Оқушылардың жас ерекшеліктеріне сәйкес химия сұрақтарын күрделендіру әдістемесі

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 43 бет
Таңдаулыға:

Оқушылардың жас ерекшеліктеріне сәйкес химия сұрақтарын күрделендіру әдістемесі

Мазмұны

Кіріспе . . . 3

І Әдеби шолу

1. 1 Оқушылардың жас ерекшеліктеріне сәйкес оқытудың физиологиялық негіздері . . . 5

1. 1. 1 Жас ерекшеліктеріне байланысты оқыту туралы теориялар . . . 5

1. 1. 2 Адамның жеке қабілеттіліктерінің сипаттамасы . . . 7

1. 1. 3 Зерде теориясы . . . 12

1. 2 Мектепте химия курсын оқыту кезіндегі оқушылардың жас ерекшеліктерін ескеру мәселесі . . . 14

1. 2. 1 Химияны оқыту барысында оқушылардың ақыл-ойын дамыту . . . 18

1. 2. 2 Жас ерекшеліктеріне байланысты эксперимент есептерінің оқу-тәрбиелік маңызы және типтері . . . 20

1. 2. 3 Оқушылардың жас ерекшеліктеріне сәйкес оқытудың маңызы . . . 23

1. 2. 4 Оқушылардың жас ерекшеліктеріне байланысты деңгейлеп оқыту әдістемесі . . . 27

1. 2. 5 Сан есептерінің оқу-тәрбиелік маңызы және жіктелуі . . . 37

1. 3 Зат құрылымы, валенттілік және тотығу дәрежесі туралы ұғымдардың қалыптасуы . . . 42

1. 3. 1 Химиялық байланыс және зат құрылымын оқып, үйренудің маңызы, орны және әдістемесі . . . 42

1. 3. 2 Валенттілік ұғымының қалыптасуы және дамуы . . . 48

1. 3. 3 Тотығу дәрежесі туралы ұғымның қалыптасуы . . . 49

1. 3. 4 Валенттілік, тотығу дәрежесі, химиялық байланыс және зат құрылымы ұғымдарының арасындағы өзара байланыстар . . . 50

ІІ Эксперименттік бөлім . . . 52

2. 1 Химияда жас ерекшеліктеріне сәйкес оқытудың маңызы . . . 52

2. 2 Химия курсының кейбір сұрақтарын күрделендіру әдістемелері . . . 52

2. 3 Блум таксономиясын химия сабағында қолдану әдістемесі . . . 57

2. 4 Құрастырылған әдістемелердің пайдаланылуы бойынша алынған нәтижелерді талдау . . . 61

Қорытынды . . . 63

Пайдаланылған әдебиет тізімі . . . 64

Кіріспе

Қазақстан Республикасының білім жүйесін сапалы түрде қайта құру кезеніңде дүниежүзілік білім жүйесіне ену үшін әлемдік білім жүйесіндегі озық тәжірибелерді жинақтап, сұрыптап, оның тиімді тұстарын енгізу қажет болып отыр. Танымдық даму - жас ерекшеліктеріне сәйкес баланың оқу және проблемаларды шешу қабілеті. Дәлірек айтқанда, танымдық даму оқуға деген қабілеттік, сондай-ақ, зейін, сөз сөйлеу дағдылары, ойлау, негіздеу және шығармашылық, зияткерлік сияқты қабілеттерді дамытуға және тұрақтандыруға қатысты болады. Аталған зияткерлік қабілеттер ойлау үдерістерінің сипаты және жасына қарай олардың өзгеру ықтималдығы туралы маңызды ақпараты бар танымдық даму теориясы шеңберінде сипатталады.

Ел президенті Н. Назарбаев «Біз бүкіл елімізде әлемдік стандарттар деңгейінде сапалы білім беру қызметін жолға қоюға тиістіміз» деп білім беру ісінің дамуына қолдау көрсетті. Білім беруді дамытудың 2011-2020 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасында халықтың барлық топтарының сапалы бiлiмге қол жеткiзуiн қамтамасыз ету; әлемдiк тәжiрибе және тұрақты даму қағидаттары негізiнде бiлiм берудiң мазмұны мен құрылымын жаңарту; бiлiм берудiң халықаралық стандарты ұсыныстарына сәйкес кәсiптiк бiлiм беру; бiлiм беру үдерісін оқу-әдiстемелiк және ғылыми негізде жетiлдiру сияқты бірқатар нақты міндеттер қойылып отыр.

АҚШ-та жүргізілген әртүрлі жастағы сыныптарды оқыту саласындағы зерттеулер мұғалімдерге жас ерекшеліктеріне қарай оқыту мен оқу проблемаларын шешудің жекелеген тәсілдерін ұсынады. Авторлардың пікірі бойынша, бұл мұғалім үшін оқушылар жеке тұлға болып табылатын сыныптарда және мұғалімнің кәсіби ойы оқу бағдарламасына емес, оқушыларды оқыту үдерісіне бағытталған сыныптарда табысты шешімін табуға тиіс. Бұл жағдайда мұғалім әрбір оқушыны оқу континиумы деп санайды және бұл кезде бар уақытын белгілі жастағы балалар үшін қандай бағдарламаның қолайлы екендігіне жұмсамай, осы континиум бойынша қозғалу кезінде оларды қолдауға тырысады. Аралас жастағы оқуды зерттеу әртүрлі жастағы оқушылардың сұраныстарын қанағаттандыруда үдерістік тәсілдің қолайлы екендігін көрсетеді. Бұл олардың даму деңгейіне сәйкес барлық балалар бірге қатыса алатын ашық тапсырма, тәжірибе мен жобаны қамтамасыз ететін мұғалімдерді қамтиды.

Әртүрлі жастағы табысты сыныптарда мұғалім оқыту жөніндегі фасилитатордың рөлін атқарады және «білім беруші» субъекті ретінде әрекет етпейді, қайта оқу үдерісін бағыттайды, толықтырады және қолдайды. Әрбір оқушының білім алуына көмек көрсету үшін олар оқушылардың жеке сұраныстарын, дамуы мен мүдделерін білуге тиіс. Яғни оқыту үшін бағалау әртүрлі жастағыларды табысты оқытудың маңызды құралы болып табылады.

Оқушылардың жас ерекшеліктеріне сәйкес оқыту мен оқуға арналған зерттеулердің негізгі ерекшеліктері олардың оқу сабақтарын балалар үшін қызықты, тартымды және маңызды етуге бағытталуы болып табылады. Мұғалім оқушылардың не білетінін және қандай жаңа ақпарат қосу керектігін анықтаған жағдайда төменгі жастағы балалардың назарын аударуға болатынын атап өткен жөн.

Берілген диплом жұмысы тақырыбының өзектілігі : мектептегі химия сабақтарының мазмұнын жетілдіріп, оқытулың озық технологияларын қолдануға әр мұғалімнің шығармашылық тұрғыдан келіп, сабақтарды жоспарлап өткізу жұмысы әрқашанда актуальді.

Шешілетін проблеманың қазіргі кездегі күйі : орта мектептегі химия сабақтарының мазмұнын қазіргі заман талаптарына сай жетілдіру туралы мәліметтер, авторлық ұсыныстар Ресей және Қазақстанның химияны оқытуға қатысты периодтық басылымдарында кездеседі.

Берілген дипломдық жұмыстың мақсаты: Орта мектептің химия курсының кейбір тақырыптары мысалында белгілі бір сұрақтарды сынып сайын күрделендіру жолдарын көрсетіп, педагогикалық практика кезінде осы оқыту әдістемелерін пайдаланып сынау, тиімділігін зерттеу. Осы мақсатқа сәйкес келесі міндеттер қойылды:

Оқушылардың жас ерекшеліктеріне сәйкес оқыту әдістемесі туралы әдеби материал жинау және жүйелеу;
Мектеп оқулығынан тыс әдебиетте берілген материалды химия курсы тақырыптарының мазмұнын күрделендіру мақсатында зерттеу;
Бейорганикалық химия курсының кейбір тақырыптары мысалында сұрақтарды оқушылардың жас ерекшеліктеріне сәйкес күрделендіруді көрсететін әдістемелер құрастыру;
Құрастырылған әдістемелерді мектепте сабақтар өткізу кезінде пайдаланып, тиімділігін зерттеу.
Құрастырылған әдістемелерді педагогикалық практика өтуші студенттер, сонымен қатар мектеп мұғалімдері де пайдалана алады.

Зерттеу обьектісі: орта мектептегі химия пәні бойынша оқу процесі.

Зерттеу пәні: химияны оқыту әдістемелері. Жұмыстың практикалық маңызы: ұсынылған әдістемелерді мектептің химия пәні мұғалімдері және педагогикалық практика өтуші студенттер өз жұмысында пайдалана алады. Дипломдық жұмыс ҚМПИ химияны оқыту әдістемесі зертханасы және Қостанай қаласы әкімдігі білім бөлімінің №115 орта мектебі базасында орындалды.

Әдеби шолу

1. 1 Оқушылардың жас ерекшеліктеріне сәйкес оқытудың физологиялық негіздері

1. 1. 1 Жас ерекшеліктеріне байланысты оқыту туралы теориялар

Бұл модуль осының алдындағы талантты және дарынды балаларды оқыту тақырыбымен тығыз байланысты, себебі екі модуль де оқушылардың қажеттіліктерін қанағаттандыруға бағытталған сараланған оқытуға қатысты болып отыр. Алайда бұл модуль балалар дамуының оқудың қолжетімділігі дәрежесін анықтайтын кезеңдеріне қатысты және де «Оқыту мен оқудағы жаңа тәсілдер» модулімен өзара байланысты. Мәселен, түрлі жастағы балаларда байқалатын метасана деңгейі, балалардың жас шамасына бейімделген сындарлы диалогті ынталандыру стратегиясы, әр жастағы балалар мүмкіндігіне сай беріледі. Сондай-ақ, аталған модульдің өзге модульдермен, мысалы, «Оқу үшін бағалау және оқуды бағалау» модулімен байланысы бар, атап айтқанда әртүрлі жаста өзін-өзі бағалау үшін жауапкершілікті зерделеу тұрғысынан. Сонымен қатар Қазақстанның жекелеген ауылдық өңірлерінде кездесетін жас шамасы әртүрлі сыныптарда тиімді оқыту және оқу стратегияларын іске асыру жолдары да қарастырылатын болады.

Танымдық даму және жас ерекшеліктері. Танымдық даму - баланың оқу және проблемаларды шешу қабілеті. Дәлірек айтқанда, танымдық даму оқуға деген қабілеттілік, сондай-ақ зейін, сөз сөйлеу дағдылары, ойлау, негіздеу және шығармашылық зияткерлік сияқты қабілеттердідамытуға және тұрақтандыруға қатысты. Аталған зияткерлік қабілеттер ойлау үдерістердің сипаты және жасына қарай олардың өзгеру ықтималдығы туралы маңызды ақпараты бар танымдық даму теориясы шеңберінде сипатталады. Жас ерекшеліктеріне байланысты оқудың жекелеген теориялары төменде сипатталған.

Оқудағы бихевиористикалық тәсіл. Психологиядағы бихевиористикалық бағыт ортамен өзара байланыстағы мінез-құлықты зерделеу үшін эксперименттік рәсімдерді пайдалануды қарастырады. Бихевиоризммнің негізін салушы болып саналатын Джон. Б. Уотсон психология саласы зерттейтін ішкі тәжірибені бақылауға болмайтындықтан, тиісті түрде зерттеу мүмкін емес деп есептеген. Оның орнына ол зертханалық эксперименттерге сүйенген. Нәтижесінде «түрткі реакция» моделі әзірленді, онда орта оған тұлға әрекетететін түрткілерді өндіруші ретінде қарастырылады. Эдвард. Л. Торндайк сиякты зерттеуші осы идеяны негізге ала отырып, Т-Р (түрткі-реакция) оқу теориясын әзірледі. Олар мінез-құлық нәтижесінде реакция күшейетінін немесе әлсірейтінін атап өткен. Скиннер осы көзқарасты бұдан әрі дамытты және ол қазір «оперантты шарттылық» ретінде белгілі: адамдардың лайықты іс-әрекеттерін ынталандыру мақсатында оларды көтермелеу, ал тоқтатылуы қажет мінез-құлықты елемеу немесе ол үшін жаза қолдану.

Оқудағы танымдық тәсіл. Бихевиористер ортаны зерттеген болса, Гештальт теориясының ізбасарлары тұлғаның ақыл-ой үдерістеріне сүйенген. Осылайша, білім алу әрекеті немесе үдерісі ретінде сана оларды едәуір қызықтырған. Жан Пиаже, Мария Монтессори және Лев Выготский сияқты теоретиктер оқу және даму мазмұнының ұқсастығын анықтай отырып, танымдық тәсілді дамытуда одан әрі ілгерілеген. Ғалымдар кіші жастағы балалар дәл өзін қоршаған ортамен және адамдармен әрекеттесу кезінде оқу және даму жүзеге асады деп сендірген. Зерттеуші Жан Пиаже ортаның әсерін мойындап, ішкі танымдық құрылымдағы өзгерістерді зерттеді. Ол психикалық дамудың төрт сатысын (сенсорлы-моторлық, оперативтінің алдындағы, оперативті және оперативтіден кейінгі) айқындады. Джером Брунер жаңалық ашу арқылы оқудың маңызын атап өтеді, тіпті бастауыш мектеп жасындағы балалар оқу және даму үшін қажетті қызмет түрлерінің басым бөлігіне бастамашылық етеді деп сендіреді. Бұл теорияны басшылыққа алатын мектептер кіші буынды оқыту ортасына және оқу мазмұнына ерекше назар аударады. Педагогтар мен ересектер балалармен тікелей қарым-қатынас жасайды, олар орындайтын қызмет түрлері оқу мазмұнындағы балалар тәжірибесін пайдалануда аса маңызды болады.

Оқудағы гуманистік тәсіл . Бұл тәсілде адамның өсуіне ерекше назар аударылған. Бұл тәсілдің негізін қалаушылар - Маслоу мен Роджерс. 1970 және 1980 жылдары жазылған ересектерге білім беру жөніндегі көптеген теориялық еңбектер гуманистік психологияға негізделген. Бұл тәсілде адамның өсудегі әлеуметіне ерекше назар аударылады. Өзіне деген қарам-қатынас - «гуманистік психологияның негізгі белгісі(Tennant, 1977) ». Бұл әдіс адамдарға оқу обьектілері ретінде қарауға қарсы шығып, сол арқылы бостандық, таңдау, уәж және сезімдерді қамтитын эмоционалдық және субъективті әлем бар екенін растады. Бұл ретте ең белгілі мысал - Абрахам Маслоудың қажеттіліктер пирамидасы болуы мүмкін. Оның ең төменгі деңгейінде физологиялық қажеттіліктер, ең жоғарысында өзін іс жүзінде таныту орналасқан. Зерттеушінің тұжырымына сәйкес, жоғарырақ деңгейге өту тек тек төмен орналасқан қажеттіліктер орындалған жағдайда ғана мүмкін болады. Оқудағы гуманистік тәсілді анағұрлым толығырақ зерттеген Карл Роджерс сияқты. Оның зерттеуі логикалық және интуитивті, зият пен сезім үйлесім тапқан, барлық тәжірибесімен, білімімен қоса алғанда жеке тұлғаны толық қамтиды. «Осындай тәсілмен оқығанда, біз бүтінбіз, біз еркекке және әйелге тән қабілеттерімізді толық жүзеге асырамыз».

Оқудағы әлеуметтік - жағдаяттық тәсіл. Оқушылардың әлемді түсіну үшін құрылымдар мен модельдерді игеріп қана қоймай, өз құрылымы бар ортаға қатысады. Оқу сан алуан тәжірибелік қоғамдастықтарға қатысуды көздейді. Психологияда адамдар бақылау арқылы қалай оқитынын бірінші зерттеген бихевиористер болды. Кейінірек зерттеуші Альберт Бандура өзара әрекеттестікті және танымдық үдерісті зерттеді. Субъектілерге басқалардың міне-құлқының салдарын көруге, әртүрлі мінез-құлықтың салдары туралы белгілі түсінік алуға мүмкіндік беретін тәсілдердің бірі - бағалау. Егер адамдар не істеу керек екендігін білу үшін тек өзінің іс-қимылдарының әсеріне ғана сүйенсе, оқу ерекше жалықтыратын, тіпті қауіпті болар еді. Көбінесе адамның мінез-құлқы бақылау, модельдеу құру арқылы зерделенеді: басқаларды бақылай отырып, жаңа мінез-құлық қалай қалыптасатынын түсінуге болады және кейін бұл кодталған ақпарат іс-әрекет жасауға басшылық етеді. Міне-құлыққа назар аудару, оны ықтимал модель немесе парадигма ретінде есте сақтап, түрлі жағдайларда оның қалай көрініс беруі мүмкін екенін болжау (репетиция) - бақылауға негізделген оқудың негізгі аспектілері [1] .

1. 1. 2 Адамның жеке қабілеттіліктерінің сипаттамасы

Зейін. Хаген мен Хейл (1973) 5-6 жасар балаларды бірнеше ашықхаттағы суреттерді есте сақтауды сұрау арқылы селективті зейіннің дамуын көрсетті. Әр ашықхатта екі сурет салынған, бірақ есте сақтау үшін оның біреуі ғана маңызды болды. Мұндай жағдайларда 5-6 жасар балаларға қарағанда, 14-15 жастағылар аса маңызды суреттерді көбірек есте сақтаған. Бірақ, кіші жастағы балалар есте сақта деп сұрамаған суреттерді көбірек есте сақтапты. Осылайша, есте сақтаған ақпараттың жалпы көлемі екі топтағы балалар үшін бірдей болды, бірақ ересек балалар зейіндерін тиімдірек шоғырландыра алған. Бұл зерттеу біздің селективті зейінімізге еске сақтаудың белсенді сипаты айтарлықтай әсер ететіндігін анықтады. Осындай оқыту нәтижесіндегі қорытынды тапсырмаларды балалар үшін тартымды, қызықты және оларға сәйкес келетіндей етіп жасау маңызды. Балалардың назарын аудару танудың маңызды элементін және олар білетін ақпаратпен байланысты жаңа ақпарат алу мүмкіндігін қамтитындай болғаны маңызды.

Жады. Қысқа мерзімді жады (жұмыс жадысы ) . Аткинсон мен Шифрин (1968) қысқа мерзімді есте сақтау адамның жадында негізгі орын алатынын анықтады. Баддели мен Хитчтің (1974) кейінгі жұмыстарында ол жұмыс жадысы деп аталады. Бұл термин статикалық сақтау емес, динамикалық үдерістер жиынтығын әлдеқайда нақты сипаттайтындықтан, қазір кеңінен қолданылуда. Біз жұмыс жадысы арқылы санамызға ақпарат енгіземіз, сондықтан біз онымен жұмыс істей аламыз. Жұмыс жадысының өзіндік ерекшеліктерінің балалар жадысының даму жолдарын анықтайтын көптеген танымдық міндеттерді орындау қабілеті үшін маңызы зор.

Ұзақ мерзімді жады. Аткинсон мен Шифронның ұзақ мерзімді есте сақтау туралы бастапқы тұжырымдамасы пысықталып, кейінгі зерттеулерде дамытылды. Жалпы қабылданған қолданыстағы модельді Тулвинг (1895) ұсынды, ол ұзақ мерзімді жады үш айқын компоненттен: рәсімдік, эпизодтық және семантикалық жадыдан тұрады деп есептеген. Ұзақ мерзімді жадының осы үш түрі қайта жаңғыртудың түрлі тәсілдеріне байланысты және де әртүрлі білімді сақтайды.

Рәсімдік жады. Рәсімдік жады - әрекеттерді қалай орындау керек екендігі туралы, мысалы, қасықпен тамқ ішу, түйме тағу, секіру, велосипедпен жүру, қарындашпен жазу, доп лақтыру сияқты іс-қимылдар арқылы дамитын біздің білімізді сақтайтын «қойма». Бұл іс-әрекеттерді қалай іске асыру керектігі туралы білім терең сақталады және оны саналы түрде тілмен жеткізу қиын.

Эпизодтық жады. Эпизодтық жады дегеніміз біздің тәжірибеміздің толық тізімі алғашқы болып сақталатын жүйе. Көзбен щолу аса маңызды болғанына қарамастан, эпизодтық жады аясында бекітілген және «таңбаланған» естеліктер шектеулі болуына қарамастан, ол адамның ұзақ мерзімді жадысының маңызды аспектісі болып табылады.

Семантикалық жады. Семантикалық жады - ұзақ мерзімді жадының ең соңғы және тең мәнді емес аспектісі, себебі біздің дамумызда және сөйлеуімізде аса жиі көрінетін біздің символдар жасау қабілетімізге байланысты. Бұл біздің естеліктеріміздің бір бөлігі, онда біз эпизодтарды немесе оқиғаларды, біздің белгілі бір тәжірибемізден шығаратын ойларымызды, идеяларымызды, жалпы қағидаларды, қағидаттарды, тұжырымдамаларды есте сақтаймыз.

Сөйлеу. Бихевиористикалық көзқарастарға сәйкес, балалардың тілді үйренуі - күрделі үдеріс, ол арқылы бала үйренетін әрбір сөз және әр фрагментті бастапқыда елестету түрінде көрсетіліп, реттілік ретінде есте сақталады. Бұл үдерісті құптайтындығын ересек жымию арқылы көрсете алады. Бірақ, балалардың сөзді түсінуді және пайдалануды үйрену жылдамдығы - бұл түсінікке сәйкес келмейді, кез келген жағдайда олар әдетте сөздің мүлдем жаңа фрагменттердің тұрақты ағынын дыбыстайды. Ағылшын тілінде балалар айтатын осы жаңа сөздер мен фразалардың көбі, олар өздері үшін шығарған модельдер мен қағидаларды дұрыс қолданбау болып табылады. Мысалы, бастауыш мектеп жасындағы балалар кеше біз дүкенге goed (барлық) және онда бірдеңе buyed (сатып алдық) дейді. Ересектердің осылай айтқанын балалар естіген жоқ және етістіккке «ed» жалғауын қосу арқылы өткен шақты жасауды оларға ешкім үйреткен жоқ. Бұл өздерінің ағылшын тілінде сөйлеу тәжірибесінен шығарған моделі.

Төрт жасар балалар көп сұрақ қояды және «қайда?», «не?», «кім?», «неге?», «қашан?» (осындай тәртіппен жатталған) сиықты көптеген сұрақтарды пайдаланады. Олар бес сөзден тұратын сөйлемді пайдалана алады және 1500 сөзден тұратын сөздік қоры бар. Бес жасар балалар бағыныңқы бөліктері бар алты сөзден сөйлем құрай алады және 2000 сөз пайдаланады. Бірінші сынып оқушылары 6000 сөзге дейін пайдаланады, ал ересектер 25000 сөз пайдаланады және 5 сөз біледі. Оқу мен жазуды үйрену балалар үшін белгілі бір қиындықтар туғызады. Кейбір тілдерде, мысалы итальян, түрік тілі сияқты тілдерде бұл өте оңай, сөздер қалай айтылса, солай жазылады және де қалай жазылса, солай айтылады. Швед немесе француз тілдері сияқты тілдерде - модельдерге сәйкестік көп болғандықтан оңай. Кейбір тілдерде әліпби мүлдем қолданылмайды, мысалы, қытай тілінде символдардың ұзын тізімін еске сақтау үшін жылдар қажет. Жапон тілінде, мысалы, балаларға жаттап алу 4 жүйе бар, кәрістерде символ мен дыбыс арасындағы анық өзара байланыс бар өз әліпбилері бар [2] .

Ойлау. Метасана дегеніміз не? Метасана деген терминді «тұлғаның өзін-өзі тануы және өз танымдық үдерістері мен стратегиясын қарастыру» сипаттамасы ретінде Флейвелл енгізді. Метасана жай ойлап әрі біліп қана қоймай, адамдардың қалай ойлайтынын, не білетінін қарастыра отырып, өзіндік рефлекция жасау мүмкіндіктерін зерделеу қабілетіне жатады.

Психолог Уильям Джеймс (1890) интроспективті бақылаудың маңыздылығын атап өткен, ал Выготский (1962) саналы рефлекциялық бақылау және білімді кемелдендіре игеру мектепте оқытудың аса маңызды факторлары болып табылатынын түсігендердің алғашқысы болды. Зерттеуші білімді дамытудың екі факторы барын айтады: біріншісі - білімді автоматты түрде, ұғынбай алу, одан кейігі екіншісі - алынған білімді саналы түрде ұғынып бақылаудың біртіндеп өсуі келеді, шын мәнінде, бұл жайлар қызметтің танымдық және метатанымдық аспектілерінің арасындағы айырмашылыққа қызмет етеді. Флейвелл және басқалар (1995) егер оқу үдерісін ұғыну деңгейіне ауыстыра алатын болса, онда біз балаларға өзіндік ойлау үдерісін жақсы түсінуге, өзінің оқуын бақылау мен ұйымдастыруын игеруге көмек бере алар едік деген пікірді ұсынды. Бірақ тиімді оқу қолданылып жүрген білім қорына ақпаратты кіріктіру үшін, жай ғана онымен амал-әрекет жасау емес, ол ассимиляцияланған ақпаратқа, жаңа ақпарат пен бұған дейін белгілі болған ақпарат арасындағы өзара байланысты түсінуге, осындай түсінуді ынталандыратын үдерістерді ұғынуға және қаншалықты жаңа әрі қашан зерделенгенін білуге назар аудартады. Сонымен қатар Флейвелл мен оның әріптестері (1995) метасана қабілеті жасқа байланысты өзгереді және жасы үлкендірек балалар метатанымдық ақпаратты көптеген мөлшерде игергендіктен олардың үлгерімі жоғарырақ деп тұжырымдаған. Бірақ, мұндай стратегияларды пайдалана алмау жасына емес, тәжірибесінеде байланысты деуге болады. Сондай-ақ үдеріске педагогтің араласуы бастауыш мектеп жасындағы балаларға да, жемісті оқу стратегиясы болатын метасана компоненттерінің кейбіреуін дамытуға көмектеседі. Әдетте, оқуда қиындықтары бар оқушылар өздерінде бар білімі мен біліктерін қолданбайды, мүмкін олар стратегияларды білмейтін немесе жоспарлай алмайтын шығар, ал міндеттерді шешпек болғанда, өздерінің алға ілгерілеуін қадағалай алмайды. Жүргізілген зерттеулер мұндай оқушылардың әдетте сабақты түсіндіруге ғана емес, сондай-ақ өзін-өзі реттеу мен оқуын бақылауын жақсарту үшін метатанымдық көмекке мұқтаж екенін көрсетеді. Өте қабілетті және дарынды балалардың ерекшеліктерінің бірі - қабілеті шамалы құрдастарымен салыстырғанда олардың мететанымдық сауаты жоғары болуы. Олар өздерінің не білетінін және білмейтінін, нені біле алатынын және біле алмайтынын анық түсінеді. Мұндай балалар қажетті білімді алуға өздеріне ненің көмектесетінін біледі. Шын мәнінде, қолда бар дәлелдемелер IQ жоғары балалар, шығармашылық есептерді IQ төмендірек оқушылардан жылдам шығармайды, алайда баяуырақ ойласа да, тереңірек түсінетінін көрсетеді деп болжауға мүмкіндік береді.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.