Қаздарға арналған қора-жайларға қойылатын ветеринариялық-санитариялық және гигиеналық талаптар, малдарды күтіп-бағу жағдайлары және оларды жақсарту шаралары

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 19 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ БІЛІМ МИНИСТРЛІГІ

Ветеринария факултеті

Ветсансараптау және гигиена кафедрасы

Қаздарға арналған қора-жайларға қойылатын ветеринариялық-санитариялық және
гигиеналық талаптар, малдарды күтіп-бағу жағдайлары және оларды жақсарту
шаралары тақырыбындағы

Орындағын: 3 курс 316 топ
студенті Тұрдық
Еламан

Тексерегн: аға оқытушы Барахов Б.Б

Алматы, 2016

Жоспар.
Анықтамалар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ...
Нормативтік
сілтемелер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... .
Қысқартылған
сөздер ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... .
1.Кіріспе ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... .
2.Негізгі
бөлім ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ..
2.1.Қаз қораларына қойылатын
талаптар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
2.2. Қаз қораларындағы микроклимат және оны жетілдіру ... ... ... ... ..
2.3. Қаздарды күтіп-бағу
гигиенасы ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ..
2.4 Азық сапасына қойылатын
талаптар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..

2.5. Қаз шаруашылығындағы судың
гигиенасы ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ...
2.6. Қаз етін өндіру
гигиенасы ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
..
2.7. Құстарды бағып -күту
гигиенасы ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ...
2.8. Қаздарды қора еденінде бағып -күту
гигиенасы ... ... ... ... ... ... .. ... ...
2.9 . Құстарды торда бағып- күту
гигиенасы ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... .
3. Қысқаша
мәлімет ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... .
4. Техникалық қауіпсіздік
ережелері ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ..
5.
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ...
6. Пайдаланылғын әдебиеттер
тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... .

Анықтамалар

Ветеринариялық гигиена (жануарлар гигиенасы) - мал күтімін жақсартып,
ауруларын болдырмауға, олардың мол өнімділігі мен өнімінің сапасын
арттыруды қамтамасыз етуге бағытталған шаралар жүйесі. Адаптация -
организмнің ортага бейімделуі.
Жерсіну - мал организімінің сыртқы ортаның жаңа жағдайларына бейімделу
процесі.
Дезинфекция - зардапты және шартты зардапты микроорганизмдер жоюға,
малдың арасында індет ауруларының болдырмау шараларына бағытталған іс-
әрекеттердің бірлестігі.
Дезинсекция - ауру тарататын буынаяқты насекомдарды құрту әдісі.
Дератизация - жұқпалы ауру таратып, экономикалық зиян келтіруге байланысты
кеміргіш жәндіктерді құртудың шаралар жүйесі. Рацион - малдың түрлі
қоректік заттарды қажет етуі ескеріле жасалған бір тәуліктік жемшөп
мөлшері.
Концентрат - құрамында қоректік заттардыц мөлшері жоғары болатын жем
шөп.
Дистрофия - организмде зат алмасудың бұзылу салдарынан мүшелер
құрлысының және қызметінің бұзылып өзгеруі.
Мастит - түрлі себептерге байланысты желіннің қабынуы және ісінуі.
Профилактика - жануарларды аурудан қорғау жэне аурудың адамға таралуынан
сақтау үшін атқарылатын арнайы шаралар жүйесі. Токсин - организмді улап
әсер ететін зиянды зат.
Санитария (лат.sanitas - денсаулық)- жануарлар гигиенасының талаптарын
орындауға арналған практикалық шара.

Нормативтік сілтемелер

Осы әдістемелік нұсқауда пайдаланылған сілтемелер төмендегі құжаттарға
негізделген.
МЕМСТ 2.104-68 ЕСКД Негізгі жазулар МЕМСТ 2.601 -95 ЕСКД Пайдалану
құжаттары МЕМСТ 2.304-81 ЕСКД Сызба шрифтері
ГК РК 0.4 - 99 "Қызметтердің эканомикалық түрлері бойынша өнімдер
классификаторы,,
МЕМСТ 27747 - 88 ет Техникалық шарт.
МЕМСТ 20235.0 - 74. үлгі алу әдістері. Сапасын бағалаудың органалептикалық
әдістері.
МЕМСТ 20235.2 - 74 Бактериологиялық талдау әдісі.

Қысқартылған сөздер

См-сантиметр

Г-грамм

Мг-милиграмм

Кг-килограмм

МЕМСТ-Мемлекеттік стандарт

Л-литр

Мин-минут

М-метр

Ккал-килокалория

Кіріспе

Құс шаруашылығы халыққа аса керекті де, құнарлы да азықтармен қамтамасыз
етумен ерекшеленеді. Екінші жағынан құстар күтіп - ұстау жағдайына
сезімталдығымен сипатталады. Сондықтан олардан мол өнім алу, жақсы деңгейде
күтіп бағуды, азықтандыруды санитариялық - гигиеналық талаптарға сай
жүргізуді талап етеді. Өндірістік құс шаруашылығы нарық сұраныстарын жеңіл
диетикалық тағамдармен қамтамасыз етуге өзінің сүбелі үлесін қосатын,
аграрлық кешеннің әрі үдемелі, әрі жедел өзгеріп, тез дамитын саласы болып
табылады. Келешекте құс шаруашылығының үдемелі дамуы, өте жоғары
мамандандырылған әрі шағылыстырғанда мол өнімді бұдан алынатын кұс
тұқымдары мен тізбектері болса ғана үдемелі дамытуға болады. Өндірістік құс
шаруашылығында жаңа ғылыми әдістерді, жетістіктерді шығарып, оларды
шаруашылықта пайдалануды тездету компыотерлік технологияны кеңінен
қолдануға байланысты. Қазіргі таңда құс шаруашылығының негізгі даму бағытын
жобалап, ұйымдастыру жұмыстарын жетілдіру, басқару, еңбек өнімділігін
арттырудың қосымша жолдарын табу, құс шаруашылығы өнімдерінің өзіндік құнын
төмендету мәселелері компыотерлік технологияларды кеңінен қолдану жолымен
шешілуде. Құс шаруашылығы өнімдерінен, яғни етінен, меланж, жұмыртқадан
ұлпа алу жолдары да жетілдіру өстінде. Міне, осы айтылған көптеген
мәселелерді дер кезінде орындап, оларды жетілдіру жұмыстарының мерзімдерін
қысқарту құс шаруашылықтарының тиімділігін бұрынғыдан да арттыра түседі.
Бұл курстық жұмыста құстарды бағып - күту жүйелері, жасына және пайдалану
бағытына байланысты азықтандыру, қора - жайларда микроклиматты сақтау және
т.б ветеринариялық - санитариялық шараларды іске асыру жолдары
көрсетілген.Өндірістік құс шаруашылығы нарық сұраныстарын жеңіл диетикалық
қамтамасыз тағамдармен қамтамасыз етуге өзінің сүбелі үлесін қосатын,
аграрлық кешеннің әрі жедел өзгеріп, тез дамитын саласы болып
табылады.Келешекте жұмыртқа және құс етін өндіру технологияларын жетілдіру,
ірі шаршы метр жерден өнім шығымын көбейтіп, оның өзіндік құнын төмендетуді
көздейді.Бұл жағдайдағы негізгі мақсат және міндет, бүкіл шығынды барынша
азайту болып табылады.Құсты дұрыс та тиімді пайдалануға бағытталған ортаның
жан-жақты көрсеткіштерін, құстың тұқымдық ерекшелікгерін түгел қамтитын
технологиялық процестің басты мақсаты- құстың күнделікті тіршілігіне қажет
жем мөлшерін барынша азайтып, оларды адамға қажет өнімдер алуға
пайдалану.Алға қойылған мақсатқа жету үшін, ең алдымен мынадай мәселелерді
шешу қажет:

бірнеше бағыттағы құс шаруашылықтары мен фермаларын
мамандандыру,шаруашылықтарды пайдалы технологияға ауыстыруды, құсты
инфекциядан қорғауды қамтамасыз ететін қажет кұрал-жабдықтары бар
құсханалардың жаңа түрін салу, құсты және құс клеткаларын пайдалану
мерзімін ұзартатын клеткалық батареяның ыңғайлы конструкциясын жасау, құсты
клеткалық батареяда ұсгағандағы сұрыптау жэне өндіру жұмыстарын
ұйымдастыру.Сонымен қатар, көліктің және басқару міндеттерін орындайтын
машиналардың технологиялық жүйесі жасалынады, автоматтандырылған басқару
бағдарламасымен жабдықталған құс фабрикаларын құру мәселесі шешіледі.Бұл
салалық автоматтың басқару жүйесін дайындап, оны өндіріске енгізудегі ең
басты талап.Келешекте құс шаруашылығының үдемелі данкы, өте жоғары
мамандандандырылған әрі шағылыстырғанда мол өнімді будан алынатын құс
тұқымдары мен тізбектері болса ғана үдемелі дамытуға болады.Айта кететін
бір жай, құрама жемнің биологиялық құндылығын жақсарту құс шаруашылығындағы
ең басты мәселелердің біреуі.Өндірістік құс шаруашылығында жаңа ғылыми
әдістерді, жетістіктерді шығарып, оларды шаруашылықта пайдалануды тездету
компьютерлік технологияны кеңінен қолдануға байланысты.Қазіргі таңда құс
шаруашылығының негізгі даму бағытын жобалап, ұйымдастыру жұмыстарын
жетілдіру, басқару, еңбек өнімділігін арттырудың қосымша жолдарын табу, құс
шаруашылығы өнімдерінің өзіндік құнын төмендету мәселелері компьютерлік
технологияларды кеңінен қолдану жолымен ғана дұрыс шешілуде.Құс шаруашылығы
өнімдерінен, яғни етінен, меланж, жұмыртқадан ұлпа алу жолдары да
жетілдірілу үстінде.Ғалымдар мен мамандардың ең басты мақсаты құс өнімдерін
тұтынушыларға сапалы да жеткілікті мөлщерде дайындау болып табылады. Осы
бағытта құс сою цехтарында, оған дейін ұстау, тиеу, түсіру, тасымалдау
жұмыстары да еттің сапасына әсерін тигізетіндігін айта кетуіміз қажет.Міне,
осы айтылған көптеген мәселелерді дер кезінде орындап, оларды жетілдіру
жұмыстарының мерзімдерін қысқарту құс шаруашылықтарының тиімділігін
бұрынғыдан да арттыра түседі.

2.Негізгі бөлім

2.1 Қаз қораларына койылатын санитариялық-гигиеналық талаптар

Құс шаруашылығында қора - жайдың дұрыс бағытпен салынуының
санитариялық - гигиеналық жағынан үлкен маңызы бар.
Құсты өсіру және бағып күту үшін инкубаторларды, құс қораларды,
клеткада бағып күтетін цехтар және лагерьлік құрылыстар салу алдын ала
ескеріледі.Қаз өсірілетін қораларды арнаулы типтік жоба бойынша салады.
Қаздарды бағып - күту тәсіліне байланысты қоралар мынадай типтермен салынуы
мүмкін: балапандардың есеюіне қарай еденде еркін жүріп түруы үшін
секцияларға бөлінген құс қоралар , құстарды клеткаларда бағып - күтетін
цех, жаз айларында бағып - күту үшін жылжымалы тұрақты үйшіктер және
балапандарды күннің суық кезінде өсіру үшін ауа - райына шынықтыратын
лагерь типіндегі құрылыстар.
Қаз қораларының жобаларына құсқа қажетті микроклимат жасау, еңбекті
көп керек ететін процестерді механикаландыру көзделеді. Жұмыс көлемінің
жобалану, оларды жүзеге асыру прогресті әрі тиімді жүргізілуі керек.
Белгілі бір фермаға арналған жобаны таңдауда олардың жергілікті жердің
жағдайына сай келу жағын ескеру керек,Қаздың серуендеуі үшін қораның ұзына
бойына күн шуақ немесе қоршаулы алаң жасалады. Кішігірім шаруашылықтарда
еденде бағып күтілетін тауықтар үшін күн шуақтың алаңы құс қора еденінің 50-
100 пайызы, ал үйректер үшін 150 пайызына дейін болады, ал туғанына 25 күн
болған үйрек балапандарына 0,2 м2 есебімен, ересек үйректерге 2м2 есебімен
жасалады. Құстардың серуен алаңына көлеңке болатын жағдай жасайды, бұған
ағаш бұта немесе арнаулы қалдықтарды пайдаланады. Үйректерге арналған
алаңдар торлы қоршаумен қоршалады, оның биіктігі 0,5 - 0,6 м, ал
балапандарға 1,5 - 1,6 м етіп жасалады. Күн шуақтағы қоршаулы алаңдарды
секцияларға бөледі, олардың құс қора секцияларына сәйкес қатыс жолдары
болады.
Құс фермалары салынатын жерлерді дұрыс таңдап алудың зор маңызы бар.
Учаскенің мал жайылатын жерге, елді мекенге, жол бойына, тазалық жағынан
қолайсыз жерлерге қоқыс төгілетін жерге, мал қораларына, изоляторларға және
басқаларға алысырақ орналасуына - құстың тазалығы, күтімі құс
шаруашылығының кейбір салаларының өркендеуі тікелей байланысты болады.Қаз
өсіретін ферманы табиғи немесе жайылымға жақын орналастыру
керек.Инкубатордың ұзына бойы, солтүстіктен оңтүстікке қарай бағытталады,
балапандар үшін салынатын құрылыстардың алдыңғы жағы есігі

оңтүстікке немесе оңтүстік - шығысқа қаратылады: суда жүзетін құстарға
арнап салынған қоралардың алдыңғы жақтағы үлкен қақпасы оңтүстікке,
оңтүстік шығыска қаратылады, су қоймасына құс осы жақтан шығады. Құс
өсіретін қора жайлардың лайықты түрін құсты бағып күтуге қабылданған жерге
байланысты,шаруашылықтың көлемімен бағытына қарай, сондай - ақ климат жэне
жергілікті жердің жағдайларына қарай таңдап алынады.

2.2 Қаз қораларындағы микроклимат және оны жетілдіру

Қорадағы микроклиматтың құс организміне әсері температураның, ауаның
ылғалдылығы мен оның қозғалу жылдамдығының, сондай-ақ ондағы техникалық
қоспалардың ықпалы арқылы байқалады. Жабық қораларда ауа күрт нашарлап
кетуі мүмкін, бұл құстың өнімділігі мен өсімталдығын төмендетеді, еңбек
шығыны көбейіп, мал өнімдерінің өзіндік құны қымбаттап сапасы кемиді. Құс
қораларында қолайлы климат болуы үшін, оларды ауа температурасының, оның
ылғалдылығының, қозғалу шапшаңдығының, ауа кұрамының зоогигиеналық
нормативке сай келуінің, сондай-ақ қораларды құстың түріне, жасына, бағу
технологиясына сәйкес жобалаудың, техникалық нормаларда көзделген басқа да
жағдайлардың болуын қамтамасыз ету керек.
Микроклимат деп мал қораның климатын айтады. Мал қораның микроклиматы
ауаның физикалық жағдайына газбен, микробпен, тозаңмен ластануына тікелей
байланысты болады. Микроклиматтың пайда болуына және оның көрсеткіштеріне
сыртқы ортаның барлық факторлары әсер етеді: ауаның физикалық жағдайы,
газдың құрамы, күн сәулесі, өсімдіктер мен су көздерінің болуы, жер рельефі
т.б.
Мал қораларында микроклимат жасанды болуы да мүмкін. Оны жасау
жергілікті климатқа, ғимарат жақтауларының жылу сақтау қасиеттеріне,
желдетуге, жылыту көздеріне, канализацияға, малдың орналасу тығыздығына,
ұстау технологиясына және т.б тікелей байланысты. Микроклимат жағдайын
малға ыңғайлы оптимальды жасау үшін өзгертіп отырады.
Қаз кораларындағы микроклимат жағдайы сыртқы ауа - райына, азықтандыру
тәсілдеріне, қоршаулардың түрлеріне, желдеткіш және канализация жүйелерінің
жұмысына құс саңғырығының дер кезінде тазаланып тұруына байланысты.
Құс тардың жылу алмасу процесінің нашар дамуы себебінен ол сыртқы
ортаның өзгеруіне тез бейімделе алмайды. Мысалы: төмен температура
жағдайында құстар азықты шамадан
тыс
мөлшерде қабылдап организмде өтетін жылу алмасу процесін нашарлатып
организмнің салқындауына себепші болып түрлі ауруларға шалдықтырады. Құстар
жоғары температура жағдайына өте сезімтал болып келеді.Ауадағы жоғары
ылғалдылық организмнің зат алмасу құбылысын нашарлатып, тотығу -
тотықсыздану процесін тежейді. Мұның озі құстың тәбетін төмендетіп, азықтың
сіңімділігін нашарлатып, түрлі ауруларға шалдықтыруы мүмкін, әрі ауа
қозғалысының жылдамдығы жылу болу қабілетіне әсерін тигізеді, сондықтан да
оның мөлшері гигиеналық жағдайға сай болуы керек.Микроклиматтың тағы бір
көрсеткіші ретінде құс организміне жарықтың маңызы зор. Құс қораларына
табиғи жарықпен бірге жасанды жарықты пайдалану қажет, ал терезелері жоқ
қораларда тек күндізгідей жарық беретін люминесцентті немесе қызу беретін
лампалар қолданылады.

Кесте 1-Құс қораларының микроклимат көрсеткіштерінің кұс өнімділігі
сапасына әсері

Бағу Ауа Салыстыр Зиянды 1 басқа өлім- Жұмырт
әдітері тем- малы газдардың шаққандағ жітім Қа
Сы ылғалдыл ауада болуы ы сынығы,

Ет бағытындағы тауықтар 4,0-5,0
Күрке тауық 1,5-2,0
Үйректер 2,5-3,0
Қаздар 1,0-1,5
Күрке тауық балапандары 1-16 апта 5
Үйрек балапандары 1 -3 апта 18

Құстардың денсаулығы мен өнімділігі көгі жағдайда төсеніштің құрамы
мен гигиеналық жағдайына байланысты. Төсеніш ретінде ағаш егінділері,
майдаланбаған сабан тағы басқа материалдар пайдаланылады

2.9 Құстарды торда бағып - күту гигиенасы
Балапандар мен ересек құстарды торда ұстайтын қораларда өсіру жер
алаңын неғұрлым тиімді пайдалануға, өндірістік қоралардың қажеттігін 3-3,5
кемітуге, ауыр жұмыстарды механикаландыруға, балапандарды өсірудің
маусымдылығын болдырмауға, оларды ауруға ұшыратпауға, су кұбырының ,
канализацияның, электр жүйесінің ұзындығын едәуір кемітуге мүмкіндік
береді. Мұның бәрі құрылысқа жұмсалатын қаржыны кемітеді және құс
шаруашылық тауарлылығын арттырады.
Құстарды торда бағып - күтуге арналған қораның жеке залдары және
қосалқы қора бөліктері болады. Топтасқан және жеке - жеке торларға бөлінген
залдар арнаулы стандартты батареялармен жабдықталады.
Құс қоралары пешпен немесе бір орталықтан келетін ыстық сумен, ыстық
бумен, ауамен және электр қуатымен жылытылады. Жергілікті жылытқыш ретінде
қалқанды құрылғылар, жылытқыштар қосымша қолданылады, ал соңғы уақытта
инфрақызыл сәулелі қондырғылар қолданылады. Балапандарды торларда бағып -
күтетін қораларда механикаландырылған ағынды желдеткіштермен ұштастырылған
ауамен жылыту жолын қолданған тиімді болады.
Құс қороларында таза ауаны механикалық жолмен беріп тұратын табиғи
және жасанды желдеткіш болу алдын - ала көзделеді. Желдеткіш арқылы келетін
ауаның мөлшері құстың тірідей салмағының Ікг-на балапандар үшін 1,2-1,5м3
болуы тиіс, ал ересек құстарға - 1м3, ет үшін бордақыланатын, балапандарға
- 5м3жазда, қыста - 1,5-2м3көлемде болуы керек. Құс қоралары табиғи түрде
терезе арқылы желдетіледі, яғни терезе жақтауына кере тартылған матадан ауа
кіріп тұрады, мұнда өтпе жел болмауы тиіс. Жылжытылатын құс қораларында от
жағылатын қондырғылардың дұрыс - бұрыстығын бақылап, балапандарды
уландыратын иісті газды болдырмайтын желдеткіш жүйесінің жұмысты жақсы
атқару жағын бақылап отырған жөн. Механикалық желдеткіш балапандарды торда
бағып - күтетін қораларға, инкубаторлардағы құс соятын цехтарға, сондай -
ақ құс еденде бағып күтілетін қораларға орнатылады.Барлық жастағы құстарды
бағып - күтетін қораларда және олардың бағытына қарай табиғи жарық болуы
тиіс. Терезелерді қораның алдыңғы жағынан шығарып, еденнен 40 -30 см жоғары
орнату керек. Терезе орнының кеңдігі сол қорада еденге жарықты толық
түсірігі тұратындай болуы шарт. Мүмкіндігінше терезеге металдан жасалған
тор құрылуы тиіс.

Құс бордақылайтын және сойылатын цехтарда канализация жүргізіледі.
Сондай - ақ құстарды торларда бағып - күтетін қораларда үнемі су үзілмей
ағып науадан суды және еденді, жабдықтар мен торларды жуғанда ағатын жуынды
суды басқа жаққа бұрып кететін канализация жүргізіледі. Су ағып тұратын
науасы жоқ, құс қораларда канализация болмайды.

3. Қысқаша мәлімет

Қаз қораларының өлшемдері 18X84 м, жайып күткен кезде 5500 бас сиятын,
клеткада күткен кезде 12 мың бас құс сиятын өлшемдері 18х96м, клеткада
күткен кезде 14 және 16 мың бас, жайып баққан кезде 6,5 және 7,5 мың бас
құс сиятын өлшемдері 18x96 м типтік коралар пайдаланылады. Өлшемдері 12x72,
18x72, 12x96 м. ескі конструкциялы, сондай-ақ басқадай құс қоралары және
терезелері жоқ кұс қоралары да пайдаланылады. Құс қораларына қолайлы,
автоматты түрде реттелетін микроклимат жасауға мүмкіндік беретін жылытқыш-
желдеткіш жабдық орнатылады: температураны, ылғалды ауаның қозғалыс
жылдамдығын, құстың жоғары өнімділігін қамтамасыз ететін таза ауа көлемі
мен жарық режимін реттейді. Санитарлық және малдәрігерлік ережелерге сәйкес
ата-аналық табын цехы басқа қоралардан 300 м шалғайлау, ал орманды аймақта
200 м шалғай ашық алаңға орналасқан жеке оңаша аланда (аймақта) болады. Ата-
аналық табын ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.