Лимфалық құрылым қағидалары, түзілуі, құрамы мен қасиеттері айналымы

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы Білім және Ғылым министрлігі

Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті

СӨЖ

Тақырыбы: “Лимфалық құрылым қағидалары, түзілуі,

құрамы мен қасиеттері айналымы”

Орындаған: Болатханов Н. Ғ

Тобы: ВМ-705

Тексерген: Айтқазы Д .

Лектор: Тоқаев З. Қ .

Семей қаласы

2018-2019 оқу жылы

Жоспар

Глоссарий
Кіріспе
Негізгі бөлім

Лимфалық құрылым қағидалары
Лимфаның түзілуі
Лимфанын құрамы мен қасиеттері айналымы

Қорытынды
Пайдаланған әдебиеттер

Глоссарий

Лимфа(лат. lympha) - мөлдір сарғылт түсті сұйықтық .
Вена(лат. vena- көктамыр) - қанды организмнен жүрекке алып келетін ірі тамыр .
Лимфоциттер- (лимфа және грек. κύτος - «ыдыс», мұнда - «жасуша») қанның ақ торшаларының кішірек (6- 10 мкм), дөңгелек түрі.
Қылтамырлар(капилляр), латынша «capillaris» - шаш тәрізді қылдай деген ұғым береді, адам шашынан 50 есе жіңішке .

Кіріспе бөлім.

Лимфа жүйесі - жүрек-қан тамырлар жүйесінің бір бөлігі. Лимфа жүйесі арқылы ұлпалардан қантамырларға су, нәруыз, май, зат алмасу өнімдері қайта өтеді. Бұл жүйемен мөлдір, түссіз сұйықтық - лимфа ағады. Лимфа қанға ұқсас болғанмен құрамында нәруыз өте аз және онда эритроциттер болмайды. Лимфа тамырларының қантамырлардан айырмашылығы - лимфа тамырларымен сұйыктық тек бір бағыт бойынша жүрекке қарай ағады. Лимфа жүйесінде артерияларға ұқсас тамырлар болмайды, тек лимфа қылтамырлары болады. Лимфа қылтамырларының қантамыр қылтамырларынан айырмашылығы - лимфа қылтамырларынаң бір ұшы тұйық. Олар ұлпа жасушаларының арасынан басталады. Қылтамырлар қантамырларына қарағанда лимфалық қылтамырлардың қабырғасы өте жұқа. Қантамыр қылтамырларының екі ұшы да ашық. Лимфа қылтамырлары ми, жұлын, шеміршек, қағанат, көз бұршағынан басқа мүшелердің бәрін торлап жатады. Лимфа қылтамырлары лимфа тамырларына бірігеді, оның ішкі бетінде қақпақшалары бар. Ол қақпақшалар лимфа сұйықтығының бір бағытка (жүрекке) қарай ағуын қамтамасыз етеді. Екі ірі лимфа тамырлары жүректің қасындағы үлкен қанайналу шеңберінің ірі вена қантамырларына қосылады. Лимфа сұйықтығы вена канымен араласып, жүректің оң жақ жүрекшесіне құйылады. Лимфа түйіндері лимфа тамырларының қосылған жерінде жасушалардың жинақталуынан түзіледі. Олар қантамырлардың айналасында орналасады. Лимфа түйіндерінің пішіні - домалақ, сопақша, үрмебұршақ тәрізді (иммунды жүйені естеріңе түсіріңдер) . Лимфа түйіндерінің бір жағы ішке қарай кіріңкі, ойыстау болады. Осы ойыстау жерінде артерия қантамырлары мен жүйкелер орналасқан. Лимфа түйіндерінің сыртын дәнекер ұлпасынан түзілген тығыз қаптама қаптайды. Лимфа түйіндерінің орналаскан жері: қолтық, шап, мойын, құрсақ қуысы, шынтақ пен тізенің бүгілісі, астыңғы жақсүйeк және т. б. Кейде лимфа түйіндері жиналған бактериялардың әсерінен қабынып, ісіп кетеді. Мысалы, баспамен ауырғанда мойындағы түйіндер іседі (без шошиды) . Лимфа түйіндері қан түзілу үдерісіне, ағзаның қорғаныш реакциясына қатысып, лимфа ағынын реттейді. Лимфа түйіндері әр түрлі жұқпалы ауруларды туғызатын бактерияларды қанға жібермей, жояды. Олардың уларын зиянсыз етеді. Лимфа түйіндерінде «қарсыдене» деп аталатын ерекше жасушалар түзіледі. Ірі лимфа тамырларын лимфа өзектері деп атайды. Ең ірі кеуде лимфа өзегі құрсақ қуысында орналасқан. Оған аяқтан, жамбас және құрсақ қуыстарынан лимфа сұйыктығы жиналады. Кеуде лимфа өзегі мойын тұсында орналасқан. Ол сол жақтағы қолтықасты вена тамырларына келіп қосылады. Сонымен, лимфа жүйесіне - лимфа қылтамырлары, лимфа тамырлары, лимфа түйіндері және лимфа өзектері жатады .

Негізгі бөлім .

Лимфалық құрылым қасиеттері .

Лимфа (лат. lympha ) - мөлдір сарғылт түсті сұйықтық. Түрлі органдардан ағатын лимфаның құрамы әртүрлі . Мысалы ішектен шыққан лимфа құрамында негізінен альбуминдер ғана болады, глобулиндер болмайды. Ал бауыр лимфасының құрамында қан плазмасындағы мөлшерде белоктар ұшырасады. Аш мал лимфасы 1, 015 шамасында түзсіз мөлдір сұйық. Оның құрамында белоктар және белокқа жатпайтын азотты қосылыстар, глюкоза, гормондар, тұздар, ферменттер, витаминдер және антиденелер кезедеседі .

Лимфоциттер - (лимфа және грек. κύτος - «ыдыс», мұнда - «жасуша») қанның ақ торшаларының кішірек (6- 10 мкм), дөңгелек түрі .

Құрамы жағынан лимфа белоктар плазма белогына ұқсас, бірақ олардың мөлшері өте аз. белоктардың ең аз концентарциясы (1- 2 пайыз) аяқтардан, теріден, еттен шығатын лимфада кездеседі. Себебі бқл органдар капиллярларының өтімділік қасиеті өте төмен. Белоктар мөлшерінің аз болуына байланысты лимфаның тұтқырлығы мен тығыздығы плазмамен салыстырғанда төменірек. Лимфа құрамында хлоридтер мен бикарбонаттар концентрациясы көбірек. Оның әрекетшіо ортасы сілтілік, сутектік көрсеткіші қан плазмасынан жоғары. Лимфада эритроциттер болмайды, аз мөлшерде лимфоциттер, моноциттер және гранулоциттер кездеседі. Лимфа құрымыда тромбоциттер болмағанымен фибриногеннің болуына байланысты ол ұйыйды. Лимфа құрамы мен мөлшері ол ағып шыққан ағзаның физиологиялық күйіне қарай өзгертіп отырады . Лимфа жүйесі жайлы алғашқы мағұлматтар тек XVI ғ. пайда болды. Жылқының вена тамырларын зерттеу үстінде Италия ғалымы Евстафий кездейсоқ жағдайда лимфа жүйесінің көкірек өзегін ашты. Осы елдің басқа зерттеушісі - Азелий шажырқайдағы ақ тамырларды зерттеді. Ал лимфа жүйесін терең зерттеулерді Италия студенті Пике атқарды. Лимфа жүйесі лимфа тамырларынан, лимфа түйіндерінен, көкірек және мойын өзектерінен тұрады. Лимфа капиллярлары құрылысы жағынан қан капиллярларына ұқсас. Олардың эндотелий табақшаларынан түзілген жұқа қабырғалары ұлпааралық қуыстарды астарлай орналасады. Лимфа капиллярлары анастомоздар арқылы жалғасатын қаналдар торабын құрып, біртіндеп лимфа тамырларына айналады .

Вена (лат. vena - көктамыр) - қанды организмнен жүрекке алып келетін ірі тамыр .

Бұл тамырлардың арнасында веналардағы тәрізді қақпақшалар орналасқан. Лимфа тамырларының қабырғасы дәнекер ұлпалар мен біріңғай салалы ет талшықтарынан құралған. Олардың ішкі қабығы бір қабат энтотелий торшаларынан түзілген. Ірі лимфа тамырлары қан тамырлары сияқты сезімтал және қозғағыш жүйке талшыктамен жүйкеленген. Ұлпа аралық қуыстардан шыққан сұйық лимфа тамырларына жиналып, аумақтық лимфа түйіндерінен өтеді де, көкірек және мойын өзектері арқылы қуыс веналарға құйылып, оң жүрекшеде вена қанымен араласады. Лимфа тамырлары денеге кәріздік (дренаждық) жүйе құрып, органдардағы торша аралық сұйықтың артық мөлшерін алып шығады. Лимфа капиллярларының өткізгіштігі жоғары болғандықтан, лимфа жүйесіне әр түрлі бөгде заттар өтік кетеді. Олар биологиялық сүзгі қызметін орындайтын лимфа түйіндерінде сүзіледі де, торлы эндотелийлік торшалардың қатысуымен залалсызданады.

Қылтамырлар (капилляр), латынша «capillaris» - шаш тәрізді қылдай деген ұғым береді, адам шашынан 50 есе жіңішке .

Лимфаның түзілуі

Лимфа түзетін мүшелерге сүйек майы, лимфа түйіндері, талақ, лимфа фолликулалары, миндаоиналар және тимус (айырша безі) жатады. Эмбриондық даму кезеңінде бауыр да осы қызметті атқарады. Төл өсіп дамыған сайын бауырдың бұл қызметі азайып жойылады. Сүйек майы ретикулярлы тін түзіліп, сүйектерлің кемігінде орналасады. Лимфаның құрамы плазманікіне өте ұқсас болғандықтан оны қаннан пайда болған деп есептейді. Қан капиллярларынан су мен плазмада еріген біраз заттар тканьге, одан әрі лимфа капиллярларына өтеді. Өйткені қан капиллярларының қабырғасы жартылай өткізгіш, бірақ таңдап өткізгіш мембрана; онда ультрамикроскопиялық саңылаулар бар; осылар арқылы үзілу жүреді. Капиллярлардың артериялықбөліміндегі 30-35мм. Hg қысым судың плазмадан ткань сұйықтығына өтуін жеңілдетеді. Ал бұған белгілі дәрежеде онкотикалық қысым /25 мм. Hg/ кедергі келтіреді. Филтрациялық қысым = /30-35/=6-10мм. Hg. Бірақ бұл айырмашылық лимфа жасауға жеткіліксіз. Мысалы, майлы азық жегеннен кейін ішек лимфасының құрамында май тамшылары көбейіп, ол сүт түстес жағдайға келеді. Лимфа бауырда қарқынды түзіледі. Ағза массасының әрбір килогармына шаққанда бауырда 21-36 мл, жүректе- 5-18, көк бауырда- 3-12, аяқ еттерінде- 2-3 мл лимфа түзіледі. Көкірек өзегі арқылы қанға малдың ірі массасының әрбір килограмына шаққанда сағытына 2 мл лимфа құйылады. Салмағы 500 кг сиыр қанында тәулігіне 24 л лимфа қосылады. Ағзалардан ағатын лимфа мөлшері қан қысымы жоғарлағанда, органға келген қан мөлшері артқанда, вена қанының ағуы нашарлағанда, денедегі қан мөлшері көбейгенде, органдар қызметі күшейгенде артады .

Лимфа және лимфа айналу

Адам денесінің клеткаларының арасында сұйықтықпен толып тұратын өте кішкене кеңістіктер болады. Осы клетка аралық жолдардан тұйық капиллярлар тоы түрінде лимфа тамырларының жүйесі басталады. Бұл лимфа капиллярлары олардан ірірек лимфа сосудтарына жалғасады; кейінгілер дененің әр түрлі учатоктерінде / қолтықта, мойында, шапта/ лимфа түйіндеріне келеді де, онда өте майда тамырларға тарамдалады. Лимфа түйіндерінен шыға берісте олар қайта бірігіп, үлкен сосуда құрайды. Бүкіл денедегі лимфа көкірек лимфа жолы және мойын лимфа ьтамыры арқылы оң және сол бұғана асты веналарына құяды. Лимфаны құрамы. Қан ешуақытта денедегі клеткаларымен тікелей жанаспайды. Қанмен келетін қоректік заттар, оттегі және тағы басқалар, клеткалар араларын толтырып жатқан мөлдір я сорғыштау сұйық зат- ткань сұйықтығы арқылы беріледі. Әртүрлі органдардан ағатын лимфаның өзіндік ерекшіліктері болады, себебі, әрбір органда жүретін алмасу процесінің өзіндік өзгешіліктері бар. Мысалы, ішектен ағатын лимфаны сүт сөлі деп атайды. Оның себебі, ішектен лимфаға ас қорыту кезінде өте майда май түйіршіктері өтедіде, ол лимфаның түрін ағартады. Адам лимфасында -94-95, 8% су, 2-3%-ке дейін белок ( альбумин, глобулин, фибриноген) ; оның ішінде фибриноген-0, 04-0, 06%; азлап дәнді лейкоциттер, лимфоциттер болады. Эритроциттер жоқ. 0, 7-0, 8% минерал тұздары; 0, 4-0, 9% май боладыы. Сыбағалы салмағы - 1, 012-1, 023. Көкірек ағысы арқылы тәулігіне 1-3 л. Лимфа қанға құйылады .

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.