Кіші мектеп жасындағы ақыл есі кем оқушылардың жазбаша сөйлеу дағдысын қалыптастыру

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 36 бет
Таңдаулыға:

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ . . . 4

I КІШІ МЕКТЕП ЖАСЫНДАҒЫ АҚЫЛ ЕСІ КЕМ БАЛАЛАРДЫ ЖАЗБАША СӨЙЛЕУ ТІЛІНІҢ ҒЫЛЫМИ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ

1. 1 Псхологиялық - педагогикалық, әдіснамалық әдебиеттердегі кіші мектеп жасындағы ақыл есі кем балалардың жазбаша сөйлеу тілінің қарастырылуы . . . 8

1. 2 Кіші мектеп жасындағы ақыл есі кем балалардың жазбаша сөйлеу тіл ерекшелігі . . . 18

1. 3 Ақыл есі кем балалардың жазбаша сөйлеу тіліне арналған арнайы әдіс-тәсілдер . . . 27

II КІШІ МЕКТЕП ЖАСЫНДАҒЫ АҚЫЛ ЕСІ КЕМ БАЛАЛАРДЫҢ ЖАЗБАША СӨЙЛЕУ ТІЛ ДАҒДЫСЫН ҚАЛЫПТАСТЫРУ БОЙЫНША ЭКСПЕРИМЕНТАЛДЫ ЖҰМЫС

2. 1 Кіші мектеп жасындағы балалардың жазбаша сөйлеу тілін қалыптасу деңгейлерін анықтау кезеңі . . . 38

2. 2 Кіші мектеп жасына дейінгі ақыл есі кем балалардың жазбаша сөйлеу тілін қалыптастыру кезеңін өткізу . . . 45

2. 3 Қорытынды кезеңнің эксперимент барысы мен нәтижелері . . . 57

ҚОРЫТЫНДЫ . . . 63

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ . . . 64

ҚОСЫМША

КІРІСПЕ

Зерттеудің өзектілігі : Сөйлеу тілінің бұзылуы және жазудың бұзылуы баланың таным іс әрекетінің дамуына әсерін тигізеді. Ең бірінші болып жазудың бұзылуын сөйлеу тілінің жеке бұзылысы деп А. Куссмауль 1877 жылы көрсеткен. Одан кейін де бұл туралы көптеген жұмыстар, көз қарастар шыға бастады.

Қазіргі уақытта статистикалық көрсеткіштерге жүгінсек, жылдан жылға жазбаша сөйлеу тіл кемістігі бар балалар саны және логопедиялық көмекті қажет ететін балалардың пайызы өсуде. Кез келген жаста жазбаша сөйлеу тілінің бұзылуы танымдық іс- әрекеттің және адамның әлеуметтік бейімделу мүмкіншелігін шектейді.

Қазір тілді оқыту саласында әдіскерлердің айрықша назар аударатын мәселесі - тілді қатысымдық - танымдық тұрғыдан оқыту мәселесі. Бұл міндет әсіресе, кіші мектеп жасындағы ақыл есі кем балаларға жазбаша сөйлеу тілін қатысымдық тұрғыдан оқытудың мәселесі күн тәртібінде тұр. Бұл ретте оқушылырдың тек сөйлемді дұрыс құрастыру жайы ғана емес, алған білімдерін, меңгерген сөздік қорларын қарым-қатынас негізінде әр түрлі жағдайларда пайдалана білу мүмкіндігі ескерілуі тиіс. Қазіргі кезде ақыл есі кем кіші мектеп оқушылары да қарым-қатынаста өз ойын түсінікті айтып жеткізумен бірге сауатты, дұрыс жаза білуге ерекше мән беріле бастады. Мұның өзі сөйлеу әрекетінің ішінде жазбаша сөйлеу үдерісін тез де сапалы игеруге қажет әдістемелік жүйені талап етіп отыр. Сондықтан кіші мектепте ақыл есі кем оқушылардың оқытудың басты мәселесі - жазбаша сөйлеу әрекеті арқылы сауаттылықты, тіл мәдениетін меңгерту және сол арқылы тілдік қатысымға жаттықтыру. Бұл кіші мектеп жасындағы ақыл есі кем оқушылардың белгілі міндеттерді жүктейді: танымын арттыру арқылы жастардың ұлттық сана-сезімін ояту; әдеби тілдің ауызша, жазбаша нормасын игерту; оның мол байлығын меңгертіп, сол арқылы тілге деген сүйіспеншілігін сезімін және қарым-қатынас жасау икемділік пен дағдылырын қалыптастыру.

Қоғамның дамуына сай өмірдің әр саласында қолданылатын тілдің мәдениеті де жетіліп, сөйлейтін немесе жазатын адам ойы айқын да жатық әрі мәнерлі болуы тиіс. Сондықтан оқушыларға тілдік құралдарды өз тәжірибесінде пайдалана білудің ғылыми-әдістемелік жолдарын көрсетіп, ойын дұрыс, еркін айта, жаза алатын етіп меңгерту - бүгінгі заман талабы. Қазақстан Республикасының «Орта білімді дамыту тұжырымдамасы» бойынша: «Білім мазмұнында білім, білік, дағдыларды игеру бірте-бірте оқушылырдың талдау, жинақтау, логикалық ойлау қабілеттерін дамытуға қарай өтуге бағыт алуы қажет», - деп көрсетілген [2] .

Жазбаша сөйлеу әрекеті - таңбалардың белгілі бір фонемалық, мағыналық қасиетке ие болуы арқылы адамдардың бір-бірімен жазбаша қарым-қатынасын қамтамасыз етеді. Жазбаша сөйлеу әрекетінде оқушы сөйлемнің мәніне, мағынасына қалыбына (формасына) көңіл аударып, оны ойлау әрекетімен пайымдауы арқылы өз санасынан өткізіп, қағаз бетіне түскен материалдың түсінікті, жүйелі болуы нәтижесінде жазбаша тілдік қатынасты жүзеге асырады.

Оқушылардың тілінің жұтаңдығы мен тіл мәдениетінің төмендігінің өзіндік себептері бар. Олардың ең негізгілері: 1) арнайы білім беретін мектептердегі жазбаша сөйлеуге жаттықтыру, тіл дамыту жұмыстарынын жүйесінің жасалынбауы; 2) жазбаша сөйлеу жұмыстарының мазмұны, мақсаты мен міндеттерінің нақтыланбауы; 3) арнайы мектептердегі бағдарлама, оқулық оқу құралындағы жазбаша тілін дамытуға байланысты материалдар көлемінің теориялық жағынан да тәжірибелік жағынан да анықталмауы; 4) жазбаша тіл дамытуда басшылыққа алатын оқушылардың сөйлеу икемділіктерін дамыта оқыту зерттеу мен тәжiрибелердiң қазіргі күн талаптарына сай болмауы. [1]

Он тоғызыншы ғасырдың отызыншы жылдары жазудың бұзылуын психологтар, педагогтар, дефектологтар қарастыра бастады. Олар: Ф. А. Рау, М. Е. Хватцев, Р. М. Боскис, Р. Е. Левина. Олар дисграфия түрлерін көрсетті. Сонымен қатар О. А. Токарева, Л. Ф. Спирова, Е. Ф. Соботович, Н. А. Никашина, Д. И. Орлова, Г. В. Чиркинаның бір қатар зерттеу жұмыстары бар. Әсіресе И. Н. Садовникова мен Л. Н. Ефименконың зерттеулері қате түрлері туралы үлкен мағұлмат береді. Мәселен, В. В. Воронкованың зерттеу жұмысы ақыл есі төмен балалардың жазуында кездесетін қателердің түрлерін және оның себептерін анықтауға бағытталған. Ал, қазақ тілінде оқитын қөмекші мектеп оқушыларының жазбаша сөйлеу тілін анықтауға арналған зерттеу жұмыстары жоқтың қасы десек те болады. Кейінгі он жылдықта жалпы мектеп оқушыларының жазуында кездесетін қате түрлері жайлы Аязбаева Р., арнайы мектеп оқушыларының жазбаша сөйлеу тілінде кездесетін қателер түрлері туралы, Қ. Қ. Өмірбекованың қазақ тілінде оқитын ақыл ойы төмен оқушылардың фонетикалық ақаулықтары туралы, К. Ж. Бектаеваның қазақ тілінде оқитын арнайы мектептің төменгі сынып оқушыларының емлені меңгеру ерекшеліктері жөнінде бір сыпыра мәліметтер бар. Осындай мәліметтер әр түрлі ауытқулары бар балаларды қазақ тілін оқытып сауатты жазуға арналған әдістемелерін анықтауға және жетілдіруге өте қажет. Бүгінгі таңдағы арнайы педагогиканың өзекті мәселелерінің бірі арнайы мектеп оқушыларының жазбаша сөйлеу тілін жан жақты қарастыру және анықтау. [6]

Бұл сұрақтардың өзектілігі, зерттелетін жұмысымның теориялық және практикалық жетіспеушілігінен, мынадай тақырып туындады: «Кіші мектеп жасындағы ақыл есі кем балалардың жазбаша сөйлеу дағдыларын қалыптастыру.

Зерттеудің мақсаты : кіші мектеп жасындағы ақыл есі кем оқушылардың жазбаша сөйлеуін дамытуға ықпал ететін жұмыс тәсілдерін теориялық тұрғыдан дәлелдеу және тәжірибеде тексеру.

Зерттеу нысаны: кіші мектеп жасындағы ақыл есі кем балалардың жазбаша сөйлеу дағдыларын қалыптастыру үрдісі.

Зерттеу пәні : кіші мектеп жасындағы ақыл есі кем оқушылардың жазбаша сөйлеу тілін қалыптастыру.

Зерттеу барысында келесі міндеттер шешілді:

1. Психологиялық - педагогикалық, әдіснамалық әдебиеттердегі кіші мектеп жасындағы ақыл есі кем балалардың жазбаша сөйлеу тілінің ерекшеліктерін зерттеу;

2. Ақыл есі кем балалардың жазбаша сөйлеу тіліне арналған арнайы әдіс-тәсілдерді талдау;

4. Кіші мектеп жасындағы балалардың жазбаша сөйлеу тілін қазақ тілі және сауат ашу сабақтарында деңгейлерін анықтау кезеңінің талдау;

5. Кіші мектеп жасына дейінгі ақыл есі кем балалардың жазбаша сөйлеу тілін қалыптастыру кезеңін анықтау;

Зерттеу болжамы: егер, сауат ашу және қазақ тілі сабақтарында ұсынылған арнайы әдіс - тәсілдерді пайдалансақ, онда кіші мектеп жасындағы ақыл есі кем балалардың жазбаша сөйлеу тілін қалыптасады.

Зетттеу әдістері : зерттеу мәселесі бойынша ғылыми және әдіснамалық әдебиеттерге теориялық талдау жасау, педагогикалық бақылау әдіс, салыстырмалы әдіс, экспермиент материалдарын дайындау, жүргізу, қорытындылау.

Зерттеудің теориялық маңыздылығы: Л. С. Выготскийдің дамудың тарихи мәдени шарттылығы туралы концепциясы; бала дамуындағы іс әрекет маңызының қалпы (Б. Г. Ананьев, Г. И. Вергелес, А. И. Запорожец, Д. Б. Эльконин және т. б. ) ; Жазбаша сөйлеу мен ойлаудың бірігуінің психо -лингвистикалық концепциясы (Н. И. Исинин, А. Р. Лурия) ; ойлау іс әрекетінің кезектілігін қалыптастыру ; дамуында ауытқуы бар балаларды арнайы оқытудың маңызы туралы қағидалар (Л. С. Выготский, Т. А. Власова, Р. Е. Левина, Р. А. Сүлейменова, К. К. Өмірбекова, К. Ж. Бектаева) ; «Кемтар балаларды психикалық-педагогикалық, әлеуметтік, медициналық жағынан түзеу арқылы қолдау» туралы Қазақстан Республикасының заңы.

Зерттеудің практикалық маңыздылығы : кіші мектеп жасындаңы ақыл есі кем балалардың жазбаша сөйлеу тілін қалыптастыруда қолданылатын арнайы әдістер мен тапсырмаларды орындату осы саладағы арнайы мамандар мен олардың ата-анасына және логопедтерге пайдалы болуынан тұрады.

Зерттеудің экспериментальды базасы: Оңтүстік Қазақстан облысы, Мақтаралы ауданы «Жетісай қосалқы мектеп-интернаты» коммуналдық мемлекеттік мекемесі.

Зерттеудің кезеңдері: Ғылыми-теориялық қызмет үш кезеңде жүзеге асырылды. (2017-2018жж. )

Бірінші кезең (қыркүйек-қараша 2017ж) кіші мектеп жасындағы ақыл есі кем балалардың жазбаша сөйлеу дағдыларын қалыптастыруға арналған зерттеулер мен пәнаралық контексте арнайы білім берудің теориялық және практикалық мәселесін зерттеу тұрады және арнайы зерттеу жұмыстың бағдарламасы анықталды.

Екінші кезең (қаңтар-наурыз 2018ж) Оңтүстік Қазақстан облысы, Мақтаралы ауданы «Жетісай қосалқы мектеп-интернаты» әртүрлі іс-тәжірибелік жоспарлармен жұмыс жүргізілді. Қазақ тілі және сауат ашу сабақтарында арнайы әдіс - тәсілдер қолданып, кіші мектеп жасындағы ақыл есі кем балалардың жазбаша сөйлеу тілін қалыптастыру. Кіші мектеп жасында түзету, диагностикалық әдістер жұмысын жүргізілді.

Үшінші кезеңде (сәуір 2018ж) тәжірибелі - эксперименталды жұмыстың негізінде алынған мәлеметтер өңделді және қорытындыланды.

Дипломдық жұмыстың құрылымы:

Жұмыс кіріспеден, екі тараудан, қорытындыдан, пайдаланған әдебиеттер тізімінен, кесте мен диаграмадан және қосымшадан тұрады.

1 КІШІ МЕКТЕП ЖАСЫНДАҒЫ АҚЫЛ ЕСІ КЕМ БАЛАЛАРДЫ ЖАЗУДАҒЫ ҒЫЛЫМИ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ

1. 1 Психологиялық - педагогикалық, әдіснамалық әдебиеттердегі кіші мектеп жасындағы ақыл есі кем балалардың жазбаша сөйлеу тілі

Бірінші рет оқу және жазу тілінің бұзылуын сөйлеу тілінің әрекетінің өзіндік психологиясы ретінде 1877 жылы А. Куссмауль көрсеткен. Содан кейін балалардың оқу және жазу тілдеріндегі әртүрлі бұзылыстар туралы жазылған көптеген жұмыстар пайда болды. Бұл кезеңде оқу және жазу паталогиясы жазбаша тілдің толық бұзылысы ретінде қарастырылады.

Жазбаша сөйлеу тілі ұғымына оқу мен жазу кіреді. Жазу - бұл графикалық элементтердің көмегімен информацияны қашыққа жіберіп сөйлеу тілін белгілейтін таңбалар жүйесі. Яғни, жазбаша таңбалар жүйесі арқылы қатынас жасаудың ерекше түрі. [2]

Әдебиеттерде XIX ғасырдың аяғы - XX ғасырдың басында оқу және жазу тілінің бұзылуы жалпы ақылдың әлсіздігімен және тек ақыл - ой кем балаларда ғана кездеседі деген көзқарастар таралады (Ф. Бахман, Г. Вольф, Б. Энглер) .

Бірақ XIX ғасырдың аяғында 1896 жылы В. Морган қалыпты дамыған 14 жасар баланың оқу және жазу қатесі туралы жазған. Морган «орфографиялық дұрыс жаза алмайды» деп көрсетті. Морганнан кейін көптеген авторлар (А. Куссмауль, О. Беркан) жазу бұзылысын сөйлеу тіл іс-әрекетінің бөлек бұзылыс деп қарастыра бастады. [14]

1900 - 1907 жж. Д. Гиншельвуд бірнеше интеллектісі қалыптағы дамыған балалардың жазу және оқу бұзылыстарын тағы бірнеше жағдайларын сипаттады. Алғаш Гиншельвуд оқу мен жазуды меңгерудегі қиындықтарды «алексия» және «аграфия» деген терминдермен білдірді.

Осының негізінде XIX ғасырдың аяғы мен XX ғасырдың басында екі қарама - қарсы көзқарас қалыптасты. Бір авторлар оқу және жазу бұзылыстарын ақыл ой кемістігінің бір компоненті деп қарады. Ал қалғандары оқу және жазу поталогиясы ақыл-ой кемістігімен байланысты емес, өзінше жеке бұзылысты құрайды деді. Біртіндеп оқу және жазу бұзылыстары туралы түсінік өзгереді. Жазбаша тілдегі бұзылыстар туралы ең маңызды көзқарастың бірі неврапатолг Н. К. Монаовтың көзқарасы еді. Ол ең бірінші дисграфияны ауызша сөйлеу тілінің бұзылысымен байланыстырады.

Е. Иллинг жазу бұзылысы кезінде бұзылатын үрдістер қатарын бөлді:

1. әріптің оптикалық бірлігі мен дыбыстың акустикалық бірлігін меңгеру;

2. дыбысты әріппен сәйкестендіру;

3. әріп пен сөзді синтездеу;

4. сөзді оптикалық және акустикалық бөлшектерге бөле білу қабілеті;

5. сөздің екпінін, әуенін, дауыстарын анықтау;

6. оқығанды түсіну.

О. Ортон (1937) балалардың оқу, жазу бұзылыстарына арнайы зерттеулер жүргізді. Ортон балаларда оқу және жазудағы қателеріндегі басты қиындық әріптен сөзді құра алмаулығымен көрсетті. Алексиясы бар бала әріпті, буынды нашар есте сақтайды, оларды белгілі дыбыстармен байланыстыра алмайды. Р. А. Тукачев оқу және жазу тілінің қателіктерін тұқымқуалаушылық факторының әсерінен болуы мүмкін деді. [2]

Жазбаша тіл алғаш рет арнайы психологиялық зерттеу пәні ретінде

Л. С. Выготскийдің еңбектерінде орын алған. Жазбаша тілді жоғарғы псхологиялық функциялардың дамуымен ұштастырып, жазбаша тілде өзіндік психологиялық құрылымы бар деп айтқан. Оның ерекшелігі пікір алмасатын адам болмаса да жеткізетін ойды толық ашуға мүмкіндік болып, басқа мотивтерге ие болуында және ауыз екі тілмен ішкі тілге қарағанда шарттылығы мен саналығында. Жазу тілінің ұғымына оқу мен жазу кіреді. Жазу - сөз фикцасиясының белгісі, графикалық элементтер арқылы керекті информацияны ара қашықтықта жеткізу және уақытқа бекіту. Кез келген жазу жүйесі үнемі белгілердің құрамымен сипатталады. [9]

Қазақша жазу жазудың алфавиттік жүйесіне жатады. Алфавит символдарға көшіп, сөйлеу мен ойлауды тануға көмек беріп, ойлаудың дамуын бейнелейді. Сөздің жазу түрі екінші сигналды жүйенің уақытша байланысын көрсетеді, бірақ ауызша сөйлеу түріне қарағанда жазу тілі мақсатталып бағытталған оқу жағдайында ғана қалыптасады. Яғни олардың механизімдері саут ашу кезеңінен бастап қалыптасып, барлық оқу барысында іске асады.

Жазбаша тіл - барлық сауатты адамдардың қарым - қатынасының жалпы әмбебапты формасы, басқа адамға өз ойын және сезімін жеткізу тәсілі.

Жазбаша тілді қолдану үшін біліктілік және дағды қатарын игеру керек. Жазбаша тілді меңгерудің алғашқы кезеңі жазу және оқу дағдыларын игеру, яғни сауаттылық. Сауаттылықты игеру - бұл балалардың психикалық функцияларының белгілі бір деңгейін талап ететін ақыл - ойдың күделі әрекеті. [10]

Жазу сөйлеу тілі әрекетінің күрделі формасын құрайтын көп деңгейлі процесс. Онда әр түрлі анализаторлар қатысады; сөйлеу - есту, сөйлеу - қимылдау, көру, жалпы қимылдау. Жазу ауызша сөйлеу тілі процесімен тығыз байланысты және оның дамуының жоғары деңгейінің тек жеткілікті негізінде жетіледі. Ересек адамдардың жазу процесі машықтанған және осы дағдыларды меңгеру арқылы баланың жазу сипатынан ерекшеленеді. Ересек адамдардың жазу процесі толығымен, байланыстылығымен сипатталады, синтетикалық процесс болып табылады. Сөз бүтін маторлы акт ретінде қалыптасады. Жазу процесі машықтану түрінде жетіледі және екі бағытпен жүреді: кинестетикалық және көру. [5]

Қол қимылының машықтануы ауызша сөйлеу тілінің жазбашаға

аударылуының күрделі процесінің соңғы кезеңі болып табылады.

Бұған күрделі әрекет құралады, соңғы кезеңді дайындайды. Жазу процеснің көп деңгейлі құрылымы бар, кеңделген тәсілді қосады. Жазуды меңгеру кезінде бұл тәсілдер басқа түрде кездеседі.

А. Р. Лурия оқу импрессивтік сөйлеу тілінің ерекше түрі, ал жазу экспрессивті сөйлеу тілінің ерекше түрі деп сипаттайды. Жазбаша сөйлеу тілі ауызша сөйлеу тілінің негізінде қалыптасады. Дегенмен, екеуінің арасында айырмашылықтар болады:

- ауызша сөйлеу тілі бір жаста, ал жазбаша сөйлеу тілі 5-6 жаста қалыптасады;

- ауызша сөйлеу тілі үлкендермен қатынас үдерісінде пайда болса, жазбаша сөйлеу тілі саналы түрде, оқыту процесінде қалыптасады;

- жазбаша сөйлеу тілінде күрделі пунктуациялық ережелер жүйесін қолданады;

- жазбаша сөйлеу тілінде эмоционалды қатынас түрлері (мимика, жест, т. б) қолданбайды;

- оқушыға немесе тыңдаушыға түсінікті болу үшін хабарланатын ақпарат толық, нақты болу керек. Қазіргі кезде арнайы әдебиеттерде жазбаша сөйлеу тілінің бұзылуының (ЖСТБ) білдіретін әр түрлі терминдер қолданады: жазудың жартылай бұзылуы - дисграфия; жазудың мүлдем қалыптаспауы - аграфия; оқудың жартылай бұзылуы - дислексия; оқу дағдыларының мүлдем болмауы - алексия; орфографиялық біліктілігі мен дағдыларын менгере алмауға байланысты жазудағы тұрақты кездесетін қателер - дизорфография деп аталады.

А. Р. Лурия жазудың келесі тәсілдерін бөлген: «Жазу қызығушылықтан, мотивтен, талаптан басталады». Адам не үшін жазып отырғанын біледі, информацияны белгілі бір уақытқа дейін сақтау үшін, оны басқа біреуге береді, біреуді әрекетке итермелеу үшін және т. б. Адам ойша жазбаша айтудың жоспарын, ойлаудың мағыналық бағдарламасын, жалпы кезектілігін құрайды. [43]

Алғашқы ойлау сөйлемінің белгілі бір құрылымымен сәйкеседі. Жазу процесінде жазушы сөйлемдерді керекті ретті сақтау керек екеніне бейімделуі керек.

Жазбаша сөйлеу тілі ауызша сөйлеу тіліне қарағанда белгілі бір бағытталған оқыту жағдайында қалыптасады, яғни жазбаша сөйлеу тілінің механизмі оқыту кезінде сауаттылыққа үйретеді және ары қарай оқытуда жетіледі. Сауаттылықты меңгеру - бұл баланың көптеген психикалық функциясын белгілі бір деңгейін талап ететін күрделі ақыл - ой әрекеті А. Р. Лурия: «Жазу (кез−келген түрінде) белгілі бір түрткі ойдан басталады» деп көрсеткен.

Жазу келесі арнайы амалдардың қатарын көрсетеді:

1. Жазуға бағынатын сөздің дыбыстық құрамын талдау. Жазудың бірінші шарты сөздегі дыбыстың кезектілігін анықтау. Екіншісі, дыбыстарды анықтау. Алғашында бұл процесс түсіну негізінде болса, кейін авоматтандырылған түрде өтеді. Аккустикалық талдау мен жинақтау артикуляцияның қатысуымен жүреді.

2. Жазудағы келесі амал - фонема ( есту негізіндегі дыбыстар) және графеманы (жазу белгілері) яғни олардың элементтерінің кеңістікте орналасуы.

3. Жазудың соңғы кезеңінде әріптің көру схемасының кинетикалық жүйесімен байланысы. Қолдың қозғалысы мен кинестетикалық қадағалау іске асырылады. Әріптерді, сөздерді жазу мөлшерімен, кинестетикалық қадағалау, көру қадағалау мен бекітіледі, яғни жазылғанды оқумен. Қалыптағы жазу процесі белгілі сөздің және сөз сөз функциялардың қажеті деңгейде құрылуы мен іске асырылады: дыбыстың естіп машықтандырылуы, оларды дұрыс айту, тілдік талдау мен жинақтау, сөздің лексико-грамматикалық жағының құрылуы, көру талдау мен жинақтау, кеңістікте бағдарлануы.

Информацияның есте сақталуы мидың бір тұтас жұмысымен атқарылады. А. Р. Лурияның белгілеуі бойынша жазып отырған адам бірінші кезеңде сөздің дыбыстық талдауына, кейде керекті графеманы іздеуге көңіл бөледі. Жазуды толық меңгергенде олар соңғы кезеңге түседі.

Жақсы машықтандырылған сөздерді жазу кезінде жазу бір ырғақтылыққа кинестикалық стериотипке айналады. [43]

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.