Көлік кәсіпорындарының пайдасы мен рентабельділігі
КӨЛІК КӘСІПОРЫНДАРЫНЫҢ ПАЙДАСЫ МЕН РЕНТАБЕЛЬДІЛІГІ
Кез келген коммерциялық кәсіпорын өз қызметінің негізгі мақсаты табыс алуды санайды. Соңғысы қаржылық болып табылады және оның табысты болғанын куәландырады, егер кірістер шығыстардан асып кетсе қол жеткізіледі. Олай болмаған жағдайда, кәсіпорынға залал. Пайданың өсуі кәсіпорынның әлеуетті мүмкіндіктерінің өсуі, оның іскерлік белсенділігін анықтайды. Пайда бойынша құрылтайшылар мен және басқа да табыстар мөлшерін қамтиды. Пайда сондай-ақ меншікті және қарыз қаражатының, негізгі құралдардың, барлық аванстық капиталдың және әрбір акцияның рентабельділігін есептеу үшін пайдаланылады. Алайда, пайда кез келген коммерциялық ұйым қызметінің негізгі мақсаты ғана емес, сонымен қатар маңызды экономикалық санат болып табылады.
Пайда - экономикалық санат ретінде .
Экономикалық санат ретінде кәсіпорынның пайдасы таза материалдық өндіріс саласында құрылған табыс. Кәсіпорын деңгейінде таза табыс пайда нысанын қабылдайды.
Экономикалық категория ретінде пайда белгілі бір функцияларды орындайды.
Пайда нәтижесінде алынған экономикалық тиімділікті кәсіпорынның қызметін сипаттайды. Кәсіпорында пайда болуы оның қызметімен байланысты кірістері шығыстарынан асуын білдіреді.
Пайда бір мезгілде ынталандырушы функцияға ие қаржылық нәтиже және қаржы ресурстарының негізгі элементі . Салық және басқа да міндетті төлемдерді төлегеннен кейін кәсіпорынның иелігінде қалған таза пайда үлесі өндірістік қызметті кеңейтуді, кәсіпорынның ғылыми-техникалық және әлеуметтік дамуын, қызметкерлерді материалдық көтермелеуді қаржыландыру үшін жеткілікті болуы тиіс.
Пайда түрлі деңгейдегі бюджетті қалыптастыру көздерінің бірі болып табылады:
Пвал = ВР −С ,
мұнда ВР-сатудан түскен түсім; С-жұмыстар мен қызметтердің өзіндік құны.
Сатудан түскен пайда (залал) басқару және коммерциялық шығыстарды шегергендегі жалпы пайда болып табылады:
Ппр = Пвал − Ру − Рк ,
мұнда Ру - басқаруға арналған шығыстар; Рк - коммерциялық шығыстар.
Салық салынғанға дейінгі пайда (залал) - бұл сатудан түскен пайда операциялық және операциядан тыс шығыстар болып бөлінетін өзге де кірістер мен шығыстарды ескере отырып:
Пдно = Ппр +-Содр +-Свдр ,
мұнда Содр - операциялық кірістер мен шығыстар; Свдр - операциядан тыс кірістер мен шығыстар.
Операциялық кірістер санына байланысты түсімдер кіреді: беруге байланысты түсімдер; өнертабыстарға, өнеркәсіптік үлгілерге және зияткерлік меншіктің басқа да түрлеріне патенттерден туындайтын құқықтарды ақыға беруге байланысты түсімдер; басқа ұйымдардың жарғылық капиталдарына қатысуға байланысты түсімдер (пайыздарды және бағалы қағаздар бойынша өзге де кірістерді қоса алғанда); ақша қаражатынан (шетел валютасынан басқа), қызмет көрсетулерден, тауарлар мен қызмет көрсетулерден басқа негізгі құралдар мен өзге де активтерді сатудан түсетін түсімдер; басқа ұйымдардың жарғылық капиталдарына қатысуға байланысты; ұйымның ақша қаражатын пайдалануға бергені үшін алынған проценттер, сондай-ақ банктің осы банктегі ұйымның шотындағы ақша қаражатын пайдаланғаны үшін проценттер.
Операциялық шығыстар-бұл пайдалануға (уақытша иеленуге және пайдалануға) ақы төлеуге байланысты шығыстар; өнертабыстарға, өнеркәсіптік үлгілерге және зияткерлік меншіктің басқа да түрлеріне патенттерден туындайтын құқықтарды төлемге беруге байланысты шығыстар; басқа ұйымдардың жарғылық капиталына қатысуға байланысты шығыстар; ұйым оған пайдалануға ақша қаражатын (кредиттерді, қарыздарды) бергені үшін төлейтін проценттер; кредиттік ұйымдар көрсететін қызметтерге ақы төлеуге байланысты шығыстар.
Операциялық емес табысы болып табылады айыппұлдар, өсімпұлдар, тұрақсыздық төлемінің оның ішінде сыйға тарту шарты бойынша алынған активтер; ұйымға келтірілген шығындарды өтеуге түсетін түсімдер; есепті жылы анықталған өткен жылдардың пайдасы; талап қою мерзімі өткен кредиторлық және депоненттік берешек сомасы бағамдық айырмалар; активтерді жете бағалау сомасы (айналымнан тыс активтерді қоспағанда).
Сатудан тыс шығыстарға мыналар жатады: айыппұлдар, өсімпұлдар, тұрақсыздық айыбы шарттар талаптарының бұзылуы; есепті кезеңде танылған өткен жылдардың шығындары өтеу; ұйымның келтірген залалдарын өтеу; дебиторлық берешек сомасы талап қою мерзімі өткен берешек, басқа да борыштар, сомасы; бағамдық айырмалар (айналымнан тыс активтерді қоспағанда).
Әдеттегі қызметтен түскен пайда (залал) салық салынғанға дейінгі пайдадан ( Пдно ) пайдаға салынатын салық сомасын ... жалғасы
Кез келген коммерциялық кәсіпорын өз қызметінің негізгі мақсаты табыс алуды санайды. Соңғысы қаржылық болып табылады және оның табысты болғанын куәландырады, егер кірістер шығыстардан асып кетсе қол жеткізіледі. Олай болмаған жағдайда, кәсіпорынға залал. Пайданың өсуі кәсіпорынның әлеуетті мүмкіндіктерінің өсуі, оның іскерлік белсенділігін анықтайды. Пайда бойынша құрылтайшылар мен және басқа да табыстар мөлшерін қамтиды. Пайда сондай-ақ меншікті және қарыз қаражатының, негізгі құралдардың, барлық аванстық капиталдың және әрбір акцияның рентабельділігін есептеу үшін пайдаланылады. Алайда, пайда кез келген коммерциялық ұйым қызметінің негізгі мақсаты ғана емес, сонымен қатар маңызды экономикалық санат болып табылады.
Пайда - экономикалық санат ретінде .
Экономикалық санат ретінде кәсіпорынның пайдасы таза материалдық өндіріс саласында құрылған табыс. Кәсіпорын деңгейінде таза табыс пайда нысанын қабылдайды.
Экономикалық категория ретінде пайда белгілі бір функцияларды орындайды.
Пайда нәтижесінде алынған экономикалық тиімділікті кәсіпорынның қызметін сипаттайды. Кәсіпорында пайда болуы оның қызметімен байланысты кірістері шығыстарынан асуын білдіреді.
Пайда бір мезгілде ынталандырушы функцияға ие қаржылық нәтиже және қаржы ресурстарының негізгі элементі . Салық және басқа да міндетті төлемдерді төлегеннен кейін кәсіпорынның иелігінде қалған таза пайда үлесі өндірістік қызметті кеңейтуді, кәсіпорынның ғылыми-техникалық және әлеуметтік дамуын, қызметкерлерді материалдық көтермелеуді қаржыландыру үшін жеткілікті болуы тиіс.
Пайда түрлі деңгейдегі бюджетті қалыптастыру көздерінің бірі болып табылады:
Пвал = ВР −С ,
мұнда ВР-сатудан түскен түсім; С-жұмыстар мен қызметтердің өзіндік құны.
Сатудан түскен пайда (залал) басқару және коммерциялық шығыстарды шегергендегі жалпы пайда болып табылады:
Ппр = Пвал − Ру − Рк ,
мұнда Ру - басқаруға арналған шығыстар; Рк - коммерциялық шығыстар.
Салық салынғанға дейінгі пайда (залал) - бұл сатудан түскен пайда операциялық және операциядан тыс шығыстар болып бөлінетін өзге де кірістер мен шығыстарды ескере отырып:
Пдно = Ппр +-Содр +-Свдр ,
мұнда Содр - операциялық кірістер мен шығыстар; Свдр - операциядан тыс кірістер мен шығыстар.
Операциялық кірістер санына байланысты түсімдер кіреді: беруге байланысты түсімдер; өнертабыстарға, өнеркәсіптік үлгілерге және зияткерлік меншіктің басқа да түрлеріне патенттерден туындайтын құқықтарды ақыға беруге байланысты түсімдер; басқа ұйымдардың жарғылық капиталдарына қатысуға байланысты түсімдер (пайыздарды және бағалы қағаздар бойынша өзге де кірістерді қоса алғанда); ақша қаражатынан (шетел валютасынан басқа), қызмет көрсетулерден, тауарлар мен қызмет көрсетулерден басқа негізгі құралдар мен өзге де активтерді сатудан түсетін түсімдер; басқа ұйымдардың жарғылық капиталдарына қатысуға байланысты; ұйымның ақша қаражатын пайдалануға бергені үшін алынған проценттер, сондай-ақ банктің осы банктегі ұйымның шотындағы ақша қаражатын пайдаланғаны үшін проценттер.
Операциялық шығыстар-бұл пайдалануға (уақытша иеленуге және пайдалануға) ақы төлеуге байланысты шығыстар; өнертабыстарға, өнеркәсіптік үлгілерге және зияткерлік меншіктің басқа да түрлеріне патенттерден туындайтын құқықтарды төлемге беруге байланысты шығыстар; басқа ұйымдардың жарғылық капиталына қатысуға байланысты шығыстар; ұйым оған пайдалануға ақша қаражатын (кредиттерді, қарыздарды) бергені үшін төлейтін проценттер; кредиттік ұйымдар көрсететін қызметтерге ақы төлеуге байланысты шығыстар.
Операциялық емес табысы болып табылады айыппұлдар, өсімпұлдар, тұрақсыздық төлемінің оның ішінде сыйға тарту шарты бойынша алынған активтер; ұйымға келтірілген шығындарды өтеуге түсетін түсімдер; есепті жылы анықталған өткен жылдардың пайдасы; талап қою мерзімі өткен кредиторлық және депоненттік берешек сомасы бағамдық айырмалар; активтерді жете бағалау сомасы (айналымнан тыс активтерді қоспағанда).
Сатудан тыс шығыстарға мыналар жатады: айыппұлдар, өсімпұлдар, тұрақсыздық айыбы шарттар талаптарының бұзылуы; есепті кезеңде танылған өткен жылдардың шығындары өтеу; ұйымның келтірген залалдарын өтеу; дебиторлық берешек сомасы талап қою мерзімі өткен берешек, басқа да борыштар, сомасы; бағамдық айырмалар (айналымнан тыс активтерді қоспағанда).
Әдеттегі қызметтен түскен пайда (залал) салық салынғанға дейінгі пайдадан ( Пдно ) пайдаға салынатын салық сомасын ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz