Өнім өндірісінің өзіндік құнын талдау. Өнім өндіруге жұмсалған жалпы шығындар деңгейіне талдау

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 11 бет
Таңдаулыға:

Өнім өндірісінің өзіндік құнын талдау
Өнім өндіруге жұмсалған жалпы шығындар деңгейіне талдау

Өнімнің өзіндік құны - бүл кәсіпорынның өнім өндіруге жұмсалған ағымдағы шығындары. Ол ақшалай және натуральды заттай есептеледі.
Өнімнің өзіндік құнына өнім өндіру өндіріс процесінде жұмсалған еңбек құралдары, еңбек заттары және күшінің құндары кіреді. Барлық шығындарды бір өлшемге келтіру үшін оны ақшалай есептейді.
Өнімнің өзіндік құнына шаруашылықтың әлеуметтік шығындары (балалар бақшасы, емхана, жатахана, мектеп, клуб) кірмейді.
Өнімнің өзіндік құнына қосымша қосылатын шығындар:
oo әлеуметтік сақтандыруға
oo банк кредитінің пайызы
oo негізгі капиталды жұмысқа жарамды қалпында ұстауға нететін шығын
oo айыптар т.б. ескерілмеген өндірістік шығындар
oo тәуекелділікке, мамандар ұстауға қосымша шығындар.
Нарықтық қатынастарға толық енгенде, өзіндік құнға арендалық төлем, капиталға пайыз, кәсіпкерлек пайданың минималды мөлшері кіруі керек. Ол жағдайда өзіндік құн экономикалық шығындар деп аталады, немесе маркетингтік теория бойынша құн деуге болады. Жалпы алғанда кәсіпкер кепілді табыс табу үшін өзіндік құнды емес, экономикалық шығынды есептеуі керек.
Өнімнің өзіндік құны, тауарға баға тағайындаудың базасы және пайданың болашақ мөлшерін айқындайтын инструмент.
Өнімнің өзіндік құны өндіру сатыларына байланысты: цехтых, фабрика, зауаттық, немесе өндірістік ж - әне толық өзіндік құн болып бөленеді.
Өнімнің цехтық өзіндік құны - бұған өндірілетін өнімге цехта учаскелерде бригадаларда шыққан шығындар кіреді. Зауыттық немесе өндірістік өзіндік құн - бұл цехтық шығындар + жалпы зауаттық, өндірістік шығындар.
Өндірістік өзіндік құн - цехтық өзіндік құнмен жалпы өндірістік шығындардың қосындысына тең. Өнімнің толық өзіндік құны өндірістік өзіндік құнмен өнімді өткізуге кеткен шығындар кіреді.
Өнімнің өзіндік құнын қолдану мақсатына қарай бірнеше түрлерге бөлінеді: өнімнің жалпы тауарлы немесе сатылған өнімдердің өзіндік құны, салыстырылатын өнімнің өзіндік құны, өнім бірлігінің өзіндік құны болып және тағы басқалай бөлінеді. Сонымен бірге өнімнің өзндік құнын жоспарлы, болжамды, нақтылы деп бөлінеді.
Жоспарлы өзіндік қүн - бұл қажетті шығындар ғылым мен техника жетістігіне және ұйымдастыру жағдайымен байланысты.
Болжамды өзіндік құн - бұл техникалық экономикалық есептер ескерілуі, қандай жаңалықтар енгізілгенін тағы басқалай ғылыми жетістіктерді ескереді.
Нақтылы өзіндік қүн - бүл барлық өнімге шаққан нақты шығындар және өнім бірлігіне шаққандағы өзіндік құн.
Өндірістік шығындарды есептеу үшін өндірістік шығындар сметасын жасайды, онда шығындар элементтерге бөліп тандайды. Шығынның элементтік классификациясы мынадай шығын элементтеріне бөлінеді:
oo шикізаттар мен материалдар элементі

Кесте 2.1.1
Өткізілген өнімнің шығындары деңгейіне талдау

№
Шығын элементтері
2002 ж
2003ж
2004 ж
Абсолюттік ауытқуы
Құрылымы ба

Млн. теңге
%
Млн. теңге
%
Млн. теңге
%
2004-2003
2004-2002
%
%

+, -
+, -

1

2

3

4

5

Материалды шығындар
Еңбек ақы шығындары
Әлеуметтік шығындар
Негізгі қордың
амортизациясы
Тағы басқа өндірістік
шығындар
Барлық өндірістік шығындар
Коммерциялық шығындар
Толық өзіндік құн
4259,2

620,8

137,4

628,0

1573,7

7219,1

6175,3

13394,4
59,0

8,6

1,9

8,7

21,8

54,0

46,0

100
3796,9

520,3

142,5

607,1

1127,3

6194,1

14986,0

21180,1
61,3

8,4

2,3

9,8

18,2

30,0

70,0

100
5209,4

832,7

193,08

1858,3

2061,4

10154,88

17983,24

28138,12
51,3

8,2

1,9

18,3

20,3

36,0

64,0

100
1412,5

312,4

50,58

1251,2

934,1

3960,78

2997,24

6958,02
950,2

211,9

55,68

1230,3

487,7

2935,78

11807,94

14743,72
-10,0

-0,2

-0,4

8,5

2,1

6,0

-6,0

-
-7,7

-0,4

-

9,6

-1,5

-18,0

18,0

-

Оның ішінде:
- ауыспалы
- тұрақты

7219,1
6175,3

65,3
34,7

6194,1
14986,0

73,2
26,8

10154,88
17983,24

32,5
67,5

3960,78
2997,24

2935,78
11807,94

6,0
-6,0

-18,0
18,0

oo жалақы қоры
oo әлеуметтік сақтандыруға болу
oo негізгі капитал амортизациясы
oo басқа да шығындар.
Шығындарды экономикалық мазмүнына қарай калькуляциялық статьялары бойынша негізгі шығындар және қосымша шығындар деп бөлінеді.
Негізгі шығындар өнім өндірумен тікелей байланысты шығындар, ал қосымша шығындар - бүл өндірістік техникалық даярлау, басқару ұйымдастыру шығындары жатады.
Кесте деректерінен көріп отырғанымыздай материалды шығындар 2004 жылы 2003 жылмен салыстырғанда 1412,5 млн теңгеге немесе 37,0%-ке өскен. Ал 2004 жылы 2002 жылмен салыстырғанда 950,2 млн теңгеге артты. Еңбек ақы шығындары бойынша 2004 жылы 2003 жылмен салыстырсақ 312,4 млн теңгеге өскен, ал 2004 жылы 2002 жылмен салыстырғанда 211,9 млн теңгеге жоғарылаған. Әлеуметтік қорғау шығындары 2004 жылы 2003 жылмен салыстырғанда 50,58 млн теңгеге немесе 36%-ке өскен. Ал 2004 жылы 2002 жылмен салыстырғанда 55,68 млн теңгеге артып отыр. Негізгі қордың амортизациясына келетін болсақ, 2004 жылы 2003 жылмен салыстырғанда 1251,2 млн теңгеге өскен, 2004 жылды 2002 жылмен салыстырғанда 1230,3 млн. тенгеге артты. Тағы басқа өндірістік шығындар бойынша 2004 жылы 2003 жылмен салыстырғанда 934,1 млн теңгеге немесе 83%-ке жоғарылаған. 2004 жылы 2002 жылмен салыстырғанда 487,7 млн теңгеге артып отыр. Барлық өндірістік шығындар 2004 жылы 2003 жылмен салыстырғанда 3960,78 млн теңгеге өскен, ал 2004 жылды 2002 жылмен салыстырсақ, 2935,78 млн теңгеге өскен.
Оның ішінде ауыспалы шығындар деңгейі 2004 жылы 2003 жылмен салыстырғанда 3960,78 млн теңгеге өскен, ал 2004 жылды 2002 жылмен салыстырсақ 2935,78 млн теңгеге өсіп отыр. Ал тұрақты шығындар деңгейі 2004 жылы 2003 жылмен салыстырғанда 2997,24 млн теңгеге өскен, ал 2004 жылы 2002 жылмен салыстырғанда 11807,94 млн теңгеге жоғарылап отырғанын көреміз. Сонымен өткізілген өнім шығындары деңгейінің көбеюіне: өнім өндіру көлемінің көбеюі және материалдар мен шикізаттардың бағасының қымбаттауы әсерінен болып отыр.
Жоғарыдағы 2.1.1. кестеде көрсетілгендей Қазгермұнай БК-ның соңғы 2004 жылғы өндірістік шығындар деңгейінің құрылымын көрсетеміз.

\s
Сурет 1 - Өндірістік шығындар көлеміне талдау

Жалпы шығын (Зобщ) деңгейінің өзгеруіне өнім көлемі (VВПобщ) оның құрылымы (УДі) өнім бірлігіне шаққандағы ауыспалы шығындар деңгейі (Ві) және өнім көлеміне есептелген тұрақты шығындар (А) әсер етеді. Енді осы көрсеткіштерді есепке ала отырып жалпы шығын деңгейінің өзгерісін есептеміз. Ол келесі формуламен анықталады:
Зобщ = ∑ (VВПобщ х УДі х Ві) + А
Осы формуланы пайдалана отырып, есептеу жүйесін келесі кесте арқылы көрсетеміз.
Кестеде көрсетілген жалпы шығын соммасының өзгерісінің есептелу тәсілі төмендегідей.
1. Жоспарлы өнім көлемі жоспарлы шығын деңгейі бойынша есептелген шығын соммасы
∑ (VВПі пл х Ві пл) + Аі пл =(1005,4 х 6160,9) + 14986,0 = 21180,1 млн теңге
Кесте 2.1.2
Өткізілген өнім шығындары деңгейіне факторлардың әсерін талдау

Шығындар
Жалпы
соммасы
мың теңге
Факторлердің өзгерісі

өнім
көлемі
өнім құрылымы
ауыспалы
шығ-р
тұрақты
шығ-р
1. Жоспарлы өнім көлемі жоспарлы шығын деңгейі

∑ (VВПі пл х Ві пл) + А пл

21180,1

2003

2003

2003

2003

2. Өнім өндірудің нақты құрылымы жоспарлы деңгеймен есептелген

∑(VВПі пл х Ві пл)хКm n+Aпл

25454,1

2004

2003

2003

2003
3. Нақты өнім көлемі бойынша

∑ (VВПі ф х Ві пл) + А пл

25847,66

2004

2004

2003

2003
4.Ауыспалы шығындардың нақты деңгейімен есептелген

∑ (VВПі ф х Ві ф) + А пл

25140,88

2004

2004

2004

2003
5. Накты шығын деңгейі

∑ (VВПі ф х Ві ф) + А ф

28138,12

2004

2004

2004

2004
Өнім өндірудің нақты құрылымы жоспарлы деңгеймен есептелген шығын соммасы
∑ (VВПі пл х Ві пл) х Кm n + Апл = (1005,4 х 6160,9)х 1,69 + 14986,0 =25454,1
млн теңге,
мұндағы Кm n - өнім өндіру көлемін сипаттаушы коэффициент.
1. Нақты өнім көлемі бойынша ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.