Медицинадағы автоматтандыру ақпараттандыру жүйесінің спецификасы мен өткізілген анализдердің ерекшеліктері

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 21 бет
Таңдаулыға:

КІРІСПЕ

Ғылыми прогресс - білімнің жоғарылауымен және ақпарат көлемінің көп болуымен сипатталады. Мұндай кең көлемдегі ақпараттарды басқару көп қиындық әкелері сөзсіз. ХХІ ғасыр жаңа технологияның пайда болуы, оның жедел өсуі мұндай мәселелерді шешуге жол ашты. Оны шешудің ең тиімді жолы - автоматтандыру. Қазіргі кезде біздің елімізде, шет елдерде де ақпараттарды автоматтандыруды кеңінен қолданады, оларды пайдаланылу салалары өте көп. Мұндай күрделі ақпарттарды автоматтандыру жүйелерді реттеу функциясын және алдыға қойылған тапсырманы шешу әдісін талдау қызметін атқарады.
Автоматтандыру - техникалық құрал-жабдықтарды, сондай-ақ энергияны, материалды және ақпаратты алу, түрлендіру, жеткізу, пайдалану процестеріне адамның тікелей не ішінара қатысуын босататын экономикалық материалдық тәсілдермен басқару жүйесін пайдалану.
Онда:
1) технологиялық, энергетикалық, көліктік, тұрмыстық-өндірістік процестер;
2) Күрделі агрегаттарды, кемелерді, ғарыш кемелерін, өндірістік құрылыстар мен кешендерді жобалау;
3) Цехты, мекемені, сондай-ақ әскери құрамалар мен бөлімшелерді ұйымдастыру, жоспарлау және басқару;
4) Ғылыми-зерттеулер, медициналық және техникалық диагностикалау сапасын жақсарту, статистика деректерін өңдеу және есепке алу, бағдарламалау, инженерлік есептеулердің барлығы автоматтандырылады.
Жалпы автоматтандыру - адамды материалдар, ақпараттарды жеткізу, өңдеу, сақтау, пайдалану процестерінен босату мүмкіндігіне ие.
Автоматтандырудын арқасында адамдар үлкен фирмалардағы тауарларды, мекемелердегі құжаттарды, банкідегі есептеулерді, темір-жол жүйесін басқаруды, студенттердің мәліметін, сессия қортындыларын және т.б. жүйелерді басқара алады.
Автоматтандырудың мақсаты - еңбек өнімділігі мен өнім сапасын арттыру, жоспарлау, басқару жұмыстарын тиімділендіру, денсаулыққа зиянды жұмыстардан адамды босату.
Автоматтандыру - ғылыми-техникалық прогрестің басты бір бағыты.
Автоматтандырудың екінші бір пайдасы: уақытты үнемдейді және де басқаруды жеңілдетеді. Үлкен кешенді орындарды қолмен басқарудан гөрі оны автоматтандырған әлде қайда жеңіл.
Автоматтандыру дәрежесі - автоматтандыру құралдарын пайдаланып орындалатын операциялар мөлшерінің осы процесс операцияларының толық мөлшеріне қатынасымен анықталатын технологиялық процестің сипаттамасы.
Әр түрлі ұйымдардың табысты жұмыс жасауы үшін ақпаратты жүйені дамығанн талап етеді. Сонда сол деректермен автоматтандырылған жинауды, өңдеуді және монипуляциялауды іске асырады.
Мәліметтер қоры - ақпаратты сақтауды және де мәліметтерге ыңғайлы, тез кіруді қамтамасыз етеді. Мәліметтер қоры өзінен белгілі бір ережелерге сай құралған деректер жиынтығын құрайды.
Мәліметтер қоры деп деректердің электрондық сақтаушысын айтады. Оларға қатынас бір немесе бірнеше компьютерлер көмегімен іске асады. Мәліметтер қорын басқару жүйесі деректер базасын құруға, толтыруға, жаңартқанға, жоюға арналған программалық жабдық болып табылады.
Бар информацияны компьютерлік негізге ауыстырудың көптеген салмақты себептері бар. Казіргі кезде информацияны ЭЕМ-де файлда сақтау қағазда сақтау бағасынан арзан. Деректер базасы информацияны сақтауға, жүйелеуге және қолданушыға оптималды әдіспен алып шығуға мүмкіндік береді. Клиентсерверлік технологияларды қолдану мәндік құралдарды сақтауға, ал ең негізгісі - ол керек информацияны алу үшін уақытты үнемдеуге мүмкіндік береді. Сонымен қатар баруды және жүргізуді ыңғайлатады, өйткені олар деректерді кешендік өндеуге және оларды орталықтай сақтауға негізделінген. ЭЕМ кез-келген форматты сақтауға мүмкіндік береді: тексті, сызбалар, қолмен жазылған нұсқадағы мәліметтерді, сонымен қатар мәтіндердің кез-келген форматтарын, фотографияларды, дыбысты сақтауға мүмкіндік береді және т.б.
Осындай сақталған үлкен көлемді информацияны қолдану үшін жүйелік құрылғылардың, деректерді тасымалдау құралдардың, жадының дамуынан басқа адам-ЭЕМ диалогын қамтамасыздандыратын құралдар қажет, олар қолданушыға сұрауларды енгізуге, файлдарды оқуға, сақталған деректерді модификациялауға, жаңа деректерді қосуға немесе сақталған деректер негізінде шешімдерді қабылдауға мүмкндік береді. Осы функцияларды қамтамасыздандыру үшін арнайы құралдар әзірленген - деректер базасын басқару жүйесі (ДББЖ). Казіргі ДББЖ- ол деректер базасымен көпқолданушылық басқару жүйесі, олар бір немесе бір уақытта жиынмен жұмыс істеп отырған қолданушылардың массивтік информациясын басқаруға мамандандырылған.
Үлкен массивті ақпараттарды өңдеу үшін қазіргі ПЭЕМ тез қозғалмалы және оперативті жады көлемі жеткілікті болады, олардың қолдануы медицина облысында, мысалы, Медстатистика. Қолмен жұмыс жасағанда қысқартады, сапасын көбейтеді және де жұмыстың дұрыс жүруін қамтамасыз етеді.
Курстық жоба дәл осы мәселеге арналады. Оның мақсаты поликлиникадағы тіркеудің автоматтандыру жүйесін өңдеу болып табылады. Оның негізінде дәрігерлердің нұсқаулары мен пациенттердің амбулаториялық карталары сәйкесінше беру жатыр.
Курстық жоба келесідей негізгі тапсырмаларды шешуді талап етті:
* Медицинадағы автоматтандыру ақпараттандыру жүйесінің спецификасы мен өткізілген анализдердің ерекшеліктері;
* Автоматтандыру бөлімдерінің жұмыс технологиясының анлиздері;
* Кіріс және шығыс ақпараттардың міндетті түрде анықталуы;
* Мәліметтер базасының өңделу құрылымы;
* Программалардың өңделуі мен бұрысы
* Тапсырыс берушінің және тәжірибелі эксплуатацияның өткізілуі;
* Программадағы құрылғы өңделу негізінен экономикалық әсердің анықталуы.

1 ТАЛДАУ БӨЛІМІ

1.1 Автоматтандыру объектісінің сипаттамасы

Поликлиника амбулаториялық профильда ауыратындарға көмек, диспансерлі бақылау жүргізу және созылмалы ауыратындарға ағымдағы емдеу мен қарау үшін арналған. Емханаға кірудің әдістері жылына 65000 қабылдауды құрайды.
Поликлиниканың ұйымдық құрылымы: поликлиника басшысы, тіркеу, констультативті - диагностикалық бөлімін, ақтау бөлімін, патолого-анатомиялық бөлімін, 30 орыннан тұратын күндізгі стационар, кіші операция бөлімі, дәріханалық киоск, архив және киім ілетін бөлім (1- сурет).

\* mergeformat
Сурет 1 Емхана құрылымы

Емхананың емделушілерінің ақпараттық ағыны келесі сұлбада көрсетілген:

\* mergeformat
Сурет 2 Емхананың емделушілерінің ақпараттық ағыны

Реабилитациондық бөлімінің ең негізгі тапсырмасы болып ем, қайта қалпына келтіру және физикалық факторларды қолдана отырып, профилатикалық шаралар болып табылады.
Реабилитациондық бөлімінің магнитті терапия және инелі терапия, сылау бөлмесі, гимнастикалық зал кіреді.
Реабилитациондық бөлімінің дәрігері қаралған дәрігердің бағыты бойынша емделушіні қабылдайды. Белгіленген процедурасы мүмкіндігінің расталуы және өңделу үшін ОМК түсетін еспетік форма және де физиотерапиялық процедураның есеп журналын тотырудың аяқталуы үшін ауыру тарихымен танысады.
Күндізгі стационар емханасы - бұл клиникалық бөлімше, өте ауыр дертке шалыққан ауыруладға дәрігерлік көмек көрсету болып табылады. Бұнда диагностика әдісінің ең күрделісін қолдануды және емдеуді, шұғыл араласуды, тиімді күтім болуын талап етеді.
Бөлім дәрігері ауырулардың үнемі дәрігерлік қарап шығуды іске асырады. Олардың шешімдерін стационарлы ауырудың медециналық кртасына жазып отырады(САМК). Сонымен қатар операциялар өткізеді, анализдерге бағыттамалар жазады және қосымша емдеу шараларын жүргізу болып табылады.
Бөлім меңгерушісі әр есеп кезеңінің санақ есебінің қалыптастыруға және өз бөліміндегі дәрігерлердің жұмысының сапасына баға береді. Бұл мәліметтер емдеу бөлімінің бас меңгерушісіне жіберіледі.

1.2 Техникалық-экономикалық негіздеме

Курстық жобаның техникалық тапсырмасына сәйкес жобаның тақырыбы Аурухананың тіркеу орнының автоматтандырылған жұмыс орнын жасау бекітілді. Бұл программалық жүйе Visual Studio -да жасалып, ауруханалардың тіркеу орындарындағы қызметкерлердің автоматтандырылған жұмыс орындарын құруға бағытталған.
Программаны және оның алгоритмін жетілдіру үстінде келесі экономикалық есептеулер жасалды:
:: Таңдау нысанын негіздеу;
:: Программаны жасауға және программаның құнына кеткен шығындар;
:: Салыстырылатын варианттар бойынша капиталдық аударылымдарды қою және есептеу;
:: Салыстырылатын варианттар бойынша эксплуатациялық шығындарды есептеу және қою;
:: Программаны енгізу нәтижелерінің жылдық экономикалық тиімділігін және тиімділік көрсеткіштері есебін жасау;
:: Салыстырмалы экономикалық есептеулер.
Әзірленген программалық қамсыздандыру медицина саласы үшін арналған. Ауруханадағы өңделетін ақпараттардың көлемінің өсуіне байланысты құжатайналымның автоматтандырылған жүйесі маңызды болып табылады.
SWOT-анализдің методикасы (жағдайлық анализ) программдық өнімнің бәсекелеге жарамдығын бағалауға және оның күшті және әлсіз жақтарын бағалуға арналған. Дұрыс жүргізілген анализ программдық өнімнің келешекте өңделу стратегиясына және оның таралу стратегиясына әсер етуі мүмкін.
Күшті жақтары:
1. программдық өнімнің орнату және қолдану қарапайымдылығы.
2. мәліметтерді бірнеш жыл бойы сақтау мүмкіндігі.
3. мәліметтерді өңдеудің өзіндік технологияларын қолдануы.
4. программдық өнімнің жеңіл модернизациялануы.
5. жұмыс сапалы болу үшін өзіндік мүдделілік.
Әлсіз жақтары:
1.программдық өнімді іске асыру үшін тек бір қолданушының жұмысын іске асырады.
Мүмкіндіктері:
1. сервистерді кеңейту;
2. программдық өнімді басқа платформаларға көшіру мүмкіндіктері;
3. өнім жұмысының масштабын кеңейту мүмкіндіктері;
4. клиент-сервер технологиясының базасы негізінде көп қолданушы жүйені құру мүмкіндігі
Өнімге әсер ететін қауіп:
Қауіп факторлері табылмаған
Программдық өнімнің SWOT-анализін жүргізу нәтижесінде күшті жақтары жіне бірнеше мүмкіндіктер анықталды. Программдық өнімнің қауіп факторлары табылған жоқ. Осылайша өнеркәсіптің стратегиясы дұрыс таңдалған және түзетулер қажет емес.
Программдық қамсыздандыруды әзірлеуге және шығындарды есептеу үшін шығындар калькуляциясы бойынша іске асырылады. Өнімді шығару үшін шығындар сметасы келесі экономикалық элементер арқылы құрылады:
а) материалдық шығындар
б) еңбекке төлеу фонды
в) әлеуметтік мұқтаждықтарға аударымдар
г) Амортизациялық аударымдар
д) қосымша шығындар.
Бұл бөлім шығындардың келесідей тізімінен тұрады: тікелей материалды шығындар, жанармайға шығындар, энергияға кететін шығындар, байланыс қызметтеріне төлемдер, басқа ұйымдардың қызметін қолдануға кеткен төлемдер.
Осы курстық жобада әзірленген программдық қамсыздандыру кіші көлемді аурухананың тіркеу орнының құжатайналымының автоматтандырылған тапсырмаларын шешеді. Өнім шығындарды және фирмалардағы құжаттармен жұмыс істеу (іздеу, сақтау, орындалуды бақылау) уақытын азайтады. Сонымен қатар өнім барлық жерде қолданыла алады.

2. ЖОБАЛАУ БӨЛІМІ

2.1 Техникалық тапсырма
Жүйенің қолданылуы: емхана тіркеуінің қызметкерлер жұмысын автоматтандыру.
Жүйе мақсатының тапсырмасы:
- ақпаратты өңдеуге және тасымалдауға кеткен шығындар санын азайту;
- ақпаратты алу сенімділігін жоғарытлатуды қамтамасыз ету;
- ақпаратты электронды түрде сақтауды ұйымдастыру;
- сұрауларды қолданып, тез арада ізденіс жүргізу;
- қажет болған жағдайда ақпаратты жаңарту мүмкіндігі.
Емхана ақпараттық жүйеде ыңғайлы интерфейс және қолдануда қарапайым болады. Сондықтан Ақпараттық жүйе жұмысына бір оператор жеткілікті. Оператор текст редакциялау келтірулері баспа күйін дағдыландыру қажет. Кестелерімен жұмыс негіздерінде компьютердің ең аз құрамындығы жұмыстарының принциптарын білу керек.
Компьютерде жұмыс жасағанда штаттан тыс жағдайларболуы мүмкін, сондайлар қоректенудің сыну сияқты , іліну нәтижесінде хабар жоғалтуы мүмкін. Ұқсас оқиалардың құтылуына арналған компьютер тоқтаусыз қоректену қайнарымен жабдықталуы тиіс. Вирустың қорғанышқа арналған вирусқа қарсы бағдарламалық қамтамасыз ету барысы қажетті, сонымен қатар тап осы база резервтегі көшіріп алу қажет.
Базаға хабар жазуы тап осылардың жазудың қандай болмасын редакциялаудан кейін автоматты шығарылады. Сондықтан апат оқиғасы кезінде, жоғарыда көрсетілген шарттарды сақтауда, ең болмағанда, соңғы редакцияланатын жазудың тек қана біреуі жоғалады.
Өңделетін ақпараттық жүйеде келесі функциялар орындауы тиіс:
- пациенттер, дәрігерлер, дәрігерлердің мамандандырулары туралы мәлімдеулердің сақтауы ;
- жазбалардың өшірілуі мен жазылуы;
- дәрігерлерге баспаға бағыт беру;
- есептеу нәтижесінде құруы өңделген және өңделгенмеген шақырулар.
Өңделетін ақпараттық жүйе негізгі функциясы ол әртүрлі хабар сақтауы, тіркеуге қажеттінің және оның іздеуге ыңғайлығына арналған, және де есеп беру құжатнамаға арналған. Ол күрделі математикалық есеп-қисаптарды орындамайды. Ол емханада қолданылмайды. Сондықтан жүйе компьютер есептеуіш мүмкіншіліктеріне үлкен талаптарды көрсетпейді.
Құрамға, құрылымға және тап осы ұйым тәсілдеріне талаптар:
- Пайдаланушымен жазбаға өзгерту енгізген кезде жаңарту және хабар сақтауы оқиғада шығарылу тиісті, сонымен қатар лайықты батыршаны басуы кезінде;

2.2 Дерекқорды әзірлеу
Деректер қоры-ақпараттық жүйелердің маңызды құрамдас бөлігі болып табылады. Ақпараттық жүйе өз алдына басқару функциясын орындау үшін әр алуан денгейдегі жұмыстарды ақпаратпен жабдықтаған объект туралы ақпаратты жинау, тасымалдау, қайта өңдеу бойынша қатынас жүйесін білдіреді.
Деректер қоры деп- компьютер жадында сақтайтын, арнайы түрде ұйымдасқан, өзара байланысқан мәліметтер жиынтығын айтамыз.
Ақпараттық жүйелердің мысалына: банктік жүйелер, кәсіпорындарда, автаматты түрде басқару жүйелері, авияция немесе темір жол билеттерін, мейрамхана номерлерін алдын ала белгілеу және тағы басқа жатады.
Пайдалану облысы бойынша келесі класстарды бөліп айтуға болады:
1)Ғылыми зерттеуге арналған;
2)Автоматталған жобаларға арналған;
3)Ұйымдастырушы басқарудағы ақпараттық жүйелер;
4)Техналогиялық процессорды баспаға арналған.
Деректер қорын басқару жүйесін көптеген қолданушылар деректер қорын құру, енгізу, бірлесіп пайдалану және програмалау құралдардың жиынтығын айтады.
Деректер қоры дегеніміз - мәліметтерді сақтауға арналған ұйымдасқан құрылым. Бұл деректер қорының құрылымына ақпаратпен қатар, оларды ұйымдастыруға, қолдануға арналған тәсілдер мен әдістер кіреді.
Деректер қоры деректер қорын басқару жүйесімен (ДҚБЖ) тығыз байланысты. Бұл программалық құрылымдар кешені жаңа қордың құрылымын құруға, оны деректермен толтыруға, мазмұнын редактрлеуге және ақпаратты визуалдандыруға арналған. Қор ақпараттарын визуалдау дегеніміз берілген критерий бойынша экранға шығаратын мәліметтерді таңдап, оларды белгілі бір ретке келтіріп, безендіріп артынан баспаға немесе байланыс каналдарына беруді айтамыз. Әлемде деректер қорын басқаратын көптеген жүйелер бар.
Деректер қорының объектілері:
1. кестелер (таблицы)
2. сұраныстар (запросы)
3. үлгілер (формы)
4. есептер (отчеты)
5. беттер (страницы)
6. макростар
7. модульдар

Деректер қоры (ДҚ) - aқпараттық жүйелердің өңделетін обьектісі, қоршаған ортаның белгілі бір саласының немесе бір пән аймағының нақты обьектілері жайлы берілген мәліметтер жиыны. Екі өлшемді кестелерден, яғни жолдар мен бағаналардан тұратын мәліметтер базасы реляциялық база болып саналады.
Деректер қорын басқару жйесі (ДҚЖ)-көлемді мәліметтер жиынын тұтынушыларға ыңғайлы түрде бейнелеп, белгілі бір форматта сақтап қана қоймай, оны ары қарай өңдеуге арналған программалар кешені.
Microsoft Access-Windows ортасында жұмыс істейтін 32-разрядты, реляциялық МББЖ, мұнда бір мезетте бірнеше мәліметтер базасының кестелерімен қатар жұмыс істей беруге болады. Реляциялық мәліметтер құрылымын қарапайым етіп құрастырып, жұмыс істеуді жеңілдетуге мүмкіндік береді. Access кестесін басқа компьютердегі немесе сервердегі мәліметермен байланыстыруға және де мұнда Paradox немесе Dbase МББЖ-лерінда жасалған мәліметтерді пайдалана беруге болады. Access мәліметтері Excel кестелермен де оңай мәлімет алмаса алады .
Access Windows-технологияның барлық мүмкіндіктерін сүйемелдейді және оның тұтынушысының жұмыс істеуіне қолайлы графикалық интерфейсі бар.
1) Кестелер - мәліметтерді сақтау үшін жасалған, өрістерден (бағаналардан) және жазбалардан (қатарлардан) тұратын мәліметтер.
Кесте(Tables) - мәліметтер базасымен жұмыс істеуге арналған негізгі объект, мәліметтер жиыны. Ол өрістер (поля) мен жазбалардан (записи)тұрады.
Жазба(Record) - кестенің бір қатары, яғни жолы. Ол СУБД мәліметтерін сақтайтын негізгі блок болып табылады. Жазба сипатталатын бір объект туралы толық мәлімет береді.
Өріс(Field) - кестедегі бағана немесе тік жол. Access-те өріс мәліметтерін сипаттайтын оның бірсыпыра қасиеттері болады. Енгізу өрісі деп басқару элементі ретінде мәлімет енгізілетін бір бағанадағы жолды айтады, оған пернелер арқылы мәндер енгізіледі.
Санауыш - кестедегі жазбалардың реттік нөмерлері орналасатын өріс.
2) Сұраныс(Queries) - жұмыс істеуші адамның керекті мәліметерді бір немесе бірнеше кестеден белгіленген шарттарға байланысты таңдап алу тәсілі. Таңдап алу жолымен сұраныс беру арқылы кестедегі мәліметтерді жаңартуға, жоюға, көбейтуге немесе бұрынғы кестелер негізінде жаңа (виртуальды) кестелер құруға болады. Access-те сұраныстардың бірнеше түрі бар.
3) Форма(Forms) - мәліметтерді экранда бейнелеу жолы немесе оларды басқару мүмкіндіктері, яғни өзара байланысқан мәліметтерді тұтынушыға ыңғайлы түрде бейнелеуге, қарауға немесе енгізуге арналған тәсілдер.
4) Есептер (Отчеты) - мәліметтерді баспаға шығарып қағазда бейнелеу тәсілі, яғни қағазға басып шығаруға арналған тәтижелік құжаттар.
Конструктор - мәліметтер базасы обьектінің (кестелер, сұраныстар, формалар, басылымдар, макростар, модульдер) қасиеттерін анықтау режимі.
Шебер(Wizards-Мастер) - белгілі бір мақсатта шектеулі әрекеттер жиынын біртіндеп орындайтын программа. Шеберлер оны орындайтын адаммен сұхбаттасу (диалог) ісін атқара отырып, қойылған мәліметтерді программаға енгізуді қамтамасыз етеді.
5) Макростар(Modules) - Visual Basic for Application (VBA) тіліндегі программалар сақталады және олар қолданбалы программаларды құру кезінде стандартты емес процедураларды іске асыру үшін жасалады.
Access-те тұтынушыға өз есептерін ойдағыдай шағаруға мүмкіндік беретін әртүрлі диалогтық құралдар бар, оларға меню командалары, саймандар тақтасындағы батармалар, суырылып шығатын түсініктемелік сөздер, Конструктор (Design), Шебер(Wizards) программалары жатады.
Access деректер қорын басқару жүйесімен жұмыс істеу тәсілдері Windows ортасындағы графикалық объектілермен (терезе, тізім, ауыстырып қосқыш, жалауыша, батырма, тағы сол сияқты), жұмыс істеу тәрізді орындалады .
Кесте аралық байланыстың схемасы
Тапсырыстар кестесіндегі кілт өрісі - тапсырыстар коды болады. Онда кім, қашан, қандай бағаға нені тапсырғаны туралы айтылады. Бұнда тағы да қай жұмысшы тапсырманы іске асырғаны туралы білуге болады. Бір жұмысшы көп тапсырманы қабылдай алмағандықтан тапсырыстар кестесінде қызметкер коды өрісі не бірегей, не кілт өрісі бола алмайды, бірақ та қызметкер кестесінде бұл өріс бірегей болады. Мұндай кестелерді реляциялық қатынасты байланысқан кестелер деп аталады. Сәйкесінше, байланысқан кестелермен жұмыс жасай алатын басқару жүйелерін реляциондық ДҚБЖ деп атайды, ал деректер схемасын техникалық әдебиеттерде реляциондық қатынасты схема деп атайды.
Деректер схемасын жасап болғаннан кейін, техникалық тапсырманың қағаздық кезеңі бітеді. Бұл схеманы жұмыстың тапсырушысымен ақылдасып келістіру керек, содан кейін барып деректер қорын құруға кірісуге болады. Бірақ мынаны ұмытпау керек, жобаны жасау барысында жұмысты тапсырушының басына жаңа идеялар келіп отырады. Жобалаудың барлық кезеңінде ел бір жүйеге мекеменің барлық жаңа бөлімдері мен қызмет ету орындарын кіргізуге тырысады. Тапсырушының барлық тілектерін орындау мүмкіндігі көбінде деректер қорын жасаушының мамандық дәрежесімен анықталады. Егер деректер схемасы дұрыс болса, қорға жаңа кестелерді қосу қиын емес. Ал егер қордың құрылымы тиімсіз болса, жобалаушы қиын сынақтан өтіп, тапсырушымен қайшылыққа ұшырайды. Орындаушы мен тапсырушының арасындағы қайшылық әрқашан орындаушының мамандық дәрежесінің төмендігін көрсетеді. Сондықтан деректер қорын алдын ала жобалау кезеңін негізгі кезең деп санау керек. Оның табысты болуынан, деректер қорының қаншалықты ыңғайлы болатыны және қолданушылар онымен жұмыс істеуі тәуелді болады. Егер қолданушылардың оған сұранысы болмаса, бұл олардың төмен дәрежелі қолданушылар болғаны емес, қорды жобалаушының мамандық дәрежесінің төмен болуының айғағы .
Кестелер арасындағы байланыс келесі мүмкіндіктерді береді:
Кілт өрісіндегі мәліметтердің өшірілу немесе өзгеру мүмкіндігін болдырмау, егер онымен басқа кестелердің кез келген өрістері байланысты болса;
Негізгі кестенің кілт өрісіндегі мәліметтерді өшіргенде немесе өзгерткенде онымен байланысқан кестелердің өрістерінде сәйкес мәліметтердің өшірілуі немесе өзгеруі автоматты түрде болады;
Байланыс қасиеттерін орнату үшін деректердің схемасы терезесінде екі кестенің өрістерін қосатын сызықты ерекшелеп алу керек, оның үстінде оң батырмамен басып ашылған контекстік менюде байланыстардың өзгеру терезесі ашылады. Онда байланысқан кестелердің аттары және байланысқа қатысатын өрістердің аттары, сонымен қоса мәліметтердің тұтас болу шартын қамтамасыз ететін басқару элементтері көрсетілген;
Егер мәліметтердің тұтастығын қамтамасыз етуде ғана жалауша қойылса, онда негізгі кестенің кілт өрісінде мәліметтерді өшіруге болмайды;
Егер онымен қоса байланысқан өрістерді каскадты жаңарту және байланысқан жазбаларды каскадты өшіруде жалаушалар қойылса, онда сәйкесінше негізгі кестенің кілт өрісінде өшіру және өзгерту операцияларына рұқсат етіледі, бірақ ол автоматты түрде байланысқан кестеде өтеді. Осылайша, кестелер арасындағы реляциондық байланысты құру бір жағынан мәліметтерді қорғауын, ал екінші бір кестеге өзгерту енгізгенде, бірнеше кестелердің автоматты өзгеруін береді

2.3 Бағдарламалық қамтамасыздандыру
Желілік бағдарламалық қамтамасыздандыру компьютердің түрлі компоненттерінің жұмысын бағыттайды және бағдарламалық және аппараттық қолданбалы қамтамасыздандыру арасында өкілділік рөлін атқарады. Компьютер жұмысымен басқаратын желілік бағдарламалық қамтамасыздандыру амалдық жүйе деп аталады - АЖ (operating system - OS). Басқа желілік бағдарламалық қамтамасыздандыруға бағдарламалау тілдерінің бұйрықтарын атқарушы машина кодына алмастырушы трансляция бағдарламалары жатады, сонымен қатар түрлі утилиталар (utilities) - компьютерді және перифериялық құралдарға қызмет көрсету үшін бағдарламалар жатады.
Амалдық жүйе компьютерлер қорларын атқару үшін кезекте тұрған қосымшалар арасында таратады. Мысалы, амалдық жүйе есептерінің қатарына жадының жеке аймағындағы ерекшелік әр қосылған қосымшаға және оған қажетті деректерге ендіріледі, сонымен қатар еңгізу-шығару құралдарымен басқару (клавиатурамен, принтермен, монитормен, желілік картамен және т.б.)
Windows XP қауіпсіздіктің жақсартылған құралдарынан тұрады, сонымен қатар Қауіпсіздікті қамтамасыздандыру орталығы, ол Windows брандмаэр сияқты компютерлердің қауіпсіздік маңызды элементтерін қорғауға, автоматты жаңарту және антивирустық бағдарламаларды қамтамасыздандырады, олар компьютерді вирустардан қорғайды және басқа қауіпсіздіктерді қамтамасыздандырады. Осының барасында өндіргіштік жоғары болып кала береді. Бірнеше бағдарламаны бір уақытта қолдануға болады, барлық бағдарламалық тех жұмыс істейді. Windows XP сенімді әрі тұрақты болып табылады, ол компьютердің тұрақты жоғары өндіргіштігі мен тиімділігін қамтамасыздандырады.
Көптеген мүмкіндіктерді жүзеге асыру компьютердің қолданылуын көбіне тиімдірек етеді. Мысалы, Жұмыс үстелімен қашықтан басқару құралының көмегімен жұмыс компьютеріне және үйден оның қорларына қатынауға болады, санымен қатар бірге қызмет істейтін қызметкердің компьютерінен өз жұмыс үстеліндегі файлдар мен құжаттарын қарастыра алады. NetMeeting бағдарламасының ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.