Раушан гүл шоғы

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 21 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі
Ақмола облысының білім басқармасы жанындағы

Көкшетау қаласы, Ақан сері атындағы мәдениет колледжі МКҚК

Мамандық: 0640002 Дизайн (профиль бойынша)

Біліктілік: 0640012 Дизайн бойынша суретші - шебер

Диплом жобасы

Тақырыбы: Раушан гүл шоғы

Диплом қорғаушы: ______________ Жапишов Т.Б.

Жетекші: ______________________ Мамбетова Ұ.С.

Рецензент: ______________________ Сүгіралиев Д.Т.

Қорғауға рұқсат

Колледж директоры _____________ Ыдырысова Қ.Ғ.

Көкшетау 2012ж.

Мазмұны

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3

1-тарау. КОЛЛАЖ ТЕХНИКАСЫ ЖАЙЛЫ ТЕОРИЯЛЫҚ МАҒЛҰМАТ

1.1. Коллаж
жасау ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... .4

1.2. Түстер үйлесімділігі және
композиция ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... .8

2-тарау. ФЛОРИСТИКА ӘДІСІНДЕ НАТЮРМОРТ ОРЫНДАУ

2.1. Флористика әдісінде раушан гүлінен жасалған натюрморт
... ... ... ... ... .22

2.2. Жарық пен көлеңке
қатынасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
...31

Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..34

Әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 35

Қосымша ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .36

Кіріспе

Менің дипломдық жұмысымның тақырыбы Раушан гүл шоғы. Мен флористика
техникасын қолдануды жөн көрдім. Бүгінгі күні әртүрлі техникалар пайда
болуда, соның бірі флористика техникасы. Бұл жұмысты таңдаған себебім
гүлдер арқылы әсемдік, әдемілікті бейнелегім келді. Жұмысты орындау
барысында түрлі-түсті гүлдерді қолданып, әсем сурет құрастырдым.

Бүгінгі таңда техниканың түр-түрі бар. Жаңа заманда жаңа техникалар
көбеюде. Әр адамның заманына қарай, әртүлі стильдер бағытымен жұмыс
атқаруда. Сол сияқты бұның ішінде осы дизайнерлік бағытта шыққан жаңа бағыт
флористика техникасы орын алуда. Осы техника арқылы осы заманға қарай,
жаңаша түрінде суреттеп шығарамыз.

Шығармашылық жұмысты натюрморт жанрында, флористика әдісімен орындауды
жөн көрдім. Себебі:

- натрюморт – бейнелеу өнері сауаттылығына үйретудің негіздерінің
өзіндік ерекшеліктеріне мазмұндық сипаттама беріп, тәлім-тәрбиелік
мүмкіндіктерін айқындайды;

- натрюморт бейнелеу өнері сауаттылығына үйретудің негіздерінің мәнін
ашу, оны студент жастар арасында олардың санасында, ұлттық көзқарастарына
қалыптастырудың критерийлерін, көрсеткіштері мен деңгейлерін анықтауйды;

- натрюморт бейнелеу өнері сауаттылығына үйретудің негізгі жеке
тұлғаның көркемдік, эмоционалдық және рухани – интеллектуалдық жақтарын
бірлестіре отырып, болашақ маман иелеріне тәрбие негіздерін тиімді
меңгеруге ықпал жасайды.

1-тарау. КОЛЛАЖ ТЕХНИКАСЫ ЖАЙЛЫ ТЕОРИЯЛЫҚ МАҒЛҰМАТ

1.1. Коллаж жасау әдістері

Коллаж (collage француз - жапсыру) - бейнелеу өнерiндегi заттар
және түске және фактура негiз айырмашылығы болатын материалдардың төс
етегiне жапсыру қорытушы техникалық әдiс.

Сонымен бiрге Коллажбен бұл техника бiржола iстелiнген шығарма деп
аталады.

Коллаж әртүрлi материалдардың тiркесiнен күтпегендiктiң эффектiнiң
алуы үшiн негiзiнен қолданылады, сонымен бiрге қызу толықтық және
шығарманың өткiрлiгi үшiн.

Коллаж көркемөнерге кубисттермен, футуристтармен және дадайысттармен
үстiрт тәжiрибе сияқты енгiзiлдi. Сол бейнелеу мақсаттардағы кезеңiнде
газеттер, фотосуреттер, тұсқағаздардың үзiндiлерiн қолданылды. Кездеме,
жаңқаның көсектерi кенептерге желiмдедi тағы сол сияқтылар.

Сонымен бiрге дәл қазiр коллажды терминнiң қолдануымен кездеседi бұл
өнердегi жеке, өзi жеткiлiктi жанрдың белгiсi. Коллаж бұл кинематографтағы
өнердiң қағидасы Параджан Cергейi кең режиссердi пайдаланды. Коллажды
техника қазiргi поэзияда және рок-музыка Егордың өнерiнде өте толық
айқындалды Жылдық. Сонымен бiрге екi олар коллаждардың бұл сөздiң кәдiмгi
мағынасында құрастырулармен шұғылданды.

Белгiлi суретшiлердiң бiрi Макс Эрнст коллажды қолданды, Джон Хартфилд
сонымен бiрге. Ресейлерде - Родченко, Телингатер, (әңгiме Славомир
Мрожектерге апта, Мәскеу, иллюстрацияның газетiндегi 1962 жылда) орыс
тiлiндегi қолдануға бұл сөз тұңғыш рет енгiзетiн Анатолий Брусиловский
бiздiң заманымызда. Бұл ұғымдар жып-жылдам ұлғаймалы мәнде пайдаланыла
бастады - әртүрлi элементтердiң қоспасы, басқа мәтiндердiң үзiндiлерiнiң
жарық және айқын қатынасы.

Коллаж кез келген басқа құрал салуға болады - тушьмен, акварелмен және тағы
басқалар.

Бiрақ дегенмен, суреттiң жақын басқа құралынан коллаж айыруы керек -
түрлi материалдар және құрылымдардың қолдануды аппликациясы - кездемелер,
газеттер, фанера немесе айқын мұршалардың күшейтудi мақсаты бар қаңылтыры.
Мұндай суреттiң жасауын әдiс жақын нақысқа техникасына да негiзi бойыншады.

Жанрлардың тағы бiрi түрлi заттар және олардың бөлiктерiн қолданылатын
ассамбляж жиюлы және құрастырылған бiр жазықтықтарда атау керек. (орыс
аналогi жоқ) ready-madeлар кейде белгiнi пайдаланады. Кейбiр айырмашылығы
болатындығыменнен, ассамблажуға жақын объект және орнату арт-ларды
жақындайды. Мына барлық ұғымдар жиi терминдер мұражай қызметкерлерi тiптi
өйткенi араластырады орыс өнерiнiң тұрмысында әлi өте жаңа 2.

Санкт-Петербургке Орыс мұражайындағы 2006 жылында "Ресейдегi
коллажы.XX ғасыр." үлкен көрмеде өттi.

Мәскеу суретшiсi И.Каменевпен "Испандық фиеста" кештiң ашуындағы
актердi галереядағы 2007 жылда қазiргi өнердегi жаңа стиль елестеткен -
негiзiне бастапқы "фотографиялық суретке" әдемi техника iстелiнген
элементтерiнiң салуы қойған Фотоарт

Оның қазiргi түсiндiрмесiндегi коллаж термин басқа суреттер немесе
графикалық редакторлар тағы басқалар компьютер бағдарламалары, сондай Adobe
Photoshop көмегiмен олардың жеке бөлiктерiнiң қатарынан табандатқан
суреттiң жасауын қабылдауды белгiсi үшiн сонымен бiрге қолданылады.
Цифрларға коллаждың жасауларын негiзде - жiктерi бар жұмыс. Коллаж жасау
кезiнде салу, араластыру және мөлдiрлiктiң әр түрлi түрлерi қолданыла
алады. Фотомонтаждың терминнiң жағдайлары қарамастан көбiнесе лайықты,
компьютер бағдарламалары көмегiмен суреттердiң манипуляциясының жанында бұл
екi ұғымдардың шекарасы, iс жүзiнде өшiп кететiн көп болар едi.

Коллаж, сонымен қатар қағаз сауыт,- деп ең алдымен бұл творчестволық
жұмыс . Колладждың өзi қолдан iстеп шығылған осы болып есептеледi.
Компьютер коллаждары

ол дасы болуға орын алады, бiрақ бұл жеке әңгiме.

Коллаж әр түрлi суреттердiң қағазды немесе кенебiне жапсыру жолымен
жасалады.

Коллаж - бұл қашан бейнелеу өнерiндегi үзiндi жасалуға табандатқан
қабылдауы. Бөлiктермен фольга және тiптi фотосурет, әртүрлi фактуралардың
жалтырақ журналдар, түрлi-түстi қағазы, кездеме бола алады. Егер
фотосуреттi ксерокс арқылы қуып жiберсе, ерекше бөлiктер алуға болады,
кептiрiлген гүл, құйқалақ қағазды - қорытып айтқанда, барлық планшетте
таратып салып қоюға болатын планшетте таратып салып қоюға болатын. Егер
кернесе, онда қара кездемемен ксерокстi жауып қойыңыз.

Басқа осы қол коллажының жасаулары үшiн жоғарыда көрсетiлген ватман
немесе (негiз үшiн) қатырманың парағы, (фон үшiн) бiргелкi қағазға сiзге
керек болады, өткiр қырықтық, маникюр (майда бөлшектердiң кесiп алуы үшiн)
қырықтық, (тегiс өлкенiң алуы үшiн) макет пышағы және (жақсы резеңке немесе
желiм) желiм 3.

Бүркемелi резерв өз қиялдары айқындалыңыз, оның еркiн ұшуына
босатыңыз. Коллаж, арнаулы демалысқа немесе туған күнге жасаңыз. Оқиға
орынынан фотосурет, туристтiк агенттiктiң жарнамалық проспектигi,
қолданылған жолдық билет, кептiрiлген бiр тал шөптер, қауырсындар,
атақтылығы бар құрастырылған фотосуреттi жүрiсте жiберуге болады. Бұдан
басқа, коллажды техника бiлезiкпен, плакатты қауырсыны, бояулармен және
гуашьнiң жұмысымен жапсыруға араластыруға мүмкiндiк бередi. Сiз қолдармен
коллаж жай ғана сурет сала аласыз.

Дайын, толық бiтiрiлген коллаж түрлi түстi ксерокс арқылы ең жақсы
қуып жiберсiн немесе сканерде қайта түсiру. Жақсы бiртума дана,
фотосуреттердiң жалтырақ қағазы немесе фольгаданғы дақтары, өзiмнiң коллажы
тiптi пайда болады болып қалыптасуға өйткенi жоғалады. Сонымен бiрге
бiрнеше даналар және жора-жолдастарға сыйға тарту жасау мүмкiн.

Коллаждардағы әр түрлi түсiнiктер, әзiлмен және махаббатпен iстеп шығылған
қол қоюларға тамаша көрiнедi. Оларға қолдан жазуға немесе әртүрлi
шрифттердi принтерде басып шығаруға болады.

Егер Пабло Пикассо өзiмнiң өз өнерiндегi коллаж техниканы пайдаланса,
онда бiзге және өзiмнiң құдайы бұл тамаша жанр туралы ұмытпауға бұйырды.

Коллаж техникасына әртүрлі керек емес, жарамсыз материалдардан жасауға
болады. Мысалы;жіптер,түрлі-түсті қағаздар,түймелер т.б. Әрбір адам
көздеген мақсатына жете білу керек. Өз көздерімен айналадағы әдемі
сызықтарды,олардың түстерін,оның бар дүниесін танып сезуі тиіс. Сонда ғана
біз арманымызға жете біліп,тек сәттілік алдан күтіп тұрмақ. Қолымыздан
келетін жұмыстарды істеп,шығарып жетіле білеміз. Сол себептен шығармашылық
жұмысымның маңызы да осы. Оның ең бірінші көлемін тауып,керекті түстер
таңдап,оның композиция тұрғыда келлтіружұмысқа қарағанда әртүрлі
материалдар,резинка,кожа,пласмассал ар қолданады.Мен бірақ тек жіптер
келтіргенді ұйғарлым,ашық түстер таңдап,суреттегі бейнені тереңдете
түсіп,қыздың бір жақсы күйде отырғандығы.Ашық түстер тандаған себебім,қазақ
қызының қара түсті киімде болған мүлдем жараспайды,оның бейнесіне қарап,бар
сұлулығын жиып,оның ашық мінезін үстіндегі қазақи киіміне қарап осындай
шешімге келдім.

1.2. Түстер үйлесімділігі және композиция

Егер сіз өзіңізді қызықтырған бір затты бейнелейтін болсаңыз,
ол үшін бұл зат өз алдына қандай мақсат қойғанын білуіңіз керек. Ең алдымен
өзіңізге тексеру керек, бұл зат немен сіздің көңіліңізді бөлгенін тексеру
керек, сонымен қатар көркемдік сұлулықпен бірге білуге тырысу керек.
Сонымен қатар сіз әр түрлі жіппен, жүнмен, матамен жұмыс істесеңіз, сіз
үшін түс дегеніміз не екенін қызықтыратын шығар.

Ол өз алдында табиғи қлзғалыстың қиындығын көрсетеді. Барлық әлемдік
түстердің байлығы, ақ күнгі түс болып табылады. Күн сәулесіндегі түстердің
барлық толқынының құлымы бар. Ал түстер көп қырлы шыны призма арқылы өтіп,
құрамды бөліктерге жіктеледі: бұл спектр деп аталады. Исаак Ньютон өзінің
ең алғашқы тәжірбиесінде ақ күнгі түстердің, реңдердің жүйелікпен
орналастырған түрлі-түстік спектрде жеті түсті көресткен; қызыл, қызыл
күлгін, сары, жасыл, көгілдір, көк, көк күлгін. Олардың мөлшерін шексіз
етіп алған. Спектрді көп түрлі түстерге де бөлуге болады немесе үш түрлі
түске ғана бөледі. Ньютон өзінің тәжірбиелік қызығушылығының арқасында түс
пен дыбысты жеті түстік спектрге және жеті түрлі мақал музыкасының
сәйкестігіне байланысты бөледі.

Суретші негізгі үш түрлі түсті қолданды: көк, сары, оларды араластыру
арқасында басқа бірнеше түстерді алуға болады. Түс сізді қоршап тұрған
заттарды жарықтандырады. Әр түрлі үстірттік бір ғана жарықтық сәулесін
қайтуын иеленеді, басқалары, басқалары - өткізуші, үшіншісі – көтерілуін,
сонымен қатар үстірттік түсті анықтайды. Егер үстіртке жарықтық сәулесі жан-
жаққа бағытталып бейнеленсе, мұндай бейнені диффоуздық, ал үстірттікті –
матовый деп атайды. Егерде бейнелеуші сәуле бір бағытқа заң бойынша
бағытталса; құлаушы бұрыш бейнелеуші бұрышқа тең болса, мұндай үстірттікті
жылтыр деп атайды. Мұнда үстірттік жарықтық сәулесін барлығында бірдей
бейнелейді, сәулелік топта бірлеседі, бірақта дене жарықтық сәулесін таңдап
бейнелейді. Осының арқасында үстірттік түске айналады. Жарықтық сәуле
қалайда көп үстірттікті бейнелесе, осыған байнанысты ол өте жарық және анық
болып көрінеді. Ақпен біз үстірттікті атаймыз, қайсысы көп жарықтық
сәулесін бейнелейді және аз қабылдайды, қарамен тек қана көп мөлшердегі
сәулелер қабылдайды және аз мөлшерде бейнелейді.

Үстірттік бейнеленген сәуле тордық көзге түседі, сол арқылы басқа
түрлі түсті түстерді сезінуге шақырады.

Белгілі көп мөлшердегі заттарға белгілі түс беріледі. Бұл түсі заттық
деп атайды. Сондықтанда заттық түсті біз мысалға аламыз, мысалы, біз шөп
жасыл, алма қызыл т.б. деп айта аламыз.

Заттық түсті белгілі жағдайда жарықты көріп білу өте маңызды. Ережеге
байланысты қар ақ, аспан әрқашан көгілдір т.б. болып көрінбейді. Ол үшін
қардың сарғылт, көгілдір болып көрінетінін көру керек.

Әр түрлі заттар белгілі түстік тонды болуын талап етеді, мысалға
белгілі бір түс, жарықтықты, қанықтықты немесе тазалықты.

Түстік тон – үстірттіктің сапалығы дегеніміз не, оның түстігін
көрсетеді, мысалға біз айта аламыз, алма жап-жасыл, қағаз (сиреневая или
кремовая).

Жарықтық – болған үстіртік мінездемесі, мысалға, жарық, қараңғы,
жарықтық қараңғылау сөздерімен өзгерте аламыз. Әр бояу өзінің жарықтығын
болуы талап етеді.

Қанағаттылық – түс тазалығы. Түс таза болса, неғұрлым ол қанағатты.
Егерде жарықтылықпен қанағаттылықты өзгерту керек болса, онда ақ немесе
қара бояуды қосу керек болса, онда басқа түсьі қосу керек. Біз әдетте қарды
ақ деп атаймыз, бірақта назар аударып қарасақ оның барлық жерде ақ
еместігіне көз жеткізуге болады.

Әр түрлі жерлерде, әр түрлі уақыт тәулігінде ол әр түрлі реңктерде
болады. В.Суриковтың Боярыня Морозова немесе Взятие снежнего городка
деген суреттерінде қардың қалай жазылғанын көруге болады. Сіздер онда таза
ақ түстің қолданғанын көре алмайсыз, тек қана көгілдір,сарғылт, күлгін
түстерді көресіздер. Суретші тек қана ақ қардың ақтығын емес, сонымен қатар
жұмсақтығын, үлпілдектігін көрсете алған. Күн сәулесінің жарықтығы арқылы
үстірттік кейбір ренктері кейбір кездерде заттық түстің мөлшерін өзгертеді.

Сонымен қатар, бір заттардың түстері басқаларға бейнеленіп, бейнесін
өздеріне қолданады. Үлкен емес тәжірбие жасайық. Бір затты алып оның бір
жағын жарық қылайықта, екінші қараңғылау жағына ақ қағазды қояйық. Заттың
қараңғы жақ бөлігі азырақ жарықтанады. Бұл кезде көлеңкенің жарықтануы
байқалады, мұндай жағылыс жарықтық деп аталады. Егерде сіз заттың көлеңке
жағына боялған қағазды жақындататын болсаңыз, онда көлеңке үйлесімділік
түске боялады. Бұл жерде біз түстік шағылыспен жұмыс істейміз. Шағылыс бұл
жерде басты рөлін атқарады, түспен жарықтық бірыңғай негізі болып келеді.
Шағылуға көп көңіл бөлмеу керек. Түстің бірыңғай жүйеде шағылысудан да,
контраст басымды роль атқарады. Осылардың арасында жарық пен түсті айырады.
Мысалыға, екі сұрғұлт дөңгелекті немесе квадратты алып, біреуін-қараға, ал
екіншісін – ақ немесе жарық фонға қойыңдар. Сізде қара фондағы дөңгелекті
жарық болғанын, ал жарықтағы қараңғы болғанын байқайсыздар. Егер бұндай
тәжірбиені түстік істірттерде жасасақ, онда түстердің фонда қалай
қабылданып өзгеретінін байқауға болады 5.

Табиғатта байқалатын түстердің барлығын жылы және суық түстерге
боялады: қызыл, сары, қызғылт түстерге бояуға болады; қызыл, сары, қызғылт
түстерді жылы, ал қалған спектрлық бөлікті түстер от, күн сияқты түстерге
жылылықты сезіндіреді. Ал көк, күлгін түстер аспан көк,ағаштың көлеңкесіне
сияқты сызықтықты білдіреді.

Түстерді жылы және суық деп бөлу қажет емес, мысалы қызыл түс – жылы,
көк-суық болады деп ойлауға болмайды. Жылы және суық түстерді қай түске
тәуелді екенін, түс арқылы қайсысына қатысты екендігін анықтайды. Бірнеше
көк тондық түстерді алып, олардың жылылыққа қалай кемуін, суыққа қарай
өсуін байқауға болады. Осы арқылы басқа түстермен де жасап көруге болады.
Жылы және суық түстерді спектр арқылы табуға ғана емес, натурада қай түс
жылы, қайсыс суық екенін көріп, табу.

Суық және жылы түстерде контраст өте маңызды. Егер жарық жылы болса,
онда көлеңке салқын, егер жарық суық болса, онда көлеңке жылы.

Түстерді араластыру арқылы әр түрлі түстік тондарды алуға болады. Ең
бірінші керек түсті табады, болуды палитра араластыру арқылы алады.

Ал табиғатты бояу, түстерге тоқсталсақ, табиғатта түстердің бір-
бірімен әр түрлі қосындасын көруге болады, бірақ әр түрлі қосымша түстер
әр кезде түстің ашықтығын, әр түрлі бояу қанықтығын ерекше етіп көреседі.

Түстер бояуын қызыл, көк, жасыл деп қана жіктегенімен, олар өте көп
ренктерге ие болады. Натураға қарап бояуларымен жұмыс жасағанда бұйым түсін
мұқият бақылап алған жөн. Салынған суретте түс ренктерін барынша беруге,
әсіресе бір-бірімен жарасымдылығына назар аудару қажет, бұлай жасау
салынған бейнеге үндестікпен айқындылық береді 7.

Сәндік сурет салуды бояулардың бір-бірімен сәйкес келуін таңдай
отырып табиғатқа ондағы қосымша түстер мен ренктерге жүгінген жөн. Бізді
қоршап тұрған ортада жарық түсте онша көп емес, бірақ жылы, жұмсақ түстер
табиғатта өте көп кездеседі. Осыларға қарап біз таза спектрлік бояуларды
кездестіре алмаймыз.

Реңктік түстердің байлығын бұлыңғыр күндері көруімізге болады. Егерде
сіз табиғатқа суретшінің көзімен қайтып болсаңыз, сол кезде ғана түстерді
байқауға болады.

Бірақ ашық бояуларымен де жұмыс істеуге болады. Жұмыстарда әр түрлі
болады, соның ішінде ашық түстермен жасалған жұмыстар. Мұндай жұмыстар
сәндік деп аталады, сәндік мәнерде жұмыс істеуші ережеге байланысты,
реңдерді қолданбай тек қана таза бояулармен, көзге жағымды бояу сәндік емес
жұмыстарда бояулар айғайлап кезде түспесе, ашық түстер онша қолайлы емес.
Ең алдымен бояу гармониясының мақсатына жету.

Түстану –түс туралы ғылым- бояулармен істес болатын суретші таныс
болуға тиіс көптеген мәселелерді зерттейді. Бейнелеу өнерінде үш түс –
сары, қызыл, көк , негізгі түстер. Егер бояулар туралы айтатын болсақ, бұл-
краплак, сары кадмий, берлиндік көкшіл. Осы түстердің кез келген екеуін
араластырсақ ұшіншіге қосымша түс береді.

Тікелей көршілес орналасқан контрасты түстер көзбен көргенде
қанықтылығы жағынан бір бірін күшейіп тұрады. Түс –кескіндеменің жаны.
Шынында да реалистік кескіндеменің көркемдік құралдарының негізін суретпен
жарық пен көлеңкемен бірлікте түс құрайды. Кескіндеме- біздің қайсыбір
заттар туралы білімдеріміз жөніндегі протоколдық есеп емес, осы білімдерге
сәйкес суретті боямалау емес, түстік жағдайды оны нақты жағдайларда біз
қабылдағанымыздай етіп, көркем бере білу.

Біздер түстер қабылдауымызға , әдемі сабақтас түстер дің пайда болуына
жарық, қашықтық ауа қабаты, түстік орта, яғни түрліше болған заттардың
қатар тұруы шешуші ықпал жасайды.

Кейде мұны түсінбей, керісінше жасаймыз. Күшті жарықта тұрғанды ең
ашық бояулармен салып, ал көлеңкелердегіні күңгірттеу үшін қара бояуды
пайланады. Кескіндеменің...бүкіл құпиясы,-дейді Б.Иогансон,- көлеікелер
мен жартылай көлеңкелерде (жартылай өң-түстерде)...Көлеңкелер мен жартылай
көлеңкелер- жарықтың алтын және күміс балықтарыжүзіп шығатын кескіндеме
аквариумы.

Заттардың біз қабылдайтын түстері шағылысқан сәулелермен – заттар бір-
біріне жіберетін рефлекстермен де анықталады. Бәрін де тесіп өтіп, қоршап
алғандай болатын күшті де әлсіз , үлкен де кіші рефлекстердің осындай айқұш
ұйқыш айқасқан ағымдары ерекше түстік ортаны, әлдебір жалпы түстік қатарды
жасайды. Жұмыстың барлық бояулық үйлесімдері бірыңғай, тұтас, жарасымды
реттілікке және өмірлік шынайылыққа ұмтылған кезде , оның мұндай жалпы
түстік кейпін кескіндемеде колорит деп атайды.

Барлық бояулар бір шешімге келіп соғады.Біздің кемпір қосақ
сияқты,қызыл,сары,жасыл,көк,көгілді р,күлгін т.б түстер де көп.

Қызыл - өмір күшінің түсі. Ол жүйке жүйесі мен ішкі секреция
бездерінің белсенділігін арттытатындықтан,адамның құштарлығы мен
ұмтылысының белгісі болып табылады.Бұл түс-жүрек соғысы мен тынысты
жиілетіп,бұлшық еттердің жиырылуын күшейтеді.Қан қысымын жоғарлатып,зат
алмасуын үдетіп,мидың белсенді жұмыс істеуіне әсер етеді.Нәтижесінде адам
ағзасындағы тіндердің қоректенуі айтарлықтай жақсарады.Бұл түстің ең
негізгі артықшылығы-адамға сенімділік пен белсенділік беретіндігі.

Қызыл сары - бұл түс оптимизм мен сергектіктің,қуныш пен жетістіктің
және қызық-думанның түсі боп есептеледі.Баланы күн шуақты-қызыл
сары,сары,алтын түстермен киіндірген өте жақсы.Бұл түстердің қызыметі
күшейтуі,жетілдіру,шыңықтыру.Қызыл- сары түстің толқын-дірілі ас қорытуды
жөндейді,соңдықтан оны тамақтандырар кезде қолдану керек.Бөбекке анасының
қызыл сары немесе алтын түстер киімдер кигені өте ұнайды.Бұл осы түстің
мейірімділік,жылылық зарядтарына бай екендігімен түсіндіріледі.Бүкіл
тіршілік атаулы күн нұрына талпынады,бәлкім күнге тән түстердің
тартымдылығы содан болар.Суретшілер көбіне қиялдағы кемел әлемді қызыл сары
түстермен бейнелейді,тіпті балдырғандардың өздері де әкесін,анасын және
өздерін қызыл сары түспен салғанды ұнатады.

Сары - ашық сары түс көңіл күйді көтереді,бірақ ең көнілдісі-
алтынныңғ түсі,өзіңізді жеңіл сезінуге көмектеседі.Бұл түстерді балаңыз
әлденеден жабырқау,тұйықтаулы болған кездерде пайдаланыңыз.Сары және алтын
түстер анемиялық,апатиялық белгілері бар балаларға аса пайдалы,ақыл-есінің
дамуы кешеуілдеген балаларға да қолдану оң нәтиже береді,бұл түске тән
қасиеттердің бірегейлі мидың қызыметін жақсарту және көру қабілетін
арттыру.Медицинада сары түстерді психоневроздарды емдеуге қолданады.

Жасыл -өсімдік әлемнің түсі,жер бетіне кең тараған.Жасыл-деңсаулық
пен тұрақтылық түсі,ол тыныштандырады,ауруды басады,қан және көз қысымын ба
сады.Жасыл ерекше сауықтыру түсібоп саналады.

Көгілдір -бұл түс тыныштықтың түсі боп есептеледі.Ол бұлшық еттердің
шиырығуы мен қысымын төмендетіп,тыныс алу мен пульсті қалыпқа
келтіреді.Балалардың төсек жабдықтарын осы түстен алып,олардың жатын
бөлмесіне осындай түсқағаз жапсыруға кеңес беріледі. Көгілдір түстің
кеңестікті визуалды кеңітіп көрсететін қасиеті бар,соңдықтан кішкене
бөлмелерге өте ыңғайлы.

Көк - түс кішкене сәбилер үшін тым суық әрі мазасыздандыратын түс.
Көк түстен балалар қорқады және көк түсті бөлмеде бөбөктер өздерін жайсыз
сезінеді.

Қоңыр - мамыражай отбасындағы берекенің және қауіпсіздіктің түсі,Ол
шыққан тегін мен тамырыңды сезінуді арттытады,яғни үйдің,отбасың,жақындарын
мен туыстарынды іш тартуға итереді.Қоңыр түсті көбіне физикалық,яғни тәни
әлсіздік кезінде немесе эмоцияналды ауытқулар болған жағдайда қажетсінеміз.

Күлгін - бұл түс жүрек пен өкпе жұмыстарын жақсартып,ағза
мүшелерінің төзімділігін арттырады.Күлгін түсті киімдер балаға тыныс алуға
кедергі келтіретіндей,ауыр көрінуі мүмкін.

Егер сіз өзіңізді қызықтырған бір затты бейнелейтін болсаңыз,ол
үшін бұл зат өз алдына қандай мақсат қойғаның білуіңіз керек.Ең алдымен
өзіңізге тексеру керек,бұл зар немен сіздің көңілінізді бөлегенің тексеру
керек,сонымен қатар көркемдік сұлулықпен бірге білуге тырысу крек.Сонымен
қатар сіз әр түрлі жіппен,жүнмен,матамен жұмыс істесеңіз,сіз үшін түс
дегеніміз не екенің қызықтыратын шығар.

Ол өз алдыңда табиғи қозғалыстың қиындығын көрсетеді.Барлық әлемдік
түстердің байлығы,ақ күнгі түс болып табылады.Күн сәулесіндегі түстердің
барлық толқынының құлымы бар.Ал түстер көп қырлы шыңы призма арқылы
өтіп,құрамды бөліктерге жіктеледі:бұл спектр деп аталады.Исаак Ньютон
өзінің ең алғашқы тәжірибесінде ақ күнгі түстердің,рендердің жүйелікпен
орналастырылған түрлі-түстік спектрде жеті түсті көрсеткен:қызыл,қызыл
күлгін,сары,жасыл,көгілдір,көк,көк күлгін.Олардың мөлшерін шексіз етіп
алған.Спектрді көп түрлі түстерге де бөлуге болады немесе үш түрлі түске
ғана бөледі.Ньютон өзінің тәжірибелік қызуғушылығының арқасында түс пен
дыбысты жеті түстік спектрге және жеті түрлі мақал музыкасының сәйкестігіне
байланысты бөледі.

Суретші негізгі үш түрлі түсті қолданады: көк, сары, оларды
араластыру арқасында басқа бірнеше түстерді алуға болады.Түс сізді қоршап
тұрған заттарды жарықтандырады.Әр түрлі үстірттік бір ғана жарықтық
сәулесін қайтуын иеленеді,басқалары,өткізуші,үшінші- көтерілуін,сонымен
қатар үстірттік түсті аңықтайды.Егер үстіртке жарықтық сәулесі жан-жаққа
бағытталған бейнеленсе,мұндай бейнені диффоуздық,ал үстірттік-матовый деп
аталады.Егерде бейнелеуші сәуле бір бағытқа заң бойынша бағытталса,құлаушы
бұрыш бейнелеуші бұрышқа тең болса,мұндай үстірттікті жылтыр деп аталады.
Мұнда үстірттік жарықтық сәулесін барлығында бірдей бейнелейді,сәулелік
тонта бірлеседі,бірақта дене жарықтық сәулесін таңдап бейнелейді. Осының
арқасында үстірттік түске айналады. Жарықтық сәуле қалайда көп үстірттікті
бейнеленсе, осыған байланысты ол өте жарық және аңық болып көрінеді. Ақпен
біз үстірттікті атаймыз, қайсысы көп жарықтық сәулесін бейнелейді және аз
қабылдайды,қарамен тек қана мөлшердегі сәулелер қабылдайды және аз мөлшерде
бейнелейді 6.

Үстірттік бейнеленген сәуле тордық көзге түседі,сол арқылы басқа
түрлі түсті түстерді сезінуге шақырады.

Белгілі көп мөлшердегі заттарға белгілі түс беріледі.Бұл түс заттық
деп атайды.Соңдықтанда заттық түсті біз мысалға аламыз,мысалы:біз шөп
жасыл,алма қызыл т.б деп айта аламыз.

Заттық түсті белгілі жағдайда жарықты көріп білу өте маңызды.Ережеге
байланысты:қар ақ,аспан әрқашан көгілдір т.б болып көрінбейді.Ол үшін
қардың сарғылт,көгілдір болып көрінетінін көру крек.

Әртүрлі заттар белгілі түстік тонды болуын талап етеді,мысалға
белгілі бір түс,жарықтықты,қаңықтықты немесе тазалықты,

Түстік тон-үстірттіктің сапалығы дегеніміз не,оның түстігін
көрсетеді,мысалға біз айта аламыз,алма жап-жасыл,

Жарықтық-болған үстірттік мінезднмесі, мысалға жарық, қараңғы,
жарықтық қараңғылау сөздерімен өзгерте аламыз. Әр бояу өзінің жарықтығын
болуы талап етеді.

Қанағаттылық - түс тазалығы. Түс таза болса,неғұрлым ол қанағатты.
Егерде жарықтылықпен қанағаттылықты өзгерту керек болса,онда ақ немесе қара
бояуды қосу керек болса,онда басқа түсті қосу крек. Біз әдетте қарды ақ деп
атаймыз, бірақта назар аударын қарасақ оның барлық жерде ақ еместігіне көз
жеткізуге болады.

Әр түрлі жерлерде, әр түрлі уақыт тәуелігінде ол әр түрлі реңктерде
болады. В.Суриковтың Боярыня Морозова немесе Взятие снежнего городка
деген суреттерінде қардың қалай жазылғаның көруге болады. Сіздер онда таза
ақ түстің қолданғаның көре алмайсыз, тек қана көгілдір,сарғылт,күлгін
түстерді көресіздер.Суретші тек қана ақ қардың ақтығын емес,сонымен қатар
жұмсақтығын,үлпілдектігін көрсете алған. Күн сәулесінің жарықтығы арқылы
үстірттік кейбір ренктері кейбір кездерде заттық түстің мөлшерін өзгертеді.

Композициялық жұмыстарды жассауда заттың өзіне қарап мүмкіндігінше көп
жұмыс жасау керек. Өздеріңді қоршаған ортадағы ашықты, әсерлі сәттерді
айқындай білу, көріп есте сақтау қабілетін, қиялдану мен аңғарымпаздықты
да дамыту қажет.

Сурет салу үшін шағын альбомды алып жүру шарт. Композициялық
шешімі жағынана күрделі картиналар үшін міндетті түрде қатты қағаз дайындап
алған жөн. Көркем шығарма бөліктерінің орналасуы және олардың бірлігі
композиция деп аталады. Графикалық сурет пен кескіндемелік сурет салуда
сызықтық, пішінді құруда құрылымдық, тепе-теңдік (пропорция), көлем, жарық
пен көлеңке, көңіл –күй мен жай-жапсарды беру жүйеленеді, әсіресе
композициялық ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.