Дәрілік заттарды рецептімен босатуға жатқызу қағидалары

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 11 бет
Таңдаулыға:

Оңтүстік Қазақстан медицина академиясы

Фармокология, фармакотерапия және клиникалық фармакология кафедрасы

Реферат

Тақырыбы: Дәрілік заттарды тағайындау ережелерін реттейтін негізгі нормативтік құжаттар. Рецепт формалары. Дәрілік нысандарды тағайындау ережесі.

Орындаған: Абдихани Д. С

Тобы: 310А ЖМ

Қабылдаған:

Шымкент 2018

Жоспар

Кіріспе
Негізгі бөлім:

Дәрілік заттарды тағайындау ережелерін реттейтін негізгі нормативтік құжаттар.
Рецепт формалары.
Дәрілік нысандарды тағайындау ережесі.

Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер

Кіріспе

Дәрілік заттар - биологиялық технологияны немесе синтез әдістерін қолдану арқылы профилактика, диагностика, ауруды емдеу үшін қолданылатын қаннан, қан плазмасынан, сонымен қатар адамның органынан, жануар немесе өсімдік кездемелерден, микроорганизмдерден, минералдардан алынатын заттар. Алыну жолы әртүрлі, өз нәтижесін сәтті көрсетумен қатар, жағымсыз әсерлеру болуы мүмкін болғандықтан олардың босатылуы мен тағайындалуы қатаң бақылауға алынады.

Рецепт - дәрігердің фармацевтке немесе дәріханаға қағаз жүзіндегі дәрілерді белгілі бір түрде науқасқа дайындап берілуі, онда дәрінің мөлшері мен қабылдау тәсілдері көрсетілген, жазбаша нұсқауы мен жолдамасы. Рецепт өте маңызды арнайы медициналық және заңдық құжат.

Рецептура бланктерінің түрлері, олардың қолданылуы және есепке алынуы, сонымен қатар рецептураға қатысты басқада сұрақтарды 2008 жылы 21 мамыр айындағы ҚР Денсаулық сақтау министрлігінің № 289(«Құрамында наркотикалық, психотропты және оның прекурсорлары жоқ дәрілерге рецепт жазу және оларды дәріханадан босату ережесі туралы» ережесі бойынша) бұйрығында көрсетілген. Осы бұйрық бойынша рецептура бланктерінің екі түрі бар:

дәрілерді толық құнына беретін (кәдімгі бланк),
дәрілерді жеңілдікпен беретін (жеңілдік бланк) .

Дәрілер тегін келесі жағдайларда жазылып, босатылады:

Ұлы Отан соғысы мен интернационалист ардагерлері мен мүгедектеріне,
3 жасқа дейінгі балаларға, көп балалы отбасылық балаларға 14 жасқа дейін,
экологиялық аймақта тұратын зейнеткерлер мен мүгедектерге береді.

Келесі аурулармен ауыратын науқастар дәрілерді тегін алады:

қатерлі ісік пен қан аурулары,
қант диабеті,
психикалық аурулар (І-ІІ топтың мүгедектері),
мерез, туберкулез, алапес, ИЖПС, АИВ-инфекциясы.

Наркотикалық және улы дәрілерді жазып беретін (ресми бланк) бланкты толтырған, соңында дәрігердің қолы, жеке мөрі мен мекеменің мөрі болуы керек. Содан кейін оны тиісті есеп журналға тіркеуі қажет.

Дәрі-дәрмектерді рецептте жазудың бірнеше түрлері бар:

Официнальды немесе ресми (латын тілінде officina - дәріхана) өндірісте шығарылатын, тұрақты құрамы бар, фармакопея мақалаларында келтірілген дәрілік заттар.
Магистральды (латын тілінде magister - оқытушы) дәрігердің нұсқауы бойынша жасалатын дәрілер.

Сонымен қатар, рецепттің жазылу мынандай болады:

Қарапайым, емдік әсері бар бір препарат жазылады.
Күрделі - емдік әсер бар бірнеше препараттар
Қысқартылған түр.
Кең түрдегі.
Мөлшерленген және мөлшерленбеген.

Дәрігердің жадынамасы

Алғашқы медициналық-санитарлық көмек объектісінің шифры баспаханалық тәсілмен басылады немесе мөртабан қойылады.
Рецепт шарикті қаламмен латын тілінде, анық, түсінікті жазылады, түзетуге тыйым салынады.
Бір бланкіге жазылып берілуі мүмкін:а) құрамында 8-оксихинолиннің туындылары, улы заттар, гормондық стероидтер, клонидин, анаболикалық стероидтер, Тізімнің III, IY Кестелерінің есірткі, психотроптық заттары мен прекурсорлары бар бір дәрілік зат; б) қалған дәрілік заттарға бір, екі дәрілік зат.
Дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы көтерме және бөлшек саудада өткізу қағидаларында қабылданған рецептуралық қысқартуларға ғана рұқсат етіледі.
Қатты, сусымалы заттар грамда (0, 001; 0, 02; 0, 3; 1, 0), сұйық заттар - миллилитрде, грамдар мен тамшыларда жазылып беріледі.
Қолдану тәсілі мемлекеттік немесе орыс тілдерінде жазылады
«Ішке», «Сыртқа», «Белгілі» және басқа да жалпы нұсқаулармен шектеуге рұқсат етілмейді.
Рецептіні толтырған кезде (ересекке арналған, балаға арналған) қажеттісінің астын сызу керек.
Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау ұйымдарында жазылып берілген рецептілер республиканың барлық аумағында:а) құрамында 8-оксихинолин туындылары, улы заттар, гормондық стероидтер, клонидин, анаболикалық стероидтер бар дәрілік заттар жазылып берілген күнінен бастап - 10 күннің ішінде; б) тұрақты (ұзақ) емдеуді қажет ететін науқастарға (а) тармағында көрсетілген жағдайларды қоспағанда) - үш айға дейін жарамды. Бұл ретте «Арнайы тағайындалған» деген жазудың және дәрілердің дәріханадан, дәріхана пунктінен босату мерзімдері («апта сайын» немесе «ай сайын») асты сызылып, рецептіні жазып берген дәрігердің қолымен және оның жеке мөрімен бекітіледі; в) қалған рецептілер жазып берілген күнінен бастап бір айға дейін жарамды.
Дәрігердің қолы оның жеке мөрімен расталуы тиіс.
Алғашқы медициналық-санитариялық көмек объектісінің лауазымды тұлғасы және жеке медициналық практиканы жүзеге асыратын жеке тұлға құрамында психотроптық заттар бар дәрілік заттарды алуға арналған рецептіні өзінің қолымен және ұйымның мөрімен (жеке медициналық практиканы жүзеге асыратын жеке тұлғаның) мөрімен растайды.
Фельдшерлік-акушериялық пункттің меңгерушісі құрамында психотроптық заттар бар дәрілік заттарды алуға арналған рецептіні өзінің қолымен және фельдшерлік-акушериялық пункттің мөрімен растайды.
Ауылдық елді мекендердегі пункттерде, дәрігерлер болмаған жағдайда, рецептілер науқастарды амбулаториялық қабылдауды жүргізетін орта медициналық білімі бар қызметкер жазып береді.
Стационарлық жағдайда тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемін көрсетуге арналған дәрілік заттарға рецептілерді жазуға рұқсат етілмейді.
Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау ұйымдарында тегін немесе жеңілдікпен босатылатын дәрілік заттар республиканың әкімшілік-аумақтық бірлік шегінде (аудан, қала, облыс), олар жазып берілген күнінен бастап 10 күн ішінде жарамды.
Тегін босатылатын рецептіні толтырған кезде қажеттісінің астын сызып немесе жеңілдікпен босатылатын рецептіні толтырған кезде қажеттісінің астын сызып және жеңілдіктердің пайызын көрсету керек.

Рецептің құрылысы . Рецепте рецептің жазылған күні (куні, айы, жылы) ; науқастың тегі, аты-жөні; дәрігердің тегі, аты-жөні көрсетіледі. Рецепте дәрігердің фармацевтке жазған үндеуі латын тілінде Rес/ре: (Rр. :), яғни «Ал»\ сөзімен басталып, дәрілік түрдің атауы, дәрілік заттың атауы мен оның мөлшері ілік септігінің жекеше түрінде (кейде табыс септігінде) жазылады. Егер науқастың жағдайы ауыр болса және тез арада дәрілік көмек керсету қажет болса, онда дәрігер рецептің жоғарғы оң бұрышына «Сіtо!», (тез!) белгісін қояды. Мұндай рецептер бойынша дәрі-дәрмектер тез дайындалып, кезектен тыс босатылады. Жазылымның қысқартылған және толық түрі бар. Рецепте жазылымның қысқартылған түрінде бірінші дәрілік түрдің атауы, дәрілік заттың атауы, концентрациясы мен мөлшері көрсетіледі. Ал жазылымның толық түрінде дәрілік препараттың қүрамына кіретін дәрілік заттардың барлық ингредиенттердің атауы мен мөлшері көрсетіледі.

Дәрілік заттардың мөлшері ондық өлшеу жүйесіндегі цифрлармен грамда көрсетіледі:

1, 0 - 1 грамм немесе 1000 мг
0, 1-1 дециграмм немесе 100 мг
0, 01 - 1 сантиграмм немесе 10 мг
0, 001 - 1 миллиграмм
0, 0001 - 1 дицимиллиграмм немесе 0, 1 мг
0, 1 - 1 сантимиллиграмм немесе 0, 01 мг
0, 1 - 1 микрограмм иемесе 0, 001 мг

Дәрілерді қолдануға ыңғайлы болу үшін және шикі заттарға дұрыс қолайлы түрдің берілуімен, қалыптасқан ресми түрінде шығарылатын дәрілік түрлер болады. Сондықтан жалпы дәрілердің 5 түрі болады:

Қатты дәрілік түрлер: ұнтақ, таблетка, драже, капсула және т. б.
Жұмсақ дәрілік түрлер: май, паста, балауыз және т. б
Сұйық дәрілік түрлер: ерітінді, эмульсия, суспензия, тұнба, қайнатпа, тұндырма, сығынды, микстура, экстракт, линимент және т. б.
Егуге арналған дәрілік түрлер: ампула мен флакондарда шығарылатын сұйық және ұнтақ түріндегі дәрілер.
Басқада дәрілік түрлер: баллондағы аэрозольды, көз қапшықтары және т. б.

Дәрілік заттарды рецептімен босатуға жатқызу қағидалары

1. Осы Дәрілік заттарды рецептімен босатуға жатқызу қағидалары дәрілік заттарды рецептімен босатуға жатқызу тәртібін айқындайды.

2. Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрлігінің Медициналық және фармацевтикалық қызметті бақылау комитеті (бұдан әрі - мемлекеттік орган) дәрілік заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканың айналысы саласындағы сараптама ұйымының (бұдан әрі - сараптама ұйымы) мемлекеттік тіркеу, қайта тіркеу, тіркеу дерегіне өзгерістер енгізу кезінде дәрілік заттың сараптамасын жүргізу нәтижелері бойынша берілген қорытындысының негізінде дәрілік затты рецептімен босатуға жатқызу туралы шешім қабылдайды.

3. Сараптама ұйымы дәрілік затты мемлекеттік тіркеу, қайта тіркеу және оның тіркеу дерегіне өзгерістер енгізу кезінде арнайы фармакологиялық сараптама сатысында дәрілік затты рецептімен босатуға жатқызу қажеттілігін белгілеу үшін:

1) компоненттердің фармакологиялық үйлесімділігін;

2) шығу тегі мен ерекше белсенділігін;

3) қолдану тәсілдері мен жанама әсерлерінің бейінін;

4) фармакологиялық қасиеттерін (фармакокинетика, фармакодинамика) ;

5) фармакокинетикалық параметрлеріне сәйкес дозалардың барабарлығын: ұсынылатын дозаларды, фармакокинетикалық қасиеттерін ескере отырып дозалау режимін талдауды және дозасының асырылу қаупін;

6) асыра пайдалану қаупі дәрежесін (жоғары, болмашы немесе жоқ), сондай-ақ дәрілік заттарда есірткі, психотроптық заттар мен прекурсорлардың барынша жеткілікті құрамын;

7) уыттылықты, ұрпақты болу функциясына әсерді, эмбриондық уыттылықты, тератогендікті, мутагендікті, канцерогендікті зерттеу нәтижелерін;

8) дәрілік заттың қауіпсіздігі мен тиімділігін:

байқалған асқынуларды, жанама әсерлерді талдау, оларды жою шаралары, дәрілік заттың мөлшері, концентрациясы мен олардың дәрілік заттың қауіпсіздігімен және тиімділігімен өзара байланысы негізінде клиникалық зерттеулер нәтижесі бойынша;

қауіпсіздік туралы кезеңділікпен жаңартылып отыратын есептердің деректері - препараттың қауіпсіздік бейінін, жаңа жанама әсерлерін, қарсы көрсетілімдерін анықтауды, басқа елдердегі препарат статусының өзгеруін қауіпсіздік ұғымы бойынша реттеуші орган немесе өндіруші қабылдаған шаралар, препараттың қауіпсіздігі, қауіпті және бұрын тіркелмеген жанама әсерлерінің сипаты мен саны жөніндегі ақпараттағы өзгерістер туралы жаңартылған деректердің талдауын бағалауды жүргізеді.

Дәрілік затты фармакологиялық сараптау нәтижесі бойынша рецептімен немесе рецептісіз босатуға жатқызу туралы қорытынды жасалады және босату шарты көрсетіле отырып, дәрілік заттың медициналық қолдану жөніндегі нұсқаулығын бекіту үшін мемлекеттік органға ұсынылады.

5. Рецептімен босатылатын дәрілік заттарға:

1) есірткі, психотроптық заттар, прекурсорлар және олардың заңсыз айналымы мен оларды шектен тыс тұтынуға қарсы іс-қимыл шаралары туралы Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес Қазақстан Республикасында бақылауға жататын, құрамында есірткі, психотроптық заттар мен прекурсорлар бар дәрілік заттар;

2) парентералдық енгізуге арналған дәрілік заттар;

3) стационар жағдайында ғана қолданылатын дәрілік заттар, оның ішінде диагностикалық дәрілік заттар;

4) тағайындау мен одан арғы қабылдау дәрігердің тұрақты бақылауымен жүргізілуі қажет дәрілік заттар;

5) диагнозы стационар жағдайларында немесе қажетті диагностикалық жабдығы бар мекемелерде қойылатын, ал дәрілік препаратты қолдану және одан арғы бақылау амбулаториялық жағдайларда жүзеге асырылуы мүмкін ауруларды емдеуге арналған дәрілік препараттар;

6) құрамында одан әрі зерттеуді талап ететін дәрілік субстанция, белсенділігі және (немесе) кері әсері бар дәрілік заттар:

алғаш тіркелген, жаңа әсер етуші заты бар дәрілік препараттар;

қолданылу тәжірибесі шектеулі және (немесе) сатылуы төмен дәрілік препараттар (дәрілік препараттың басқа елдерде тіркеуден кейінгі қолдану тәжірибесін, соның ішінде жалпы көпшілікте қолданылуы (клиникалық зерттеулер болған кезде) есепке ала отырып) ;

жаңа доза, дозалаудың жаңа режимі, енгізудің жаңа тәсілі, қолдануға жаңа көрсетілімдер, жас шамасының жаңа топтары;

7) дәрілік препаратты медициналық қолдану жөніндегі нұсқаулыққа сәйкес медициналық бақылаусыз қолданған кезде адам денсаулығына қауіп төндіретін (репродуктивті уыттылықты, гендік уыттылықты қоса алғанда уыттылық, тератогенділік, канцерогенділік, дәрілік препараттың әсер етуші затының фармакологиялық белсенділігімен байланысты маңызды жағымсыз реакциялар, болжанбаған маңызды жағымсыз реакциялар, жиі қолданылатын дәрілік препараттармен өзара әрекетінен маңызды көлденең жағымсыз реакциялар, негізгі аурудың бүркемелеуін тудыруы мүмкін дәрілік препараттар) ;

8) халықтың дәрілік препараттың медициналық қолдану жөніндегі нұсқаулығының талаптарын сақтамай қолдануы кезінде адам денсаулығына қауіп төндіретін дәрілік заттар (дәрілік препаратты ұзақ қолдану кезіндегі жағымсыз реакциялары: толеранттық, кумулятивтік әсерлер, тоқтату немесе рикошет синдромы, тәуелділіктің дамуы, дәрілік өзара әсері) .

6. Құрамында есірткі, психотроптық заттар мен олардың прекурсорларының аз дозасы бар, Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес бақылауға жатпайтын және бұл заттарды асыра пайдалану үшін препараттан жеткілікті мөлшерде оңай тәсілмен бөліп алынбайтын көп компонентті дәрілік заттар рецептімен босатылатын санатқа жатпайды.

7. Дәрілік заттың қауіпсіздігі мен тиімділігі бойынша жаңа фактілер келіп түскен жағдайда сараптама ұйымы осы мәліметтерге бағалау жүргізеді және нәтижелері бойынша дәрілік препараттың босату санатын өзгерту қажеттілігі немесе қажеттілігінің болмауы туралы сараптамалық қорытындыны мемлекеттік органға шешім қабылдау үшін ұсынады.

Рецептімен босатуға жатқызылған дәрілік
заттардың фармакологиялық тобы

Рецептімен босатуға келесі фармакологиялық топтарға кіретін:
1) сыртынан және қынаптық қолдануға арналған бактерияларға қарсы дәрілік заттарды қоспағанда, шығарылу нысанына қарамастан, антибиотиктер;
2) сульфаниламидтік;
3) сыртынан және қынаптық қолдануға арналған тазға қарсы дәрі-дәрмек құралдарын қоспағанда, тазға қарсы;
4) энтералды қолданылатын гормональды ұрықтануға қарсы дәрілерді қоса алғанда, гормональды;
5) альфаға, бетаға, гистаминоға, холино-рецепторға, дофаминдік жүйеге, сондай-ақ клеткалардың мембраналық потенциалына әсер ету арқылы тиімді әсер ететіндер;
6) гемо-и гомеостаз жүйесіне тікелей әсер ететіндер;
7) баяу тизидті препараттардан, сондай-ақ өсімдік тектес заттардан басқа, диуретикалық;
8) антиаритмикалық;
9) жүрек гликозидтері ("Лантозид", «"Целанид" препараттарын қоспағанда) ;
10) коронароактивті ("Нитроглицерин", "Сустак-мите" препараттарын қоспағанда) ;
11) тыныс жолдары демікпесін шұғыл және базалық емдеу үшін пайдаланылатындар;
12) ісікке қарсы және цитостатиктер;
13) рефлекторлы және тікелей әсер ететін препараттарды қоспағанда, қақырық түсіретін және муколитикалық;
14) паркинсонизмді емдеуге арналған;
15) кальций антогонистері;
16) сыртынан қолдануға арналған дәрілік нысандарды қоспағанда, энтеральды және парентеральды қолданылатын стероидты емес қабынуға қарсы, сондай-ақ салицилаттар, парацетамол, анальгин;
17) иммунды модуляторлар және иммунды депрессанттар;
18) сыртынан қолдануға арналған және мұрын ішіне енгізетін интерферонды қоспағанда, вирусқа қарсы;
19) антилипидемиялық;
20) ангиотензинге айналатын ферменттің ингибиторы (ААФИ) ;
21) құрамында амилаз, липаз, панкреатин бар препараттарды қоспағанда, парентеральды, энтеральды және ингаляциялық қолдануға арналған (протеолиз ингибиторы), ферментті;
22) папаверин, дибазол, папазол, дротаверин, андипалды қоспағанда тамыр және спазмолитикті;
23) зәрқышқылы диатезін емдеу үшін қолданылатын өсімдік тектес дәрілік препараттарды қоспағанда, подаграны емдеуге арналған;
24) туберкулезді емдеуге арналған;
25) эрекцияны көтеретін;
26) парентеральды паразитке қарсы;
27) эпилептикаға қарсы дәрілер;
28) парентеральды енгізуге арналған диагностикалық;
29) миорелексанттары және холинэстераздың ингибиторлары;
30) жатыр мускулатурасын қысқартатын және баяулататын;
31) диабетке қарсы;
32) контрацептер және тазға қарсы әсерімен қатар, жыныс жолдарымен берілетін жұқпалы аурулардың алдын алатын дәрілерден басқа қынаптың ішіне қолданылатын;
33) сыртына қолданылатын заттарды қоспағанда, қанның дериваттары мен гидролизаттары, ағза және тін сығындылары, қанның дәрілік заттары жатады.