму жағдайына негізделгенін дәлелдеген.
Дамуында ауытқуы бар баланың кейінгі тағдыры өзі туып, тәрбиеленіп
жатқан отбасының жағдайына байланысты. Яғни, баланың дамуы көбінесе
медицина және педагогикалық қызметкерлердің назарынан тыс қалып, басты
ықпал етуші күш ата-ана болып табылады. Сондықтан мүмкіндігі шектеулі бала
тәрбиелеуші отбасы қандай да болмасын медициналық, педагогикалық,
психологиялық, құқықтық ақпарттық қолдауды қажет етеді. Дер кезінде алынған
қандай да қолдау түрі баланың немесе отбасының кез-келген әлеуметтік-
психологиялық мәселесінің шешілуіне әсерін тигізеді. Шындығында да, ауру
баланың әр-түрлі проблемаларына байланысты күтімнің қажеттілігінен ата-
ананың (ең болмағанда біреуінің) жұмыс істеу мүмкіндігі шектеледі. Бұл
жанұяның әлеуметтік және экономикалық статусына кері әсерін тигізбей
қоймайды. Осыған байланысты туындайтын ішкі жанұялық қарым-қатынастың
бұзылуы баланың онсыз да бұзылған психофизикалық жағдайына жағымсыз әсер
етіп, оның психикасының ауытқуына әкеп соғады.
Баланың кішкентай кезінен өзін қоршаған жандармен қарым-қатынасынан
үйренген тәжірибесі оның психикалық дамуының ірге тасы болатынын және
кейінгі тағдыры осыған байланысты анықталатынын терең түсіне бермейміз.
Яғни, жанұя баланың (оның органикалық бұзылуларынан тыс) психикалық
дамуының негізгі ошағы болып табылады. Осыған байланысты мүмкіндігі
шектеулі баланы оқыту мен тәрбиелеу үрдісінде ата-ана бауырларының рөлі мен
жауапкершілігі бірнеше есе өсіп отырады. Ол тек баланы өмірлік
қажеттіліктермен қаитамасыз етуден ғана тұрмайды, оны үнемі
сүйіспеншілікпен қамқорлық аясына алу, сезімталдықпен қолдау қажет. Бірақ
ол баланың өзінің өмірлік тәжірибесін меңгеруіне жағдай жасауы үшін өзіндік
белсенділігін қолдау және қалыптастыруға бағытталған болуы керек.
Түсініктірек айтқанда баланың әлеуметтік дағдылары жас және жалпы дмау
деңгейіне қарай мүмкіндігінше ересек адамдар мен балалар арасындағы өзара
іс-әрекет арқылы қалыптасады.
Ата-аналар тарапынан болатын жоғары дәрежедегі қамқорлық та баланың
өздігінен жуыну, киіну, тамақтану, қажетін өтеу дағдыларын игере алмауына
себеп болады. Төгіп-шашады, бүлдіреді деген сылтаулармен көп жағдайда ата-
аналар баласы үшін өздері істегенді тиімді көреді. Осындай себептермен
балада өз-өзіне қызмет ету дағдысының қалыптасуы қиындайды. Түзету,
әлеуметтік бейімдеу орталықтарына осындай бағытта жүргізілетін нәтижелі
жұмыстар ата-ана тарапынан қолдауды бекітілуді қажет етеді.
Мүгедек бала тәрбиелеу, отбасының шаруасы әртүрлі жанұялық
проблемалар кей жағдайда баланың болашағын, оның кейінгі тағдыры туралы
ойлануға мойын бұрғызбайды. Дегенмен де, ата-ана түзете-амыту үрдісінен тыс
қалмай белсенді қатысушы болып, мамандармен, медициналық, психологиялық
кеңес алып отырса, баласының өмірлік қажеттілік дағдыларды меңгеруіне
сауатты түрде ықпал етер еді.
2011 жылдың қыркүйек айынан бастап қалалық Т. Г. Шевченко атындағы
№13 орта мектебінде ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz