Фирдауси Әбілқасымның - әлемдік тәлімі

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 2 бет
Таңдаулыға:

Реферат

Тақырыбы: Фирдауси Әбілқасымның - әлемдік тәлімі

Фирдауси Хорасандағы Табахан мекені, қазіргі Фердаус қаласында дүниеге келген. Парсы-Тәжік халқы-ның ұлы ақыны. Қатардағы шаруа отбасында дүниеге келген. Білімді үйінде алып, парсы, араб тілін, тарихын терең білген. Фирдауси - оның бүркеншік аты, мағынасы ''жұмаққа'' деген ұғымды аңғартады. Шығармаларын осы есіммен жазған. Ирандағы Сасани әулетіне тән тарихи Хроника жанрында жазылған ''Патшалар кітабы'' (Хватай наман) негізіндегі мәліметтерге сүйеніп, Фирдаусиге өз ''Шаүнамасын'' жазуға парсы ақыны Дакини кеңес береді. Дакини бастаған осы ұлы істі әрі қарай жалғастыруды Фирдауси қолға алады. Ол өзіне дейінгі жазба деректерге сүйеніп, әрі өз бетімен көне мифтік мағлұматтар мен эпос-тық аңыздарға, халық санасынан орын алған деректерді, шежірелерді сұрау салып ізденеді. өзі жазған ''Шаүнамаға'' Сасани әулетінің тарихи хроникасында жоқ Систан елі мен Рүстем жайлы зор аңыз жырларды тыңнан қосады. Рүстем образы кейінен бүкіл әлем әдебиетіндегі ең таңдаулы ұнамды кейіпкер бейнесіне айналып кетті. Фирдаусидің ''Шаүнамасы'' үш саладан тұрады. 1. Мифо-логиялық - бұл бөлім мифтік, космогониялық аңыздар мен зороастризм дінінің қасиетті кітабы ''Авестадағы'' кейбір деректерді қамтиды. 2. Ерлік, батырлық бөлімінде Систан батырлары мен Рүстемнің қаүармандық істері арнайы жырланады. 3. Тарихи бөлімінде Дари, Ескендір т. б. тарихи адамдар сөз етіледі. Осы саланың бәрінде иран, туран халқының басынан кешкен төрт мың жолдық тарихи оқиғалары тұтастай шығарма желісіне сіңірілген. Дастанда елу патшаның өмір тарихы суреттелгендіктен Фирдауси шығармасының атын "Шаүнама" деп атаған. Шаүнаманың көлемі 110 мың өлең жолдан тұрады. Мұны ақын 35 жыл бойы жазған. Шығарманың көлемі орасан зор болсада, ол бастан аяқ он бір буынды мутакариб өлшемімен жазылған.

"Шаүнама" Еуропаға Х\ЛИ ғасырда тарап зерттеле бастады. 1829 жылы Калькутта қаласында ағылшын оқымыстысы Т. Мокан 17 түрлі қолжазба нұсқаға сүйеніп, ''Шаүнаманы'' төрт том етіп бастырды. 1838-78 жылдар аралығында Француз ғалымы Ж. Молб Парижде 30 түрлі қолжазбаға сүйеніп жарыққа шығарды. 1877-84 жылдары неміс ғалымы И. А. Вуллерс жариялады. ХІХ ғасырда "Шаүнаманың" бір бөлімін ''Рүстем-Зорабаты'' орыс ақыны В. А. Жуковский неміс тілінен орыс тіліне аударып бастырды. Фирдаусидің мың жылдық мерей тойына байланысты ''Шаүнама, ХІІІ-ХІУ ғасырдағы қолжазбаның негізімен салыстырылып, 1960-71 жылдар аралығында 9 том болып жарияланды. ''Шаүнаманың'' өлеңмен, қарасөзбен жазылған нұсқалары Орта Азия мен қазақ елі арасына көп тараған. Қазақ әдебиетінің классигі Абайдан бастап, кейінгі буын ақындардың (Ораз Молда, Майлықожа, Шәді Төре, Тұрмағанбет т. б. ) шығарма-ларында шығыстық сюжеттердің ену дәстүрі молынан кездеседі. Ораз Молда, 1856-70 ж. ''Шаүнаманың'' көлемді үш аудармасын жасады. ''Шаүнаманы'' қазақ тіліне аударуда Тұрмағамбет І зтілеуов зор еңбек сіңірді. Оның аудармасы үш бөлімнен: (''Жамшид-нама'', ''Рүстем-Дастаны'', ''Дарап-нама'') және 40 мың өлең жолынан тұрады. Осылардың ішінен ''Рүстем-дастан'' ғана алғаш рет 1961 жылы жарық көрді.

Әдебиеттер

Ақпанбек Г. Қазақтардың дүниетанымы. -Алматы, Қазақ университеті, 1989.

Айтмамбетова Б. Жаңашыл педагогтар идеялары мен тәжірибелері. -А., 1991.

3. Алмаханова Х. Жас өспірімдерге эстетикалық тәрбие беру. /Методикалық нұсқау. А., 1990.

4. Ақназарова Б. Класс жетекшісі. -А., Мектеп, 1973.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.