Жылумен жабдықтау жүйелері

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 53 бет
Таңдаулыға:

Дәрістік сабақ конспектілері.

1 тақырып: Кіріспе. Инженерлік жүйелер туралы жалпы мәліметтер.

Қалалар мен елді мекендердің, бөлек ғимараттардың, өнеркәсіпті құрылыстардың осы заманғы құрылысы мәселелерін шешу үшін жылу- газбен жабдықтау, жылыту, желдету, сумен жабдықтау, канализация және қоршаған ортаны қорғау инженерлік жүйелердің құрылысынан, жобалау мен пайдалану негіздерінен теориялық білімдер және тәжірибелік дағдылар аса маңызды болып табылады.

"Инженерлік жүйелер"пәнді оқып үйрену нәтижесінде студенттер жылу энергияны өндіру, түрлендіру және тасымалдау заңдылықтары негіздері жөнінде, жылумен жабдықтау, жылыту, желдету және ауа кондиционерлеу, газбен жабдықтау, сумен жабдықтау, суды әкету және ауа алабы мен су ресурстарын қорғау жүйелердің құрылысы және әрекет негізі жөнінде білімді алу керек.

Сонымен қатар, олар инженерлік жүйелерді есептеу және жобалау негіздерінен алған теориялық білімдері мен дағдыларды іс жүзінде қолдана білу керек.

Инженерлік жүйелер тізіміне адамның өмір тіршілігі жайлы болуына, өндірістік іс әрекеті тиімді болуына қажетті жағдайлар туғызатын жүйелер жатады. Жеке айтқанда, тұрмыста немесе, кәсіпорындарында, жылу энергияны шығару үшін жылу өндіргіш қондырғылар өте кең қолданды. Жылуөндіргіш қондырғыларға жылу энергияның әдеттегі көзі болып табылатын қазан қондырғылар жатады. Онда отынның химиялық түрде байланған энергиясы жылу энергияға түрлендіріледі. Соған қоса күн энергиясын, геотермальді энергияны, және энергияның басқа түрлерін жылуға айалдыратын қондырғылар қолданылады.

Жылу энергияның жылу көзі - жылу өндіргіш қондырғылардан - тұтынушыларға (тұрғын және қоғам ғимараттар, өнеркәсіптік кәсіпорындары) тасымалдау үшін жылу жүйелер қолданылады. Жылу жүйесі жылу энергия көзін (жылу өндіргішті) тұтынушымен байланыстыратын құбырлар жүйесінен тұрады.

Тұтынушыларға түсетін жылу энергия коммуналдық-тұрмыстық, өндірістік объектілердің жылыту, желдеру, ыстық сумен жабдықтау қажеттеріне және өнеркәсіптік кәсіпорындардың технологиялық қажеттеріне шығындалады.

Жылыту жүйелер арқылы қысқы мерзімінде бөлмелердегі ішкі ауа мен қоршаған қабырғалардың ішкі беттерінің температуралары керекті деңгейге келтіріледі. Бөлмелердегі ауаның күйі жылыту жүйелердің ғана емес, желдету және ауа кондиционерлеу жүйелер әрекетіне тәуелді болады.

Желдету және ауа кондиционерлеу жүйелер адамның көңіл-күйі тұрақты болу үшін, сонымен қатар өнеркәсіптік процестер тиімдіорындалу үшін қажетті микроклиматтық және санитарлы-гигиеналық жағдайлармен қамтамасыз етеді.

Тұтынушыларды ыстық сумен жабдықтау үшін жергілікті және орталандырылған ыстық сумен жабдықтау жүйелер қолданылады.

Қазіргі заманда тұрмыста да өнеркәсіптік кәсіпорында да әр түрлі газ тәрізді отындар өте кең қолданылады: табиғи газ және сұйылтылған газдар. Оларды тұтынушыларға жеткізу үшін, сақтау және үлестіру үшін газбен жабдықтау жүйелер қолданылады.

Тұрғын елді және өнеркәсіптік кәсіпорындарын қажетті сапалы таза сумен және жеткілікті мөлшерде сумен жабдықтау жүйелер қамтамасыз етеді.

Адамдардың тіршілік ісі нәтижесінде және өнеркәсіптік кәсіпорындарында пайда болатын сарқынды суларды жинап әкетіп және тазарту үшін канализация жүйесі пайдаланады.

Кәсіпорындардың өндіріс қалдықтарының, коммуналдық-тұрмыстық объектілердің қалдықтарының құрамындағы ластайтын заттар қоршаған ортаға зиян келтіреді. Ауа алабын және су ресурстарын осындай ұлы заттардан қорғау үшін қоршаған ортаны қорғау инженерлік жүйелер қолданылады.

Ұсынылатын әдебиеттер:

9 қос ( 4-6; 80-81; 94-98; 102; 128-129; 159-161; 195-196; 209-211)

10 қос ( 4-8; 17-22; 88-89; 123-124; 152; 194; 210-212)

Бақылау сұрақтар:

1. Жылу өндіргіш қондырғылардың жүктелген міндеті.

2. Жылу жүйелердің жұмысы қандай?

3. Жылыту жүйесінің жүктелген міндеті.

4. Желдету және ауа кондиционерлеу жүйелердің жүктелген міндеті.

5. Сумен жабдықтау жүйелердің жұмысы.

6. Канализация жйелердің жұмысы.

7. Қоршаған ортаны қорғау жүйелердің міндеті.

2 тақырып: Техникалық термодинамикадан жалпы мәліметтер.

Жылу - газбен қамту және желдету инженерлік жүйелерді жобалау және пайдалану үшін жылу техникасының теориялық негіздері жайындағы білім аса маңызды болып табылады. Жылу техникасының теориялық негіздері техникалық термодинамика және жылу алмасудың көптеген мәселелерінен тұрады.

Күй параметрлері.

Әр түрліжылу техникалық аппараттарда, құрылғыларда және жүйелерде жұмыстың дене деп аталатын заттар қолданылады. Жұмыстық дене деп көбінесе газдарды, сұйықтарды және буларды айтады. Олардың физикалық күйін күй переметрлермен сипаттайды. Термодинамикада күй параметрлерге температура қысым, меншікті көлем немесе тығыздық жатады.

Температура Т (К) немесе t ( C ⁰ ) заттың қыздырылу дәрежесін сипаттайтын параметр. Оның мәні зат молекулаларының ілгерілемелі қозғалуының орташа кинетикалық энергиясымен анықталады. Температураны өлшейтін Кельвин және Цельский шкалалар былай байланысады:

Т = t +273, 15. (1)

Қысым р (Па) - ыдыстағы заттың (газдың, сұйықтың) молекулаларының ыдыс қабырғасына соққылау нәтижесімен анықталатын параметр. Жылу техникада абсолютті Р _а , артық Р _ар . және вакуумметрлік (р _вак ) қысымдар ұғымдары қолданылады.

Абсолютті қысым - заттың (жұмыстық дененің) толық қысымы:

Р _а = Р _ар + Р _б (2)

мұнда Р _б - барометрлік (атмосфералық) қысым, Па.

Артық қысым абсолюттік қысыммен барометрлік қысымның айырымы болып табылады:

Р _ар = Р _а - Р _б (3)

Вакуумметрлік қысым атмосфералық қысым мен абсолютті қысымның айырымы болып анықталады:

Р _вак = Р _б - Р _а (4)

Меншікті көлем V (м ³ / кг) - заттың бірлік массасының көлемі болып анықталады:

=V /G, (5)

мұнда V, м ³ - заттың толық көлемі, G, кг- массасы.

Тығыздық ( кг/м ³ ) - заттың көлем бірлігінің массасы:

= G / V (6)

күй параметрлер Р, және Т арасындағы байланыс күй теңдеумен бейнеленеді. Идеалдық газ

(идеал деп молекулалары өз ара әрекеттеспейтін және олар көлемсіз материалдық нүктелер түрде қараластыратын газды айтады) үшін күй теңдеу былай жазылады:

- газдың бірлік массасы үшін =RT (7)

- еркін массасы үшін PV=GRT (8)

Осы теңдеулердегі R- газ тұрақтысы., Дж /(кг. К) .

Әр бөлек газ үшін R-ң сан мәні универсал газ тұрақтысы R _у = 8314 Дж /(Кмоль. К) арқылы табылуы мүмкін:

R= . (9)

мұнда - газдың салыстырмалы молекулалық массасы. .

Жылу сыйымдылық

Жылу сыймдылық деп заттың бірлік мөлшерінің (1 кг, 1м ³ , 1 кмольдің) температурасын бір градусқа жоғарлатуға қажетті жылу шамасын айтады.

Заттың алынған бірлік мөлшеріне қарай массалық с, кДж/(кг. К), көлемдік с ¹ , кДж(м ³ . К) және мольдік c кДж/(кг. К) жылу сыйымдылықтарды айырады. Бұлар былай байланысады:

с= , c ¹ = , c ¹ =c (10)

Жылу техникада сонымен қатар орташа және шын жылу сыйымдылық ұғымдары қолданылады. Егер 1 кг зат t ₁ температурадан t ₂ температураға дейін қыздырылу үшін q, кДж/кг жылу шығындалатын болса, онда

с = (11)

ден дейін температура аралығындағы орташа жылу сыйымдылық болып табылады. Температура айырымы t ₂ -t ₁ , неғұрлым аз болса, заттың жылу сыйымдылығы сол ғұрлым өзінің шын мәніне жақын болады. Олай болса, шын жылу сыйымдылықты былай табуға болады:

с= (12)

(11) өрнек негізінде заттың 1 кг берілген жылу шамасы. q

q = c ( t ₂ -t ₁ ) , кДж/кг (13)

ал заттың G, кг берілген жылу шамасы

Q = G c (t ₂ -t ₁ ) , кДЖ (14)

Газ тәрізді заттың жылу сыйымдылығы газға жылу берілу (алыну) жағдайларына тәуелді болады екен.

Арнайы тәжірибелер көрсету бойынша, егер газ көлемі тұрақты ( V=const) жағдайда қыздырылған болса, изохоралық деп аталатын с _v жылу сыйымдылық табылады. Егер газға қысымы тұрақты ( Р= const ) жағдайда жылу берілетін болса сондағы анықталған с _р изобаралық жылу сыйымдылық с _v жылу сыйымдылықтан артық болып шығады. Араларындағы байланыс Майер теңдеуімен бейнеленеді:

с _р - с _{v = R} (15)

Газ қоспаларының жылу сыйымдылығы төмендегі өрнектермен анықталады:

с _қос = g _i с _i , с _қос = r _i с _i , (16)

мұндағы с _і және с _і і- ші газдың массалық және көлемдік жылу сыйымдылықтары, g _i және r _i - і- ші газдың массалық және көлемдік үлестері.

Термодинамиканың бірінші заңы

Энергияның сақталу және түрлену жалпы заңының бір саласын жылу құбылыстарына қолдануды термодинамиканың бірінші заңы деп атайды. Денеге жылу берілген (одан алынған) болса, ішкі энергиясы өзгеруі мүмкін.

Барлық заттардың толық энергиясының бір бөлігі ішкі энергия деп аталады. Ішкі энергия u молекулалардың қозғалу жылдамдығына және араларындағы әрекеттесуіне тәуелді болады.

Идеал газдың ішкі энергиясы тек қана бөліктерінің қозғалуына, яғни температураға тәуелді болады, сондықтан өзгерісі температура өзгерісімен анықталады:

(17)

Газға жылу берілгенде (алынғанда) газ кеңею (сығылу) мүмкін, яғни көлем өзгеру жұмыс атқарылуы мүмкін.

Сонымен, жалпы жағдайда газға берілген жылу шамасы q ішкі энергиясының өзгеруіне және L жұмысқа шығындалады. Термодинамика бірінші заңының математикалық бейнелеуі мынаған келеді:

q= (18)

(18) өрнек 1 кг газ үшін жазылған.

G кг газ үшін:

Q = (19)

Көлем өзгеру жұмыс мынадай интегралдармен анықталады:

- 1 кг газ үшін d (20)

- G кг газ үшін L = G∙ dv (21)

Газдың күй өзгеру процесін бейнелеп өту үшін қысым, температура, меншікті көлем деген күй параметрлерден басқа энтальпия және энтропия дейтін күй функциялары қолданылады.

Энтальпия і (кДж/кг, кДж/м ³ ) - заттың бірлік шамасын (1 кг немесе 1 м ³ ) нөл градустан (0 ⁰ C ) t ⁰ C -қа дейін қысым тұрақтылығында қыздыруға қажетті жылу шамасы болып табылады:

і = c _р ∙t (22)

Энтропия s (кДж /(кг. К) ) шаманың термодинамикалық процесс барысындағы өзгерісі процесс жылулығының абсолютті температураға қатынасы болып табылады:

(23)

Термодинамиканың екінші заңы

Термодинамиканың бірінші заңы бойынша газ кеңею жұмыс орындап шығару үшін оған энергия (жылу) берілу керек. РV- диаграммадағы (2сур. ) 1-А-2 кеңею процесінде газға "жылудың ыстық

көзінен" q ₁ жылу берілген болсын. Сыртқы күштерге қарсы газ кеңею ℓ _k жұмысын орындайды:

ℓ _k = рd υ

Интеграл шамасы 1А234 фигураның ауданына тең.

Осы жұмыс мерзімді алынып тұру үшін газ бастапқы күйіне қайтарылу керек, яғни сығылу керек. 2 В 1 сығылу процесінде шығындалатын жұмыс ℓ _с = рd υ.

2 сурет.

Сығылу жұмысы ℓ _с 1В 2 3 4 фигураның ауданымен анықталады. 1А2В1 тұйықталған процесс цикл немесе айналма деп аталады. Цикл нәтижесінде алынатын пайдалы жұмыс ℓ _ц кеңею және сығылу жұмыстардың айырымымен анықталады: ℓ _ц =ℓ _k - ℓ _с =(1А234) - (1В234) = 1В2В1. Сығылу кезінде газдан жылу q ₂ "жылу қабылдағышқа" бұрылып әкетіледі. q ₂ -пайдасыз жылу. Цикл барысында пайдаға айналған жылу

q _ц = q ₁ - q ₂ . (24)

Цикл соңында газ бастапқы күйіне оралады, сондықтан күй функциясы - ішкі энергиясы - u өзгеріссіз қалады: Δu _ц = 0.

Осыны ескергенде термодинамиканың бірінші заңы цикл үшін мына түрге келеді:

q _ц = Δu _{ц +} ℓ _ц = ℓ _ц .

(24) байланысты есепке алғанда

ℓ _{ц =} q ₁ - q ₂

Осындай тура айналмалар ( айналма жүрісі сағат тілі жүрісімен бағыттас) жылу қозғалтқыштарда орындалады. Тиімділігі термиялық пайдалы әсер коэффициентпен η _t сипатталады:

. (25)

q ₂ ≠0 болғандықтан η _t бірге тең болмайды. Осы жағдайды С. Карно былай тұжырымдаған: денеге әкелінген жылу толығымен пайдалы жұмысқа түрленбейді, өйткені жылудың бөлігі міндетті түрде жылу қабылдағышқа бұрып әкетілу керек.

Осы тұжырым термодинамика екінші заңының мағынасы болып табылады.

Ұсынылатын әдебиеттер:

1 нег. [5-21; 23-29; 38-40] ; 9 қос[6-17, 22-26]

Бақылау сұрақтар:

1. Күй параметрлердің (температура, қысым, меншікті көлем, тығыздық) сипаттамасы.

2. Жылу сыйымдылықтың анықтамасы, түрлері.

3. Жылуды, ішкі энергияның өзгерісін, орындалған жұмысты анықтайтын формулалар.

4. Термодинамика бірінші заңының мағынасы мен математикалық бейнесі.

5. Цикл ( айналма) ұғымы.

6. Термодинамика екінші заңының мағынасы.

3 тақырып. Жылу алмасу негіздері.

Қарастырылатын кеңістікте температурасы жоғары жақтан температурасы төмен жаққа қарай жылудың өздігінен тасымалдануын жылу алмасу деп атайды. Олай болса, температура айырымы жылу тасымалдау процесінің қоздырушы күші болып табылады, ал тасымалданатын жылу шамасы дененің кеңістігіндегі температураның үлестірілу сипатымен, яғни температуралық өріспен байланысты болады.

Температуралық өріс деп уақыттың белгілі кезеңіндегі дененің (кеңістіктің) барлық нүктелеріндегі температура мәндерінің жиынын айтады.

Температура уақыт τ бойынша өзгеретін жағдайда температуралық өріс қалыптаспаған, өзгермейтін жағдайда қалыптасқан болады. Жалпы жағдайда (үш өлшемді, қалыптаспаған) температуралық өріс t = ł(x, y, z, τ) теңдеумен бейнеленеді.

Температуралары бірдей нүктелер изотермиялық бетті құрайды. Изотермиялық беттерді жазықтықпен қиып өтсе, қиылыста изотермиялық сызықтар пайда болады.

Температура өзгеру қарқындылығын температура градиенті сипаттайды. Ол температура артатын жаққа қарай изотермиялық бетке нормаль бойынша бағытталған вектор (3 сурет) .

3-сурет.

Температура градиентінің сандық мәнісі температураның нормаль бойынша алынған туындысына тең:

grad t =

Изотермиялық беттен уақыттың бірлігінде өтетін жылу шамасы жылу ағыны деп аталады. Белгісі Q, Вт. Ауданның бірлігінен өтетін жылу ағыны жылу ағынының тығыздығы q болып табылады:

q = , Вт / м ² ,

мұнда dF -беттің ауданы, м ² .

Жылудың тасымалдануы үш негізгі әдістермен орындалады. Олар: жылу өткізгіштік, жылу сәулелену және конвекциялық тасымалдау.

Жылу өткізгіштік әдісімен жылудың таралуы.

Дененің құрылымдық бөлшектерінің қимылы және бір-ьірімен соқтығысу нәтижесінде ішкі энергияны тасымалдауды жылу өткізгіштік деп атайды.

Тәжірибе жолымен анықталған Фурье заңы бойынша dF ауданы арқылы өтетін жылу ағыны температураның градиентіне және dF ауданға тура пропорционал:

dQ = - λ ,

ал аудан бірлігі үшін: q = , q = - λ , (26)

мұндағы λ -жылу өткізгіштік коэффициент, Вт /(м. К), дененің жылу өткізу қабілетін сипаттайтын жылу физикалық параметр. Әр түрлі заттар мен материалдар үшін мәні әр түрлі болады. Металдардың жылу өткізгіштігі жоғары болады: λ = 20 -400, Вт /(м. к) .

Метал емес қатты материалдардың жылу өткізгіштігі 10 Вт/мК төмен. Кеуекті материалдар үшін ( шыны мақта, пробка т. б. )

Мұндай заттар жылу оқшаулағыш материалдарға жатады.

Сұйықтықтар ішінде жылуды ең жақсы өткізетіні су ( λ =0, 6) .

Газдар жылуды ең нашар өткізетін заттар болып табылады. Мысалы ауа үшін λ = 0, 026 Вт /мК.

Сәулелі жылу алмасу .

Сәулелі энергия электромагниттік толқындар арқылы тасымалданады. Электромагниттік сәулелер ішінде толқын ұзындықтары 0, 8 ден 800 мкм дейін жылу сәулелердің ғана жылуға айналу дәрежесі жоғары болады. Барлық денелердің жылу сәулелері бар. Сәулелі жылу алмасу энергияның екі рет түрлену нәтижесінде орындалады. Алдымен жылу энергия сәулелі энергияға айналады, содан соң қайта жылу энергияға өтеді, сәулелі жылу алмасудың негізгі заңдарының бірі- Стеран- Больцмен заңы- дененің бетінен шығарылатын сәулелі ағынның тығыздығы Е мен оның абсолютті температурасын былай байланыстырады:

Е = ε · Со ( Т / 100) ⁴ (27)

мұнда ε- дененің қаралық дәрежесі, С ₀ =5, 67 Вт /(м ² . К ⁴ ) -- абсолютті қара дененің (абсолютті қара дене деп бетіне түскен сәулелі энергияны толығымен сіңіріп алатын денені айтады. ) сәулелену қажеті.

Әр түрлі "сұр" денелердің қаралық дәрежелері олардың табиғаты, беттің күйі және температурасымен анықталады.

Екі денелер арасындағы сәулелі энергияның қорытынды ағыны Q _c , Вт Стеран-Больцман заңының негізінде табылады:

Q _c = ε _k ∙ C ₀ ∙ [( T ₁ / 100) ⁴ - (T ₂ / 100) ⁴ ] ∙F, (28)

мұнда Ғ- ның сәулелерді қабылдайтын бет, м ² , ε _k -келтірілген қаралық дәрежеде, сәулелену арқылы жылу алмасатын денелердің қаралық дәрежелеріне тәуелді болатын шама. Газ тәрізді орта мен қоршаған қабырғалар арасындағы жылу сәулелердің қорытынды ағыны ( аудан бірлігі үшін) :

q _c = ε _k ∙C ₀ ∙ [( T _г / 100) ⁴ - (T _қ /100) ⁴ ] , (29)

мұнда ε _k - сәулелі жылу алмасу орындалатын жүйенің келтірілген қаралық дәрежесі; Т _г - газдың температурасы, К; Т _қ - қабырғаның температурасы, К. Газ тәрізді ортамен қабырғалары арасындағы сәулелі жылу алмасудың қарқындылығы сәулелену жылу беріліс коэффициенті α _c ( Вт /(м ² . К) сипатталынады. α _c мәнісі газбен қоршаған қабырғалардың қаралық дәрежелері және температураларына байланысты анықталады.

Конвективтік жылу алмасу .

Сұйықтың немесе газдың макрокөлемдерінің бір-біріне қатысты қозғалуын конвекция деп атайды. Егер конвекция температурасы әр текті ортада орындалатын болса, ортаның макрокөлемдерінің ( бөлшектерінің) орын ауыстыру нәтижесінде жылу алмасу пайда болады.

Жылудың конвекциямен тасымалдануына жылу өткізгіштік әр қашан ере жүреді. Мұндай біріктірілген процесс конвективтік жылу алмасу деп аталады.

Техникада көбінесе сұйық (газ) ағыны және қоршаған қатты денелер беттерімен конвективтік жылу беріліс деп аталатын жылу алмасу процесі кездеседі.

Бұл процес сұйықтың (газдың) қозғалу сипатымен байланысты.

Пайда болу табиғаты бойынша сұйықтың (газдың) екі түрлі қозғалуын айырады- еркін және еріксіз. Еркін деп сұйықтың немесе газдың қыздырылған және суық бөлшектерінің тығыздықтары айырымы нәтижесіндегі пайда болатын қозғалысты айтады. Еріксіз қозғалыс (конвекция) сыртқы механикалық қоздырушылар (насостар, желдеткіштер ж. т. б) әрекетінен пайда болады.

Сұйықтың (газдың) ағыны ламинарлы немесе турбулентті тәртіппен қозғалады.

αЛаминарлы тәртібіне қозғалысжайбарақат өтеді, сұйықтың қабаттары араласпай, бір-біріне параллельді қозғалады. Турбулентті тәртібінде сұйықтың қозғалысы бейберекет, құйынды болады. Дененің беті мен сұйық (газ) ағыны арасындағы конвективтік жылу берілік процестің қарқындылығын конвективтік жылу беру коэффициент _k ( Вт/(м ² . К) ) сипаттайды.

αЖалпы жағдайда _k коэффициенттің мәнісі дененің (каналдың) пішініне, оның геометриялық өлшемдеріне, сұйықтың (газдың) қозғалу жылдамдығына, ағыс тәртібіне, сұйықпен қабырғаның температураларына және ағынның физикалық қасиеттеріне тәуелді болады. Конвективтік жылу алмасу кезіндегі беттен сұйыққа берілетін жылу ағыны Ньютон-Рихман теңдеумен есептеледі.

Q _к α= _к F ( t _б - t _су ) (30)

мұнда Ғ- жылу алмасатын беттің ауданы, м ² ,

t _б - дене бетінің температурасы, ⁰ С,

t _су - сұйықтың (газдың) температурасы, , ⁰ С.

Күрделі жылу алмасу және жылуды алып беру.

Нақты жағдайлардың көбінде жылу өткізгіштік, жылудың конвекциясы және сәулеленуі қатарөтеді, яғни күрделі жылу алмасу орындалады. Мысалы, қазан қондырғының ошағындағы ыстық газ ағыны мен қабырға арасындағы жылу алмасу. Мұндай жағдайда жылу алмасудың қарқындылығын жылу беріліс коэффициеттердің қосындысымен бағалайды:

α = α _к α+ _л. (31)

αмұнда _k α- конвективтік жылу берілік коэффициенті, _c - сәулелі жылу беріліскоэффициенті.

Сонда қабырға бетінің 1 м ² ауданына конвекция және сәулелену арқылы келіп түсетін жылу ағыны Ньютон-Рихман формуласы негізінде былай анықталады:

( tαq = _сұ -t _б ) . (32)

Жылу техникалық құралдарда жылу ыстық ортадан (газдан, сұйықтан) суық ортаға бөліп тұратын қабырға арқылы тасымалданады. Мұндай процес жылуды алып беру деп аталады. Жылуды алып беру процесі ыстық ортадан берке қарай конвективтік жылу берілістен, қабырғаның жылу өткізгіштігінен және беттен суық ортаға қарай конвективтік жылу берілістен тұрады.

Жылу алып беруді есептейтін теңдеулердің түрі қабырғаның пішініне тәуелді болады.

Жазық, көп қабаттардан тұратын қабырғадан өтетін жылу ағынының тығыздығын Вт/м ² анықтайтын формуласында

Q= k ( t _су1 -t _су2 ) F, (33)

t _су1 және t _су2 - ыстық және суық орталардың температуралары; К- жылуды алып беру коэффициент, Вт /(м ² . К) төмендегі формула бойынша есептеледі

k = , (34)

α ₁ αмен ₂ - ыстық және суық орта жақтарындағы жылу беру коэффициенттер, Вт /(м ² . К) ; б _і - і- і қабаттың қалыңдығы, м. λ ₁ -і-і қабаттың материалының жылу өткізгіштік коэффициенті, Вт /(м ² . К) ; бі / λ ₁ - і-і қабаттың термиялық кедергісі, м ² . К / Вт.

Цилиндрлік қабырғаның жылуды алып беруін есептегенде жылу ағынының сызықтық тығыздығы q _e , Вт/м деген шама қолданылады:

q _e = k _e π ( t _ce1 -t _ce2 ) . (35)