Сигналдық молекулаларға жалпы сипаттама. Гормондар

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 12 бет
Таңдаулыға:

"Астана Медициналық Университеті" АҚ
"Молекулярлық биология және медициналық генетика"кафедрасы

СӨЖ
Тақырыбы: Сигналдық молекулаларға жалпы сипаттама.Гормондар

Тексерген: Тулепбергенова С.А.
Орындаған: Орынбасар А.П.
Группа: 104ЖМ

Астана 2018
Жоспар :
І.Кіріспе ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
ІІ.Негізгі бөлім ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
2.1.Сигналды молекулалар және оның түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
2.2. Эндокринология, гормондар ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
2.3. Гормондардың жіктелуі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
2.4. Басты эндрокиндік бездер ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
2.5. Жыныс гормондары ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
ІІІ. Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
IV. Пайдаланған әдебиеттер

І.Кіріспе
Эндокриндік жүйе -- ағзаның гуморальды реттелуінде маңызды рөл атқарады. Бұл жерде гуморальды реттелу дегеніміз -- қанның құрамындағы гормондар және минералдық заттардың әсерлері арқылы организм қызметінің реттелуі. Ол ағзаның ішкі ортасына арнаулы биологиялық белсенді заттарды бөліп шығарады. Ішкі секреция бездері шығарған заттар гормон деп аталады.
Гормондар -- ішкі секреция безінің қанға бөліп шығаратын және дененің түрлі әрекетін реттейтін биологиялық заттар.
Гормон арқылы зат алмасу, өсу, даму үрдістері реттеледі. Гормон көбеюге де әсерін тигізеді. Гормон деген терминді (грекше hormon-қоздырамын, қозғалтамын) 1904 жылы Бейлисс пен Старлинг енгізген. Бұрын гормондар ағзалар қызметін күшейтеді деп қана есептелген. Бірақ кейінгі зерттеулерге қарағанда, олай болмай шықты. Ағзалар қызметін бәсеңдетіп, тежейтін де гормондар бар екені мәлім. Мысалы, адреналин асқорыту аппаратының секторлық қозғалыс қызметін тежеп бәсеңдетеді. Сөйтсе де гормон деген атау ішкі сөлініс бездерінің атауы болып қалды. Барлық гормондардың биологиялық белсенділігі жоғары болады. Мысалы, тироксин 1:100 млн, адреналин 1:10 млн сұйытылғанда да әсер етеді, ал бір грамм инсулин 125000 қоянның қанындағы қант деңгейін төмен түсіре алады. Тирокальцитониннің 5 нанограмы қандағы Са деңгейін едәуір төмен түсіреді (1 нанограмм -- 10-9 гжоғары).Белоктық және пептидті гормондардың қабылдағыштары жасушаның цитоплазмалық мембранасында орналасқан. Бұл топтағы гормондар өз рецепторларымен қарым-қатынасқа түскенде аденилатциклаза ферментінің активтенуі жүреді.
Қызметі - зат алмасу қарқындылығын өзертеді; Ағзаның тіршілік ету ортасына бейімделушілігі арттырады. Өсу мен көбеюді реттейді. Физиологиялық үдерістерді күшейтеді немесе бәсеңдетеді. Жасуша нысан -гормон нысанада болатын нәруыз - рецептормен байланысады. Осы рецепторлар гормонның деңгейінің кішкене ғана ауытқуын сезіп, ішкі секреция бездеріне сигналдар жібереді, нәтижесінде олар өздерінің белсенділіктерін арттырады немесе бәсеңдетеді. Нәтижесінде гормонның мөлшері қалыпты жағдайға түседі.

ІІ.Негізгі бөлім
2.1.Жасуша ерекше сигнал , жауабына молекулалық каскадтық механизмді жібереді, ол биохимиялық жауаптың интегративті жолы. Жасушадан тыс сигналдар химиялық және физикалық болып бөлінеді.
Химиялық сигналдар: аминоқышқылдар, ақуыздар, гормондар, нуклеотидтер, май қышқылдары және оның қосындылары, стероидтар (майға ұқсас қосындылар) және кішкентай органикалық емес молекулалар.
Физикалық сигналдар: жарық энергиясы, жылу, суық, қысым және т.б.
Барлық сигналдық молекулалар 3 классқа бөлінеді:
Гормондар. Ішкі секреция бездерінде синтезделеді, содан кейін қан ағымы арқылы барлық ағзаға жеткізіледі. Олар гидрофобты болуы мүмкін (стероидтар, қанықпаған май қышқылдарының қосындылары) және гидрофильді (пептидтер, ақуыздар, аминқышқылдарының қосындылары және т.б.).
Гистогормондар. Жеке жасушалармен синтезделеді және қан жүйесіне түспейді, тек қана локалді әсер етеді. Мысалы - өсу факторы.
Нейротрансмиттерлер. Әртүрлі құрылымы және қызметі бар.
2.2. Эндокринология - бездер, олардың қызметі, және олардың сөлдерінің бөлінуінің қалыпты жағдайдан ауытқуларын туғызатын науқастар туралы ғылым.
Гормон" термин 1905 ж Бейлис және Старлинг 12 елі ішектегі бөлінуші секретин гормонын зерттеу кезінде енгізілген. Алғаш 1849 ж Аддисон "кола ауруын" суреттеп жазғаннан басталады. Қазіргі кезде 60-қа жуық гормон бар.
Гормон, грек тілінде hormo- қозу, қоздырылу, әсерлену немесе жаңалану деген мағынаны ұғындырады.
Гормондар деп ағзаның дамуы мен заттар алмасуының реттелуіне қатысатын және қан немесе лимфаға бөлінетін, безді клеткаларда түзілетін заттарды айтады.
Оларға тән қасиеттер:
1) әсер етудің дистанттылығы
2) биологиялық әсердің қатаң талғамдылығы
3) жоғары биологиялық белсенділік
Безден бөлінетін уыт- гормон :
oo химиялық құрамы әртүрлі, болмашы мөлшерде-ақ
ағзаға айтарлықтай физиологиялық өзгеріс әкеледі;
oo зат алмасу үрдісін жеделдетіп, өсу, көбею қарқынын үдетеді т.б.;
oo биологиялық белсенді, әрекетшіл;
2.3.Гормондардың жіктелуі:
Гормондарды жіктеу түрлі критериилерге байланысты.
Химиялық құрылымы бойынша:
1. АМҚ туындылары: тирозин туындылары: адреналин, тироксин, дофамин, норадреналин, трийодтиронин
2. Белокты-пептидті гормондар:
-полипептидтер: глюкагон, кортикотропин, меланотропин, вазопрессин, окситоцин, пептидті гормондар
-жай белокты (протеиндер): инсулин, соматотропин, пролактин, паратгормон, кальцитонин
-күрделі белокты (гликопротеидтер): тиреотропин, фоллитропин, лютропин
-стероидты гормондар: кортикостероидтар (альдостерон, кортизол, кортикостерон), жыныс гормондары: андрогендер, прогестерон
3. Сигналдарды өткізу механизмі және рецепторлардың орналасуы бойынша, екі негізгі топқа бөлінеді:
а) стероидтар, йодтирониндер, кальцитриол. Бұлардың рецепторлары цитоплазма, ядрода орналасады
б) суда еритін гормондар - олар плазмалық мембранадағы рецепторлармен байланысады
4. Сигналдық табиғаты, жасушаішілік эффект бойынша.
5. Биоқызметтеріне қарай - АМҚ, липид, көмірсуды реттеушілер (инсулин, глюкагон, кортизол, адреналин).
Су-тұз алмасуын реттеуші (вазопрессин, альдостерон).
Са алмасуын реттеуші (паратгормон, кальцитриол, кальцитонин).
Репродуктивті қызметті реттеушілер (эстрадиол, тестостерон, прогестерон).
Тропты гормондар - либерин, статиндер гипоталамустын, гипофиздің кейбір гормондары басқа гормондардың синтезін де реттейді.
Физиологиялық әсер - қатаң спецификасы
Жоғары биоактивтілігі: гормондардың физиологиялық әсері аз дозада (10-6-10-10 моль\л).
Әсер етудін дистальды сипаты: гормон түзілу жерінен әдетте нысана-жасуша алыс орналасады.
Генерализденген әсері (жайылынқы).
Ағзаға гормонның физиологиялық әсерінің 4 типі белгілі: кинетикалық, орындаушы мүшенің белгілі әсерін тудыру, метаболиттік, морфогенетикалық, корригирлеуші.
Гормонның метаболиттік әсері түрлі жолдармен жүзеге асады. Оның ішінде ең маңыздысы:
* жоғары, төмен ферменттін активтілігін
* жасуша мембрана өткізгіштігінің активтілігін
* энергетикалық, биосинтетикалық реттеушілік
Гормонды эффектінің этаптары: синтезі, қанға өтуі, тасымалдау түрлері,гормонның әсер етуінің жасушалық механизмі.

2.4.Басты эндрокиндік бездер
Басты эндрокиндік бездерге гипоталамус, гипофиз, эпифиз, бүйрек үсті бездері, қалқанша маңы бездері, ұйқы безі және жыныс бездері жатады. Олардың жалпы массасы 100 г аспайды
Ішкі сөлініс бездерінің гормондары
Бездер
Гормондар
Гипоталамус
гипофизотропты гормондар (либерин, статин) жүйке гормондары (вазопрессин, окситоцин)
Гипофиз
соматотропин (өсу гормоны)
Аденогипофиз (алдыңғы бөлімі)
тиротропин, кортикотропин, лютропин, фоллитропин, липотропин, пролактин
Ортаңғы немесе аралық бөлімі
мелотропиндер (интермедии)
Артқы бөлімі (нейрогипофиз)
вазопрессин (антидиурездік гормон яғни неси бөлінуін азайтатын гормон), окситоцин (гипоталамуста жасалады)
Қалқанша безі
тироксин, трийодтиронин, тиреокальцитонин (қалқансерік безінің кальцитонин гормонына үқсас)
Қалқансерік безі
папатгормон, кальцитонин
Ұйқы безі аралшықтары
инсулин, глюкогон
Бүйрекүсті безінің қабығы
кортикостероидтер, минералокортикоидтер (альдостерон), глюкокортикоидтар (кортизон),
андрогендер, эстрогендер

Бүйрекүсті безінің
милы заты
катехоламиндер (адреналин, норадреналин)

Аталық ұрық бездері
андрогендер (тестостерон) андрогендер (тестостерон)
Аналық ұрық бездері
эстрогендер (эстрон, эстрадиол, прогестерон (сары денеде жасалады)
Айырша бездер
тимозин т. б.
Эпифиз
мелатонин т. б.
Диффуздық энтериндік жүйелер
паротин, гастрин, энтерогастрин, секретин, панкреозимин, вазобелсендік пептид, бомбезин
Эндокриндік жасушалар
ренин -- ангиотензивтік жүйе
Бауыр және бүйрек
соматомединдер, эритропоэтиндер
Плацента (бала жолдасы)
Жатыр
эстрогендер, релаксин, прогестерон

Ішкі секреция бездерінің шығару өзегі болмайды. Сондықтан оларда пайда болған заттар қанға немесе лимфаға, ал кейде жұлын сұйығына бөлінеді. Бұл заттарды гормондар немесе инкреттер деп атайды. Гормондар- гректін гормойно- қозырамын деген сөзінен шыққан. Гормондар - ішкі секреция бездерінде пайда болатын, физиологиялық, химиялық белсенділігі бар заттар.
Эндокринология - гормондар туралы ғылым. Бездер, олардың қызметi, және олардың сөлдерiнiң бөлiнуiнiң қалыпты жағдайдан ауытқуларын туғызатын науқастар туралы ғылым. Гормон деген термин 1905 ж Бейлис және Старлинг деген ғалымдардың 12 елi iшектегi бөлiнушi секретин гормонын зерттеу кезiнде енгiзiлген. Нormao - грек тiлiнде "қоздырамын" деген мағынада. Өзiнше ғылым ретiнде 1849 жылы Аддисон "қола ауруын" суреттеп жазғаннан басталады. Бұл ауру кезiнде бүйрекүстi бездерi жұмысының бұзылуынан терiде ерекше түс пайда болатындығы байқалады.
1. Көмiрсу, май, ақуыздардың алмасуын реттеуге қатысатын гормондар (инсулин, глюкагон, адреналин, кортизол, тироксин т.б.).
6. Гормондардың синтезi жүретiн жерлердегi метаболизмдi реттеуге қатысатын гормондар (простогландиндер, гистамин, соматомедин, секретин гастрин т.
Гипофиз - мидың ішкі ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.