Митохондриялар (сондай-ақ, хлоропластар) клеткалар
Митохондриялар клетканың тыныс алу үрдісіне қатысып, клетканың басқа
құрылымдары пайдалана алатын түрдегі энергия бөліп шығарады. Сондықтан,
митохондрияны “клетканың энергетикалық бекеті” беп те атайды.
Митохондрияларда өздерін қайта құруға және ақуыздар синтезіне
қажетті жеке генетикалық жүйенің бар болуы, оларды басқа органеллалардан
ерекшелендіреді. Митохондрияларда ядроның ДНҚ, РНҚ, рибосомаларынан өзгеше
өз ДНҚ, РНҚ және рибосомалары бар. Митохондриялардың ДНҚ, РНҚ және
рибосомалары прокариоттардың ДНҚ, РНҚ және рибосомаларына ұқсас келеді.
Сондай-ақ, митохондрияның ДНҚ-ы бактериялардағы секілді сақиналы. Осыған
байланысты митохондриялар симбиоз бактерияларынан пайда болған деген
тұжырым туындады (Л. Маргулис, 1986).
Митохондриялар (сондай-ақ, хлоропластар) клеткада бинарлы бөліну
арқылы көбейе алады, сондықтан да олар өз өздерін туындайтын органеллалар
қатарына жатады. Олардың ДНҚ-ында болатын генетикалық ақпарат өздерін
туындау үшін қажетті ақуыздармен толық қамтамасыз ете алмайды. Қажетті
ақуыздардың қалғаны ядроның гендерімен кодталынып, митохондрияларға
гиалоплазмадан түседі. Сол себепті, митохондриялар өздерін туындау жағынан
жартылай автономды құрылым.
Адам баласы мен сүтқоректі жануарларда митохондриялар ұрықтану
кезінде берілмейді, сондықтан митохондриялық геном анасынан беріледі. Бұл
қасиет митохондриялардағы ДНҚ компоненттерінің кезектесулерін зерттеуде
анасы жағынан гениалогиялық ұқсастықтарды табуда пайдаланылады.
Митохондриялардың мөлшері: ұзындығы 2-5 мкм, көлденеңі 0,5 - 1 мкм.
Жарық микроскопының көмегімен қарағанда митохондриялардың пішіні сопақша
жіп, майда дән, таяқша тәрізді, сирек жағдайда митохондриялар күрделі
пішінді – гантель, табақша және бұтақша тәрізді болып келеді. Әрбір
митохондрия екі – ішкі және сыртқы мембраналардан түзілген (19-сурет, I).
Олардың арасында ені 10-20 нм мембранааралық кеңістік болады. Сыртқы
мембранасы тегіс, ал ішкі мембранасы ... жалғасы
құрылымдары пайдалана алатын түрдегі энергия бөліп шығарады. Сондықтан,
митохондрияны “клетканың энергетикалық бекеті” беп те атайды.
Митохондрияларда өздерін қайта құруға және ақуыздар синтезіне
қажетті жеке генетикалық жүйенің бар болуы, оларды басқа органеллалардан
ерекшелендіреді. Митохондрияларда ядроның ДНҚ, РНҚ, рибосомаларынан өзгеше
өз ДНҚ, РНҚ және рибосомалары бар. Митохондриялардың ДНҚ, РНҚ және
рибосомалары прокариоттардың ДНҚ, РНҚ және рибосомаларына ұқсас келеді.
Сондай-ақ, митохондрияның ДНҚ-ы бактериялардағы секілді сақиналы. Осыған
байланысты митохондриялар симбиоз бактерияларынан пайда болған деген
тұжырым туындады (Л. Маргулис, 1986).
Митохондриялар (сондай-ақ, хлоропластар) клеткада бинарлы бөліну
арқылы көбейе алады, сондықтан да олар өз өздерін туындайтын органеллалар
қатарына жатады. Олардың ДНҚ-ында болатын генетикалық ақпарат өздерін
туындау үшін қажетті ақуыздармен толық қамтамасыз ете алмайды. Қажетті
ақуыздардың қалғаны ядроның гендерімен кодталынып, митохондрияларға
гиалоплазмадан түседі. Сол себепті, митохондриялар өздерін туындау жағынан
жартылай автономды құрылым.
Адам баласы мен сүтқоректі жануарларда митохондриялар ұрықтану
кезінде берілмейді, сондықтан митохондриялық геном анасынан беріледі. Бұл
қасиет митохондриялардағы ДНҚ компоненттерінің кезектесулерін зерттеуде
анасы жағынан гениалогиялық ұқсастықтарды табуда пайдаланылады.
Митохондриялардың мөлшері: ұзындығы 2-5 мкм, көлденеңі 0,5 - 1 мкм.
Жарық микроскопының көмегімен қарағанда митохондриялардың пішіні сопақша
жіп, майда дән, таяқша тәрізді, сирек жағдайда митохондриялар күрделі
пішінді – гантель, табақша және бұтақша тәрізді болып келеді. Әрбір
митохондрия екі – ішкі және сыртқы мембраналардан түзілген (19-сурет, I).
Олардың арасында ені 10-20 нм мембранааралық кеңістік болады. Сыртқы
мембранасы тегіс, ал ішкі мембранасы ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz