Латын Америка мемлекеттеріндегі ядролық зерттеулер
Латын Америка мемлекеттеріндегі ядролық зерттеулер
(дипломдық жұмыс)
Мaмaндық 050505 - Aймaқтaну
Ғылыми жeтeкші:__________
__________________________
"______" __________2018 ж.
Алматы, 2018
МАЗМҰНЫ
ҚЫСҚАРТЫЛҒАН ЖӘНЕ ШАРТТЫ БЕЛГІЛЕР ТІЗІМІ
КІРІСПЕ
НEГІЗГІ БӨЛІМ
1.ЛАТЫН АМЕРИКА ЕЛДЕРІНДЕ ЯДРОЛЫҚ ТЕХНОЛОГИЯНЫҢ ДАМУ ТАРИХЫ
1.1 Аргентина мемлекетінің ядролық қару саласындағы мақсаты және жетістіктері
1.2 Бразилияныңядролық қаруды жасау себептері
1.3 Кубаның Бейбітшілік үшін атомдар келісіміндегі рөлі
1.4. Мексика мемлекетінің атом энергетикасына қызығушылығы
2.ЛАТЫН АМЕРИКАСЫ ЯДРОЛЫҚ ҚАРУДАН АЗАТ АЙМАҚ (ТЛАТЕЛОЛКО ШАРТЫ)
3. ЛАТЫН АМЕРИКАСЫНДАҒЫ ЕЛДЕРДЕГІ АТОМ ЭНЕРГЕТИКАСЫНЫҢ ЖАҒДАЙЫ
3.1 Аргентина еліндегі атом өнеркәсібінің дамуы
3.2 Бразилияның атом энергиясын дамыту жөніндегі үкіметтік бағдарламаны қабылдау
3.3 Куба еліндегі ядролық технологияны түрлі салаларға еңгізу
3.4 Мексика еліндегі ядролық энергетиканы дамыту бағдарламасы
4. ЛАТЫН АМЕРИКАСЫНДАҒЫ АТОМДЫ БЕЙБІТШІЛІК ТҮРДЕ ҚОЛДАНУ ҮРДІСТЕРІ
4.1 Аргентина еліндегі ұлттық атом өнеркәсібін дамыту жоспарлары
4.2 Бразилия еліндегі элект энергиясын өндіру салалары
4.3 Кубаның халықаралық қоғамдастығы орны .
4.4 Мексика мемлекетінде болашақта ядролық қондырғыларды орнату бағдарламалары.
ҚОРЫТЫНДЫ
ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
ҚЫСҚAРТЫЛҒAН СӨЗДEР ТІЗІМІ
БАБҚА - Бразилия-Аргентина бақылау және қадағалау агенттігі
АЭС - АЭС
ЖЯЭИ- Жаһандық ядролық энергетика инфрақұрылымы
ЯСЖТШ - Ядролық сынақтарға жаппай тыйым салу туралы шарт
ЯҚТШ - Ядролық қаруды таратпау туралы шарт
ЯҚАА- Ядролық қарудан азат аймақ
МАГАТЭ - Атом энергиясы жөніндегі халықаралық агенттік
ХУБО- Халықаралық уранды байыту орталығы
БМЯЖ - Бейбіт мақсатта ядролық жарылыстар
ҒЗЖ - ғылыми-зерттеу жұмыстары
ТБУ-Табиғи байытылған уран
ЯЕМ- Ядролық емес мемлекеттер
АМҰ- Америка мемлекетінің ұйымы
ЖҚЖҚ- жаппай қырып-жоятын қару
ОПАНАЛ - Латын Америкасы мен Кариб бассейніндегі Ядролық қаруға тыйым салу жөніндегі агенттік
СЯО - сәулелендірілген ядролық отын
ЯЖҚ- ядролық жарылыс құрылғысы
ЯМ- Ядролық материалдар
ЯМ- ядролық мемлекеттер
ЯОЦ - ядролық отын циклы
КІРІСПЕ
Тақырыптың өзектілігі. Ядролық қаруды жасау мен пайдаланудың жарты ғасырлық тарихы бүкіл жер бетіндегі өмірге қауіпті әсерін тигізді және ядролық шабуылға қарсы соғыста аман қалудың мүмкін еместігін дәлелдеді. Суық соғыс аяқталғанына қарамастан, ядролық қауіп төмендетілмейді. Ядролық апаттар мен жазатайым оқиғалардың фактілері туралы айта кету керек, олардың салдары болжау қиын. Іс жүзінде барлық футуристтік болжамдар ядролық қауіпсіздік көптеген онжылдықтардағы ең маңызды мәселелердің бірі болып қалатынын көрсетеді.
1968 жылы ЯҚТТШ-ны қабылдау бүкіл әлемде, оның ішінде Латын Америкасында ядролық технологияны дамыту перспективаларын көтерді. Өңірдің жетекші елдері көмірсутектерге бағаның өсуі және энергетикалық тәуелсіздікке ұмтылудың арқасында атом энергиясын бейбіт мақсатта пайдалану туралы барған сайын ойлануда.
Ядролық қаруды таратпау ісінде және аймақтық қауіпсіздікті қамтамасыз етуде ядролық қарудан азат аймақтар (ЯҚАА) құру үрдісінің зор маңызы бар. Ядролық қарусыз аймақ идеясы жаппай қырып-жоятын қаруды таратпау және жалпы қарусыздану шарасы ғана емес, сондай-ақ бұл аймақтық қақтығысты жағдайларды бәсеңдетудің елеулі факторы ретінде қабылданады.
Халықаралық қауымдастық ЯҚАА құру туралы идеяны әрқашанда жойқын қарудың таралуымен күрестегі ең пәрменді де тиімді құралдарының бірі деп санайды. БҰҰ-ның 1975 жылғы 11 желтоқсандағы №3472В қарарында мұндай аймақтарға мынадай анықтама берілген: Ядролық қарудан азат аймақ деп БҰҰ-ның Бас Ассамблеясы солай деп таныған, мемлекеттердің кез келген топтары өздерінің егемендігін конвенция немесе шарттың күшіне сәйкес еркін жүзеге асыру жағдайында құрған кез келген аймақ саналады, оларда: осы аймақ турасында әрекет ететін, соның ішінде, аймақты белгілеу процедурасын қамтитын, ядролық қарудың мүлдем жоқтығы туралы мәртебе белгіленеді, сол мәртебеден туындайтын міндеттемелердің сақталу кепілдіктерін қамтамасыз етудің, тексеру мен бақылаудың халықаралық жүйесі құрылады [1]. Сондай-ақ БҰҰ ондай аймақтарда ядролық қарудың мүлдем жоқтығын ескеріп, ядролық державаларға аймақтардың мәртебесін бұзушылықтың қандай да бір түріне жол бермеуді ұсынды.
БҰҰ ЯҚАА-ды халықаралық және аймақтық қауіпсіздікті қамтамасыз етудің тиімді құралы екендігін мойындап, оларды құру ісін барынша қолдайды. Бас Ассамблея мемлекеттерді іс жүзінде бар аймақтарды қалыптастыруды аяқтау үшін қажетті шараларға кірісуге және жаңа ядролық қарусыз аймақтар жасауға шақыратын тиісті қарарлар қабылдады. Құрлықтар мен әртүрлі мемлекеттерді қамтитын әлемнің түкпір-түкпірінде ЯҚАА құру идеясы ЯҚТШ негізінде қалыптасқан таратпау тәртібін нығайтуға бағытталған қуатты тетіктердің бірі болып табылады.
1968 жылғы ЯҚТШ-ның VІІ бабында шарттың ешқандай ережесі қандайда бір мемлекеттер тобының өздеріне тиесілі аумақтарында ядролық қарудың мүлдем болмауын қамтамасыз ету мақсатымен аймақтық келісімшарт жасасу құқығын бұзбайды делінген [2]. Осынау беделді халықаралық-құқықтық құжатта айқындалған құқықтарын жүзеге асыруда әлемнің көптеген мемлекеттері табысқа жетті деуге болады.
Бүгінгі күнде ядролық қару жоқ аймақтар Антарктидада, ғарыштық кеңістікте, Латын Америкасында, дүниежүзілік мұхит түбінде, Тынық мұхиттың оңтүстік бөлігінде, Оңтүстік-Шығыс Азияда және Африкада құрылды. Бұдан басқа Оңтүстік Азияда, Таяу Шығыста, Шығыс Еуропада, Корея түбегінде ЯҚАА құру ұсыныстары қарастырылып жатыр. Ал жақында ғана Өзбекстан Орталық Азияда ЯҚАА құру идеясын ұсынды. Қазіргі кезде ядролық қарудан азат аймақтар әлемнің 111 мемлекетін және жер құрлығының (Антарктида жөніндегі шартты қоса есептегенде) 50%-нан астам көлемін қамтиды [3].
Жұмыстың мақсаты - Латын Америкасындағы аймақ ядролық технологиялар даму тарихын, ядролық қарудан азат аймақты құру және аймақтағы атом энергиясын бейбіт мақсатта пайдалануды үрдістерін зерттеу. Аталған мақсатқа қол жеткізу үшін келесі міндеттер қoйылды:
oo Латын Америкасы аймағындағы ядролық қаруды таратпау мәселесін зерттеу
oo Латын Америкада ЯКАА-ты дамыту тарихын зерделеу
oo Аймақ елдеріндегі атом энергетикасының жағдайын көрсету;
oo Дамудың қазіргі тенденцияларын қарастыру
Деректемелік шолу. Зeрттeу жұмысындaғы міндeттeрді oрындaу үшін кeлeсі тoптaрғa біріктіругe бoлaтын кeң aуқымды дeрeк көздeрі пaйдaлaнылды.
Жұмыстың деректік негізі.Ядролық қаруды таратпау ісінде және аймақтық қауіпсіздікті қамтамасыз етуде ядролық қарудан азат аймақтар (ЯҚАА) құру үрдісінің зор маңызы бар. Ядролық қарусыз аймақ идеясы жаппай қырып-жоятын қаруды таратпау және жалпы қарусыздану шарасы ғана емес, сондай-ақ бұл аймақтық қақтығысты жағдайларды бәсеңдетудің елеулі факторы ретінде қабылданады.
Халықаралық қауымдастық ЯҚАА құру туралы идеяны әрқашанда жойқын қарудың таралуымен күрестегі ең пәрменді де тиімді құралдарының бірі деп санайды. БҰҰ-ның 1975 жылғы 11 желтоқсандағы №3472В қарарында мұндай аймақтарға мынадай анықтама берілген: Ядролық қарудан азат аймақ деп БҰҰ-ның Бас Ассамблеясы солай деп таныған, мемлекеттердің кез келген топтары өздерінің егемендігін конвенция немесе шарттың күшіне сәйкес еркін жүзеге асыру жағдайында құрған кез келген аймақ саналады, оларда: осы аймақ турасында әрекет ететін, соның ішінде, аймақты белгілеу процедурасын қамтитын, ядролық қарудың мүлдем жоқтығы туралы мәртебе белгіленеді, сол мәртебеден туындайтын міндеттемелердің сақталу кепілдіктерін қамтамасыз етудің, тексеру мен бақылаудың халықаралық жүйесі құрылады [1]. Сондай-ақ БҰҰ ондай аймақтарда ядролық қарудың мүлдем жоқтығын ескеріп, ядролық державаларға аймақтардың мәртебесін бұзушылықтың қандай да бір түріне жол бермеуді ұсынды.
БҰҰ ЯҚАА-ды халықаралық және аймақтық қауіпсіздікті қамтамасыз етудің тиімді құралы екендігін мойындап, оларды құру ісін барынша қолдайды. Бас Ассамблея мемлекеттерді іс жүзінде бар аймақтарды қалыптастыруды аяқтау үшін қажетті шараларға кірісуге және жаңа ядролық қарусыз аймақтар жасауға шақыратын тиісті қарарлар қабылдады. Құрлықтар мен әртүрлі мемлекеттерді қамтитын әлемнің түкпір-түкпірінде ЯҚАА құру идеясы ЯҚТШ негізінде қалыптасқан таратпау тәртібін нығайтуға бағытталған қуатты тетіктердің бірі болып табылады.
1968 жылғы ЯҚТШ-ның VІІ бабында шарттың ешқандай ережесі қандайда бір мемлекеттер тобының өздеріне тиесілі аумақтарында ядролық қарудың мүлдем болмауын қамтамасыз ету мақсатымен аймақтық келісімшарт жасасу құқығын бұзбайды делінген [2]. Осынау беделді халықаралық-құқықтық құжатта айқындалған құқықтарын жүзеге асыруда әлемнің көптеген мемлекеттері табысқа жетті деуге болады.
Бүгінгі күнде ядролық қару жоқ аймақтар Антарктидада, ғарыштық кеңістікте, Латын Америкасында, дүниежүзілік мұхит түбінде, Тынық мұхиттың оңтүстік бөлігінде, Оңтүстік-Шығыс Азияда және Африкада құрылды. Бұдан басқа Оңтүстік Азияда, Таяу Шығыста, Шығыс Еуропада, Корея түбегінде ЯҚАА құру ұсыныстары қарастырылып жатыр. Ал жақында ғана Өзбекстан Орталық Азияда ЯҚАА құру идеясын ұсынды. Қазіргі кезде ядролық қарудан азат аймақтар әлемнің 111 мемлекетін және жер құрлығының (Антарктида жөніндегі шартты қоса есептегенде) 50%-нан астам көлемін қамтиды [3].
Дипломдық жұмыс тақырыбының зерттелу деңгейі. Жұмысты жaзу бaрысындaoтaндық aвтoрлaр зeрттeулeрі, шeтeлдік зeрттeушілeрдің eңбeктeрі жәнe рeсeйлік қaйнaр көздeр қoлдaнылды.
Отандық зерттелулер:Ядролық қарудан азат аймақ (Сұрақтар мен жауаптар). кітабында Ядролық қарудан азат аймақ деп БҰҰ-ның Бас Ассамблеясы солай деп таныған, мемлекеттердің кез келген топтары өздерінің егемендігін конвенция немесе шарттың күшіне сәйкес еркін жүзеге асыру жағдайында құрған кез келген аймақ саналады, оларда: осы аймақ турасында әрекет ететін, соның ішінде, аймақты белгілеу процедурасын қамтитын, ядролық қарудың мүлдем жоқтығы туралы мәртебе белгіленеді, сол мәртебеден туындайтын міндеттемелердің сақталу кепілдіктерін қамтамасыз етудің, тексеру мен бақылаудың халықаралық жүйесі құрылады деп белгіленген. Сондай-ақ БҰҰ ондай аймақтарда ядролық қарудың мүлдем жоқтығын ескеріп, ядролық державаларға аймақтардың мәртебесін бұзушылықтың қандай да бір түріне жол бермеуді ұсынды.
2001 жылы 13 шілдеде жарық көрген Қайырбек А. Ядролық от - жалынның өтінде: Атом полигонына шолу кітабында Қазақстан жерінде болған сынақтарды және осы сынақтар үшін қарапайым халық зардап шеккенін, Семей полигонының жабылуға негізгі себептері және осы жолдағы негізгі көшбасшылардың істерінашып айтқан. Сонымен қатар дәл осындай маңызды мәселелерді Семей - ертеңге жүктелген аманат деген өз жұмысында Қ.Тоқаев қозғаған.
Қазақстан жеріндегі ядролық сынақ зардаптарын Жылқышыбаев Қ.1998 жылғы Ядролық сынақ зардаптары жұмыстарында атап өткен
Шетелдік зерттелулер:1968 жылғы Ядролық қаруды таратпау туралы шартта 1968 жылғы ЯҚТШ-ның VІІ бабында шарттың ешқандай ережесі қандайда бір мемлекеттер тобының өздеріне тиесілі аумақтарында ядролық қарудың мүлдем болмауын қамтамасыз ету мақсатымен аймақтық келісімшарт жасасу құқығын бұзбайды делінген [2]. Осынау беделді халықаралық-құқықтық құжатта айқындалған құқықтарын жүзеге асыруда әлемнің көптеген мемлекеттері табысқа жетті деуге болады.
Арыстанбекова А.Х. Біріккен Ұлттар Ұйымы және қарусыздану мәселесі кітабында Бүгінгі күнде ядролық қару жоқ аймақтар Антарктидада, ғарыштық кеңістікте, Латын Америкасында, дүниежүзілік мұхит түбінде, Тынық мұхиттың оңтүстік бөлігінде, Оңтүстік-Шығыс Азияда және Африкада құрылды. Бұдан басқа Оңтүстік Азияда, Таяу Шығыста, Шығыс Еуропада, Корея түбегінде ЯҚАА құру ұсыныстары қарастырылып жатыр. Ал жақында ғана Өзбекстан Орталық Азияда ЯҚАА құру идеясын ұсынды. Қазіргі кезде ядролық қарудан азат аймақтар әлемнің 111 мемлекетін және жер құрлығының (Антарктида жөніндегі шартты қоса есептегенде) 50%-нан астам көлемін қамтиды [3] делінген
Фидель Кастро Диас-Баларттың Кубаның ядролық жолы кітабы бойынша, Негізінде КЯЭК мақсаттары, кем дегенде, үш себеп бойынша сол уақытта іске асырыла алмады. Біріншіден, экономикадан ілгері елде энергияға сұраныс арта алмады.Ал экономикалық жағдай тек нашарлай берді. Елді электрлендіру халықтың жартысын ғана қамтыды, қолданыстағы электр станцияларының жалпы қуаты 400 МВт-тан аспады. Қалған ауыл шаруашылығы өндірісін айтпағанда,тіпті қант өнеркәсібінің қажеттілігі арта алмайтын еді.Екіншіден, ядролық энергетиканы дамыту үшін қажетті экономикалық және ғылыми инфрақұрылым жоқ.Жоғары электр желілерімен бірыңғай ұлттық электр жүйесі жоқ, озық технологияларды енгізу үшін өндірістік әлеует жоқ, мұндай проблемаларды шешу үшін ғылыми мекемелер мен білікті мамандар да жоқ.Үшіншіден, ядролық энергетиканың дамуы немесе даму үшін жағдай жасауүшін Кубаның ұлттық басымдықтары болған жоқ деп баяндайды.
Ядролық бақылау, 2004 жылғы кітаптың 2 томы бойынша АҚШ экономикалық санкцияларды ескере отырып, Куба халықаралық қаржы ұйымдарының инвестициялары мен қарыздары түріндегі сыртқы көмекке сенім арта алмады,халықаралық банк қауымдастығымен,халықаралық атом өнеркәсібімен немесе Вашингтонмен қарым-қатынастарды толықтай қалпына келмегенше.Президент Буш президенттікке кіргеннен кейін көп ұзамай АҚШ әкімшілігі Кубаға қарсы эмбаргоны нығайта бастады, ол кубалық және американдық лауазымды шенеуніктердің арасында - ресми және бейресми деңгейде Кубалық ядролық энергетиканы дамыту бағдарламасына қатысты барлық ресми байланыстарын тоқтатты.Куба ядролық бағдарламаны іске асыруды аяқтау жөніндегі күш-жігерін табысты жүзеге асыру үшін әлеуетті серіктестердің кең ауқымы бойынша келіссөздер өткізді;Тлателолко шартына қол қойылғаннан кейін белгілі бір уақыт ішінде Ресейлік компаниялардың немесе басқа да мүдделі фирмалардың біреуі Кубаға осы жұмысқа көмектесе алады деп есептелді.Өкінішке орай, біз бұл жобаға деген қызығушылықтың өте аз екендігін анықтадық, бірақ инвестицияларды іздеу жалғасты.2000 жылдың желтоқсанында Куба басшылығы Куба үшін атомдық электр станциясын салуды жалғастырудың мәні жок екенін мәлімдеді,осылайша, елдегі ядролық энергетикалық қуаттарды құру үшін Хурагуадағы 18 жылдық жұмысын ресми түрде аяқтады.Соған қарамастан, Куба ядроны қолдану саласында адами капиталды құруда мол қаражат салған.Бұл ядролық ғылым мен техника саласында белгілі бір құзыреттілік базасын құру мақсатымен жасалды, бұл Кубаның ұлттық энергетика және ғылым саласындағы мүмкіндіктерін арттырды делінген.
Жұмыстың құрылымы. Жұмыс кіріспeдeн, төрт тaрaудaн, қoрытындыдан жәнe пaйдaлaнылғaн әдeбиeттeр тізімінeн тұрaды.
1. ЛАТЫН АМЕРИКА ЕЛДЕРІНДЕ ЯДРОЛЫҚ ТЕХНОЛОГИЯНЫҢ ДАМУ ТАРИХЫ
Латын Америкасындағы жағдайдың басты ерекшелігі 1950-ші жылдардың басынан бері жалғасып келе жатқан Бразилия мен Аргентина арасындағы ядролық жарыста бәсекелестік болды.Олардың параллельді ядролық бағдарламалары аймақтағы бір тараптың үстемдігін болдырмауға бағытталған.Сондай-ақсебеп әлемдік қоғамдастықта мемлекеттердің мәртебесін көтеру болды.
Ұзақ мерзімді екі елдің ядролық бағдарламалары аяқталғаннан кейін, суб-стратегиялық деңгейде өзара ядролық тежеу жағдайының туындауына әкелуі мүмкін.Қару-жарақ жарысы ядролық қаруды таратпау саласындағы халықаралық қысым немесе түрлі келісімдерге байланысты емес, тараптардың экономикалық мүмкіндіктерінің төмендеуіне байланысты тоқтатылды.
Бразилия мен Аргентинадағы ядролық бағдарламалар Латын Америкасында ядролық қарудың пайда болуына жол бермеу үшін халықаралық қоғамдастықтың арқасында , Тлателолко шартында ядролық қарудан азат аймақты құруға әкелді.
1.1 Аргентина мемлекетінің ядролық қару саласындағы мақсаты және жетістіктері
АргентинаЕкіншідүниежүзіліксоғыстан кейінбірденядролықтехнологиясаласын дажұмысістейбастағанмемлекет.1950-ш і жылы Атом энергиясы жөніндегі ұлттық комиссия құрылып, ол 1953-ші жылға қарай зерттеу бағдарламасын жасап, уран өндіруді бастады.1955 жылы Аргентина мен АҚШ арасында атом энергетикасы саласындағы ынтымақтастық туралы келісімге қол қойылды,1958 жылы Буэнос-Айрестегі алғашқы RA -1 ядролық зерттеу реакторын құру болды.Аргентиналық ядролық бағдарламаның белсенді дамуы ішінара 1953 жылы Бразилияның ядролық бағдарламасын қабылдағанымен, екі ел арасындағы ядролық бәсекелестік 30 жылдан астам уақытқа созылды.Аргентина RA -1 реакторын құрғаннан кейін, 1967 жылы үш зерттеу реакторын салуға кірісті Кордова RA-0 және RA-2 Буэнос-Айресте RA-3.
Соныменқатар, Аргентинаалғашқыядролықэнергетикалы қреактордысалуүшінқажеттіинфрақұрыл ымдыәзірледі.1968 жылдың 1 маусымында Атуча-1 ядролық реакторын салу кезеңінде, Батыс неміс концері Сименстің қолдауымен басталды.1974 жылы 24-ші маусымда пайдалануға берілген электр қуаты335 МВт класына жататын реактор PHWR іске қосылды.Сондай-ақ осы уақыт аралығында Буэнос-Айресте ядролық отынның қалдықтарын (ЯОЖ) өңдеу және плутоний бөлімі үшін зертхана құрылды.Бұл құрылым 1973 жылы қысқа мерзімнен кейін және 1 кг плутонийден артық емес бөлінгеннен кейін жабылды.1976 жылдан бастап, Аргентинада билікке әскерилер келгендіктен, ядролық қару саласында жұмыс жалғасты.Бұған себеп 1975 жылы Бразилияның Германия Федеративтік Республикасымен ядролық технологиясын алу туралы келісімі болды.1978 жылы Буэнос-Айресте 10-20 кг-ға дейін екінші қайта өңдеу желісін құру басталды.Экономикалық қиындықтар мен әлемдік қауымдастық пен Құрама Штаттардың қысымына байланысты бұл жұмыс 1980 жылдары тоқтатылды.
1978 жылы Пилканес (Рио-Негро) уран байыту зауытын құру жобасы бойынша жұмыс басталды.Бұл жоба бірқатар факторлармен басталды: дамыған елдерден Аргентиналық ядролық бағдарламаның тәуелсіздігі, Латын Америкасындағы көшбасшылыққа қарсы күрес және Бразилиямен ядролық бәсекелестік.Әскери үкімет бұл жоба азаматтық ядролық энергетиканы дамытуға бағытталғанын мәлімдегенімен, оның негізгі міндеті әскери бағдарламаларды қолдау болып табылады, өйткені ауыр суда жұмыс жасайтын Аргентина ядролық реакторлары байытылған уранды қажет етпейді.
ҰлыбританияменФолклендаралдары (Мальвиндар) үшінсоғыскезіндежәнеазаматтықүкімет күшінеенгенненкейін (1983) Аргентинаныңядролықсаясатындатүбеге йліөзгерістерболды. Жаңаүкіметядролықбағдарламаныазамат тықбақылауғақойдыжәнеәскеримақсатта рүшінядролықжобалардыжүзегеасыруғаз аңжүзіндетыйымсалды.1985 жылыБразилияменкелісімгеқолжеткізіл ді, олекіелдіңбарлықядролыққондырғылары нбірлесіпбақылауғаалды.
2006 жылдың тамыз айында Аргентина ұлттық атом өнеркәсібін дамытудың жаңа стратегиялық жоспарын қабылдады. Оның негізгі мақсаты салыстырмалы түрде арзан электр энергиясын жаппай өндіру өнеркәсіпте және денсаулық сақтауда атом өнеркәсібінің жетістіктерін енгізу болып табылды.
1.2 Бразилияныңядролық қаруды жасау себептері
Бразилияның ядролық қару жасауды бастаудың себебі - тарихи бәсекелес Аргентинаның ұқсас бағдарламалардың болуы. Бразилия Батыс Германия, Франция және Құрама Штаттардың көмегімен ядролық инфрақұрылымды сала бастады.
Бразилияалғаш рет 30-шыжылдары, аумағындаіріуранкенорындарытабылған кездеядролықзерттеулердібастады.Бұл АҚШ-пен ядролық ынтымақтастықтың бастауы болды: 1940 жылы жасалған келісім негізінде АҚШ Бразилия уранына және Бразилия- американдық техникаға қол жеткізді.1950-жылдардың басында Бразилия өзінің жеке ядролық бағдарламасын құруға және әртүрлі Батыс елдерінен технологияларды белсенді сатып алуға кірісті. 1957 жылы Құрама Штаттардың көмегімен алғашқы Бразилиялық реактор салынды.АҚШ қажетті көмекті көрсетті, бірақ Бразилия ядролық энергетиканы бейбіт мақсатта пайдалану туралы келісімге келді және американдық мамандарды ядролық қондырғылардың қызметіне бақылау жасау құқығын берді.
1974 жылыБразилияатомэнергетикасындамыту ғамүдделіекенінмәлімдеді. Себебі елэкономикасыныңөсуіжәнеәлемдікмұна йбағасыныңөсуіболды. Сол жағдайда Бразилия таңдау алдындатұрды: тек қана өз ресурстарына сүйенеді және өз урандарын пайдаланады немесе байытылған уранға ставка жасайды.Осы уақытқа дейін Бразилия мен АҚШ арасындағы қарым-қатынастар нашарлап, Латын Америкасы елі жаңа серіктестер іздестіре бастады. 1975 жылы Вашингтонның наразылықтарына қарамастан, ол Германиямен сегіз ядролық реакторлар жеткізу туралы, уранды байыту және плутоний шығаратын жабдықтар туралы келісімге қол қойды.Нәтижесінде Бразилия атом электростанциясын алды және ядролық қаруды өндіруге қажетті барлық технологиялық тізбектің иесі болды.Сол жылы Бразилияда атом бомбасын салу бойынша құпия әскери бағдарлама басталды.Содан кейін халықаралық қоғамдастық, ғарыштық ұшыру аппараттарын құруға арналған, бразилиялық бағдарламаға қатысатын технологияларды баллистикалық зымырандарды өндіру үшін пайдаланылуы мүмкін деп қауіптенді.
1987 жылы Бразилия уран байыту технологиясын жасағанын мәлімдеді.Сонан соң бірқатар халықаралық сарапшылар Бразилияда 15-20 жыл ішінде өзінің атом бомбасын құра алатыны туралы қорытындыға келді.Осы уақытқа дейін Бразилиядағы демократиялық күштер, қарулы күштердің күшейе түсуіне ықпал етті.Барлық ядролық бағдарламалар Парламенттің бақылауына берілді.1988 жылы ел Конституциясына барлық ядролық зерттеулер, тек қана бейбіт мақсатта жүргізілуі тиісті туралы ереже енгізілді.1990 жылы бірінші азаматтық президент Фернандо Де Мелло сайланғаннан кейін, әскери сынақтарға арналған құпия ядролық сынақ полигоны символдық түрде жабық болды.Парламенттің арнайы комиссиясы 1980 жылдары әскери атомдық зарядтардың екі дизайны - 20 және 30 килотон сыйымдылығы әзірленгенітуралы жариялады(расталмаған баяндамаларға сәйкес, Бразилия 6 ядролық зарядты өндіре алды).Ядролық бағдарламаларға арналған мемлекеттік қаражат күрт қысқарды.Дегенмен, Бразилия бірқатар жоспарларынан бас тартпады, мысалы, өзінің жеке ядролық суасты қайықтарын құрыуы.Ядролық қаруды таратпау туралы шартқа Бразилия 1997 жылы ғана қол қойды. Кейін Бразилия бірқатар әскери ядролық бағдарламаларды қайта жандандырғысы келетіні туралы хабарлар пайда болды.
2003 жылы солшыл саясаткер Луис Игнасио да Силва президенттік сайлауда жеңіске жетіп, мемлекетті ядролық клубты жойғысы келмейтіндігіне айыптады, - ядролық әлеуетті жойып, мұндай әділетсіздікті жоюға тырысып жатқан басқа елдерге қысым көрсеткенді қаламады.Дегенмен, Сильва кейін Бразилия ядролық қару жасау ниеті жоқ деп мәлімдеді. 2004 жылы Бразилия ядролық қаруды өндіру үшін әдетте пайдаланылатын материалдарды сатып алған туралы мәлімдемелер пайда болды. Бразилиядағы дағдарыс өзінің барлық ядролық нысандарына, халықаралық инспекторларды қабылдағаннан кейін шешілді.
1.3 Кубаның Бейбітшілік үшін атомдар келісіміндегі рөлі
50-інші жылдары Куба, басқа да көптеген мемлекеттер сияқты, Америка Құрама Штаттарымен ядролық ынтымақтастық туралы келісімге қол қойған елдер қатарына кірді (Бейбітшілік үшін атомдар саясаты аясында).Бұл құжат жаңа энергия көзіне қолжетімділікті қамтамасыз ететін бағдарламаларды жүзеге асыруды қарастырды. Дегенмен, бұл келісімдер тек, қағаз жүзінде қалды.1947 жылы, үшінші жылы басқарма режим Грау Сан-Мартин, жарлығы қабылданды,сол жылдардағы көптеген шешімдер сияқты, Кубадағы жағдайды ескере отырып, біраз келісімдер орындалмады.8 қарашада Мемлекет басшысы ядролық энергияны бейтарап мақсатта пайдалану жөніндегі Ұлттық комиссияны құру туралы № 4054 (2) Жарлығына қол қойды. Комиссия Денсаулық сақтау және әлеуметтік қорғау министрлігінің Ұлттық гидрология және климатология институты жанынан өтті. Комиссия мынадай міндеттерді орындады: атом энергиясын зерттеу және оны бейбіт мақсатта пайдалану, негізінен денсаулық сақтау және экономиканың басқа салаларында; Кубада атом энергиясының табиғи көздерін іздеу; жеке және қоғамдық медициналық мекемелерге радиоактивті материалдарды, заттар мен дәрілік заттарды тарату; гранттар беру және мамандардың біліктілігін арттыру курстарын өткізу; радиациялық қорғау стандарттарын анықтау және бекіту; радиацияны анықтау шараларының тиімділігін және радиоактивтіліктің ұлттық шкала бойынша бақылау.Көптеген дамыған елдерде сол уақыттың негізгі саласы атомды бейбіт мақсатта пайдалану болды, радиоактивті заттарды медицинада терапиялық мақсатында қолдану.Кубада радийдің ыдырауынан алынған радонда жұмыс істейтін терапевтік жабдықтар болған.Соңғы қорлардың резерві жасырын қауіп-қатерге байланысты қырығыншы жылдардың соңында, дозаны дұрыс емес бақылау жүйелеріне байланысты оны өңдеу кезінде туындаған проблемаларға байланысты жойылды.1947-1948 жылдар аралығында елде алғаш рет тері обырын емдеуге арналған радиоинелер қолданыла бастады. Технологияны ұтымды пайдаланбау, сақтық шаралары жеткіліксіздік бұл емдеу әдісін қолданатын үш адам радиацияның әсеріне ұшырады және бірнеше саусағынан айырылды.
1950 жылы радиоизотоптар алғаш рет Кубада қатерлі ісікті емдеу үшін қолданылған. Оларды американдық дәріханадан сатып алып, Гаванадағы Королева Мерседес ауруханасында жасалған зертханада сақталған және қолданған.Тек 1958 жылы елде алғаш рет терапиялық сәулелену үшін кобальт бомбасы пайда болды.Оның пайда болуы Денсаулық сақтау министрлігінің және Әлеуметтік қамсыздандырудың қызметімен ешқандай байланысы болмады, себебі жеке және қоғамдық пайдалану үшін Хуан Бруно Саяс Радии Институтының ғимаратында тиісті жабдық орнатқан екі Кубалық дәрігердің жеке бастамасы болды.1955 жылы маусымда Комиссияны тарату және оны Куба Атом энергетикасы жөніндегі Комиссиямен (КНАС) ауыстыру туралы жарлық қабылданды.Сол уақытта Америка Құрама Штаттарында Эйзенхауэр әкімшілігі Атомның бейбітшілік саясаты туралы жариялады.Ұлттық экономикалық кеңестің қамқорлығымен жұмыс істейтін КНАК нақты бюджет болмағандықтан уақытша өмір сүрді.Комиссия сонымен қатар Кубадағы реакторларды орнатудың орындылығын зерделеу және тиісті ядролық қызметті бақылауға және тексеруді қажет ететіндігін дәлелдейтін ерекше міндеттемелер белгіледі.Бірнеше аптадан кейін, 1955 жылы қыркүйек айында Комиссия делегациясы Женевада өткен Атом энергиясын бейбіт мақсатта пайдалану жөніндегі 1-ші халықаралық конференцияға қатысты.1956 жылдың маусым айында Куба президенті Эйзенхауэр әкімшілігімен атом энергетикасы саласындағы ынтымақтастық туралы келісімге қол қойды және 37 елмен осындай келісімге қол қойылған.Бір қызығы, құжатта бір мегаватт реакторы бар 2,5 МВт Ван дер Грифф үдеткіші, кобальт-60 гамма-сәулелену көзі және бірнеше қосымша зертханалар бар ядролық зерттеулер зертханасының құрылысы қарастырылған.
Жылдың соңына қарай Гаванадағы бұл турбулентті қызметтің нәтижесі бойынша Атом энергиясын бейбіт мақсатта пайдалану жөніндегі Ұлттық Форум өткізілді.Бұл ұлттық ядролық бағдарламаны дамыту және насихаттау шарасы болды.
Алайда, мұқият ойластырылған түрлі-түсті бейне, шынайы саяси және әлеуметтік-экономикалық жағдайдан айтарлықтай ерекшеленді. Алғашында адамдардың ядролық энергетиканы пайдалану үлкен сапалы секіріс әкелетініне деген сенімді нығайтуға тиіс.1957 жылдың ортасында Гавана университетінің техникалық комиссия директоры Клемент Инкланректорына берген бұл есепті растайды. Құжат,университеттің ядролықзерттеуге қатысуға қарсы жоспарды қамтыды.Жоба Ядролық физика кафедрасының жұмысына, нақты ғылымдар факультетінде Ядролық зерттеулер институты және бөлшек үдеткіші болатын оқу және зерттеуге арналған ядролық лабораторияны ұйымдастыруды қолдады.Клемент Икланның жауабы пессимистік болды: Гавана университетінің ядролық зерттеулерге қосылу жоспарына келсек, менің ойымша, бұл жоспар біздің академиялық орталықтың экономикалық жағдайы жоғарыда аталған зерттеулерді жүзеге асыруға мүмкіндік беретін кезде ескерілетін болады деді.Бірақ КЯЭКқұрылғанына екі жыл өтседе және (Гавана университетіне жасалған ұсыныстар) үлкен жоспарлар іске аспады.Үкімет осындай инвестицияларды жүзеге асыруға мәжбүрлеу әрекеттерінің бірқатар серияларын жасағаннан кейін, КЯЭК бұл шығындарды университеттің өзіне алуға шақырды.1970 жылдардың соңында Куба ел үшін кешенді даму стратегиясының шеңберінде ядролық энергетиканы дамыту үшін қажетті инфрақұрылымды құру туралы шешім қабылдады.Осы мақсатта Кеңес Одағының үкіметімен екі негізгі келісімдерге қол қойылды.Олардың біріншісіВВЭР -440 реакторының негізіндегі екі бірліктен тұратын атом электр станциясын жобалау, жеткізу және құрылысын дамыту, атап айтқанда оның B318 жетілдірілген үлгісі.Екінші келісімде ИРТ қуаттылығы 10 МВт (кеңестік дизайн) типті зерттеу реакторы бар ядролық зерттеу орталығын дамыту, жеткізу және салу көзделді, және сыни жиналыс (Венгрияда әзірленген нөлдік сыйымдылық реакторы). Осы елмен бұрыннан жасалған келісім құрамына, жаңа келісім құрылымына енгізілді.Бұл үкіметаралық келісімдер мен оларды жүзеге асыру туралы шарттар жасалды және қол қойылды, және олар ешқандай жағдайда ядролық материалдарды жеткізу ережелерін қарастырмады.1980 жылдары жалпы алғанда, әсіресе онжылдықтың екінші жартысында Куба ядролық салада айтарлықтай прогреске қол жеткізді.Ядролық бағдарламаларды қауіпсіз пайдалануды қамтамасыз ететін тиісті инфрақұрылым құрылды, сондай-ақ Хурагуадағы атом электр станциясының құрылысы, Ядролық зерттеулер орталығының құрылысы сияқты жаңа қадамдар болды.
Алайда 1980-ші жылдардың соңында және 1990-шы жылдардың басында әлемдік саяси жүйеде орын алған елеулі өзгерістерКеңес Одағының ыдырауы, жоғарыда аталған келісімдерді орындау тоқтатылды.Сондай-ақ белгілі сыртқы саясат факторларына байланысты, Куба үкіметі Кубадағы ядролық бағдарламаны дамытудың стратегиялық бағыттарын өзгерту туралы шешім қабылдады.
1992 жылғы 5 қыркүйекте Хурагуадағы атом электр станциясын салу экономикалық және қаржылық себептер бойынша уақытша тоқтатылды. Материалдардың көпшілігі бірінші блокта, сондай-ақ олардың кейбіреулері екінші блокқа арналған осы мақсат үшін арнайы құрылған алаңдарда сақталды.Тұрақты құрылыстың инженерлік-экономикалық негіздемесін көрсететін техникалық-экономикалық зерттеулер жасалды.Бұл жағдай жобаға үшінші жақтың қатысуына кедергі келтіргенін атап өту керек - бұл жобаға көрсеткен қызығушылыққа қарамастан, атом электр станциясын аяқтау және пайдалануға мүмкін болатын.
Бұл қысқаша тарихи шолу болар еді, егер солуақыттың ең фантастикалық жобасын толық сипаттамағанда:реакторды кішкентай атом электр станциясына қайнаған суға орнату, Кубалық электр компаниясы Сапата батпақтарына жақын аралдың ортасына салуды жоспарлады.Реактор қуаты 11,5 МВт болатын, бұл идея шығындарды бағалаудан кейін тоқтатуға тура келді, бірақ бұл жоспардың бастапқы сәттен-ақ табысты жүзеге асырылмайтындығы анық болды.Сол кезде реакторларға сенімділік өте төмен болды, өйткені олардың жұмысы туралы айтарлықтай статистика болған жоқ.Сонымен қатар, белгілі бір рентабельділікке жету үшін 200 МВт-тан астам қуаты бар атом электр станциясы болуы керек еді.Бұл сан Кубадағы қолда бар барлық энергетикалық қуаттардан кем дегенде 50% -дан асады, бұл ұлттық энергетикалық жүйеде елеулі теңгерімсіздік тудырады.11,5 МВт орнату ешқандай экономикалық құндылыққа ие болмады, өйткені кейбір термалды станциялар (мысалы, Регла ауданында ЖЭС) 60 МВт дейін генераторларға ие еді.Жоғарыда айтылғандарды ескере отырып, Electric Bond and Share - американдық корпорациясы Кубалық электр компаниясын жаңа технологиямен тәжірибе жасауға арналған деп санауға болады.АҚШ-тың Machine and Foundry Co. компаниясына тиесілі Лондондағы Mitchell Engineering Ltd. компаниясы ұсынған Пинар-дель-Риода, Санта-Люсии ауданында 20,5 МВт реакторды орнату бойынша ұқсас жоба жүзеге асырылмады.Негізінде КЯЭК мақсаттары, кем дегенде, үш себеп бойынша сол уақытта іске асырыла алмады. Біріншіден, экономикадан ілгері елде энергияға сұраныс арта алмады.Ал экономикалық жағдай тек нашарлай берді. Елді электрлендіру халықтың жартысын ғана қамтыды, қолданыстағы электр станцияларының жалпы қуаты 400 МВт-тан аспады. Қалған ауыл шаруашылығы өндірісін айтпағанда,тіпті қант өнеркәсібінің қажеттілігі арта алмайтын еді.Екіншіден, ядролық энергетиканы дамыту үшін қажетті экономикалық және ғылыми инфрақұрылым жоқ.Жоғары электр желілерімен бірыңғай ұлттық электр жүйесі жоқ, озық технологияларды енгізу үшін өндірістік әлеует жоқ, мұндай проблемаларды шешу үшін ғылыми мекемелер мен білікті мамандар да жоқ.Үшіншіден, ядролық энергетиканың дамуы немесе даму үшін жағдай жасау.Кубаның ұлттық басымдықтары болған жоқ.
1.4. Мексика мемлекетінің атом энергетикасына қызығушылығы
Мексиканың атом энергетикасына деген қызығушылығы 1960 жылдары пайда болды.Алғашқы нақты қадамдар 1966 жылы қабылданды, ал АЭС-тің және Атом энергиясы жөніндегі ұлттық комиссияның қолдауымен атом электр стансаларын салуға арналған учаскелердің бастапқы дамуы басталды.60-шы жылдардың соңында үкімет Мексикада атом электр стансаларының маңызды рөл атқаруы мүмкін деген қорытындыға келді.1969 жылы CFE 600-ден астам ядролық реактор құрылысы бойынша тендер жариялады және бірнеше өндірушілер үшін тендерге шақыру жіберді.1970 жылдың басында жобалар қабылданды, құрылыс туралы соңғы шешім 1972 жылдың ортасында қабылданды.1976 жылы әрқайсысы 654 МВт LagunaverdeАЭС-інің екі блогын салу басталды. Бірінші блог 1990 жылға дейін, екіншісі - 1995 жылға дейін дайын болды.
1966 жылы CNEN жәнеCFEатом электр станцияларының, құрылысы үшін қолайлы орын табу және алдын ала зерттеулер басталды, ал 1969 жылы CFE қуаттылығы 600 МВт болатын алғашқы атом электр станциясын салуға конкурс жариялады.Атом энергиясы жөніндегі Ұлттық Комиссия (Comisión NacionaldeEnergiaNuclear (CNEN)) 1956 жылы елде ядролық энергетика мен ядролық қондырғыларды енгізугежер дайындау үшін құрылды. CNEN елдегі барлық ядролық қызметті жүзеге асырды (уран кен орындарын игеру, ядролық зерттеулер және ядролық мониторинг), атомдық электр энергиясын өндіружәне радиоизотоптарды пайдалану(CFE толық жауапкершілігінде болды).Уақыт өте келе CNEN Ұлттық ядролық энергетика институтына айналды (Instituto Nacional de Energia Nuclear (INEN)).
1979 жылы INEN-ді үш ұйым ауыстырды:Ұлттық ядролық зерттеулер институты (Instituto Nacional de Investigaciones Nucleares (ININ)), барлық зерттеулерге жауапты, Мексика (URAMEX), кен және уран өндірісін іздестіруге жауапты және Ядролық қауіпсіздік және қорғаныс жөніндегі ұлттық комиссия (Comission Nacional de Seguridad Nuclear y Salvaguardia (CNSNS)), қауіпсіздік және ядролық бақылауға жауапты.1985 жылы URMAREX жойылды, оның барлық функциялары мемлекеттің Энергетика министрлігіне берілді
2007 жылдың ақпанында CNEN испан компанияларымен Iberdrola Enineering және Alstom компаниясымен 605 млн доллар тұратын Laguna Verde жаңа турбиналары мен генераторларын жеткізуге келісімшартқа отырды.Атом электр станциясында турбина мен конденсатор өзгертіді және электр генераторы, жылытқыш және эконометр алмастырылды. Бұл қуаттылықты 20% -ға арттыруға мүмкіндік берді - шамамен 285 МВт. CNSNS мақұлдауымен реакторлар біртіндеп 2008-2010 жылдар аралығында жаңартылды.
2.ЛАТЫН АМЕРИКАСЫ ЯДРОЛЫҚ ҚАРУДАН АЗАТ АЙМАҚ (ТЛАТЕЛОЛКО ШАРТЫ)
1958 жылы. Коста-Рика барлық латынамерикалық мемлекеттерді ядролық қару шығармауға, оларды өндіретін өкілеттіктерден сатып алмауға шақырды; 1959-1960 жылдары Чили тарапынан ұқсас бастамалар ұсынылған, алйда Америка мемлекеттері ұйымының құжаттарында қарастырылмады.
1961 жылғы 4 қарашада БҰҰ-ның Бас Ассамблеясы 652 (XVI) қарарын қабылдап, Африкады ЗСЯО ретінде қарастыруға шақырды.1962 жылдың қыркүйегінде Бразилияның Қарусыздану жөніндегі Женева комитетінде өкілі Альфонсо Аринос де Мело Франко Латын Америкасына кеңейтілді.
1962 жылдың қыркүйегінде Бразилияның Қарусыздану жөніндегі Женева комитетінде өкілі Альфонсо Аринос де Мело Франкоқарардың Латын Америкасына дейін созылуын талап етті.
Келесі айда оқиғаларға байланысты Кариб теңізі дағдарысы болды.Боливия, Чили және Эквадор Бразилия бастамасын қолдады және 1963 жылы 29 сәуірде бұл елдер мен Мексика ядролық қаруды немесе ядролық қондырғыны өндіруге, алуға, сақтауға немесе сынамауға міндеттемесімен көп жақты аймақтық келісімге қол қоюға ниет білдіре отырып, Бірлескен Декларацияны бекітті құрылғы .Латын Америкасындағы Ядролық қаруды тыйым салу туралы шарт (сондай-ақ Мексикалық астананың маңында Мексиканың СІМТлателолко мекеніне байланысты Тлателолкотуралы шарты деп аталады) 1967 жылы 14 ақпанда, ЯҚТШ-ға дейін бір жыл бұрын қол қою үшін ашылды.
Оның барлық аймақ үшін (28-бап) күшіне енуінің күрделі рәсімі аймақтың жеті мемлекетінің Шартқа қол қоюы мен оны ратификациялауды, I және II қосымша хаттамаларды бірқатар экстраоргеологиялық өкілеттіктерге қол қоюы мен бекітуін талап етеді (олардың екеуі - Франция - Қосымша хаттаманы ратификациялау туралы құжат ұсынды) 1992 ж.), Сондай-ақ МАГАТЭ-мен екі жақты немесе көп жақты кепілдіктер туралы келісімдер жасасу туралы шешім қабылдады.Барлық осы жағдайлардың орындалуы күрделі міндет болды, ол толығымен шешілген жоқ.
Осы қиындықтарды болжап, Шартты жасаушылар оның 28.2-бапта өзінің Шартты ратификациялауды ратификациялайтын мемлекеттерге өздері үшін арнайы декларация (бас тарту) арқылы енгізуге мүмкіндік беретін мәтінін ұсынды. 1969 жылдың 25 сәуіріне дейін. Облыстың 11 мемлекеті тиісті декларация жасады, ал 28.3-баптың негізінде депозитарий үкіметі (Мексика) осы елдердің ОПАНАЛ құруға шақыруын шақырды. 80-ші жылдардың соңына қарай. Шарт аймақтың 23 еліне қатысты. 1999 жылы 32 ел арнайы декларациялау құқығын пайдаланды және оны Аргентина, Бразилия және Чили (1994) енгізді. Латинамерикалық 33 елдің барлығы Шартқа қол қойды.Бұған Тлателолко шартына түзетулер енгізу арқылы ықпал етті. Бірінші (1990 жылғы 3 шілде) Кариб бассейні деген сөзді Кариб бассейніндегі ағылшын тілінде сөйлейтін мемлекеттердің бірігуіне ықпал ететін құжаттың атауына қосқан.
Екінші түзетулер (10 мамыр 1991) айтуынша, Белиз және Гайана Шартқа тараптар айналды, оған сәйкес 25-баптың, 2-тармақ күшін жойды. Бас конференция саяси бірлестіктің мүшелерінің санына қабылдау туралы кез келген шешім қабылдауға емес, vnekontinentalnym мемлекет және бір немесе бірнеше Латын Америка елдері арасындағы дау немесе сот талқылауы субъектісі қол қою үшін осы Келісімнің күніне дейін әлі аумағында бөлігі немесе барлық, сондай-ақ: Бастапқыда бап 25.2 делінген дау бейбіт жолмен шешілді ұзақ ретінде. Осы тармақтың жаңа редакциясы 1985 жылғы 10 желтоқсандағы Біріккен Ұлттар Ұйымының мүшелері болып табылатын 4-бапқа және 28.1-бабына сәйкес өз аумағында орналасқан барлық тәуелсіз мемлекеттердің Шартына және автономиялық емес (шет мемлекеттерге тәуелді) аумақтарға қатысуға мүмкіндік береді. тәуелсіздік алады.
Шарттың 13-бабында МАГАТЭ-нің бақылауының толық көлемін қарастырмағанымен, қазірдің өзінде жасалған кепілдіктер туралы келісімдер (INFCIRC 153 түрі бойынша) қатысушы мемлекеттерде барлық ядролық қаруды бақылауды енгізді.Халықаралық кепілдіктер жүйесі есептер мен арнайы есептер, ақпарат алмасу рәсімдерімен толықтырылған. 1992 жылғы 26 тамызда ОПАНАЛ Бас конференциясының 7-11-баптарына сәйкес құрылған арнайы сессиясында құжатқа үшінші түзету бекітілді. Түзетулер 14-16 және 19-20 баптарға әсер етеді, оның ережелері, атап айтқанда, МАГАТЭ-нің аймақтағы ролін күшейтуді көздейді және осы агенттікке арнаулы инспекция жүргізудің ерекше құқығын қалдырады.Шарттың түпнұсқа мәтіні арнайы тексерулерге және МАГАТЭ мен ОПАНАЛ-ға (16-бап) құқық берді. Аргентина, Бразилия, Мексика және Чили ұсынған бұл түзету 28-баптың талаптарын қанағаттандырғаннан кейін күшіне енеді (екі бұрынғы түзетулермен қатар). 2000 жылғы 1 қыркүйектегі алғашқы түзетулер 20 ел үшін күшіне енді (8 ел оған қол қойды) , екінші түзетулер - 16-ға (10-ға жуық мемлекет қол қойды), үшінші түзетулерге - 18-ге (тағы 8 мемлекет қол қойды) қол қойды.Осылайша, Тлателолко туралы шарт барлық түзетулермен 16 мемлекет, соның ішінде Аргентина, Бразилия, Чили, Мексика, Венесуэла үшін күшіне енді .
1995 жылғы 25 наурыздағы ЯҚАА қолдауын жариялаған және 1995 жылғы 25 наурыздағы шартқа қол қойған Куба АҚШ-пен қарым-қатынастардағы жағдайға байланысты осы құжатты ратификацияламады. 1996 жылы 12 наурызда АҚШ Кубадағы еркіндік пен демократиялық ынтымақтастық туралы заң қабылдады (Хельмс-Бертон заңы деп те аталады), бұл Кубада ерекше наразылық тудырды.
Жаңа заң АҚШ кубалық үкіметке қарсы санкциялар, содан кейін дейін ғана (Кеннеди әкімшілігі жылдан бастап) президенттік жариялау негізделген болатын Куба, сауда және қаржылық операциялар бойынша, атап айтқанда, эмбаргоны нығайтты. Juragua АЭС аяқтау Куба барлық ядролық қызметі МАГАТЭ қамтылған қарамастан, АҚШ-тың ұлттық қауіпсіздік үшін де факто қауіп ретінде заңда қарастырылады (айтпақшы, экономикалық себептер бойынша, болған жоқ,), және 15 қазан, 1999 өкілдері Куба мен Агенттік кепілдіктер жүйесін нығайтатын, ( бағдарламасы 93+2 бойынша) қосымша хаттамаға қол қойды.
1971 жылы Америка Құрама Штаттары, 1978 ж. КСРО ратификациялаған кезде, Тлателолко туралы шарттың 18-бабына сәйкес мүше-мемлекеттерді ядролық қаруды жүзеге асыруға рұқсат беретін ең маңызды ескертулер айтылды, соның ішінде ядролық қаруды қолдануға ұқсас құрылғыларды қолдануды қамтитын жарылыстарқару.Келісімге қатысушы мемлекеттердің осы мақсатта үшінші тұлғалармен ынтымақтастығына жол беріледі. Алайда Шартқа сәйкес 1 және 5-баптар бұзылмауы керек, 5-бапта ядролық қарудың өте кең анықтамасы бар, ол шын мәнінде барлық ядролық қаруды қамтиды: Осы шартта ядролық қару бақылаусыз атом энергиясын босатуға қабілетті және осындай сипаттамалар тобына ол әскери мақсаттарға қолайлы.ЯОГ көзқарасынан бұл дегеніміз, Шартқа қатысушы мемлекеттің ядролық сынақтардың жүргізілуі ядролық қарудың кез-келген құралымен сынақтан, пайдаланудан, өндіруден, өндіруден және сатып алудан, сондай-ақ ядролық қаруды алу, сақтау, орнату, орналастыру немесе кез-келген түрдегі иеліктен айыруға тыйым салатын 1-баптың бұзылуын білдіреді дегенді білдіреді. қару.
КСРО мен АҚШ Шартты қолдану аймағы арқылы ядролық қаруды тасымалдау мүмкіндігі туралы мәселе бойынша ерекшеленді. Совет Одағы Шартқа қатысушы тараптардың ядролық қаруды тасымалдауды 1-бапта көзделген тыйым салулармен қамтитын, НАТО-ның Латын Америкасын декларациялау жөніндегі дайындық комиссиясының түпкілікті актісінде берілген Шарттың түсіндірмесін назарға алды.Совет декларациясы Кеңес ұстанымын растады: транзит кез келген түрдегі рұқсат Келісімнің мақсаттарына қайшы келеді. Америка Құрама Штаттары бұл құжат Уағдаласушы тараптардың Шартқа қатысушы тараптарға көлік және транзиттік артықшылықтарды беруге немесе тыйым салу құқығын қозғамайтынын атап өтті.Шарт мәтінінде бұл мәселе айналып өтіледі және дайындық комиссиясының қорытынды актісінде Шартқа қатысушы болып табылмайтын мемлекеттердің өтініші бойынша ядролық қаруды транзитіне рұқсат беру әрбір қатысушы елдің құзыретіне жатады деген түсінікпен түсіндіріледі.Мексика мен Панама, аймақтың мемлекетінің транзитіне кілті, өз аумағы арқылы ядролық қаруды транзитке тыйым салу туралы міндеттеме алды.
Кеңес жағында II қосымша хаттамаға қол қою, 4-баптың 2-тармағында көзделгендей, Шарттың жұмысын кеңейту мүмкіндігін мойындайды, оған қатысушы мемлекеттердің аумағынан тыс ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
(дипломдық жұмыс)
Мaмaндық 050505 - Aймaқтaну
Ғылыми жeтeкші:__________
__________________________
"______" __________2018 ж.
Алматы, 2018
МАЗМҰНЫ
ҚЫСҚАРТЫЛҒАН ЖӘНЕ ШАРТТЫ БЕЛГІЛЕР ТІЗІМІ
КІРІСПЕ
НEГІЗГІ БӨЛІМ
1.ЛАТЫН АМЕРИКА ЕЛДЕРІНДЕ ЯДРОЛЫҚ ТЕХНОЛОГИЯНЫҢ ДАМУ ТАРИХЫ
1.1 Аргентина мемлекетінің ядролық қару саласындағы мақсаты және жетістіктері
1.2 Бразилияныңядролық қаруды жасау себептері
1.3 Кубаның Бейбітшілік үшін атомдар келісіміндегі рөлі
1.4. Мексика мемлекетінің атом энергетикасына қызығушылығы
2.ЛАТЫН АМЕРИКАСЫ ЯДРОЛЫҚ ҚАРУДАН АЗАТ АЙМАҚ (ТЛАТЕЛОЛКО ШАРТЫ)
3. ЛАТЫН АМЕРИКАСЫНДАҒЫ ЕЛДЕРДЕГІ АТОМ ЭНЕРГЕТИКАСЫНЫҢ ЖАҒДАЙЫ
3.1 Аргентина еліндегі атом өнеркәсібінің дамуы
3.2 Бразилияның атом энергиясын дамыту жөніндегі үкіметтік бағдарламаны қабылдау
3.3 Куба еліндегі ядролық технологияны түрлі салаларға еңгізу
3.4 Мексика еліндегі ядролық энергетиканы дамыту бағдарламасы
4. ЛАТЫН АМЕРИКАСЫНДАҒЫ АТОМДЫ БЕЙБІТШІЛІК ТҮРДЕ ҚОЛДАНУ ҮРДІСТЕРІ
4.1 Аргентина еліндегі ұлттық атом өнеркәсібін дамыту жоспарлары
4.2 Бразилия еліндегі элект энергиясын өндіру салалары
4.3 Кубаның халықаралық қоғамдастығы орны .
4.4 Мексика мемлекетінде болашақта ядролық қондырғыларды орнату бағдарламалары.
ҚОРЫТЫНДЫ
ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
ҚЫСҚAРТЫЛҒAН СӨЗДEР ТІЗІМІ
БАБҚА - Бразилия-Аргентина бақылау және қадағалау агенттігі
АЭС - АЭС
ЖЯЭИ- Жаһандық ядролық энергетика инфрақұрылымы
ЯСЖТШ - Ядролық сынақтарға жаппай тыйым салу туралы шарт
ЯҚТШ - Ядролық қаруды таратпау туралы шарт
ЯҚАА- Ядролық қарудан азат аймақ
МАГАТЭ - Атом энергиясы жөніндегі халықаралық агенттік
ХУБО- Халықаралық уранды байыту орталығы
БМЯЖ - Бейбіт мақсатта ядролық жарылыстар
ҒЗЖ - ғылыми-зерттеу жұмыстары
ТБУ-Табиғи байытылған уран
ЯЕМ- Ядролық емес мемлекеттер
АМҰ- Америка мемлекетінің ұйымы
ЖҚЖҚ- жаппай қырып-жоятын қару
ОПАНАЛ - Латын Америкасы мен Кариб бассейніндегі Ядролық қаруға тыйым салу жөніндегі агенттік
СЯО - сәулелендірілген ядролық отын
ЯЖҚ- ядролық жарылыс құрылғысы
ЯМ- Ядролық материалдар
ЯМ- ядролық мемлекеттер
ЯОЦ - ядролық отын циклы
КІРІСПЕ
Тақырыптың өзектілігі. Ядролық қаруды жасау мен пайдаланудың жарты ғасырлық тарихы бүкіл жер бетіндегі өмірге қауіпті әсерін тигізді және ядролық шабуылға қарсы соғыста аман қалудың мүмкін еместігін дәлелдеді. Суық соғыс аяқталғанына қарамастан, ядролық қауіп төмендетілмейді. Ядролық апаттар мен жазатайым оқиғалардың фактілері туралы айта кету керек, олардың салдары болжау қиын. Іс жүзінде барлық футуристтік болжамдар ядролық қауіпсіздік көптеген онжылдықтардағы ең маңызды мәселелердің бірі болып қалатынын көрсетеді.
1968 жылы ЯҚТТШ-ны қабылдау бүкіл әлемде, оның ішінде Латын Америкасында ядролық технологияны дамыту перспективаларын көтерді. Өңірдің жетекші елдері көмірсутектерге бағаның өсуі және энергетикалық тәуелсіздікке ұмтылудың арқасында атом энергиясын бейбіт мақсатта пайдалану туралы барған сайын ойлануда.
Ядролық қаруды таратпау ісінде және аймақтық қауіпсіздікті қамтамасыз етуде ядролық қарудан азат аймақтар (ЯҚАА) құру үрдісінің зор маңызы бар. Ядролық қарусыз аймақ идеясы жаппай қырып-жоятын қаруды таратпау және жалпы қарусыздану шарасы ғана емес, сондай-ақ бұл аймақтық қақтығысты жағдайларды бәсеңдетудің елеулі факторы ретінде қабылданады.
Халықаралық қауымдастық ЯҚАА құру туралы идеяны әрқашанда жойқын қарудың таралуымен күрестегі ең пәрменді де тиімді құралдарының бірі деп санайды. БҰҰ-ның 1975 жылғы 11 желтоқсандағы №3472В қарарында мұндай аймақтарға мынадай анықтама берілген: Ядролық қарудан азат аймақ деп БҰҰ-ның Бас Ассамблеясы солай деп таныған, мемлекеттердің кез келген топтары өздерінің егемендігін конвенция немесе шарттың күшіне сәйкес еркін жүзеге асыру жағдайында құрған кез келген аймақ саналады, оларда: осы аймақ турасында әрекет ететін, соның ішінде, аймақты белгілеу процедурасын қамтитын, ядролық қарудың мүлдем жоқтығы туралы мәртебе белгіленеді, сол мәртебеден туындайтын міндеттемелердің сақталу кепілдіктерін қамтамасыз етудің, тексеру мен бақылаудың халықаралық жүйесі құрылады [1]. Сондай-ақ БҰҰ ондай аймақтарда ядролық қарудың мүлдем жоқтығын ескеріп, ядролық державаларға аймақтардың мәртебесін бұзушылықтың қандай да бір түріне жол бермеуді ұсынды.
БҰҰ ЯҚАА-ды халықаралық және аймақтық қауіпсіздікті қамтамасыз етудің тиімді құралы екендігін мойындап, оларды құру ісін барынша қолдайды. Бас Ассамблея мемлекеттерді іс жүзінде бар аймақтарды қалыптастыруды аяқтау үшін қажетті шараларға кірісуге және жаңа ядролық қарусыз аймақтар жасауға шақыратын тиісті қарарлар қабылдады. Құрлықтар мен әртүрлі мемлекеттерді қамтитын әлемнің түкпір-түкпірінде ЯҚАА құру идеясы ЯҚТШ негізінде қалыптасқан таратпау тәртібін нығайтуға бағытталған қуатты тетіктердің бірі болып табылады.
1968 жылғы ЯҚТШ-ның VІІ бабында шарттың ешқандай ережесі қандайда бір мемлекеттер тобының өздеріне тиесілі аумақтарында ядролық қарудың мүлдем болмауын қамтамасыз ету мақсатымен аймақтық келісімшарт жасасу құқығын бұзбайды делінген [2]. Осынау беделді халықаралық-құқықтық құжатта айқындалған құқықтарын жүзеге асыруда әлемнің көптеген мемлекеттері табысқа жетті деуге болады.
Бүгінгі күнде ядролық қару жоқ аймақтар Антарктидада, ғарыштық кеңістікте, Латын Америкасында, дүниежүзілік мұхит түбінде, Тынық мұхиттың оңтүстік бөлігінде, Оңтүстік-Шығыс Азияда және Африкада құрылды. Бұдан басқа Оңтүстік Азияда, Таяу Шығыста, Шығыс Еуропада, Корея түбегінде ЯҚАА құру ұсыныстары қарастырылып жатыр. Ал жақында ғана Өзбекстан Орталық Азияда ЯҚАА құру идеясын ұсынды. Қазіргі кезде ядролық қарудан азат аймақтар әлемнің 111 мемлекетін және жер құрлығының (Антарктида жөніндегі шартты қоса есептегенде) 50%-нан астам көлемін қамтиды [3].
Жұмыстың мақсаты - Латын Америкасындағы аймақ ядролық технологиялар даму тарихын, ядролық қарудан азат аймақты құру және аймақтағы атом энергиясын бейбіт мақсатта пайдалануды үрдістерін зерттеу. Аталған мақсатқа қол жеткізу үшін келесі міндеттер қoйылды:
oo Латын Америкасы аймағындағы ядролық қаруды таратпау мәселесін зерттеу
oo Латын Америкада ЯКАА-ты дамыту тарихын зерделеу
oo Аймақ елдеріндегі атом энергетикасының жағдайын көрсету;
oo Дамудың қазіргі тенденцияларын қарастыру
Деректемелік шолу. Зeрттeу жұмысындaғы міндeттeрді oрындaу үшін кeлeсі тoптaрғa біріктіругe бoлaтын кeң aуқымды дeрeк көздeрі пaйдaлaнылды.
Жұмыстың деректік негізі.Ядролық қаруды таратпау ісінде және аймақтық қауіпсіздікті қамтамасыз етуде ядролық қарудан азат аймақтар (ЯҚАА) құру үрдісінің зор маңызы бар. Ядролық қарусыз аймақ идеясы жаппай қырып-жоятын қаруды таратпау және жалпы қарусыздану шарасы ғана емес, сондай-ақ бұл аймақтық қақтығысты жағдайларды бәсеңдетудің елеулі факторы ретінде қабылданады.
Халықаралық қауымдастық ЯҚАА құру туралы идеяны әрқашанда жойқын қарудың таралуымен күрестегі ең пәрменді де тиімді құралдарының бірі деп санайды. БҰҰ-ның 1975 жылғы 11 желтоқсандағы №3472В қарарында мұндай аймақтарға мынадай анықтама берілген: Ядролық қарудан азат аймақ деп БҰҰ-ның Бас Ассамблеясы солай деп таныған, мемлекеттердің кез келген топтары өздерінің егемендігін конвенция немесе шарттың күшіне сәйкес еркін жүзеге асыру жағдайында құрған кез келген аймақ саналады, оларда: осы аймақ турасында әрекет ететін, соның ішінде, аймақты белгілеу процедурасын қамтитын, ядролық қарудың мүлдем жоқтығы туралы мәртебе белгіленеді, сол мәртебеден туындайтын міндеттемелердің сақталу кепілдіктерін қамтамасыз етудің, тексеру мен бақылаудың халықаралық жүйесі құрылады [1]. Сондай-ақ БҰҰ ондай аймақтарда ядролық қарудың мүлдем жоқтығын ескеріп, ядролық державаларға аймақтардың мәртебесін бұзушылықтың қандай да бір түріне жол бермеуді ұсынды.
БҰҰ ЯҚАА-ды халықаралық және аймақтық қауіпсіздікті қамтамасыз етудің тиімді құралы екендігін мойындап, оларды құру ісін барынша қолдайды. Бас Ассамблея мемлекеттерді іс жүзінде бар аймақтарды қалыптастыруды аяқтау үшін қажетті шараларға кірісуге және жаңа ядролық қарусыз аймақтар жасауға шақыратын тиісті қарарлар қабылдады. Құрлықтар мен әртүрлі мемлекеттерді қамтитын әлемнің түкпір-түкпірінде ЯҚАА құру идеясы ЯҚТШ негізінде қалыптасқан таратпау тәртібін нығайтуға бағытталған қуатты тетіктердің бірі болып табылады.
1968 жылғы ЯҚТШ-ның VІІ бабында шарттың ешқандай ережесі қандайда бір мемлекеттер тобының өздеріне тиесілі аумақтарында ядролық қарудың мүлдем болмауын қамтамасыз ету мақсатымен аймақтық келісімшарт жасасу құқығын бұзбайды делінген [2]. Осынау беделді халықаралық-құқықтық құжатта айқындалған құқықтарын жүзеге асыруда әлемнің көптеген мемлекеттері табысқа жетті деуге болады.
Бүгінгі күнде ядролық қару жоқ аймақтар Антарктидада, ғарыштық кеңістікте, Латын Америкасында, дүниежүзілік мұхит түбінде, Тынық мұхиттың оңтүстік бөлігінде, Оңтүстік-Шығыс Азияда және Африкада құрылды. Бұдан басқа Оңтүстік Азияда, Таяу Шығыста, Шығыс Еуропада, Корея түбегінде ЯҚАА құру ұсыныстары қарастырылып жатыр. Ал жақында ғана Өзбекстан Орталық Азияда ЯҚАА құру идеясын ұсынды. Қазіргі кезде ядролық қарудан азат аймақтар әлемнің 111 мемлекетін және жер құрлығының (Антарктида жөніндегі шартты қоса есептегенде) 50%-нан астам көлемін қамтиды [3].
Дипломдық жұмыс тақырыбының зерттелу деңгейі. Жұмысты жaзу бaрысындaoтaндық aвтoрлaр зeрттeулeрі, шeтeлдік зeрттeушілeрдің eңбeктeрі жәнe рeсeйлік қaйнaр көздeр қoлдaнылды.
Отандық зерттелулер:Ядролық қарудан азат аймақ (Сұрақтар мен жауаптар). кітабында Ядролық қарудан азат аймақ деп БҰҰ-ның Бас Ассамблеясы солай деп таныған, мемлекеттердің кез келген топтары өздерінің егемендігін конвенция немесе шарттың күшіне сәйкес еркін жүзеге асыру жағдайында құрған кез келген аймақ саналады, оларда: осы аймақ турасында әрекет ететін, соның ішінде, аймақты белгілеу процедурасын қамтитын, ядролық қарудың мүлдем жоқтығы туралы мәртебе белгіленеді, сол мәртебеден туындайтын міндеттемелердің сақталу кепілдіктерін қамтамасыз етудің, тексеру мен бақылаудың халықаралық жүйесі құрылады деп белгіленген. Сондай-ақ БҰҰ ондай аймақтарда ядролық қарудың мүлдем жоқтығын ескеріп, ядролық державаларға аймақтардың мәртебесін бұзушылықтың қандай да бір түріне жол бермеуді ұсынды.
2001 жылы 13 шілдеде жарық көрген Қайырбек А. Ядролық от - жалынның өтінде: Атом полигонына шолу кітабында Қазақстан жерінде болған сынақтарды және осы сынақтар үшін қарапайым халық зардап шеккенін, Семей полигонының жабылуға негізгі себептері және осы жолдағы негізгі көшбасшылардың істерінашып айтқан. Сонымен қатар дәл осындай маңызды мәселелерді Семей - ертеңге жүктелген аманат деген өз жұмысында Қ.Тоқаев қозғаған.
Қазақстан жеріндегі ядролық сынақ зардаптарын Жылқышыбаев Қ.1998 жылғы Ядролық сынақ зардаптары жұмыстарында атап өткен
Шетелдік зерттелулер:1968 жылғы Ядролық қаруды таратпау туралы шартта 1968 жылғы ЯҚТШ-ның VІІ бабында шарттың ешқандай ережесі қандайда бір мемлекеттер тобының өздеріне тиесілі аумақтарында ядролық қарудың мүлдем болмауын қамтамасыз ету мақсатымен аймақтық келісімшарт жасасу құқығын бұзбайды делінген [2]. Осынау беделді халықаралық-құқықтық құжатта айқындалған құқықтарын жүзеге асыруда әлемнің көптеген мемлекеттері табысқа жетті деуге болады.
Арыстанбекова А.Х. Біріккен Ұлттар Ұйымы және қарусыздану мәселесі кітабында Бүгінгі күнде ядролық қару жоқ аймақтар Антарктидада, ғарыштық кеңістікте, Латын Америкасында, дүниежүзілік мұхит түбінде, Тынық мұхиттың оңтүстік бөлігінде, Оңтүстік-Шығыс Азияда және Африкада құрылды. Бұдан басқа Оңтүстік Азияда, Таяу Шығыста, Шығыс Еуропада, Корея түбегінде ЯҚАА құру ұсыныстары қарастырылып жатыр. Ал жақында ғана Өзбекстан Орталық Азияда ЯҚАА құру идеясын ұсынды. Қазіргі кезде ядролық қарудан азат аймақтар әлемнің 111 мемлекетін және жер құрлығының (Антарктида жөніндегі шартты қоса есептегенде) 50%-нан астам көлемін қамтиды [3] делінген
Фидель Кастро Диас-Баларттың Кубаның ядролық жолы кітабы бойынша, Негізінде КЯЭК мақсаттары, кем дегенде, үш себеп бойынша сол уақытта іске асырыла алмады. Біріншіден, экономикадан ілгері елде энергияға сұраныс арта алмады.Ал экономикалық жағдай тек нашарлай берді. Елді электрлендіру халықтың жартысын ғана қамтыды, қолданыстағы электр станцияларының жалпы қуаты 400 МВт-тан аспады. Қалған ауыл шаруашылығы өндірісін айтпағанда,тіпті қант өнеркәсібінің қажеттілігі арта алмайтын еді.Екіншіден, ядролық энергетиканы дамыту үшін қажетті экономикалық және ғылыми инфрақұрылым жоқ.Жоғары электр желілерімен бірыңғай ұлттық электр жүйесі жоқ, озық технологияларды енгізу үшін өндірістік әлеует жоқ, мұндай проблемаларды шешу үшін ғылыми мекемелер мен білікті мамандар да жоқ.Үшіншіден, ядролық энергетиканың дамуы немесе даму үшін жағдай жасауүшін Кубаның ұлттық басымдықтары болған жоқ деп баяндайды.
Ядролық бақылау, 2004 жылғы кітаптың 2 томы бойынша АҚШ экономикалық санкцияларды ескере отырып, Куба халықаралық қаржы ұйымдарының инвестициялары мен қарыздары түріндегі сыртқы көмекке сенім арта алмады,халықаралық банк қауымдастығымен,халықаралық атом өнеркәсібімен немесе Вашингтонмен қарым-қатынастарды толықтай қалпына келмегенше.Президент Буш президенттікке кіргеннен кейін көп ұзамай АҚШ әкімшілігі Кубаға қарсы эмбаргоны нығайта бастады, ол кубалық және американдық лауазымды шенеуніктердің арасында - ресми және бейресми деңгейде Кубалық ядролық энергетиканы дамыту бағдарламасына қатысты барлық ресми байланыстарын тоқтатты.Куба ядролық бағдарламаны іске асыруды аяқтау жөніндегі күш-жігерін табысты жүзеге асыру үшін әлеуетті серіктестердің кең ауқымы бойынша келіссөздер өткізді;Тлателолко шартына қол қойылғаннан кейін белгілі бір уақыт ішінде Ресейлік компаниялардың немесе басқа да мүдделі фирмалардың біреуі Кубаға осы жұмысқа көмектесе алады деп есептелді.Өкінішке орай, біз бұл жобаға деген қызығушылықтың өте аз екендігін анықтадық, бірақ инвестицияларды іздеу жалғасты.2000 жылдың желтоқсанында Куба басшылығы Куба үшін атомдық электр станциясын салуды жалғастырудың мәні жок екенін мәлімдеді,осылайша, елдегі ядролық энергетикалық қуаттарды құру үшін Хурагуадағы 18 жылдық жұмысын ресми түрде аяқтады.Соған қарамастан, Куба ядроны қолдану саласында адами капиталды құруда мол қаражат салған.Бұл ядролық ғылым мен техника саласында белгілі бір құзыреттілік базасын құру мақсатымен жасалды, бұл Кубаның ұлттық энергетика және ғылым саласындағы мүмкіндіктерін арттырды делінген.
Жұмыстың құрылымы. Жұмыс кіріспeдeн, төрт тaрaудaн, қoрытындыдан жәнe пaйдaлaнылғaн әдeбиeттeр тізімінeн тұрaды.
1. ЛАТЫН АМЕРИКА ЕЛДЕРІНДЕ ЯДРОЛЫҚ ТЕХНОЛОГИЯНЫҢ ДАМУ ТАРИХЫ
Латын Америкасындағы жағдайдың басты ерекшелігі 1950-ші жылдардың басынан бері жалғасып келе жатқан Бразилия мен Аргентина арасындағы ядролық жарыста бәсекелестік болды.Олардың параллельді ядролық бағдарламалары аймақтағы бір тараптың үстемдігін болдырмауға бағытталған.Сондай-ақсебеп әлемдік қоғамдастықта мемлекеттердің мәртебесін көтеру болды.
Ұзақ мерзімді екі елдің ядролық бағдарламалары аяқталғаннан кейін, суб-стратегиялық деңгейде өзара ядролық тежеу жағдайының туындауына әкелуі мүмкін.Қару-жарақ жарысы ядролық қаруды таратпау саласындағы халықаралық қысым немесе түрлі келісімдерге байланысты емес, тараптардың экономикалық мүмкіндіктерінің төмендеуіне байланысты тоқтатылды.
Бразилия мен Аргентинадағы ядролық бағдарламалар Латын Америкасында ядролық қарудың пайда болуына жол бермеу үшін халықаралық қоғамдастықтың арқасында , Тлателолко шартында ядролық қарудан азат аймақты құруға әкелді.
1.1 Аргентина мемлекетінің ядролық қару саласындағы мақсаты және жетістіктері
АргентинаЕкіншідүниежүзіліксоғыстан кейінбірденядролықтехнологиясаласын дажұмысістейбастағанмемлекет.1950-ш і жылы Атом энергиясы жөніндегі ұлттық комиссия құрылып, ол 1953-ші жылға қарай зерттеу бағдарламасын жасап, уран өндіруді бастады.1955 жылы Аргентина мен АҚШ арасында атом энергетикасы саласындағы ынтымақтастық туралы келісімге қол қойылды,1958 жылы Буэнос-Айрестегі алғашқы RA -1 ядролық зерттеу реакторын құру болды.Аргентиналық ядролық бағдарламаның белсенді дамуы ішінара 1953 жылы Бразилияның ядролық бағдарламасын қабылдағанымен, екі ел арасындағы ядролық бәсекелестік 30 жылдан астам уақытқа созылды.Аргентина RA -1 реакторын құрғаннан кейін, 1967 жылы үш зерттеу реакторын салуға кірісті Кордова RA-0 және RA-2 Буэнос-Айресте RA-3.
Соныменқатар, Аргентинаалғашқыядролықэнергетикалы қреактордысалуүшінқажеттіинфрақұрыл ымдыәзірледі.1968 жылдың 1 маусымында Атуча-1 ядролық реакторын салу кезеңінде, Батыс неміс концері Сименстің қолдауымен басталды.1974 жылы 24-ші маусымда пайдалануға берілген электр қуаты335 МВт класына жататын реактор PHWR іске қосылды.Сондай-ақ осы уақыт аралығында Буэнос-Айресте ядролық отынның қалдықтарын (ЯОЖ) өңдеу және плутоний бөлімі үшін зертхана құрылды.Бұл құрылым 1973 жылы қысқа мерзімнен кейін және 1 кг плутонийден артық емес бөлінгеннен кейін жабылды.1976 жылдан бастап, Аргентинада билікке әскерилер келгендіктен, ядролық қару саласында жұмыс жалғасты.Бұған себеп 1975 жылы Бразилияның Германия Федеративтік Республикасымен ядролық технологиясын алу туралы келісімі болды.1978 жылы Буэнос-Айресте 10-20 кг-ға дейін екінші қайта өңдеу желісін құру басталды.Экономикалық қиындықтар мен әлемдік қауымдастық пен Құрама Штаттардың қысымына байланысты бұл жұмыс 1980 жылдары тоқтатылды.
1978 жылы Пилканес (Рио-Негро) уран байыту зауытын құру жобасы бойынша жұмыс басталды.Бұл жоба бірқатар факторлармен басталды: дамыған елдерден Аргентиналық ядролық бағдарламаның тәуелсіздігі, Латын Америкасындағы көшбасшылыққа қарсы күрес және Бразилиямен ядролық бәсекелестік.Әскери үкімет бұл жоба азаматтық ядролық энергетиканы дамытуға бағытталғанын мәлімдегенімен, оның негізгі міндеті әскери бағдарламаларды қолдау болып табылады, өйткені ауыр суда жұмыс жасайтын Аргентина ядролық реакторлары байытылған уранды қажет етпейді.
ҰлыбританияменФолклендаралдары (Мальвиндар) үшінсоғыскезіндежәнеазаматтықүкімет күшінеенгенненкейін (1983) Аргентинаныңядролықсаясатындатүбеге йліөзгерістерболды. Жаңаүкіметядролықбағдарламаныазамат тықбақылауғақойдыжәнеәскеримақсатта рүшінядролықжобалардыжүзегеасыруғаз аңжүзіндетыйымсалды.1985 жылыБразилияменкелісімгеқолжеткізіл ді, олекіелдіңбарлықядролыққондырғылары нбірлесіпбақылауғаалды.
2006 жылдың тамыз айында Аргентина ұлттық атом өнеркәсібін дамытудың жаңа стратегиялық жоспарын қабылдады. Оның негізгі мақсаты салыстырмалы түрде арзан электр энергиясын жаппай өндіру өнеркәсіпте және денсаулық сақтауда атом өнеркәсібінің жетістіктерін енгізу болып табылды.
1.2 Бразилияныңядролық қаруды жасау себептері
Бразилияның ядролық қару жасауды бастаудың себебі - тарихи бәсекелес Аргентинаның ұқсас бағдарламалардың болуы. Бразилия Батыс Германия, Франция және Құрама Штаттардың көмегімен ядролық инфрақұрылымды сала бастады.
Бразилияалғаш рет 30-шыжылдары, аумағындаіріуранкенорындарытабылған кездеядролықзерттеулердібастады.Бұл АҚШ-пен ядролық ынтымақтастықтың бастауы болды: 1940 жылы жасалған келісім негізінде АҚШ Бразилия уранына және Бразилия- американдық техникаға қол жеткізді.1950-жылдардың басында Бразилия өзінің жеке ядролық бағдарламасын құруға және әртүрлі Батыс елдерінен технологияларды белсенді сатып алуға кірісті. 1957 жылы Құрама Штаттардың көмегімен алғашқы Бразилиялық реактор салынды.АҚШ қажетті көмекті көрсетті, бірақ Бразилия ядролық энергетиканы бейбіт мақсатта пайдалану туралы келісімге келді және американдық мамандарды ядролық қондырғылардың қызметіне бақылау жасау құқығын берді.
1974 жылыБразилияатомэнергетикасындамыту ғамүдделіекенінмәлімдеді. Себебі елэкономикасыныңөсуіжәнеәлемдікмұна йбағасыныңөсуіболды. Сол жағдайда Бразилия таңдау алдындатұрды: тек қана өз ресурстарына сүйенеді және өз урандарын пайдаланады немесе байытылған уранға ставка жасайды.Осы уақытқа дейін Бразилия мен АҚШ арасындағы қарым-қатынастар нашарлап, Латын Америкасы елі жаңа серіктестер іздестіре бастады. 1975 жылы Вашингтонның наразылықтарына қарамастан, ол Германиямен сегіз ядролық реакторлар жеткізу туралы, уранды байыту және плутоний шығаратын жабдықтар туралы келісімге қол қойды.Нәтижесінде Бразилия атом электростанциясын алды және ядролық қаруды өндіруге қажетті барлық технологиялық тізбектің иесі болды.Сол жылы Бразилияда атом бомбасын салу бойынша құпия әскери бағдарлама басталды.Содан кейін халықаралық қоғамдастық, ғарыштық ұшыру аппараттарын құруға арналған, бразилиялық бағдарламаға қатысатын технологияларды баллистикалық зымырандарды өндіру үшін пайдаланылуы мүмкін деп қауіптенді.
1987 жылы Бразилия уран байыту технологиясын жасағанын мәлімдеді.Сонан соң бірқатар халықаралық сарапшылар Бразилияда 15-20 жыл ішінде өзінің атом бомбасын құра алатыны туралы қорытындыға келді.Осы уақытқа дейін Бразилиядағы демократиялық күштер, қарулы күштердің күшейе түсуіне ықпал етті.Барлық ядролық бағдарламалар Парламенттің бақылауына берілді.1988 жылы ел Конституциясына барлық ядролық зерттеулер, тек қана бейбіт мақсатта жүргізілуі тиісті туралы ереже енгізілді.1990 жылы бірінші азаматтық президент Фернандо Де Мелло сайланғаннан кейін, әскери сынақтарға арналған құпия ядролық сынақ полигоны символдық түрде жабық болды.Парламенттің арнайы комиссиясы 1980 жылдары әскери атомдық зарядтардың екі дизайны - 20 және 30 килотон сыйымдылығы әзірленгенітуралы жариялады(расталмаған баяндамаларға сәйкес, Бразилия 6 ядролық зарядты өндіре алды).Ядролық бағдарламаларға арналған мемлекеттік қаражат күрт қысқарды.Дегенмен, Бразилия бірқатар жоспарларынан бас тартпады, мысалы, өзінің жеке ядролық суасты қайықтарын құрыуы.Ядролық қаруды таратпау туралы шартқа Бразилия 1997 жылы ғана қол қойды. Кейін Бразилия бірқатар әскери ядролық бағдарламаларды қайта жандандырғысы келетіні туралы хабарлар пайда болды.
2003 жылы солшыл саясаткер Луис Игнасио да Силва президенттік сайлауда жеңіске жетіп, мемлекетті ядролық клубты жойғысы келмейтіндігіне айыптады, - ядролық әлеуетті жойып, мұндай әділетсіздікті жоюға тырысып жатқан басқа елдерге қысым көрсеткенді қаламады.Дегенмен, Сильва кейін Бразилия ядролық қару жасау ниеті жоқ деп мәлімдеді. 2004 жылы Бразилия ядролық қаруды өндіру үшін әдетте пайдаланылатын материалдарды сатып алған туралы мәлімдемелер пайда болды. Бразилиядағы дағдарыс өзінің барлық ядролық нысандарына, халықаралық инспекторларды қабылдағаннан кейін шешілді.
1.3 Кубаның Бейбітшілік үшін атомдар келісіміндегі рөлі
50-інші жылдары Куба, басқа да көптеген мемлекеттер сияқты, Америка Құрама Штаттарымен ядролық ынтымақтастық туралы келісімге қол қойған елдер қатарына кірді (Бейбітшілік үшін атомдар саясаты аясында).Бұл құжат жаңа энергия көзіне қолжетімділікті қамтамасыз ететін бағдарламаларды жүзеге асыруды қарастырды. Дегенмен, бұл келісімдер тек, қағаз жүзінде қалды.1947 жылы, үшінші жылы басқарма режим Грау Сан-Мартин, жарлығы қабылданды,сол жылдардағы көптеген шешімдер сияқты, Кубадағы жағдайды ескере отырып, біраз келісімдер орындалмады.8 қарашада Мемлекет басшысы ядролық энергияны бейтарап мақсатта пайдалану жөніндегі Ұлттық комиссияны құру туралы № 4054 (2) Жарлығына қол қойды. Комиссия Денсаулық сақтау және әлеуметтік қорғау министрлігінің Ұлттық гидрология және климатология институты жанынан өтті. Комиссия мынадай міндеттерді орындады: атом энергиясын зерттеу және оны бейбіт мақсатта пайдалану, негізінен денсаулық сақтау және экономиканың басқа салаларында; Кубада атом энергиясының табиғи көздерін іздеу; жеке және қоғамдық медициналық мекемелерге радиоактивті материалдарды, заттар мен дәрілік заттарды тарату; гранттар беру және мамандардың біліктілігін арттыру курстарын өткізу; радиациялық қорғау стандарттарын анықтау және бекіту; радиацияны анықтау шараларының тиімділігін және радиоактивтіліктің ұлттық шкала бойынша бақылау.Көптеген дамыған елдерде сол уақыттың негізгі саласы атомды бейбіт мақсатта пайдалану болды, радиоактивті заттарды медицинада терапиялық мақсатында қолдану.Кубада радийдің ыдырауынан алынған радонда жұмыс істейтін терапевтік жабдықтар болған.Соңғы қорлардың резерві жасырын қауіп-қатерге байланысты қырығыншы жылдардың соңында, дозаны дұрыс емес бақылау жүйелеріне байланысты оны өңдеу кезінде туындаған проблемаларға байланысты жойылды.1947-1948 жылдар аралығында елде алғаш рет тері обырын емдеуге арналған радиоинелер қолданыла бастады. Технологияны ұтымды пайдаланбау, сақтық шаралары жеткіліксіздік бұл емдеу әдісін қолданатын үш адам радиацияның әсеріне ұшырады және бірнеше саусағынан айырылды.
1950 жылы радиоизотоптар алғаш рет Кубада қатерлі ісікті емдеу үшін қолданылған. Оларды американдық дәріханадан сатып алып, Гаванадағы Королева Мерседес ауруханасында жасалған зертханада сақталған және қолданған.Тек 1958 жылы елде алғаш рет терапиялық сәулелену үшін кобальт бомбасы пайда болды.Оның пайда болуы Денсаулық сақтау министрлігінің және Әлеуметтік қамсыздандырудың қызметімен ешқандай байланысы болмады, себебі жеке және қоғамдық пайдалану үшін Хуан Бруно Саяс Радии Институтының ғимаратында тиісті жабдық орнатқан екі Кубалық дәрігердің жеке бастамасы болды.1955 жылы маусымда Комиссияны тарату және оны Куба Атом энергетикасы жөніндегі Комиссиямен (КНАС) ауыстыру туралы жарлық қабылданды.Сол уақытта Америка Құрама Штаттарында Эйзенхауэр әкімшілігі Атомның бейбітшілік саясаты туралы жариялады.Ұлттық экономикалық кеңестің қамқорлығымен жұмыс істейтін КНАК нақты бюджет болмағандықтан уақытша өмір сүрді.Комиссия сонымен қатар Кубадағы реакторларды орнатудың орындылығын зерделеу және тиісті ядролық қызметті бақылауға және тексеруді қажет ететіндігін дәлелдейтін ерекше міндеттемелер белгіледі.Бірнеше аптадан кейін, 1955 жылы қыркүйек айында Комиссия делегациясы Женевада өткен Атом энергиясын бейбіт мақсатта пайдалану жөніндегі 1-ші халықаралық конференцияға қатысты.1956 жылдың маусым айында Куба президенті Эйзенхауэр әкімшілігімен атом энергетикасы саласындағы ынтымақтастық туралы келісімге қол қойды және 37 елмен осындай келісімге қол қойылған.Бір қызығы, құжатта бір мегаватт реакторы бар 2,5 МВт Ван дер Грифф үдеткіші, кобальт-60 гамма-сәулелену көзі және бірнеше қосымша зертханалар бар ядролық зерттеулер зертханасының құрылысы қарастырылған.
Жылдың соңына қарай Гаванадағы бұл турбулентті қызметтің нәтижесі бойынша Атом энергиясын бейбіт мақсатта пайдалану жөніндегі Ұлттық Форум өткізілді.Бұл ұлттық ядролық бағдарламаны дамыту және насихаттау шарасы болды.
Алайда, мұқият ойластырылған түрлі-түсті бейне, шынайы саяси және әлеуметтік-экономикалық жағдайдан айтарлықтай ерекшеленді. Алғашында адамдардың ядролық энергетиканы пайдалану үлкен сапалы секіріс әкелетініне деген сенімді нығайтуға тиіс.1957 жылдың ортасында Гавана университетінің техникалық комиссия директоры Клемент Инкланректорына берген бұл есепті растайды. Құжат,университеттің ядролықзерттеуге қатысуға қарсы жоспарды қамтыды.Жоба Ядролық физика кафедрасының жұмысына, нақты ғылымдар факультетінде Ядролық зерттеулер институты және бөлшек үдеткіші болатын оқу және зерттеуге арналған ядролық лабораторияны ұйымдастыруды қолдады.Клемент Икланның жауабы пессимистік болды: Гавана университетінің ядролық зерттеулерге қосылу жоспарына келсек, менің ойымша, бұл жоспар біздің академиялық орталықтың экономикалық жағдайы жоғарыда аталған зерттеулерді жүзеге асыруға мүмкіндік беретін кезде ескерілетін болады деді.Бірақ КЯЭКқұрылғанына екі жыл өтседе және (Гавана университетіне жасалған ұсыныстар) үлкен жоспарлар іске аспады.Үкімет осындай инвестицияларды жүзеге асыруға мәжбүрлеу әрекеттерінің бірқатар серияларын жасағаннан кейін, КЯЭК бұл шығындарды университеттің өзіне алуға шақырды.1970 жылдардың соңында Куба ел үшін кешенді даму стратегиясының шеңберінде ядролық энергетиканы дамыту үшін қажетті инфрақұрылымды құру туралы шешім қабылдады.Осы мақсатта Кеңес Одағының үкіметімен екі негізгі келісімдерге қол қойылды.Олардың біріншісіВВЭР -440 реакторының негізіндегі екі бірліктен тұратын атом электр станциясын жобалау, жеткізу және құрылысын дамыту, атап айтқанда оның B318 жетілдірілген үлгісі.Екінші келісімде ИРТ қуаттылығы 10 МВт (кеңестік дизайн) типті зерттеу реакторы бар ядролық зерттеу орталығын дамыту, жеткізу және салу көзделді, және сыни жиналыс (Венгрияда әзірленген нөлдік сыйымдылық реакторы). Осы елмен бұрыннан жасалған келісім құрамына, жаңа келісім құрылымына енгізілді.Бұл үкіметаралық келісімдер мен оларды жүзеге асыру туралы шарттар жасалды және қол қойылды, және олар ешқандай жағдайда ядролық материалдарды жеткізу ережелерін қарастырмады.1980 жылдары жалпы алғанда, әсіресе онжылдықтың екінші жартысында Куба ядролық салада айтарлықтай прогреске қол жеткізді.Ядролық бағдарламаларды қауіпсіз пайдалануды қамтамасыз ететін тиісті инфрақұрылым құрылды, сондай-ақ Хурагуадағы атом электр станциясының құрылысы, Ядролық зерттеулер орталығының құрылысы сияқты жаңа қадамдар болды.
Алайда 1980-ші жылдардың соңында және 1990-шы жылдардың басында әлемдік саяси жүйеде орын алған елеулі өзгерістерКеңес Одағының ыдырауы, жоғарыда аталған келісімдерді орындау тоқтатылды.Сондай-ақ белгілі сыртқы саясат факторларына байланысты, Куба үкіметі Кубадағы ядролық бағдарламаны дамытудың стратегиялық бағыттарын өзгерту туралы шешім қабылдады.
1992 жылғы 5 қыркүйекте Хурагуадағы атом электр станциясын салу экономикалық және қаржылық себептер бойынша уақытша тоқтатылды. Материалдардың көпшілігі бірінші блокта, сондай-ақ олардың кейбіреулері екінші блокқа арналған осы мақсат үшін арнайы құрылған алаңдарда сақталды.Тұрақты құрылыстың инженерлік-экономикалық негіздемесін көрсететін техникалық-экономикалық зерттеулер жасалды.Бұл жағдай жобаға үшінші жақтың қатысуына кедергі келтіргенін атап өту керек - бұл жобаға көрсеткен қызығушылыққа қарамастан, атом электр станциясын аяқтау және пайдалануға мүмкін болатын.
Бұл қысқаша тарихи шолу болар еді, егер солуақыттың ең фантастикалық жобасын толық сипаттамағанда:реакторды кішкентай атом электр станциясына қайнаған суға орнату, Кубалық электр компаниясы Сапата батпақтарына жақын аралдың ортасына салуды жоспарлады.Реактор қуаты 11,5 МВт болатын, бұл идея шығындарды бағалаудан кейін тоқтатуға тура келді, бірақ бұл жоспардың бастапқы сәттен-ақ табысты жүзеге асырылмайтындығы анық болды.Сол кезде реакторларға сенімділік өте төмен болды, өйткені олардың жұмысы туралы айтарлықтай статистика болған жоқ.Сонымен қатар, белгілі бір рентабельділікке жету үшін 200 МВт-тан астам қуаты бар атом электр станциясы болуы керек еді.Бұл сан Кубадағы қолда бар барлық энергетикалық қуаттардан кем дегенде 50% -дан асады, бұл ұлттық энергетикалық жүйеде елеулі теңгерімсіздік тудырады.11,5 МВт орнату ешқандай экономикалық құндылыққа ие болмады, өйткені кейбір термалды станциялар (мысалы, Регла ауданында ЖЭС) 60 МВт дейін генераторларға ие еді.Жоғарыда айтылғандарды ескере отырып, Electric Bond and Share - американдық корпорациясы Кубалық электр компаниясын жаңа технологиямен тәжірибе жасауға арналған деп санауға болады.АҚШ-тың Machine and Foundry Co. компаниясына тиесілі Лондондағы Mitchell Engineering Ltd. компаниясы ұсынған Пинар-дель-Риода, Санта-Люсии ауданында 20,5 МВт реакторды орнату бойынша ұқсас жоба жүзеге асырылмады.Негізінде КЯЭК мақсаттары, кем дегенде, үш себеп бойынша сол уақытта іске асырыла алмады. Біріншіден, экономикадан ілгері елде энергияға сұраныс арта алмады.Ал экономикалық жағдай тек нашарлай берді. Елді электрлендіру халықтың жартысын ғана қамтыды, қолданыстағы электр станцияларының жалпы қуаты 400 МВт-тан аспады. Қалған ауыл шаруашылығы өндірісін айтпағанда,тіпті қант өнеркәсібінің қажеттілігі арта алмайтын еді.Екіншіден, ядролық энергетиканы дамыту үшін қажетті экономикалық және ғылыми инфрақұрылым жоқ.Жоғары электр желілерімен бірыңғай ұлттық электр жүйесі жоқ, озық технологияларды енгізу үшін өндірістік әлеует жоқ, мұндай проблемаларды шешу үшін ғылыми мекемелер мен білікті мамандар да жоқ.Үшіншіден, ядролық энергетиканың дамуы немесе даму үшін жағдай жасау.Кубаның ұлттық басымдықтары болған жоқ.
1.4. Мексика мемлекетінің атом энергетикасына қызығушылығы
Мексиканың атом энергетикасына деген қызығушылығы 1960 жылдары пайда болды.Алғашқы нақты қадамдар 1966 жылы қабылданды, ал АЭС-тің және Атом энергиясы жөніндегі ұлттық комиссияның қолдауымен атом электр стансаларын салуға арналған учаскелердің бастапқы дамуы басталды.60-шы жылдардың соңында үкімет Мексикада атом электр стансаларының маңызды рөл атқаруы мүмкін деген қорытындыға келді.1969 жылы CFE 600-ден астам ядролық реактор құрылысы бойынша тендер жариялады және бірнеше өндірушілер үшін тендерге шақыру жіберді.1970 жылдың басында жобалар қабылданды, құрылыс туралы соңғы шешім 1972 жылдың ортасында қабылданды.1976 жылы әрқайсысы 654 МВт LagunaverdeАЭС-інің екі блогын салу басталды. Бірінші блог 1990 жылға дейін, екіншісі - 1995 жылға дейін дайын болды.
1966 жылы CNEN жәнеCFEатом электр станцияларының, құрылысы үшін қолайлы орын табу және алдын ала зерттеулер басталды, ал 1969 жылы CFE қуаттылығы 600 МВт болатын алғашқы атом электр станциясын салуға конкурс жариялады.Атом энергиясы жөніндегі Ұлттық Комиссия (Comisión NacionaldeEnergiaNuclear (CNEN)) 1956 жылы елде ядролық энергетика мен ядролық қондырғыларды енгізугежер дайындау үшін құрылды. CNEN елдегі барлық ядролық қызметті жүзеге асырды (уран кен орындарын игеру, ядролық зерттеулер және ядролық мониторинг), атомдық электр энергиясын өндіружәне радиоизотоптарды пайдалану(CFE толық жауапкершілігінде болды).Уақыт өте келе CNEN Ұлттық ядролық энергетика институтына айналды (Instituto Nacional de Energia Nuclear (INEN)).
1979 жылы INEN-ді үш ұйым ауыстырды:Ұлттық ядролық зерттеулер институты (Instituto Nacional de Investigaciones Nucleares (ININ)), барлық зерттеулерге жауапты, Мексика (URAMEX), кен және уран өндірісін іздестіруге жауапты және Ядролық қауіпсіздік және қорғаныс жөніндегі ұлттық комиссия (Comission Nacional de Seguridad Nuclear y Salvaguardia (CNSNS)), қауіпсіздік және ядролық бақылауға жауапты.1985 жылы URMAREX жойылды, оның барлық функциялары мемлекеттің Энергетика министрлігіне берілді
2007 жылдың ақпанында CNEN испан компанияларымен Iberdrola Enineering және Alstom компаниясымен 605 млн доллар тұратын Laguna Verde жаңа турбиналары мен генераторларын жеткізуге келісімшартқа отырды.Атом электр станциясында турбина мен конденсатор өзгертіді және электр генераторы, жылытқыш және эконометр алмастырылды. Бұл қуаттылықты 20% -ға арттыруға мүмкіндік берді - шамамен 285 МВт. CNSNS мақұлдауымен реакторлар біртіндеп 2008-2010 жылдар аралығында жаңартылды.
2.ЛАТЫН АМЕРИКАСЫ ЯДРОЛЫҚ ҚАРУДАН АЗАТ АЙМАҚ (ТЛАТЕЛОЛКО ШАРТЫ)
1958 жылы. Коста-Рика барлық латынамерикалық мемлекеттерді ядролық қару шығармауға, оларды өндіретін өкілеттіктерден сатып алмауға шақырды; 1959-1960 жылдары Чили тарапынан ұқсас бастамалар ұсынылған, алйда Америка мемлекеттері ұйымының құжаттарында қарастырылмады.
1961 жылғы 4 қарашада БҰҰ-ның Бас Ассамблеясы 652 (XVI) қарарын қабылдап, Африкады ЗСЯО ретінде қарастыруға шақырды.1962 жылдың қыркүйегінде Бразилияның Қарусыздану жөніндегі Женева комитетінде өкілі Альфонсо Аринос де Мело Франко Латын Америкасына кеңейтілді.
1962 жылдың қыркүйегінде Бразилияның Қарусыздану жөніндегі Женева комитетінде өкілі Альфонсо Аринос де Мело Франкоқарардың Латын Америкасына дейін созылуын талап етті.
Келесі айда оқиғаларға байланысты Кариб теңізі дағдарысы болды.Боливия, Чили және Эквадор Бразилия бастамасын қолдады және 1963 жылы 29 сәуірде бұл елдер мен Мексика ядролық қаруды немесе ядролық қондырғыны өндіруге, алуға, сақтауға немесе сынамауға міндеттемесімен көп жақты аймақтық келісімге қол қоюға ниет білдіре отырып, Бірлескен Декларацияны бекітті құрылғы .Латын Америкасындағы Ядролық қаруды тыйым салу туралы шарт (сондай-ақ Мексикалық астананың маңында Мексиканың СІМТлателолко мекеніне байланысты Тлателолкотуралы шарты деп аталады) 1967 жылы 14 ақпанда, ЯҚТШ-ға дейін бір жыл бұрын қол қою үшін ашылды.
Оның барлық аймақ үшін (28-бап) күшіне енуінің күрделі рәсімі аймақтың жеті мемлекетінің Шартқа қол қоюы мен оны ратификациялауды, I және II қосымша хаттамаларды бірқатар экстраоргеологиялық өкілеттіктерге қол қоюы мен бекітуін талап етеді (олардың екеуі - Франция - Қосымша хаттаманы ратификациялау туралы құжат ұсынды) 1992 ж.), Сондай-ақ МАГАТЭ-мен екі жақты немесе көп жақты кепілдіктер туралы келісімдер жасасу туралы шешім қабылдады.Барлық осы жағдайлардың орындалуы күрделі міндет болды, ол толығымен шешілген жоқ.
Осы қиындықтарды болжап, Шартты жасаушылар оның 28.2-бапта өзінің Шартты ратификациялауды ратификациялайтын мемлекеттерге өздері үшін арнайы декларация (бас тарту) арқылы енгізуге мүмкіндік беретін мәтінін ұсынды. 1969 жылдың 25 сәуіріне дейін. Облыстың 11 мемлекеті тиісті декларация жасады, ал 28.3-баптың негізінде депозитарий үкіметі (Мексика) осы елдердің ОПАНАЛ құруға шақыруын шақырды. 80-ші жылдардың соңына қарай. Шарт аймақтың 23 еліне қатысты. 1999 жылы 32 ел арнайы декларациялау құқығын пайдаланды және оны Аргентина, Бразилия және Чили (1994) енгізді. Латинамерикалық 33 елдің барлығы Шартқа қол қойды.Бұған Тлателолко шартына түзетулер енгізу арқылы ықпал етті. Бірінші (1990 жылғы 3 шілде) Кариб бассейні деген сөзді Кариб бассейніндегі ағылшын тілінде сөйлейтін мемлекеттердің бірігуіне ықпал ететін құжаттың атауына қосқан.
Екінші түзетулер (10 мамыр 1991) айтуынша, Белиз және Гайана Шартқа тараптар айналды, оған сәйкес 25-баптың, 2-тармақ күшін жойды. Бас конференция саяси бірлестіктің мүшелерінің санына қабылдау туралы кез келген шешім қабылдауға емес, vnekontinentalnym мемлекет және бір немесе бірнеше Латын Америка елдері арасындағы дау немесе сот талқылауы субъектісі қол қою үшін осы Келісімнің күніне дейін әлі аумағында бөлігі немесе барлық, сондай-ақ: Бастапқыда бап 25.2 делінген дау бейбіт жолмен шешілді ұзақ ретінде. Осы тармақтың жаңа редакциясы 1985 жылғы 10 желтоқсандағы Біріккен Ұлттар Ұйымының мүшелері болып табылатын 4-бапқа және 28.1-бабына сәйкес өз аумағында орналасқан барлық тәуелсіз мемлекеттердің Шартына және автономиялық емес (шет мемлекеттерге тәуелді) аумақтарға қатысуға мүмкіндік береді. тәуелсіздік алады.
Шарттың 13-бабында МАГАТЭ-нің бақылауының толық көлемін қарастырмағанымен, қазірдің өзінде жасалған кепілдіктер туралы келісімдер (INFCIRC 153 түрі бойынша) қатысушы мемлекеттерде барлық ядролық қаруды бақылауды енгізді.Халықаралық кепілдіктер жүйесі есептер мен арнайы есептер, ақпарат алмасу рәсімдерімен толықтырылған. 1992 жылғы 26 тамызда ОПАНАЛ Бас конференциясының 7-11-баптарына сәйкес құрылған арнайы сессиясында құжатқа үшінші түзету бекітілді. Түзетулер 14-16 және 19-20 баптарға әсер етеді, оның ережелері, атап айтқанда, МАГАТЭ-нің аймақтағы ролін күшейтуді көздейді және осы агенттікке арнаулы инспекция жүргізудің ерекше құқығын қалдырады.Шарттың түпнұсқа мәтіні арнайы тексерулерге және МАГАТЭ мен ОПАНАЛ-ға (16-бап) құқық берді. Аргентина, Бразилия, Мексика және Чили ұсынған бұл түзету 28-баптың талаптарын қанағаттандырғаннан кейін күшіне енеді (екі бұрынғы түзетулермен қатар). 2000 жылғы 1 қыркүйектегі алғашқы түзетулер 20 ел үшін күшіне енді (8 ел оған қол қойды) , екінші түзетулер - 16-ға (10-ға жуық мемлекет қол қойды), үшінші түзетулерге - 18-ге (тағы 8 мемлекет қол қойды) қол қойды.Осылайша, Тлателолко туралы шарт барлық түзетулермен 16 мемлекет, соның ішінде Аргентина, Бразилия, Чили, Мексика, Венесуэла үшін күшіне енді .
1995 жылғы 25 наурыздағы ЯҚАА қолдауын жариялаған және 1995 жылғы 25 наурыздағы шартқа қол қойған Куба АҚШ-пен қарым-қатынастардағы жағдайға байланысты осы құжатты ратификацияламады. 1996 жылы 12 наурызда АҚШ Кубадағы еркіндік пен демократиялық ынтымақтастық туралы заң қабылдады (Хельмс-Бертон заңы деп те аталады), бұл Кубада ерекше наразылық тудырды.
Жаңа заң АҚШ кубалық үкіметке қарсы санкциялар, содан кейін дейін ғана (Кеннеди әкімшілігі жылдан бастап) президенттік жариялау негізделген болатын Куба, сауда және қаржылық операциялар бойынша, атап айтқанда, эмбаргоны нығайтты. Juragua АЭС аяқтау Куба барлық ядролық қызметі МАГАТЭ қамтылған қарамастан, АҚШ-тың ұлттық қауіпсіздік үшін де факто қауіп ретінде заңда қарастырылады (айтпақшы, экономикалық себептер бойынша, болған жоқ,), және 15 қазан, 1999 өкілдері Куба мен Агенттік кепілдіктер жүйесін нығайтатын, ( бағдарламасы 93+2 бойынша) қосымша хаттамаға қол қойды.
1971 жылы Америка Құрама Штаттары, 1978 ж. КСРО ратификациялаған кезде, Тлателолко туралы шарттың 18-бабына сәйкес мүше-мемлекеттерді ядролық қаруды жүзеге асыруға рұқсат беретін ең маңызды ескертулер айтылды, соның ішінде ядролық қаруды қолдануға ұқсас құрылғыларды қолдануды қамтитын жарылыстарқару.Келісімге қатысушы мемлекеттердің осы мақсатта үшінші тұлғалармен ынтымақтастығына жол беріледі. Алайда Шартқа сәйкес 1 және 5-баптар бұзылмауы керек, 5-бапта ядролық қарудың өте кең анықтамасы бар, ол шын мәнінде барлық ядролық қаруды қамтиды: Осы шартта ядролық қару бақылаусыз атом энергиясын босатуға қабілетті және осындай сипаттамалар тобына ол әскери мақсаттарға қолайлы.ЯОГ көзқарасынан бұл дегеніміз, Шартқа қатысушы мемлекеттің ядролық сынақтардың жүргізілуі ядролық қарудың кез-келген құралымен сынақтан, пайдаланудан, өндіруден, өндіруден және сатып алудан, сондай-ақ ядролық қаруды алу, сақтау, орнату, орналастыру немесе кез-келген түрдегі иеліктен айыруға тыйым салатын 1-баптың бұзылуын білдіреді дегенді білдіреді. қару.
КСРО мен АҚШ Шартты қолдану аймағы арқылы ядролық қаруды тасымалдау мүмкіндігі туралы мәселе бойынша ерекшеленді. Совет Одағы Шартқа қатысушы тараптардың ядролық қаруды тасымалдауды 1-бапта көзделген тыйым салулармен қамтитын, НАТО-ның Латын Америкасын декларациялау жөніндегі дайындық комиссиясының түпкілікті актісінде берілген Шарттың түсіндірмесін назарға алды.Совет декларациясы Кеңес ұстанымын растады: транзит кез келген түрдегі рұқсат Келісімнің мақсаттарына қайшы келеді. Америка Құрама Штаттары бұл құжат Уағдаласушы тараптардың Шартқа қатысушы тараптарға көлік және транзиттік артықшылықтарды беруге немесе тыйым салу құқығын қозғамайтынын атап өтті.Шарт мәтінінде бұл мәселе айналып өтіледі және дайындық комиссиясының қорытынды актісінде Шартқа қатысушы болып табылмайтын мемлекеттердің өтініші бойынша ядролық қаруды транзитіне рұқсат беру әрбір қатысушы елдің құзыретіне жатады деген түсінікпен түсіндіріледі.Мексика мен Панама, аймақтың мемлекетінің транзитіне кілті, өз аумағы арқылы ядролық қаруды транзитке тыйым салу туралы міндеттеме алды.
Кеңес жағында II қосымша хаттамаға қол қою, 4-баптың 2-тармағында көзделгендей, Шарттың жұмысын кеңейту мүмкіндігін мойындайды, оған қатысушы мемлекеттердің аумағынан тыс ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz