Реле

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 4 бет
Таңдаулыға:

Реле
Реле деп белгілі-бір мөлшерлі физикалық шаманың әсерінің нәтижесінде екінші-бір жүйенің күйін секірмелі өзгертуге арналған аспапты айтады. Реле әртүрлі салада әртүрлі қызмет атқарады.

Релелер контакттарының бастапқы қалыптарына байланысты:
* Тұйықталған;
* Ажыратылған;
* Өзгермелі контакты реле болып бөлінеді.
Іске қосатын сыртқы әсерлердің физикалық табиғатына байланысты:
* Электрлік (ток, кернеу, қуат, кедергі, жиілік т.б.) релелер;
* Механикалық (жылжу, жылдамдық, үдеу, қысым, деңгей, т.б.) релелер;
* Оптикалық (жарық күші, жарықтандыру, т.б.) релелері;
* Жылулық (температуралық) релелер;
Орындайтын қызметіне байланысты:
* Қорғаныс релесі;
* Басқару релесі;
* Дабыл релесі;
* Бақылайтын (контрольные)
* Іске қосатын (пусковые);
* Орындаушы (исполнительные)
* Аралық (промежуточные)
* Қосу-ажырату (комутациялық) т.б.
Ток түріне байланысты:
* Айнымалы ток релесі;
* Тұрақты ток релесі;
Электрлік релелердің көпшілігі электромагниттен және тұйықтаушы және ажыратушы түйіспелерден тұрады (1.1-сурет).
Егер шарғыға (5) кернеу берсе, онда өзекте магнит ерісі қоздырылады. Магнит өрісінің әрекетінен якорь (2) өзекке (1) тартылып, ажыратушы түйіскілер (3) ажырайды да, түйықтаушы түйіспелер (4) тұйықталады.
Релені іске қосатын, яғни якорьді өзекке тартып тұратын күш тудыратын, әсер етуші шаманың минимал мәнін реленің іске қосылу параметрі деп атайды. Реле қайтатын, яғни якорьді өзекке тартып ұстап тұра алмайтын, әсер етуші шаманың максимал мәнін реленің босату параметрі деп атайды.

1.1-сурет. Электромагниттік реленің құрылысы (а) және түйіспелер мен шарғының шартты белгілері (б).

Реленің босату параметрінің Хб іске қосылу параметріне Хік Қатынасы реленің қайтымдық коэффициенті деп аталады:

Қайтымдық коэффициент неғұрлым бірге жақын болса, соғұрлым реленің дәлдігі жоғары болады деп есептеледі.
Әсер етуші шамаға байланысты және арналымына қарай релелер токтық, кернеулік, уақыттық, жиіліктік, арнаулы, т.с.с. больш бөлінеді. Мысалы, токтық реле электрлік қондырғыларды ток күші бойынша асқын жүктелуден қорғауға және токтың мәніне байланысты басқаруға арналған.
Токтық реленің іске қосылу тоғын оның токтық ұстамы деп атайды. Әдетте токтық реленің шарғысы арқылы бақылауға алынған ток, яғни жүктің тогы жүруі керек. Сондықтан реледегі кернеудің түсуі аз болуы үшін токтық реленің шарғысы кедергісі аз жуан сымнан жасалады.
Осындай релені кернеудің мәнін бақылау үшін де қолдануға болады. Бірақ кернеулік реленің шарғысы кернеуі бақыланатын элементке параллель жалғанады. Сондықтан оның шарғысы кедергісі үлкен, яғни орам саны көп, жіңішке сымнан жасалған болуы керек.
Осындай релені кернеудің мәнін бақылау үшін де қолдануға болады. Бірақ кернеулік реленің шарғысы кернеуі бақыланатын элементке параллель жалғанады. Сондықтан оның шарғысы кедергісі үлкен, яғни орам саны көп, жіңішке сымнан жасалған болуы керек.
Көптеген қондырғылар мен құрылғылардың жұмысы уақыт бойынша кезектілікті және сатылықты қажет етеді. Ал оны қамтамасыз ету үшін басқару тізбектерінде уақыт релесі қолданылады. Уақыт релесі әртүрлі үрдіске негізделген (электромагниттік, электрондық, механикалық, т.с.с.), бірақ солардың ішінен сағат механизмін қолданатын уақыт релесі кең тараған.
Автоматика жүйесінің қазіргі дамуы ақпараттың өңдеуінің жылдамдығы мен көлемінің жоғарлауымен, техникалық жабдықтардың іс дәлдігі мен сезгіштігінің өсуімен сипатталады. Бірақта қазіргі уақытта кең пайдаланылатын релелі-түйіспелі аппаратура жаңа талаптарға сәйкес келмейді. Релелік-түйіспелі аппаратураның орнына логикалық элементтер қолданады. Логикалық элементтер элементтің кіріс және шығыс белгілері арасындағы логикалық тәуелділікті жүзеге асырады. Логикалық элементтердің талдау мен ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.