Қаладағы ағаштар мен бұталардың маңыздылығы

КІРІСПЕ

Тақырыптың өзектілігі.

Ағаштар - адамның күнкөріс қарекеті мен рухани өмірде ерекше орын алатын табиғат нысаны. Қалалар мен елді мекендердің ауасын тазартудың бірден бір көзі - жасыл желектер жүйесін дамыту болып табылады. Ағаштар ауаны оттегімен қанықтырып, оны зиян қоспалардан тазартады, температура режиміне әсерін тигізеді, қатты желден қорғап, қала шуын мейлінше азайтады [] .
Елбасы Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев Астана маңындағы «жасыл белдеуді» дамыту сұрағы бойынша өткізген көшпелі кеңесінде жасыл белдеу құру маңызды да мағыналы жұмыс болып табылатынын, әр облыс, қала, аудан жұртты, әсіресе жастарды ағаш отырғызып, оны күтіп-баптауға жұмылдыру жайын ойластыруға шақырған болатын. Сонда Отанымыз бұдан да әдемірек және тартымды бола түсетінін, ал болашақ ұрпақтар бізге риза болатынын атап өткен болатын. Соңғы жылдары облысты көгалдандыруға үлкен көңіл бөлінуде. Жыл сайын жасыл желектерді, соның ішінде қылқан жапырақты ағаш түрлерін отырғызу бойынша акциялар өткізілуде. Бұл шаралар облыс тұрғындарымен, жастар мен оқу орындарының студенттерімен белсенді қолдау табуда [] .

Дипломдық жобаның мақсаты - Астана қаласының жасыл белдеуіндегі ағаштар мен бұталардың түр құрамына талдау жасау.

Міндеттері:

1 Астана қаласының жасыл белдеуін жалпы сипаттау;

2Астана қаласының жасыл белдеуіндегі ағаштар мен бұталардың түр құрамына талдау жасау;

3 Ағаштар мен бұталарды өсірудің тиімді жолдарын ұсыну.

ӘДЕБИ ШОЛУ

1 АСТАНА ҚАЛАСЫНЫҢ ЖАСЫЛ БЕЛДЕУІНЕ ЖАЛПЫ СИПАТТАМА

1. 1 Астана қаласының жасыл белдеуінің ерекшеліктері

«Астананың жасыл белдеуі» - теңдесі жоқ экологиялық жоба. Әлемде күрделі континенталды климаты бар далалық аймақта жасанды орман белдеуі сияқты үлкен масштабты жасалуы мүмкін болған жоқ. 1997 жылдан 2013 жылға дейінгі кезеңде орман екпелерінің жалпы ауданы 70 мың гектарды құрады, оның ішінде 15 мыңға жуық қала маңында, қалған 55 мыңы - шегінде. Мемлекет басшысы жасыл аймақтың тұжырымдамасын әзірлеудің болашағы туралы, оның бірінші кезеңінде 2020 жылға дейін 100 мың гектарға орман екпелерін кеңейту жоспарланып отырғаны туралы хабардар етті. Екінші кезеңде қолданыстағы плантациялардың интерклюзивті кеңістігінде плантациялар құру арқылы Астананың жасыл аймағын отырғызу жұмыстарын жүргізу үшін көптеген жұмыстар жүргізіледі. Сонымен қатар, жасанды орман флорасын құру фаунаның дамуымен бірге жүруі керек [] .

Бүгінгі күні қаладағы орман өсімдіктері шамамен 14, 8 мың гектарды құрайды, олар 9, 6 миллион ағаштан және 1, 9 миллионнан астам бұталарды өсіреді. 2030 жылға дейін 9, 8 мың гектар аумақта орман отырғызу жоспарлануда [] .

1997-2014 жылдар аралығында қала сыртындағы отырғызылған ормандар 55, 2 мың гектарға жетті. Биылғы көктемде 2012 жылы әзірленіп 3000 гектар жерді игеру қажет болатын, 298, 9 гектар аумақта 398434 жабық түбірлік көшет отырғызылды, оның ішінде 57186 дана қылқан жапырақты және 341248 дана жапырақты орман құратын түрлер (емен, шырша ағаштары) . Сондай-ақ, күзде бал-өсімдіктер 172, 3 га жерге егіледі. Жалпы алғанда, 2022 жылға дейін жобалық-іздестіру жұмыстарының төрт кезеңін жоспарланған 6042 гектар аумақта, оның ішінде 4375 гектар жабық түбірлік жүйе көшеттері мен 1752 гектар егіс шөптері отырғызылады.

Барлық жобалық желілерді іске асыру елорда тұрғындары мен қонақтарын демалуға арналған жоғары сәндік плантацияларды жасауға мүмкіндік береді және «жасыл белдеудің» орман белдіктерін Орта Азияда теңдесі жоқ орман массивіне айналдыруға мүмкіндік береді [] .

2015 жылы жасыл белдеуді одан әрі дамыту үшін қосымша 8060 гектар жер алынды, ал 2016 жылы 6084 га жерді жасыл сынауларға ауыстыру жоспарлануда [] .

Қалада ағаштардың жалпы саны 399 мыңнан асты. Олардың саны көгалдандыру аясында отырғызу, саябақтар мен алаңдарды салу және қайта құру, сондай-ақ жобалық-сметалық құжаттамаға сәйкес жаңа құрылыс алаңдарының аумақтарын көгалдандыру есебінен жыл сайын өсіп келеді. Елордада ағаштардың орташа өмір сүру деңгейі 92% құрайды.

2015-2016 жылдары қалада 49 мыңнан астам ағаш отырғызылды. Сондай-ақ, 8656 шаршы метр ағашты ормaннан әкеліп отырғызу жұмыстары жүргізілді [] .

Елорда жасыл белдеуін құру екі кезеңге бөлінеді. Бірінші кезең 1998 жылдан 2004 жылға дейін созылды. Содан кейін қайыңдар саңырауқұлақ жапырақты, жалпақ жапырақты, алтын қарақат, қарағай және шырша отырғызды. Жасыл белдеудің жалпы ауданы қазір 14 826 гектарды құрайды. Орман жамылғысы 11 502 гектарды қамтыды. 2009 жылы Президент жасыл белдеуді үздіксіз орман массивіне айналдыру міндетін қойды, сол жылдан бастап екінші кезең басталды. Бүкіл белбеулер алты кезекке бөлінді. 2012 жылдан 2016 жылға дейін 1 846 560 көшет отырғызылды, оның ішінде қылқан жапырақты түрлердің 56% және жапырақты ағаштардың 44%. 2017 жылдан бастап үшінші кезеңнің дамуы басталады, ол екі жылға созылады. Барлық желілерді 2030 жылға қарай аяқтау жоспарлануда. Енді әкімдік көгалдандыру үшін қосымша 8500 гектар жер бөлді. Алдын ала бағалау бойынша, екі жыл ішінде қаланың жасыл белдеуі 32 мың гектарды құрайды [] .

Жасыл белдеуде флора мен фауна біркелкі дамуы керек. Астана айналасындағы ормандар жасанды болғандықтан, фаунаның дамуы артта қалып, зиянкестер орманда пайда болады. Сондықтан жергілікті климатқа бейімделген қырғауылдарды өсіру туралы шешім қабылданды. Қаланың сыртында 1965 жылы құрылған ауданы 349 га болатын «Астана Зеленстрой» АҚ питомнигі бар. Ол 20-25 жас аралығындағы 51 ағаш түрін, 9-11 метр биіктік пен сәндік бұталардың 34 түрін өсіреді.

Питомник, ең алдымен, Астананы көгалдандыру үшін ағаштарды өсіреді. Сондай-ақ, кез-келген адам қажетті өсімдіктерді сатып ала алады. Егер басқа да аймақтардан және елдерден ағаштардың кейбір түрлері импортталса, алдымен олар 4-5 жылға тұрақтылық үшін сыналады [] .

2015-2016 жылдары қалада 49 мыңнан астам ағаш отырғызылды. Сондай-ақ, 8656 шаршы метр ағашты ормaннан әкеліп отырғызу жұмыстары жүргізілді[] .

2017 жылы көктемгі айдың аясында 12 051 ағаш отырғызылды соның ішінде:

- Алматы ауданында - 3 796 ағаш (Мичурин ауылында 386 ағаш, Триатлон паркінде 145 ағаш, Ш. Қалдаякова көшесіндегі 134 ағаш, Р. Қошқарбаев даңғылының бойында 431 ағаш, Сарайшық шағын ауданында 100 ағаш, 2 600 көшет мектептерге берілді) ;

- «Есіл» ауданында - 3 760 ағаш («ҚазТрансОйл» АҚ-мен 150 ағаш, «Оператор РОП», «Сүйікті» саябағында 50 ағаш, 2500 дана көшет, балабақшалар мен Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігінің қызметкерлеріне берілді) ;

- «Сарыарқа» ауданында - 4 295 ағаш (Сарыбұлақ ағыны бойында 500 ағаш, Н. Тілендиев даңғылының бойында 250 ағаш, Сарыарқа даңғылы бойында 27 ағаш, Кошығұлұлы көшесінде 418, мектептерге 3 100 көшеттер берілді) [] .

2 АСТАНАНЫҢ ЖАСЫЛ БЕЛДЕУІНДЕГІ АҒАШТАР МЕН БҰТАЛАРДЫ ЗЕРТТЕУ

2. 1 Ағаштар мен бұталардың түр құрамына анализдік талдау

Зерттеу жүргізу нәтежесіде, Астана қаласында қазіргі уақытта елордада жалпы ауданы 396, 4 гектарды құрайтын 9 саябақ, 30 гектар аумағы бар 4 бульвар және 131, 9 гектар алаңы бар 90 шаршы метр сквер бар. Қалада ағаштардың жалпы саны 399 мыңнан асты. Олардың саны көгалдандыру аясында отырғызу, саябақтар мен алаңдарды салу және қайта құру, сондай-ақ жобалық-сметалық құжаттамаға сәйкес жаңа құрылыс алаңдарының аумақтарын көгалдандыру есебінен жыл сайын өсіп келеді [] .

Астана қаласының жасыл белдеуіндегі ағаштар мен бұталардың негізгі түр құрамы:

2. 2 Қаладағы ағаштар мен бұталардың маңыздылығы

Қаланы көгалдандыру үшін пайдаланатын ағаштар олардың негізгі қасиеттеріне және көгалдандырудағы мақсатқа орай таңдалып алынуы шарт. Айтарлық, қала халқының демалыс орны болатын жерлерге осы ағаштардың белгілі бір түрлері ғана жарасса, тұрғын аудандарды желден қорғау, өнеркәсіптік кәсіпорындардан бөлу үшін басқа бір ағаш түрлері пайдаланылады. Осыған байланысты қалаларды көгалдандыруға арналған ағаштарды жалпы, шектелген және арнайы мақсатта егілетін деп үш топқа бөледі [] .

Жалпы халық тұтынатын ағаштарға парктер, бақтар, скверлер, бульварлар мен көшелердегі жасыл желектер жатады. Олардың әрқайсысының өзіндік функциональдық ерекшелігі бар және елді мекендерді көркейтудегі маңызы зор. Бұл ағаштарды халықтың тығыздығына қарай пайдалануға тиімді етіп отырғызу қажет [] .

Қала халқының белгілі бір бөлігі ғана пайдаланатын өсімдіктерге оқу орындарының, ғылыми - зерттеу институттарының, балалар мен емдеу сауықтыру мекемелерінің, өнеркәсіп орындарының төңірегіне және тұрғын аудандардың ішіне отырғызылатын ағаш - бұталар, гүлдер жатады. Бұлардың түрлерін таңдап алу кезінде олардың функциональдық ерекшеліктерін есте мықтап ұстау қажет. Себебі, белгілі бір мақсатқа орай отырғызылатын өсімдік түрлері де әртүрлі болмақ. Мәселен, мектеп маңына егілетіндерінің түрлік құрамы табиғаттану мақсатына орай барынша бай болуы тиісті. Ал емдеу сауықтыру және балалар мекемелері үшін санитарлық - гигиеналық қасиеттері басым өсімдіктер қажет болса, басқа бір орындарға сәндік өсімдіктерді отырғызған тиімді. Өнеркәсіптік мекемелер еңбекшілерінің жұмыс істеуіне, дем алуына қолайлы орындар жасауға қажет өсімдік түрлерін таңдап ала білу шарт [] .

Қандай мақсатта отырғызылатына қарай, әрі биологиялық ерекшеліктеріне байланысты ағаш - бұталар таңдап алынады. Мысалы, су эрозиясын тоқтату үшін тамыр жүйесі барынша тармақталған, әрі қуатты ағаш тұқымдарын пайдаланған абзал. Батпақты жерлерді құрғату үшін буландырғыш қабілеті жоғары, ал автомобиль жолдарының бойына газ, түтін және шаң ұстағыш ағаштар отырғызу қажет [] .

---

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс