Тұлғаның өзіндік тəрбиесі мен қайта тəрбиесі
Тұлғаның өзіндік тəрбиесі мен қайта тəрбиесі
Өзіндік тəрбие – адамның өзіндік дамуға, өзіндік білім алуға, өз ұнамды
қасиеттерін жетілдіріп, келеңсіз тұлғалық сапаларын жоюға бағытталған
саналы əрі мақсатты бағдарланған іс-əрекеттері.
Өзіндік тəрбие бірліктері - өзіндік таным, өзіндік талдау, өзіндік бағалау,
өзіндік есеп жəне өзіндік қадағалау. Өзіндік тəрбие тəсілдері- өз өзіне
бұйрық беру, өзіндік сергектік көтеру, өзіндік қолдап-қуаттау, өзіндік
мадақ, өзіндік жаза.
Өзіндік тəрбиеге ынталандырушы жағдай – тек тəрбиешінің тəрбиелік іс-
əрекетін ғана емес, сонымен бірге тəрбиеленушінің өз қалауы мен ынта-
ықыласын қамтыған дұрыс тəрбие.
Өзіндік тəрбие элементтері мектеп жасына дейінгі балалардың өздерінде де
көрініп жатады: олар əзірше өз тұлғалық қасиеттерінің мəнін жете түсіне
бермеуі мүмкін, бірақ ненің жақсы, қандай өз əрекеттерінің ересектерге
ұнамайтынын сезінеді.
Бозбалалық жаста өзіндік тəрбие процесі біршама саналы сипат алып, бағдарлы
мақсатпен ұштасады. Өзіндік тəрбие адамның нақты қабілеттеріне, өзінің
даралықты мүмкіндіктерін түбегейлі талдай білуіне сай баға беруге
негізделеді. Саналылық дəрежесі неғұрлым
жоғары болса, тұлғаның өзіндік дамуына бағытталған өзіндік тəрбие мəні
болымды сипат алады.
Тұлғаның жалпы тəрбиелілігі өзіндік тəрбие деңгейімен сипатталады, өзіндік
тəрбие сырттай педагогикалық тəрбиемен ажыралмас өзара байланыста болып,
тұлғаның қалыптасу процесіне қолдау-қуаттау береді, əрі оны дамытады.
Оқу, тəрбие жəне өзіндік тəрбие біртұтас оқу-тəрбие процесінде өзара
байланысты. Бұл процестің қаншалықты нəтижелі болары, осы бірліктің
есебінен.
Қайта тəрбие – мақсаты келеңсіз қасиеттерді жойып, ұнамды тұлғалық
сапаларды дамытуға бағытталған тəрбие түрі.
Бұл процесс жеңіл емес, көп күш-қуат пен шыдамдылықты қажет ететін ұзақты
процесс. Тəрбиелегеннен гөрі қайта тəрбиеге салу анағұрлым күрделі, себебі
бұл белгілі бір уақыт аралығында орныққан көзқарас, əдеттерді, мінез
бітістерін бұзып, бұрынғыларынан өзгеше, тəрбиеленушілердің дағдыланбаған
жаңа əдет-қылық жүйелерінің тіктелуіне байланысты. Егер ұнамсыз мінез
бітістері тұрақтанған сипат алған болса, қайта тəрбиелеу əбден қиын соғады.
Сондықтан, кейін қайта өңдеп жатпайтындай етіп тəрбиелеу қажет
(А.С.Макаренко).
Қылмысқа бейімділік, теріс моральдық қылық-əрекеттер мен əдеттер адам
бойында қоршаған ортаның кері ықпалынан, болымсыз тəрбиеден, тіршілік
жағдайларының қолайсыздығынан орнығады. Мұндай тəрбиеленушілер қиын
балалар немесе педагогикалық қамқорлығы болмаған оқушылар деп аталады.
Олар арасында тəрбиелік ықпал-əсерлерді қабылдамайтындар, тіпті оған қарсы
тұратын, психикасында педагогикалық тұрғыдан жат ауытқуларға түскендері де
кездеседі.
Қайта тəрбиелеу тиімді нəтижеге жетуі үшін тəрбие тезіне түскен адам ең
алдымен өзін-өзі тура жолға салу қажеттігін түсінуі, өмір салтын,
əдеттерін, қылық-əрекеттерін өзгерту керектігін сезінуі тиіс.
Қайта ... жалғасы
Өзіндік тəрбие – адамның өзіндік дамуға, өзіндік білім алуға, өз ұнамды
қасиеттерін жетілдіріп, келеңсіз тұлғалық сапаларын жоюға бағытталған
саналы əрі мақсатты бағдарланған іс-əрекеттері.
Өзіндік тəрбие бірліктері - өзіндік таным, өзіндік талдау, өзіндік бағалау,
өзіндік есеп жəне өзіндік қадағалау. Өзіндік тəрбие тəсілдері- өз өзіне
бұйрық беру, өзіндік сергектік көтеру, өзіндік қолдап-қуаттау, өзіндік
мадақ, өзіндік жаза.
Өзіндік тəрбиеге ынталандырушы жағдай – тек тəрбиешінің тəрбиелік іс-
əрекетін ғана емес, сонымен бірге тəрбиеленушінің өз қалауы мен ынта-
ықыласын қамтыған дұрыс тəрбие.
Өзіндік тəрбие элементтері мектеп жасына дейінгі балалардың өздерінде де
көрініп жатады: олар əзірше өз тұлғалық қасиеттерінің мəнін жете түсіне
бермеуі мүмкін, бірақ ненің жақсы, қандай өз əрекеттерінің ересектерге
ұнамайтынын сезінеді.
Бозбалалық жаста өзіндік тəрбие процесі біршама саналы сипат алып, бағдарлы
мақсатпен ұштасады. Өзіндік тəрбие адамның нақты қабілеттеріне, өзінің
даралықты мүмкіндіктерін түбегейлі талдай білуіне сай баға беруге
негізделеді. Саналылық дəрежесі неғұрлым
жоғары болса, тұлғаның өзіндік дамуына бағытталған өзіндік тəрбие мəні
болымды сипат алады.
Тұлғаның жалпы тəрбиелілігі өзіндік тəрбие деңгейімен сипатталады, өзіндік
тəрбие сырттай педагогикалық тəрбиемен ажыралмас өзара байланыста болып,
тұлғаның қалыптасу процесіне қолдау-қуаттау береді, əрі оны дамытады.
Оқу, тəрбие жəне өзіндік тəрбие біртұтас оқу-тəрбие процесінде өзара
байланысты. Бұл процестің қаншалықты нəтижелі болары, осы бірліктің
есебінен.
Қайта тəрбие – мақсаты келеңсіз қасиеттерді жойып, ұнамды тұлғалық
сапаларды дамытуға бағытталған тəрбие түрі.
Бұл процесс жеңіл емес, көп күш-қуат пен шыдамдылықты қажет ететін ұзақты
процесс. Тəрбиелегеннен гөрі қайта тəрбиеге салу анағұрлым күрделі, себебі
бұл белгілі бір уақыт аралығында орныққан көзқарас, əдеттерді, мінез
бітістерін бұзып, бұрынғыларынан өзгеше, тəрбиеленушілердің дағдыланбаған
жаңа əдет-қылық жүйелерінің тіктелуіне байланысты. Егер ұнамсыз мінез
бітістері тұрақтанған сипат алған болса, қайта тəрбиелеу əбден қиын соғады.
Сондықтан, кейін қайта өңдеп жатпайтындай етіп тəрбиелеу қажет
(А.С.Макаренко).
Қылмысқа бейімділік, теріс моральдық қылық-əрекеттер мен əдеттер адам
бойында қоршаған ортаның кері ықпалынан, болымсыз тəрбиеден, тіршілік
жағдайларының қолайсыздығынан орнығады. Мұндай тəрбиеленушілер қиын
балалар немесе педагогикалық қамқорлығы болмаған оқушылар деп аталады.
Олар арасында тəрбиелік ықпал-əсерлерді қабылдамайтындар, тіпті оған қарсы
тұратын, психикасында педагогикалық тұрғыдан жат ауытқуларға түскендері де
кездеседі.
Қайта тəрбиелеу тиімді нəтижеге жетуі үшін тəрбие тезіне түскен адам ең
алдымен өзін-өзі тура жолға салу қажеттігін түсінуі, өмір салтын,
əдеттерін, қылық-əрекеттерін өзгерту керектігін сезінуі тиіс.
Қайта ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz