Сұқпалы суық қарулар

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 48 бет
Таңдаулыға:

КІРІСПЕ

Бұл тақырыптың өзектілігі: Қылмыстық іс-әрекеттерді қатесіз саралауда заттық дәлелдемелерді суық қаруға жатқызу мәселесін дұрыс шешу ерекше орын алады. Суық қарулардың әр қилылығы мен конструкциялардың ерекшеліктері криминалистикалық баға беруде арнайы біліктілікті талап етіп, ал көптеген жағдайларда мұндай мәселелер криминалистикалық сараптама көмегімен ғана шешіледі. Қазіргі уақытта суық қарудың криминалистикалық зерттеуі туралы мағұлматтар бар әдебиеттер өмір талабынан артта қалыңқырап, кейбір нұсқауларда кереғарлықтар мен даулы негіздер пайда болып, қазақтың ұлттық суық қаруы туралы мәліметтер мүлдем болмай, ал суық қарудың лақтырылатын үлгілерін зерттеуге қатысты сұрақтар жеткіліксіз қарастырылып отыр. Осының бәрі құқық қорғау органдарының күнделікті қызметінде бірқатар қиындықтарға әкеп соғады.

Зерттеудің мақсаты мен мәселелері: Осы дипломдық жұмыста, суық қару туралы криминалистикалық ілім криминалистикалық техниканың дербес саласы ретінде орын алып, оның ішіне жаңа көзқарасқа сай суық қарудың криминалистикалық түсінігі, жіктеме жүйесі, сот сараптамасы және тергеулік тексеру шеңберіндегі суық қару криминалистикалық зерттеуінің әдістемелерінде арнайы білімдерді пайдаланудың негізгі қағидаларын құрастыру мақсатын көздеген. Дипломдық жұмыстың шамалы мөлшері суық қару туралы криминалистикалық ілімнің барлық мәселелерін жаппай талқылап шығуға мүмкіндік бермегендіктен, мұнда тек қарастырылып отырған тақырыптың түбегейлі сұрақтарына негізгі бағыт беретін мағлұматтар енгізілген.

Аталмыш дипломдық жұмыс суық қару мәселелері бойынша криминалистикалық әдебиеттерде байқалып жүрген нақтылы кереғарлықтар мен жетіспеушіліктерді толықтыруды және бүгінгі күнге дейін жинақталған сараптамалық тәжірибе мен теориялық материалдарды біріктіруді көздейді.

Зерттеу объектісі: Суық қару және оны қолданудан қалған іздердің криминалистикалық ілім құрлысына енетін элементтер қатарына, суық қару түрлерінің конструктивті-техникалық мәліметтері және қолданудан қалған іздері туралы мәселелер, сонымен қатар тергеуші, сот, сарапшы, мамандар арқылы суық қаруды зерттеу әдістемесінің мәселелері жатады. Суық қару туралы криминалистикалық ілімнің өз заты, объектісі және әдісі бола тұра, біртұтас құрлысы мен танымал тәуелсіздікке ие болғандықтан, криминалистикалық техниканың дербес саласы бола алады. Сондықтан да оның ішіне, суық қару туралы криминалистикалық ілім затының құрастырушы бөлігі ретінде суық қару зерттеу объектісі болып табылады.

Зерттеу мәні: Әрбір суық қаруға жататын объект өзінің конструкциялық жағынан тірі не басқа да нысананы тікелей жанасу және арақашықтықта зақымдау мақсатын орындау керек. Бұл мақсатты әрқилы суық қару түрлері өздігінше іске асырады. Мысалы, Д. П. Рассейкиннің айтуынша, қысқа сұқпат (Сұқпа деген "клинок". Осылайша, Қазақстан Республикасының 1998 жылғы 30-желтоқсандағы "Жекелеген қару түрлерінің айналымына мемлекеттік бақылау жасау туралы" Занында "клинок" - "сұқпа" болып, "лезвие" - "жүзі" болып аударылған. ) қарулардың, орташа күш жұмсаған кезде адам денесіне кіріп кету мүмкіндігі болу керек. Ұзын сұқпалы қару көмегімен жоғарыда аталғаннан басқа, адам мүшелерін бөлектеуге, басын шауып тастауға болады. Ал ұрып-сындыратын қарулар арқылы адамды қатардан шығаратыңдай дене мүшелеріндегі сүйектерді сындыра алатындай ұру керек. Осыдан байқайтынымыз, нысананы зақымдау әрекеттері суық қаруға жататын объектілердің тікелей өзімен келтіріліп отыр.

Зерттеу әдістері: Біздің ойымызша, заңдылық қағидаларын сақтай отырып, жоғарыдағы мәселелерді тәжірибелік және теориялық аспектілерде дәлелді шешілуін қамтамасыз ету үшін заңда қолданылатын "суық қару" түсінігінің өлшемі мен мазмұнына талдау жасаған дұрыс. Бірақ зандылық принципін қаншалықты сақтасақ та, талдау сынсыз болмайды. Өйткені теориялық талдау мақсатына тергеу, сот және сараптама практикасымен бірге, заң шығарушы практикасы да жатады.

Ғылыми жаңалығы: Біз бұл дипломдық жұмысты зерттеу барысында қарудың жалпы тарихын, оның даму кезеңдерін, қазіргі кездегі түрлері мен ерекшеліктерін ашуымыз осы жұмыстың негізгі жаңалығы болып табылады.

Ал осыған дейін әдебиеттерде сирек немесе мүлдем қарастырылмаған, арбалет сияқты лақтырылатын суық қару, конструкциялық жағынан мынадай негізгі бөлшектер мен механизмдерден тұрады:

-адырнасы бар садақ (лук, дуга с тетивой) ;

-жебе бағыттайтын науасы бар (желобок) және ұстап тұрып, жіберіп қалатын механизмдері орналасқан, қаңқа;

-иық тірейтін дум (приклад) немесе тапанша типтес сап;

-адырна тартатын механизм немесе қолмен тартқанда аяқ тірейтін үзеңгі;

-көздеп атуға арналған құрылым (оптикалық, диоптриялық немесе лазерлік) .

Жоғарыда айтылғандарды қорытыңдылай келсек, әрбір суық қаруға жататын объект құрылғыдан (материалды-техникалық қасиет) құрылып, жанды немесе жансыз нысаналарды зақымдау мақсатына бағытталады.

Жоғарыда берілген анықтамалармен қоса, нысананы зақымдау белгісі басқа да бірталай ғалымдардың берген анықтамаларында атап өтілген. Мысалы, "нысананы зақымдау белгісі", А. М. Герасимов және А. Н. Астаповтың суық қаруға берген анықтамасында орын алып отыр. Сонымен қатар, 1998 жылғы 30-желтоқсандағы Қазақстан Республикасының "Жекелеген қару түрлерінің айналымына мемлекеттік бақылау жасау туралы" Заңының 1-бабында келтірілген суық қару анықтамасында да осы "суық қару - нысананы тікелей зақымдайтын құралы адамның қимыл-күшінің көмегімен қозғалысқа келтірілетін қару" деген белгі көрсетілген.

Зерттеу құрылымы: бұл дипломдық жұмыс кіріспеден, екі тараудан, қоытындыдан, қолданылған әдебиеттерден және қосымшалардан тұрады.

Кіріспеде зерттеу жұмысының өзектілігі негізеледі, тақырыптың зерттеуіне жалпы баға береді, мақсаттар мен міндеттер қойылып, зерттеу жұмсының теориялық және әдістемелік негіздері және жұмыстың ғылыми жаңалығы көрсетіледі.

Бірінші бөлімде Суық қару туралы криминалистикалық ілімнің түсінігі мен криминалистикадағы орны, суық қарудың криминалистикалық түсінігі мен белгілері және суық қарудың жіктеме жүйесі мен қазақтың ұлттық суық қаруы жан жақты талдау жасауға тоқталдық.

Екінші бөлімде алдын-ала зерттеудегі объектіні тергеулік тексеруден өткізу технологиясы мен объектінің суық қаруға, оның түріне және үлгісіне жататындығын анықтау және суық қаруға жатады-ау деген объектілерді криминалистикалық зерттеуден өткізудің ерекшелектері сипаттама берілді.

Соңында қорытынды жасалып, пайдаланылған әдебиеттердің тізімі берілді. Зерттеу нәтижесі қорытындыда қарастырылады.

1 СУЫҚ ҚАРУ ТУРАЛЫ КРИМИНАЛИСТИКАЛЫҚ ІЛІМНІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ

1. 1 Суық қару туралы криминалистикалық ілімнің түсінігі мен криминалистикадағы орны

Криминалистикалық әдебиеттерде суық қаруды зерттеудің теориялық мәсеселерінің атүсті қарастырылуы біздің ойымызша, оған аз көңіл аударғандықтан болып отыр. Мысалы, 1995 жылғы В. А. Образцов, М. П. Яблоков, Т. А. Седова және А. А. Эксархопуло редакциясымен шыққан "Криминалистика" оқулықтарында суық қару мәселелері мүлдем қарастырылмаған. Осыған байланысты, заң ғылымының докторы, профессор Р. С. Белкиннің "Холодное оружие. Криминалистическое учение" деген А. С. Подшибякиннің монографиясына жазған алғысөзде келтірілген ойымен келіспеуге болмайды: " . . . эмпирикалық сипаты бар, санаулы жұмыстарда ғана, суық қару мәселелері қарастырылған. Ал шын мәнінде, бұл мәселелерді шешудің теориялық негізі мүлдем жетілдірілмеген, не сараптама тәжірибесінің мәселелерімен атүсті, үзінді түрде түсіндірілген"[60] .

Суық қару туралы криминалистикалық ілім өз алдына бөлек криминалистикалық техниканың тиісті бір бөлімін құрасын деген, А. С. Подшибякин позициясын толық мақұлдап, ол жайлы келтірген көз жетерлік дәлелді жеткілікті деп санаймыз. Бұл кезде Р. С. Белкиннің құрастырған жеке криминалистикалық теориясының түсінігіне және оған қойылатын талаптарға назар аудара отырып, суық қару және оны қолданудан қалған іздер туралы ілімді жеке криминалистикалық теория ретінде қарастырған жөн. Соның нәтижесіңде аталмыш ілімнің заты (яғни, жалпы криминалистика зерттейтін, шындықтың нақтылы объективті заңдылықтары), объектісі (құбылыстар, заттар, процесстер, қарым-қатынас және байланыс түріндегі, осы теория зерттейтін, объективті заңдылықтар: суық қаруға жататын заттар мен құрылғылар, олардың іздері, тергеуші, сот, маман, сарапшымен криминалистикалық зерттеу жүргізу практикасы) және әдісі (осы теорияны құрастыру үшін қажетті үйрену тәсілдерінің жүйесі) болады.

Суық қару және оны қолданудан қалған іздердің криминалистикалық ілім құрлысына енетін элементтер қатарына, суық қару түрлерінің конструктивті-техникалық мәліметтері және қолданудан қалған іздері туралы мәселелер, сонымен қатар тергеуші, сот, сарапшы, мамандар арқылы суық қаруды зерттеу әдістемесінің мәселелері жатады. Суық қару туралы криминалистикалық ілімнің өз заты, объектісі және әдісі бола тұра, біртұтас құрлысы мен танымал тәуелсіздікке ие болғандықтан, криминалистикалық техниканың дербес саласы бола алады. Сондықтан да оның ішіне, суық қару туралы криминалистикалық ілім затының құрастырушы бөлігі ретінде суық қару және оны қолданудан қалған іздердің сараптамасымен байланысты мәселелерді қосу керек. Ал, атыс қаруларын зерттеу заңдылықтары - атыс қаруы және одан қалған іздер туралы криминалистикалық ілім затына жатып, оның бөлігі болып сот-баллистикалық сараптамасы табылады. Сот сараптамасының бұл екі түрінің, қару қолданумен байланысты қылмыстарды зерттеу тәжірибесінде де өзгешелігі бар. Сот сарапшысының сараптама жүргізуге арналған саралау куәлігі, жоғарыда аталған сот сараптамасының әрбір түрі бойынша жеке саралау емтиханын тапсырған тұлғаға берілетіні кездейсоқтық емес. Және, Қазақстан Республикасы Әділет Министрлігі сот сараптамасы Орталығы мен Ішкі Істер Министрлігінің Тергеу Департаментінің 1998 жылғы 11 - наурызындағы №1 нұсқаулық хатында қосымша түрінде көрсетілген, криминалистикалық зерттеудің әртүрлі объектілеріне байланысты мамандар шешетін мәселелердің тізімі беріліп, онда суық және атыс қарулар зерттеулеріне жататын мәселелер бөлек тарауларда көрсетілген[3] .

Жоғарыда айтылғандарды тұжырымдай келе, теориялық жағынан да, тәжірибелік жағынан да суық қарудың криминалистикалық сараптамасы мен сот-баллистикалық сараптамасын біртұтас "қарулық" сараптамаға біріктірудің пайдалылығы жоқ деп есептейміз.

Сондай-ақ біздің ойымызша, криминалистика бағдарламалары мен оқулықтарында, сабақ беру барысында дидактикалық мәселелерді нәтижелі шешу үшін, суық қарудың криминалистикалық зерттеуін криминалистикалық техниканың саласы - сот баллистикасымен, бір бөлімге біріктіруді дұрыс деп санаймыз. Бірақ, суық қару және оны қолданудан қалған іздердің қриминалистикалық зерттеуінің теориялық негіздерін жетілдіру мәселелері және осыған негізделген тергеулік, соттық және сараптамалық тәжірибесі үшін жасалған ұсыныстар, криминалистикалық техниканың бөлек саласы ретіндегі дербес криминалистикалық ілім шеңберінде табысты шешілуі мүмкін.

1. 2 Суық қарудың криминалистикалық түсінігі мен белгілері

Суық қаруға байланысты қылмыстық істер бойынша сараптамалық зерттеу жасау мен тергеу тәжірибесінде пайда болатын мәселелерді шешу үшін, біздің ойымызша "суық қару" түсінігінің мазмұнын төмендегідей аспектіде қарастыру қажет:

а) заңда қолданылатын түсінік;

б) криминалистикалық түсінік;

в) көпшілік мақұлдаған күнделікті қолданылатын түсінік.

Кейінгіге түсінік берудің қажеттілігі - жеке тұлға өзіндегі заттың суық қаруға жататындығын білмейтін болса, оны суық қаруды заңсыз тасымалдағаны, саудалағаны және жасағаны үшін қылмыстық жауапқа тарту мүмкін емес деген әдебиетте айтылған пікірге байланысты туындап отыр. Күңделікті өмір жағдайларында қолдағы заттың суық қарумен ұқсастығын табу барлық құқылы тұлғаның қолынан келеді, ал суық қарумен байланысты қылмыстардың потенциалды субъектілері болса мұндай ұқсастықты тез арада ажыратады. Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексі (251-бабының 4-бөлігі; 252- бабының 4-бөлігі) қылмыстық жауаптылықты тек суық қаруды заңсыз алып жүргені, саудалағаны және жасағаны үшін тағайындаған. Әрбір адамда осы әрекеттерді, суық қару қасиеттерін өзіне жинақтаған заттармен жасамау мүмкіндігі бар. Сондықтан, Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексіңде суық каруды заңсыз тасымалдағаны, саудалағаны және жасағаны үшін қылмыстық жауапкершілік айқындайтын баптар болғандықтан, біздің ойымызша азаматтардың құқығы бұзылды деп айтуға жеткілікті негіз жоқ. Заттар мен құрылғыларды суық қаруға жатқызу үшін арнайы білім күңделікті өмірде емес, суық қару жүретін қылмыстық істер бойынша қылмыстық сот өндірісінің шеңберіңде, ал кейбір жағдайларда азаматтық сот өндірісіңдегі даулы мәселелерді шешу барысында қажет болады.

Біздің ойымызша, заңдылық қағидаларын сақтай отырып, жоғарыдағы мәселелерді тәжірибелік және теориялық аспектілерде дәлелді шешілуін қамтамасыз ету үшін заңда қолданылатын "суық қару" түсінігінің өлшемі мен мазмұнына талдау жасаған дұрыс. Бірақ зандылық принципін қаншалықты сақтасақ та, талдау сынсыз болмайды. Өйткені теориялық талдау мақсатына тергеу, сот және сараптама практикасымен бірге, заң шығарушы практикасы да жатады.

Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексі "суық қару" терминін қолдана отырып, бұл түсініктің анықтамасын бермейді. ҚР ҚК 251-бабының 4-бөлігінде "қанжар, фин пышағы не басқа да суық қарулардың" тасымалдануы немесе саудалануы туралы айтылған. Ал көзге түсер бір жағдай, ҚР ҚК 252 -бабының 4-бөлігі суық қаруды, оның арасыңда лақтырылатын қаруды заңсыз жасағаны үшін қылмыстық жауаптылық тағайыңдаған. Мұнда, заң шығарушы лақтырылатын қаруды суық қарудың бір түрі ретінде санап отыр.

Айналымы шектеулі қару, соның ішінде заттар мен құрылғылар тобына жататын суық қару түсінігіне алғаш заңды анықтама Қазақстан Республикасының 1993 жылғы 27-қазанындағы "Жекелеген қару түрлерінің айналымына мемлекеттік бақылау жасау туралы" Заңның 1-бабында төмендегіше анықталған:

-суық қару - зақымдалу объектісімен тікелей жанасу арқылы адам бұлшық еті күшінің көмегімен тірі нысананы зақымдайтын қару;

-лақтырылатын суық қару - адамның бұлшық еті күшінің немесе механикалық құрылғының көмегімен бағытталған қозғалысқа түскен снаряд арқылы нысананы арақашықтықта зақымдауға арналған қару.

Мұндай анықтама қазіргі қолданыстағы Қазақстан Республикасының 1998 жылғы 30-шы желтоқсанындағы "Жекелеген қару түрлерінің айналымына мемлекеттік бақылау жасау туралы" Заңның 1-бабында басқаша берілген:

-суық қару - нысананы тікелей зақымдайтын құралы адамның бұлшық еті күшінің көмегімен қозғалысқа келтірілетін қару;

-лақтырылатын қару - нысананы тікелей зақымдайтын құралы адамның бұлшық еті күшінің немесе механикалық құрылғының көмегімен бағытталып, қозғалысқа түсетін қару.

Жоғарыда келтірілген екі заңда суық қару мен лақтырылатын суық қаруды жалпы "қару" деген топтық түсініктің өз алдына бөлек екі түрі деп анықтаған. Ал қылмыстық заң (ҚР ҚҚ 252-бабының 4-бөлігі) болса лақтырылатын қаруды суық қарудың бір түрі ретінде қарастырған. Осыдан заңдардың коллизиясын байқауға болады. Оны жою үшін, қару туралы заңда барлық суық қару түрлеріне арнап бір ғана анықтама беріп, ол анықтамада лақтырылатын суық қаруға тән белгілерді көрсеткен жөн. Бұл ұсыныстың дәлелдігі мынадай жағдайдан туындап отыр: суық қарудың даму және пайда болу тарихында лақтырылатын қару (садақ, арбалет және т. б. ) бөлек қарастырылмай, керісінше тірі нысананы жақыннан емес, арақашықтықтан зақымдауға арналған суық қарудың бір түрі ретінде қарастырылған. Осыған байланысты, Қ. В. Асмолов былай жазған: "Суық қару туралы әңгіме жүргізе отырып, оның соғыс қимылдарында да, соғыс өнерінде де бірдей қолданылатын түрі туралы айтпауға болмайды. Бұл - жауды, найзаның ұзындығынан да ұзын жерден зақымдайтын қару. Бұл лақтырылатын қару. . "[8] .

Қазақстан Республикасының 1998 жылғы Заңдағы суық қару мен лақтырылатын қаруларға берілген анықтамалар 1993 жылғы Заңдағы берілген анықтамалардан елеулі ерекшеленеді (мұндай ерекшелік 1996 жылғы Ресейдің осындай Заңында да бар) . Бұл анықтамалардың негізгі құңдылығы, түсініктерді анықтаудың негізгі ережелерінің бірінде бұлжытпай сақталуы деп айтуға болады. Ол дегеніміз - жапсарлас тобы арқылы анықталуы ("суық қару - қару-. . ", яғни, конструкциялық тұрғысынан алғанда тірі немесе өзге де нысананы зақымдауға арналған) және түрлері жағынан өзгешелігі (адам бұлшық етеі күшінің көмегімен қозғалысқа келтірілетін қару екенін көрсету) . Сонымен қатар, бұл анықтама қару түсінігін анықтаудың тағы бір ережесіне толық жауап бермейді, яғни, "анықтаманың түсінікті, нақтылы болғаны жөн, дәлірек айтқанда екі ұштылықты көрсетпеуі тиіс"[40] . Шындығында, "нысананы тікелей зақымдайтын құралы . . . қозғалысқа келтірілетін қару деп айтылған ой нені білдіреді? Егерде садақ немесе арбалет туралы айтылған ой болса, онда олардың "нысананы тікелей зақымдайтын құралы" ретінде сірә, жебені айтқысы келген шығар. Бірақ бұл анықтамада лақтырылатын қару туралы айтылмаған, ол туралы біз төменірек те берілген анықтамада әнгіме қозғаймыз. Ал егерде фин пышағы, қанжар және т. б. жайлы ой өрбітсек, олар онсыз да нысананы зақымдайтын құрал. "Нысананы тікелей зақымдайтын құрал" деп тар мағынада айтылған ой, мүмкін ұшы мен жүзіне қатысты, фин пышағына байланысты да болуы мүмкін. Алайда, фин пышағы өзінің басқа да бөліктерімен бірге қозғалысқа түседі (фин пышағының басқа пышақтарға қарағаңда бір ерекшелігі - оның қазинегі (ограничитель) болмайды да, зақымдау барысында, мысалы адам денесіне сабымен қоса енгізіледі) . Сондықтан, жоғарыдағы анықтамада келтірілген ой, жеткіліксіз, түсініксіз және нақты емес.

Айтылғандардың бәрін есепке ала отырып, Қазақстан Республикасының 1998 жылғы 30-желтоқсандағы "Жекелеген қару түрлерінің айналымына мемлекеттік бақылау жасау туралы" Заңын жетілдіру мақсатымен төмендегідей ұсыныс жасаған дәлелді болады деп есептейміз. Барлық суық қару түрлеріне жалпы бір анықтама беру үшін, Заңның 1-бабының 3) және 8) - тармақшаларын біріктіріп, мазмұны бойынша былай жазылуы тиіс:

суық қару - нысанамен жанасу кезінде не арақашықтықта адамның бұлшық еті күшінің тікелей көмегімен немесе механикалық құрылғыға жанама әсер ету арқылы зақымдайтын қару. Біздің ойымызша, бұл анықтама, 1998 жылғы Заңдағы суық қару, соның ішіндегі лақтырылатын қарудың анықтамаларына тиісті жалпы қағидаларды сақтай отырып, оны нақты да, түсінікті етіп осы заңды қажет ететін тұлғалар үшін жасалуы керек сияқты.

Суық қарудың күнделікті өмірде қолданылатын және заңда қолданылатын түсініктерін қарастырып шығып, енді суық қарудың криминалистикалық түсінігінің мазмұнын ашуға көшейік.

Жоғарыда атап өтілген екі түсінікке негізделе отырып, криминалистикалық түсініктің өз ерекшелігі де болады. Бұл ерекшеліктер алдымен тергеу, сот және сараптама тәжірибесіндегі мәселелерді шешу барысында құқық қорғау қызметкерлеріне қажет. Ал кейде, мұндай мәселелердің шешімдері тергеушілер мен сот үшін ғана даусыз болмай, сонымен қатар сарапшылар мен мамандарға да айқын емес. Заттарды суық қаруға жатқызу шеңберінде зерттеулер жүргізу мәселелері бойынша қарама-қайшы қорытындыға, кейде сарапшы мен мамандар да келеді.

Заңда көрсетілген суық қару түсінігінің анықтамасынан, нақтылы қасиеттер мен белгілерді өзіне жинақтаған заттар мен құрылғыларды да байқаймыз. Суық қарудың криминалистикалық түсінігін толық және нақтылы анықтау үшін, "қасиет (свойство) " және "белгі (признак) " түсініктерінің мазмұны мен қарым-қатынасын айқындау қажет.

"Белгі, -профессор Р. С. Белкиннің айтуынша, -криминалистикалық теорияның түбегейлі түсініктерінің бірі болып саналады. Оның мағынасы, сот өндірісіндегі дәлелдеу мен ғылыми криминалистикалық зерттеудегі оқиға, құбылыс, заттар белгілерінің ролімен дәлденген"[6] .

Логикадағы "қасиетті" Н. И. Кондаков, "затқа тәндік, басқа заттардан өзгеше болу деп анықтайды. Қасиеттер заттардың өзара қатынасы процесінде байқалады", ал "белгіні" - заттардың, құбылыстардың бір-бірімен ұқсастығы немесе айырмашылығы ретінде анықтайды; құбылыс немесе затты суреттеуге және анықтауға болатын құбылыс немесе заттың көрсеткіші, шеті"[61] .

Орыс тілінің түсіндірме сөздігінде "белгі" сөзі жоқ, ал "қасиет" сөзі "біреудің, нәрсенің көзге түсер ерекшелігін құрастыратын сапасы, белгісі" деп анықталған[49] .

Криминалистиқалық әдебиеттерде "белгі" және "қасиет" түсініктерінің өзара байланысы мен мазмұны туралы әртүрлі көз-қарастар көрсетілген. Кейбір авторлар үшін белгі мен қасиет түсініктері тең түсінік, синоним сөздер ретінде пайдаланылады, және олардың ойынша белгі объектінің қасиеті болып саналады. Мәселен, СМ. Потапов, Н. В. Терзиев, И. М. Лузгин сияқты криминалистер кезінде нәрселердің қасиетін объективті белгілер түрінде осылай қарастырған, яғни белгілерді анықтауға мүмкіндік туғызатын нәрселердің тұрақты қасиеттері деп санаған[4] . Ол дегеніміз, егер тергеушіге затты теңдестіру қажет болса, онда ол заттың жеке даралық белгілері болатын, қасиеттерді бөліп шығарады. Егер заттар мен құбылыстардың біртектестігін анықтау қажетгілігі туындаса, онда осы біртектестік белгілері болатын қасиеттерді бөліп шығарады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.