Дифференциалды психологияның пәнаралық байланыстары, жалпы ғылыми зерттеу әдістері
Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым министрлігі
Батыс Қазақстан инженерлік-гуманитарлық университеті
Батыс Қазақстан гуманитарлық академиясы
Педагогика және психология
кафедрасы
РЕФЕРАТ
Тақырыбы:
Дифференциалды психологияның пәнаралық байланыстары, жалпы ғылыми зерттеу
әдістері
Орындаған: Психология мамандығының 2
курс студенті Ниязбекова Г.Н.
Тексерген: аға оқытушы, магистр
Қадыржанова Ж.Е.
Орал, 2014ж.
Жоспары
Кіріспе
1. Дифференциалды психологияның пәнаралық байланыстары
2. Дифференциалды психологияның жалпы ғылыми зерттеу әдістері
Қорытынды
Пайдалған әдебиеттер
Кіріспе
Дифференциалды психология – психодиагностиканың екінші қайнар көзі.
Оның тамыры Дарвинизм идеясында жатыр. Ол ХІХ ғ атақты Ф.Гальтонның
зерттеулерінің негізінде психологияға енді. Экспериментальды психологиялқ
әдістерді қолдана отырып, жеке өзгешеліктерге назар аударды. Дифференциалды
психологияның негізін қалаушы В. Штернболып табылады. Ол 1900 ж.
психологтар тек қана жалпы психикалық даму заңдылықтарын зерттеп қана
қоймай сонымен қатар, индивидуалды өзгешелікті көрсете алады.
Дифференциалды психологияның қалыптасуына үлес қосқандардың қатарына А.Бине
мен В.Анриды жатқызуға болады. 1986 жылы Индивидуальная психология атты
тақырыпқа жазылған баяндама арқылы олар психология облысындағы жаңа пән -
индивидуалды өзгешелікті ашты. Дифференциалды психология практика
сұраныстарының әсерінен, алғашқыда медицина мен педагогиканың, кейіннен
индустрия дамуы кезінде қалыптаса түсті.
Психологияда қабілеттің даму деңгейін жіктеудің төмендегідей түрлері
жиі кездеседі: қабілет, дарындылық, талант, данышпандық. Кез келген қабілет
өзінің даму процесінде өзінің дамуын алдағы деңгейде жеткілікті
рәсімделуіне қажетті неғұрлым жоғары деңгейге көтеретін кейбір қабілеттер
үшін бірқатар кезеңнен өтеді. Алайда қабілеттің дамуы үшін алдыменен
атлаптылықты құрастыратын негіздемесі анықталатын болуы тиіс. Бейімділікпен
қабілеттілік дамуының табиғи негізін қалыптастырушы, жүйке жүйесінің
анатомия-физиологиялық ерекшелігі түсіндіріледі.
Психодиагностиканың қазіргі таңдағы тарихы XIX ғасырдың бірінші
бөлігінен басталады. Ол психология білімінің дамуындағы клиникалық кезең
болып саналады. Бұл кезеңнің негізгі ерекшелігі адам туралы эмперикалық
психологиялық білімінің негізгі кілті болып дәрігерлер саналады. (Оларға
дейін философтар мен жазушылар болған). Дәрігерлерді ауыр жазылатын және
сол дамыған елдерде кең таралған жан аурулары мен невроздар алаңдатты.
Психологтар дәрігерлер Еуропа клининаларында ауруларға жүйелік
бағдарламалар жүргізеді. Олар өздерінің бақылауларын жазып, нәтиже береді.
Осы уақытта психодиогностиканың бақылау, сұрау құжаттарды нәтиежелеу деген
тәсілдері пайда болды. Дегенімен, психодиогностика бұл жылдары қатаң емес,
ерікті сипатта болды. Оның тәсілдері саналы сипатта болды.
Бүгінгі күнгі психодиогностика психологиялық білім тәжирбиесі мен
ғылым облысының жеке саласында бөлінеді. Психодиогностиканың қолданысындағы
үлкен орындары қәзіргі күнгі математика мен физика соныменен қатар
электронды психодиогностика, мысалы АҚШ, Германияда психодиогностика
әдісінен шығатын жүйелі комплекстелген көп томды ғылыми және тәжирбиелік
басылымдар шығарылады. Сонғы жылдары анологиялық ұмтылыстар Россияда пайда
болады, бірақта концепция мен ғылыми негізі болмады. Концепция арқылы
нақты жағдайда жеткілікті түрде жүйелі ойластырылғанды психодиогностика
әдісіндегі негізгі классификациялауға алуға болады. Бүгінгі күні басылып
жатқан әдістер, ереже бойынша бірге жүрмейді, яғни ғылыми деңгейде
тексерілуін көрсетпейді. Бұл формальды талап емес өтінішті, жағдай былай
көптеген психодиогностикалық әдістемелер, соның қатарында психология
авторлар атымен баспаға басылатындар және Ресей және жақын шет елдің атақты
психологиялық орындарының атынан шығады, олар үнемі көрсетілген талапқа сай
болмайды. осыған байланысты екі мысалға қарауға болады.
1. Дифференциалды психологияның пәнаралық байланыстары
Ерекше жаратылыс иесі адамдардың ақыл-ой өрісі, қабілеті мен
бейімділігі, мінезі мен түр әлпеті әрқилы. Әйтеуір, бұл мәселеде бір-біріне
жүз пайызға ұқсасы жоқ. Бұл өзі жаратылыстың, адам табиғатының тағы бір
құпия сыры. Соған қарамастан, әркім өз ерік күшіне сәйкес өз қабілетін
танып-білуге, оны дамытуға талпынады. Керісінше, өз қабілетін тектен-текке
құртып (бізге сырттай солай көрінуі мүмкін), оны басқаға жұмсайтындары да
аз емес.
Қабілет – адамның бір іс-әре-кетті орындауда әрқилы деңгейде
көрінетін жеке қасиеті. Оны данышпандар асыл мұраға да теңейді. Өйткені,
кез келген адамда ерекше бір көзге түсетін қасиет болады. Егерде сол адам
оны қастерлеп, өмірмен біте қайнасып жүруіне үнемі жағдай жасап отырса,
иесінің қолынан келмейтін нәрсе жоқ. Мұндай жан бәрібір өзінің алдына
қойған мақсатына жетіп, еңбегінің жемісін татады. Олардың өз отбасына да,
туған-туыс, қоғамына да тигізетін пайдасы зор.
Яғни, адам неғұрлым қабілетті болса, ол соғұрлым қай істі де табысты
орындап, сый-құрметке бөленеді. Иә, адамдар үшін өз қабілетін жақсы
істерге, ел игілігіне жұм-сағаннан артық бақыт жоқ. Тек есте болатын бір
жағдай, кейбір адамдарда ерекше бір көзге түсетін бірнеше де қабілет
кездеседі. Бұл – Жаратқан Иеміздің сол адамға берген несібесі. Бірақта біз
оны күндемей, өз бойымыздағы қабілетті танып-біліп, оны бағалай, баптай
білуге тиістіміз. Өмірде кездесетін бір сәтсіздіктен соң: Менің бойымда еш
қабілет жоқ, бәрібір мен бұл істі атқара алмаймын, - деген сары уайымға
салынып, түңілмегеніміз, өз қабілетімізді одан әрі жетілдіре түскеніміз
жөн.
Қабілеттің ең жоғарғы дәрежесін – талант деген сөзбен белгілейді.
Талант – бір әрекетті творчестволықпен орындау мүмкіншілігін қамтамасыз
ететін қабілеттердің ерекше қиысып келуі. Адамның таланты музыкада,
әдебиетте, ғылымда, техникада т.б. әрекеттерде көрінеді. Таланттың дамуы
еңбек ете білумен, еңбек сүйгіштікпен тығыз байланысты.Қабілет адамның
әрекеттің бір түрімен айналысуға ... жалғасы
Батыс Қазақстан инженерлік-гуманитарлық университеті
Батыс Қазақстан гуманитарлық академиясы
Педагогика және психология
кафедрасы
РЕФЕРАТ
Тақырыбы:
Дифференциалды психологияның пәнаралық байланыстары, жалпы ғылыми зерттеу
әдістері
Орындаған: Психология мамандығының 2
курс студенті Ниязбекова Г.Н.
Тексерген: аға оқытушы, магистр
Қадыржанова Ж.Е.
Орал, 2014ж.
Жоспары
Кіріспе
1. Дифференциалды психологияның пәнаралық байланыстары
2. Дифференциалды психологияның жалпы ғылыми зерттеу әдістері
Қорытынды
Пайдалған әдебиеттер
Кіріспе
Дифференциалды психология – психодиагностиканың екінші қайнар көзі.
Оның тамыры Дарвинизм идеясында жатыр. Ол ХІХ ғ атақты Ф.Гальтонның
зерттеулерінің негізінде психологияға енді. Экспериментальды психологиялқ
әдістерді қолдана отырып, жеке өзгешеліктерге назар аударды. Дифференциалды
психологияның негізін қалаушы В. Штернболып табылады. Ол 1900 ж.
психологтар тек қана жалпы психикалық даму заңдылықтарын зерттеп қана
қоймай сонымен қатар, индивидуалды өзгешелікті көрсете алады.
Дифференциалды психологияның қалыптасуына үлес қосқандардың қатарына А.Бине
мен В.Анриды жатқызуға болады. 1986 жылы Индивидуальная психология атты
тақырыпқа жазылған баяндама арқылы олар психология облысындағы жаңа пән -
индивидуалды өзгешелікті ашты. Дифференциалды психология практика
сұраныстарының әсерінен, алғашқыда медицина мен педагогиканың, кейіннен
индустрия дамуы кезінде қалыптаса түсті.
Психологияда қабілеттің даму деңгейін жіктеудің төмендегідей түрлері
жиі кездеседі: қабілет, дарындылық, талант, данышпандық. Кез келген қабілет
өзінің даму процесінде өзінің дамуын алдағы деңгейде жеткілікті
рәсімделуіне қажетті неғұрлым жоғары деңгейге көтеретін кейбір қабілеттер
үшін бірқатар кезеңнен өтеді. Алайда қабілеттің дамуы үшін алдыменен
атлаптылықты құрастыратын негіздемесі анықталатын болуы тиіс. Бейімділікпен
қабілеттілік дамуының табиғи негізін қалыптастырушы, жүйке жүйесінің
анатомия-физиологиялық ерекшелігі түсіндіріледі.
Психодиагностиканың қазіргі таңдағы тарихы XIX ғасырдың бірінші
бөлігінен басталады. Ол психология білімінің дамуындағы клиникалық кезең
болып саналады. Бұл кезеңнің негізгі ерекшелігі адам туралы эмперикалық
психологиялық білімінің негізгі кілті болып дәрігерлер саналады. (Оларға
дейін философтар мен жазушылар болған). Дәрігерлерді ауыр жазылатын және
сол дамыған елдерде кең таралған жан аурулары мен невроздар алаңдатты.
Психологтар дәрігерлер Еуропа клининаларында ауруларға жүйелік
бағдарламалар жүргізеді. Олар өздерінің бақылауларын жазып, нәтиже береді.
Осы уақытта психодиогностиканың бақылау, сұрау құжаттарды нәтиежелеу деген
тәсілдері пайда болды. Дегенімен, психодиогностика бұл жылдары қатаң емес,
ерікті сипатта болды. Оның тәсілдері саналы сипатта болды.
Бүгінгі күнгі психодиогностика психологиялық білім тәжирбиесі мен
ғылым облысының жеке саласында бөлінеді. Психодиогностиканың қолданысындағы
үлкен орындары қәзіргі күнгі математика мен физика соныменен қатар
электронды психодиогностика, мысалы АҚШ, Германияда психодиогностика
әдісінен шығатын жүйелі комплекстелген көп томды ғылыми және тәжирбиелік
басылымдар шығарылады. Сонғы жылдары анологиялық ұмтылыстар Россияда пайда
болады, бірақта концепция мен ғылыми негізі болмады. Концепция арқылы
нақты жағдайда жеткілікті түрде жүйелі ойластырылғанды психодиогностика
әдісіндегі негізгі классификациялауға алуға болады. Бүгінгі күні басылып
жатқан әдістер, ереже бойынша бірге жүрмейді, яғни ғылыми деңгейде
тексерілуін көрсетпейді. Бұл формальды талап емес өтінішті, жағдай былай
көптеген психодиогностикалық әдістемелер, соның қатарында психология
авторлар атымен баспаға басылатындар және Ресей және жақын шет елдің атақты
психологиялық орындарының атынан шығады, олар үнемі көрсетілген талапқа сай
болмайды. осыған байланысты екі мысалға қарауға болады.
1. Дифференциалды психологияның пәнаралық байланыстары
Ерекше жаратылыс иесі адамдардың ақыл-ой өрісі, қабілеті мен
бейімділігі, мінезі мен түр әлпеті әрқилы. Әйтеуір, бұл мәселеде бір-біріне
жүз пайызға ұқсасы жоқ. Бұл өзі жаратылыстың, адам табиғатының тағы бір
құпия сыры. Соған қарамастан, әркім өз ерік күшіне сәйкес өз қабілетін
танып-білуге, оны дамытуға талпынады. Керісінше, өз қабілетін тектен-текке
құртып (бізге сырттай солай көрінуі мүмкін), оны басқаға жұмсайтындары да
аз емес.
Қабілет – адамның бір іс-әре-кетті орындауда әрқилы деңгейде
көрінетін жеке қасиеті. Оны данышпандар асыл мұраға да теңейді. Өйткені,
кез келген адамда ерекше бір көзге түсетін қасиет болады. Егерде сол адам
оны қастерлеп, өмірмен біте қайнасып жүруіне үнемі жағдай жасап отырса,
иесінің қолынан келмейтін нәрсе жоқ. Мұндай жан бәрібір өзінің алдына
қойған мақсатына жетіп, еңбегінің жемісін татады. Олардың өз отбасына да,
туған-туыс, қоғамына да тигізетін пайдасы зор.
Яғни, адам неғұрлым қабілетті болса, ол соғұрлым қай істі де табысты
орындап, сый-құрметке бөленеді. Иә, адамдар үшін өз қабілетін жақсы
істерге, ел игілігіне жұм-сағаннан артық бақыт жоқ. Тек есте болатын бір
жағдай, кейбір адамдарда ерекше бір көзге түсетін бірнеше де қабілет
кездеседі. Бұл – Жаратқан Иеміздің сол адамға берген несібесі. Бірақта біз
оны күндемей, өз бойымыздағы қабілетті танып-біліп, оны бағалай, баптай
білуге тиістіміз. Өмірде кездесетін бір сәтсіздіктен соң: Менің бойымда еш
қабілет жоқ, бәрібір мен бұл істі атқара алмаймын, - деген сары уайымға
салынып, түңілмегеніміз, өз қабілетімізді одан әрі жетілдіре түскеніміз
жөн.
Қабілеттің ең жоғарғы дәрежесін – талант деген сөзбен белгілейді.
Талант – бір әрекетті творчестволықпен орындау мүмкіншілігін қамтамасыз
ететін қабілеттердің ерекше қиысып келуі. Адамның таланты музыкада,
әдебиетте, ғылымда, техникада т.б. әрекеттерде көрінеді. Таланттың дамуы
еңбек ете білумен, еңбек сүйгіштікпен тығыз байланысты.Қабілет адамның
әрекеттің бір түрімен айналысуға ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz