Музыкалық қабылдау - әлеумет-мәдениеттік және психологиялық-педагогикалық мәселесі

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 2 бет
Таңдаулыға:

Музыкалық қабылдау - әлеумет-мәдениеттік және психологиялық-педагогикалық мәселесі

Музыкалық қабылдау музыкалық мәдениетте көп қырлы да маңызды:

1 - ншіден, композитордың, орындаушының музыка қабылдауының қорытынды мақсаты;

2 - ншіден, композициялық тәсілдердің, стилистикалық ізденістері мен жаңашылдықты бекітуі және таңдау құралдары тыңдармандардың сезінушілік қабылдауы және музыкалық мәдениетінің бір бөлігі ретінде өзінің жанасуы;

3 - ншіден музыкалық қабылдау - оқушының музыкада алғашқы қадамынан композитор болу деңгейінің музыкалық әрекеті түрлерінің бірлігі: қандай да музыкант өз-өзінің тыңдаушысы.

Оқырманға, көрерменге, тыңдаушыға қазіргі мәдениеттің шыңы көпқырлы мәдениет «өнімінен» айырмашылығы бар. Көпқырлылығы әсіресе музыкада байқалады, тыңдаушыны өзіне бәсекеге тарту үшін жай ғана музыка жанрлары мен стилі, оның түрлері де жатады: классика, джаз, эстрада және рок-музыка.

Классикалық музыканың осындай «бәсекеде» жағдайы өте нашар. Бір жағынан ғасырлар бойы қалыптасқан классикалық музыка, атақты композитор-тұлғалар, дарынды музыканттар - композитор, орындаушы, дирижер, хормейстер т. б. халық компазиторлары. Бір жағынан бұл - мәдени мұра, жоғарғы рух, тарих, музыкалық сұлулықтың деңгейі, орындаушылық мүмкіншілігі (мемлекеттің қолдауы - концерттер, филармония, хор-оркестр, мекемеде симфониялық оркестрдің бары, академиялық хордың барысы т. с. ) . Бірақ мынандай жағдайды бәсеке деп айтуға болмайды, шамамен тыңдаушыны өзіне тарту, тыңдаушыны әсемдікті сезіне білуге, тәрбиелеуі т. с. с.

Ал енді классикалық музыканың басқа музыкадан кейін қалуы - ол өзімізге байланысты. Әліде де музыкаға демеушілік керек, тыңдаушыны, музыка сүйер адамды бала жастан тәрбиелеу - бұл қоғамның міндеті. Сондықтан, классикалық музыкаға кең мағынадағы аудитория керек. Жоғары музыка әлеміне кіру үшін адамды музыкалық мәдениетке оқыту, тәрбиелеу. Ол деген: оқушыларды музыканы қабылдауына үйретуден бас тартпай, үлкен кісіні де тыс қалдырмай тыңдау мәдениетіне үйрету.

«Дәл, парапар қабылдау» (В. Мендушевский) деген ұғым пайда болды. Парапар қабылдау - музыкалық тіл, жанр, стиль және рухани-құндылық мәдениет принципі. Бұл - берілген шығарманы көркем мәдениеті тәжірибесінде қабылдау өнегелігі, үлгісі.

Музыкалық қабылдаудың түрлері

Музыкалық қабылдау адамның алдына бір-бірімен байланыстылық мақсатты қойып отыр:

- парапар қабылдауының шарты бойынша музыкалық тіл

жетіктігін меңгеру;

- түрлі музыкалық сауаттылығын меңгеру кезінде есту

қабілетіне биіктік-ырғақтық қатынасының ұйымдастыру;

- музыканың тақырыптық дамуын байқауы, нұсқауы және

қорытынды бөлімдерін экспозициядан айыруы;

- музыкадағы өзгерістерді білу - тақырыптық ұқсастығы,

айырмашылығы, бағыттылығы және өзінің санасында тыңдалған музыканың бейнесі.

Ағылшын психологы Вернон ЛИ: . . . музыканы қабылдауда адамдардың екі түрі болады: «тыңдаушы» және «тыңдай алатындар».

«Тыңдаушы», ол деген, адамның өзінде қабылдағаны бір нәрсе сияқты жылжиды, өзгереді, қүрделі рухы мен интелектуалды әрекетінің процесі. Ал, «тыңдай алатындар» керісінше, өңде елестету, зейіні музыкадан алыс кетуі.

Баланың музыка қабылдау зейіні екпініне, динамикасына, бояуына, артикуляцияға, фразаларға . . . қысқасы - орындаушылық құралдарға көп көңіл бөлінеді. Ал, үлкен кісілер музыкалық дамуда ашық, көрнекті бейнеге, музыкалық тақырыпқа, динамикалық және бояу кезеңдеріне көп көңіл бөледі.

Үлкен кісіге қарағанда балалардың музыканы қабылдауы келесі ерекшеліктерде:

- есту сезімі музыка бейнесінде биіктік-ырғақтық қатынасынан ерекше емес құралдардың басымдылығы;

- бейнелік сипатының синкреттік бөлінбегені, әуеннің барлық аспектісі сана - сезімде тұрақтанып, бір нәрседе қалыптасады (мысалы: музыканың бояуында; не екпін - ырғақтық жағы) ;

- үзінділік (бөлімділік) - музыка жүйелі бүтіндей қабылданады, бірақ жеке үзінділердің (бөлімдердің) бірлестік ретінде;

- қысқа фразаларды қайталауға құштарлығы, ол музыкалық ойдың бастысы және танымайтын шығармадан қорыққаны.

Бұның бәрі, баланың музыка қабылдау қабілеттігінің кейбір психологиялық - педагогикалық мәселесінің қалыптасуы.

Қолданылған әдебиет тізімі;

1. Жарықбаев Қ. Жантану негіздері. Алматы -2002. -250 бет

2. Зимняя И. А. Педагогикалық психология. Оқулық. Алматы-2005. - 359 бет

3. Намазбаева Ж. И. Психология, оқулық Алматы-2005. - 430 бет

4. Алдамұратов А. Жалпы психология, Алматы, 1996. - 300 бет

5. Тәжібаев Т. Жалпы психология. Алматы 1993. - 300 бет

6. Илина Т. А. Педагогика:- Алматы, 1977. - 488 бет.

7. Ж. . Б. Қоянбаев, Р. М. Қоянбаев. Педагогика. - Алматы, 2002. - 369 бет.

8. Педагогикалық психология. -Алматы, 1995. -350 бет.

9. Ж. Әбиев, С. Бабаев, А. Құдиярова. Педагоика. -Алматы. 2004. - 460 бет.

10. Педагогика және психология сөздігі. - Алматы, 2002. -254 бет.

11. Музыкалық психология, музыкалық білім беру психологиясы,

музыкалық іс-әрекет психологиясы: мамандығы «Музыкалық білім беру» студенттеріне және оқытушыларына арналған оқу құралы / ПМУ доценті Н. Дүкенбай, ф. ғ. к., ПМУ доценті

Г. Дүкенбай. - Павлодар : Кереку, 2008. - 104 б.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.