Ойлау әрекеттерінің амалдары

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 45 бет
Таңдаулыға:

Кірісп

Қазақстанда демократиялық бағыт түбегейлі қалыптасуына орай соңғы жуық арада жеке тұлғаның дамытуға арқылы мақсатында білм беру ісін барынша өркендету ісі жаңаша сипат алуда.

Бүгінгі таңда оқытудың мазмұны мен мән-мақсаты тек білім беру, біліктілік пен дағдыны игертумен шектелмей, шәкірттің өзіндік дара ерекшеліктерінің ашылуына, тәрбиесі мен өзіндік дамуына мәдени әрі рухани құндылықтардан нәр ала отырып өзін-өзі дамытып, өзін-өзі тәрбиелеуін қолайлы жағдай жасаумен тікелей байланысты.

Заман талабына орай оқытушының жеке өзіне қойылатын талаптар да жоғары деңгейде қойылуда. Қазіргі кезеңдегі оқыту жүйесіндегі тапқан жаңалықтарға сай мұғалімдерге қойылатын талап та өзгерді. Білім берудің осы замандағы мақсаты мен міндеті дегеніміз білім негіздерін арнайы әрітиянақты түрде игерту болғандықтан мұғалімнен жоғары мәдениеттілік, терең білімділік жолында ізденіс жасап, үнемі үйретуді мақсат тұтуы абзал іс болмақ.

Айтылған үрдіс бойынша оқу тәрбие-ісінің барлық әрекеті дамыта оқытумен нық байланысты түрде жүзеге асырылады.

Дамыта оқыту идеясының тарихи тамыры тым әріде жатыр. Мектептің даму сатысында бүгінгі күннің деңгейі тұрғысынан қарағанда әлемде бұл мақсат айқын көрініс табумен бірге педагогикалық ой-пікірге аса зор ықпал етіп қоймай, білім беру мекемелерінің жаңаша қалыптасуына жағдай жасауда әрі бұрыннан бар оқыту процесін қайта құруға, өзгертуге түрткі болды.

Білім беру ісі - дамудың қозғаушы күші болуға тиіс. Ал білім- оқытудың маңызды әрі сенімді құралы бола алады. Мұғалім тарапынан өзінің кәсіби шеберлігінің арқасында оқушылардың даму, тәрбие алуына берілген білім көлемі ықпал ететіндей етіп оқытуды жүзеге асыруы тиіс.

Қоғам алдында тұрған айқын мақсаттар оның толыққанды мүшесі бола алатын адамдар арқылы шешілетіні белгілі.

Керісінше адамның дара және жеке тұлға ретіндегі дамуы, мәдениеті мен қоғамдық міндеттеріне- толыққанды сәйкес келуі үшін қоғам мен жеке тұлғаның қажеттіліктері тұрғысынан білім беру ісінің сипаты да өзгеріп отырады.

Математиканы оқытуда өткен кезеңдерде оның мазмұнына, оқу-тәрбие процесінің әдістері мен тәсілдеріне баса мән берілетін. Осы мәселеде оқытуда әр оқушының мәртебесі тіптен қарастырылмады. Білім беру ісінде баланы бәрін игеретін, қабылдайтын жанды заттың көрінісі ретінде қарау етек алды («баршаға бәрін үйрету») ұмтылысуы болуы. Оқытудың өзіндік дара принципі бұзылып, шынайы жеке тұлғаның қалыптасуы үшін олардың өзіндік даралығы (индивидуальность), ішкі жан дүниесінің сыры жете ескерілмеді.

Адамның мақсатқа деген таным түсінігінсіз ақылмен ойлаудың, барша адамда бірдей еместігінен білім игеруде зердесін түрліше жұмылдыратынын ұстаз ескеруі керек. Бірақ адамның ой санасы әрдайым біліммен саралана берілмейді. Сондықтан білім беру ісі, яғни оқытудағы мақсат, біздің көзқарасымыз бойынша, « Не істеу керек? » дегенге толық жауап беру болмақ, ал мектепте оқитын оқушы « Қалай өмір сүру керек? » деген сұраққа жауап табуы тиіс. « Қалай өмір сүру керек? » болатыны тәрбиеге қатысты. Осылайша түсінсек, тәрбиенің түпкі мәні оқушыларды өмір сүруге үйрету. Оқушыларды тек өмірге үйрету емес, ауқатты жақсы да жоғары қоғамдық өлшемдермен қатысты түрде өмір сүруге үйрете білу керек. Мектепте оқитын әрбір жеткіншек білім алу барысында өмірдің мән-мағынасын оның нақты құнды мазмұнымен терең зерделеуі қажет.

Оқу- тәрбие процесінің негізгі нәзік жері (гл. эл) - баланың жеке тұлға ретінде қарастырылуы бола алады. Соған қоса ол про

о Я. А. Каменский дайын білімді шәкірттерді ынталандыру жолымен игерте отырып, танымдық әрекетті машықтандыруды ойлады, дегенмен психологтардың зерттеулеріне қарағанда іс-әрекеттің ынта жігерді шыңдай түсетіні белгілі болды. Оқытудың әрекеттік консепциясы мен тәрбиелей дамыта оқыту ұқсас болғандықтан математика сабағында үш бірдей проблемаға көңіл бөлінеді. Олар: мақсат, мазмұн, оқыу құралдары.

Жыл өткен сайын тәрбиелік дамыта оқыту концепциясы дәлелденәп, нақтыланып, өңделе түсуде. Мұның негізігі мәні баланың жеке өмірінде жеке оқып үйрену барысын да шынайы субъект болумен бірге математикадан берілетін білім мазмұнын жүзеге асыра алатын, одан әрі дамытатын шешуші ықпал етуші күш. ( решающим фактором развития образования) Даралыққа міндетті түрде үйрету керек? Бұған жауап беру үшін оқыту ұғымының мәнін ұмтылу мен еркін өзіндік даму идеясы ( идея ориентации на интересы личности и ее свободные саморазвитие . . . ) әлемдік педагогикадағы басты идеялардың қатарына жатады.

Оқушыларға математика пәнінен тәрбиелік- дамыта оқыту арқылы нені жете түсініп, мектепте математика курсынан оқу материалының мазмұнын жүзеге асыру үшін оқушылардың дамуы мен тәрбие мәселесімен ұштастыра ой талқысынан өткізген жөн.

Мектептегі мтематика курсының осы мектептегі оқу мерзімінің бестен бірін алатынын, онда қамтылған тақырып аясының алуан түрлілігі жеке тұлғаны дамыту түп негіз болады ( ерекше орын алады) .

Уақыт өткен сайын математика адамның дүние танымын қалыптастыратын басқа ғылым салаларына да танымдық құрал ретінде шұғыл енуде.

Аналитикалық дәлдік, терең ғылыми математикалық білім әсерімен аса кең көлемді әрі тартымды оқу материалының көмегімен дұрыс ойлау дағдысын дамытатын қисынды ойлау тәрбиесі беріледі.

Біздің ойымызша, математиканы тәрбиелік дамыта - оқыту идеясын қабылдап, дамытып, игеру жолымен оқыту тұжырымдамасының өрістеуіне жаңа даму жолы ашылып, оқып білім алу барысында жеке тұлға қалыптасумен бірге бағдарлы білім беру идеясы жүзеге асады.

Бұл кітапта барлық аталған мәселелердің бәрі бірдей жеткілікті түрде ұсынылып, шешілмеуі мүмкін. Алайда пайымды ізденіспен негізделген жол оның жүзеге асуына мүмкіндік береді деп есептейміз.

1 математикадан

тәрбиелік-дамыта оқытудың

әдістемелік негіздері.

1. 1 Оқыту, дамыту, тәрбие беру оқушыларды жеке тұлға ретінде қалыптастыру құрылымындағы жүйе құрушы құрам бөліктер.

Тәрбиелік-дамыта оқытудың беташары ретінде келесі бабындық анықтаманы береміз.

Оқыту ісі баланың тұлғалық ерекшелігін, даралық тұтастығын( индивидуальный целостност) ескере отырып, білімді толығынан игеруді қамтамасыз етіп, ең төте әсер етумен баланың дамуына, тұлға ретінде орнығуына белсенді оқу әрекетін қалыптастырғанда тәрбиелік дамыта оқыту бола алады.

Оқыту, дамыту, тәрбие беру ұғымдарының ара қатынасын айқындап, оқушылардың тұлға ретінде қалыптасуына осылардың әсерін қарастыру, ең алдымен « жеке тұлға » ұғымымен байланысты.

Жеке тұлға жайлы не білеміз? Жеке тұлғаға көптеген анықтамалар бар. Бұл жай адамның өзі педагогика, психология, философия сияқты көптеген ғылымдардың зерттеу нысанына айналуымен түсіндіріледі.

Философиялық сөздікте « жеке тұлға » анықтамасын ( келесі жолмен) береді. « Жеке - тұлға өзінің құлшыныс мүдде қабылетімен де іс-әрекет, қарым- қатынасымен де тағы сондай қоғамдық өмірдің субъектісі бола алатын тумысынан даралыққа ие адам. » ( 6, б. 296 ) .

Бұдан байқайтынымыз, жеке тұлға-өзіндік дара- психологиялық ерекшеліктері басым қоғамда өмір сүретін жан иесі. Жеке тұлға ( перзент ) дегеніміз саналы түрде ойлана сөйлей алатын, еңбек етуге толық қабілетті жан иесі.

Осынау құбылыстар мен түсініктерді: жеке тұлға, адам, даратумыс иесі, (индивид, индивидуальность) сөзінің мәнін айыра білген жөн.

Дара тумыс иесі ( индивид ) - адамзат тегінің өкілі бола алатын бұл да адам баласы. Туа біткен даралық ( индивидуальность) та тумыс иесі (индивид) ұғымына ұқсас, бұлардың арасында өзгешілік аз. ( Бірі- саналы дара адамның өзіндік қасиетін, келесісі- сол адамның өзін білдіретін атау) .

Бірақ туа біткен даралық ( индивидуальность) ұғымын басқаша мағынада- адамның ( индивид) туа біткен ерекшелігі деп түсінуі керек.

Туа біткен ерекшеліктер- адамда да, хайуанаттарда да айқындала түсетін өзіндік ерекшелігі бар сапа белгісі бола алады.

Жеке тұлға- адам әлеуметтік қатынастардың нәтжесі болуы себебінен әлеуметтік көрініске жатады.

Карл Маркс “ Фейербах тезистері туралы ” еңбегінде адамдық сипат- дерексіз абстракт емес, әр дара тумада ( индивид) болатын құбылыс. Өзінің іс- әрекетімен барша қоғамдық қатынастарға қатысты бола алады.

Дүниеге перезент болып келіп, әлеуметтік қатынастар аяасында жеке тұлғаға айналады. “ Жеке тұлға” - адамның әлеуметтік әлеуеті ( сапа емес) .

Философтар ( 8-12) мен психологтар ( 13-18) адамның іс- әрекетімен жеке тұлғаны байланысты түрде қарастырады. Практикалық, психикалық әрекеттердің қайсысы болса да, адамның әлеуметтік іс- әрекеттеріне жатады.

Жеке тұлға дегеніміз- әлеуметтік дара туманың ( индивид) - адамның іс- әрекеті мен әлеуметтік бейнесін білдіретін қоғамның бір мүшесі.

Сондықтан шамамен топшалай келе психологиялық сөздікте нақты көрсетілгендей: « Жеке тұлға- біріншіден, саналы іс- әрекеттер мен әлеуметтік қатынастардың субъектісі болушы дара тума ( индивид) ; екіншіден, анықталған қорытындыға сүйенсек, жүйелі әрекеттер мен қатынастар нәтижесінде қоғамдық өмірде қалыптасатын дара туманың ( инивид) жүйелі түрдегі сипаттары болмақ. 1- суретте ( 11б) адам, дара тума, субъект, жеке тұлға, тума даралық ( индивидуальность) ұғымдарының арақатынасы көрсетілген.

Мұнда әрекеттің айқындалушы ықпалы адамның адамның дамуы барысының жай- күйі ринципті түрде көрсетілген. Іс- әрекет жетілген сайын адамның рухани, сымбаттылық әлеуеті де өзгеру үстінде болады. Іс- әрекет- адам дамуының қозғаушысы. Адам рухани, сымбаттылық дамуының барысында жеке тұлғаның іс- әрекеті көпжақты да жан жақты сипатта нәтиже береді. Іс- әрекет- белсенді әрі құнды- танымдық маңызы бар психикалық та практикалық- адамның біріккен іс- әрекеті- шәкірттердің даму барысының тетігі болмақ.

Баланың тұлға ретінде дамуын қалауымызға сай басқару, оның іс- әрекетін практикалық әрі психикалық жағынан басқару- тек адамның өзіндік әлеуметтік іс- әрекетін ғана оны жеке тұлғаға айналдырады.

Баланың бойында қандай қасиеттерді сіңіру керек, қандай ұғымды іс- әрекеттерді ұйымдастыры оған шәкірттерді қалай қатыстыру керек? Мектепте оқытудың маңызы оқушыларды жеке тұлға ретінде барынша қалыптастыра алуында. Жеке тұлғаны қалыптастыру үшін ұстаз іс- әрекетінің негізгі мән- мазмұны- ғылым негіздері үйретуде.

Ұстаз өз іс- әрекетінің нәтижесіде мұқият талдау жасай алуы керек.

Бұлай етпейінше, шәкірттердің жеке тұлға ретінде қалыптасу барысында бақылау жасай алмайды.

Ұстазды жеке тұлғаны қалай өсіріп шығару керек деген сауалдың жолын табу ойлантуы тиіс. « Жеке тұлға» ұғымының маңызын маңызын айқындағаннан кейін оқушыларды оқыту, дамыту, тәрбие беруді нық байланыста жүзеге асырудың мүмкін болатын жолдарын қарастыруы тиіс.

Даму дегеніміз- баланың іс- әрекет барысында және оның нәтижесінде өзгеруі. Қалытасу дегеніміз- дамудың сапалық баспалдағы, сапалық кезеңдері. (Қалыптасу дегеніміз- кезең- кезеңімен жаңа сапалық деңгейге көтерілу) . Мысалы: Мектепке жаңа келген баланың жазу дағдысы бірте- бірте даму үстінде болады, бірақ дағды әлі қалытаса қоймайды. Сонымен даму- сандық және сапалық тұрғыдан жалпылама өзгеру, ал қалыптасу- оның сапалық деңгейге көтерілу барысын білдіретін ұғым.

Дамудың педагогикалық тұрғыдан басқарылатын да, басқарылмайтын да жақтары ( элемент) бар. [5]

Басқарылмайтын жақтарына тәрбие беру ісінен тыс, қоғамдық өмірдегі жағдайлар жатады. Мысалы: белгілі дәрежедегі жеке тұлғаның сипаты қоғамда орын алып отырған қатынастармен анықталады. Ал дамудың басқаруға келетін жақтары оқушының тәрбие алуда өзін өзі басқаруы мен тәрбие жұмысының көмегімен педагогикалық үйлестіру беріледі. Бұл жайт білім берудің педагогикалық құбылысының негізі бола алады.

Жеке тұлғаны қалыптастырудағы оқыту, дамыту, тәрбие беру ісінің ықпалы жайлы сөз қозғау үшін, оқушыларды оқыту барысында туындайтын заңдылықтарды айқындағанымыздай, күрделі іс- әрекеттерді ойластыра білген жөн.

Оқыту ісі үйретуші мен үйренушінің үйрету, үйрену әрекеттерінің тұтастығы ретінде қарастырылатыны белгілі. Басқаша айтқанда, білімді беру мен оны игеріп білімдік жүйені қалыптастыруда оқытудың мақсаттары мен міндеттерінің сәйкестігін дидактикалық үшбұрыш ретінде көрсетуге болады.

Білімді беру. ( үйрету)

Білімдік жүйенің қалыптасуы. Білімді игеру.

2. с Үйрету, үйрену әрекетерінің тұтастық заңы. Ұстаз тарапынан білім негіздерін үйретудің әдістері мен құралдарын, түрін ( форма) айқын жүйелі түрде игеріп, жете білуі тиіс. Бұл міндеттерге қоса оқытылатын пәндер бойынша білім деңгейін бақылау мен бағалау қажет.

Үйренушілер оқу пәндерін ұстаздың жетекшілігімен үйрену барысында оқу пәндерінің мазмұнына сәйкес білім, біліктілік пен дағдыны меңгереді. Оқушылар оқытудың барысында білім, біліктілік пен дағдыдан басқа дүние танымы кеңейеді. Сондықтан оқыту ісі үйренушінің жеке тұлғаға айналуына әсер ететін бірден- бір құрал болып табылады ( 20-23) .

Оқыту, тәрбие беру мен дамыту ісін оқыту мен тәрбие беру заңы аясында педагогикалық үшбұрыш түрінде көрсетуге болады.

Оқыту

Тәрбие Дамыту

3с. Оқыту, тәрбие берудің тұтастық заңы.

Оқыту мен дамытудың ара қатынасын қарастырып көрейік. Ғылымда бұл ара қатынас жайлы әртүрлі пікірлер баршылық. Оқытудың ықпалымен дамудың да өрістейтінімен У. Джемс[ 24] , Э. Торндайх[ 25] , Дж. Уайтсон[ 26] , К. Коффка[27], келіседі. Олардың ойынша, оқыту ісі дамуға әр қадам сайын ағынды түрде берілсе оқытудың дамуға сәйкес алға басқандығы болып табылады.

Басқа бір пікір де бар, француз психологы Ж. Плаже[ 28] және олардың ілімін ұстанушылардың ( мектебінің) ұйғарымына сүйенсек, оқыту мен дамудың өзара байланысын жоққа шығарады.

“ Бала оқытылса да, не керісінше де оған тәуелсіз түрде қажеттіліктен сатылық қарқынмен баланың ойлау қарқыны жүрілетінін” Ж. Плаже құптайды. Ж. Плаженің ойынша, оқыту ісі- дамудың пісіп жетілуінің тек ішкі шарты ғана.

“ Даму ( құбылысы) мүмкіндік тудырады, ал оқыту ( ісі) - оны жүзеге асырады”, басқаша айтқанда, “ оқыту әрекеті дамудың соңынан ілеседі”. [ 29. 225-226-б] Ж. Плаженіңтеориясы [ 28] балалардың жас шамасына қарай “олар нені түсіне әрі игере алатындығын, оларда танымдық қабілеттің жетілуіне орай”, оқыту керектігі әйгілі айқын . . . оқыту принципіне сәйкес келеді.

Көптеген зерттеушілердің ұйғарымына ие болған Л. С. Впайымдауына зер салайық. Оқыту өзімен бірге дамуды да қоса ала жүреді, баланың психикалық дамуына зор әсер ететіндіктен оны ілгері оздыра жүргізу керек. « Оқыту ісі дамудың тек жақын мезеттегі нәтижесі ғана емес, алыс болашаққа бағытталуы тиіс, оқыту дамудың ізімен ғана жүруі тиіс емес, онымен қаз-қатар да жүруі тиіс емес, дамуды алға жылжыта түсіп жаңаша қалыптасуын тудыруы тиіс» . [29. 23-б] .

Л. С. Выготскийдің осы тұжырымына американ психологы Дж. Брунер ден қойып, « ғылым негіздерін ең ықшам деңгейде үйреткенде де баланың танымдық дамуының қалыпты өту барысында көз жұма қарауға болмайтынын ескерткенболатын. [ 30. 364-б] . Л. С. Выготский оқыту-дамудың қайнар көзі екенін дәлелдеп, мұғалім оқушыдан «дамудың көкжиегін» межелеп, шәкірттер жетуі тиіс даму деңгейін есепке алу жолымен олардың келесіде жетуі тиіс көк жиегіне қозғау салуы тиіс. «Педагогика, - деп жазды Л. С. Выготский, -өткен кезеңге емес, бала дамуының келешек кезеңіне бағдарлануы керек. Тек сонда ғана әзірше жақын дамудың аясында болатын өмірдегі даму барысын оқыту ісі арқылы ілгері бастыруға болады». [29. 251- б] .

Осылайша Л. С. Выготский негіздеген іліміне қарағанда оқыту мен даму тұтастықта жүріледі, оқытуға қарағанда дамыту басым түрде болғанда нақты даму баянды болады.

Л. С. Выготскийдің дамыта оқыту идеясын онан әрі білім беру саласындағы зерттеулерінде П. Я. Гальперин [15, 31, 32], В. В. Давыдов[38, 39, 40], А. В. Занков[37], А. Н. Леонтьев[33-36], Д. Б. Эльконин[17, 18] ғалымдар онан әрі дамыта түсті.

Дамыта оқыту теориясы қазіргі уақытта біртұтас ғылыми тұжырымдамаға айналған жоқ, текті бағытта өріс алуда. Осынау әр алуан бағыттағы ғылыми ілім мектеп жолындағы ізденістер дамудың әралуан сырына жол ашты. «Даму» ұғымы мен даму тетігі ұғымдарының өзі оншама айқын емесболу себебінен, бір жағынан даму деңгейінің өлшемі( критерий) әлі тиянақты жасалмаған [41. 168-б]

Дегенмен, Е. Н. Кабанова-Миллер [42] , Д. Н. Богоявленская [43] қатарлығалымдардың пікірінше, дамыта оқытудың негізгі міндеті оқушыларды ойлау іс-әрекетінің амал- тәсілдеріне үйрету; П. Я Гальперин[15, 31, 32], Н. Ф. Талызина[44-46] қатарлы ойынша, оқушыларды ойлау әрекетіне сатылай өрлеу жолымен қалыптастыру оқу ісінің бағдарлы негізі болуы тиіс. Психологиялық әдебиеттерде шәкірттердің ой- өрісін дамытуда оқытудың айқындаушы, шешуші ықпалы анық көрсетіледі. З. И. Калмыкова[47] ондай дамыта оқыту -ісі оқытудың қолайлы жағдайында мүмкін болатын ұтқыр(өнімді-продуктивно) ойлауды қалыптастырады деп есептейді. Оның ойынша: “Оқытудың ықтимал қолайлы жағдайы жекелеген оқушы үшін оңтайлы (оптимальный) болуы мүмкін, ал басқа оқушылардың ұтқыр ойлауының шыңдалуына тиімділігі аз соғуы мүмкін» [47, 6-б] .

З. И. Калмыкова [47, 48] оқытуды сынып ішілік жеке дара жұмыс(әр оқушыға) жүргізуде кеңірек әрі ауқымды түрлендіре өткізу балалардың жас шамасы мен ой-өрісінің дамуындағы тоқыраушылықтың алдын алу, бүгінгі талапқа сай келеді.

Дамыта оқытуда негізгі екі бағыт белгілі: В. В. Давыдов[39] және А. В. Занков[37] . Бастапқысы Л. С. Выготсаий, Д. Б. Эльконин[17], А. Н. Леонтьев[34] дәйектемесімен, келесісі педагогикалық, психологиялық жетістіктерден осы заман талабына сай творчествалықпен тәжірибе жинақталған Л. В. Занковтың дәйектемесі.

В. В. Давыдовтың[38, 39] теориясының негізінде оқытуды ұйымдастыруда әдістерді, ұтымды түрде таңдап алабілу арқылы теориялық біліммен баланы қаруландыру айқындаушы мәнге ие болатыны жайлы ой толғам айтылған.

Дамуды Л. В. Занковтың [37] дидактикалық жүйесінде бала психикасында оқыту нәтижесінде берілмей, ішкі, терең процестер нәтижесінде туындап жаңадан пайда болған көріністер ретінде қарастырады. Л. В. Занков [37] дамуды психикадағы әрбір пәрменді өзгерістер баланың ақыл, еркі мен сезімінің алма кезек әсер етуінің бөлінбес нық тұтастығының куәсі ретінде қарастырады. Оқыту-ісі оқушылардың жоғары дәрежеде жалпы дамуына бағыттала оқу материалдарын шапшаң қарқынмен аса зор қиындықтар деңгейінде өткізіледі. Л. В. Занковтың пікірінше, дамудың айрықша жақтары (бақылау қабілеттілігі, ойлау, практикалық әрекеттер, эмоциялық-ерік ерекшеліктері), әрекетшілдікке адамның құлшыныс танытудағы беталысы, (генеральная линия) өмірдің әр саласындағы адамның табысқа жеткізетін әрекеттерінің дамуымен айқындалады.

Ресейдің білім беру саласындағы дамыта оқытудың бұдан өзгеше бірнеше теориясы жасалып тексерілуде ( негізінен бастауыш мектепте) . Мысал ретінде Ш. А. Амоншвилидің «өмір мектептері» [50] түріндегі ынтымақтыстық педагогикасын алуға болады. «Таңдаулы (идеальный) мектеп» үлгісі ретінде К. Н. Ветселдің [51] «Еркіншіліктегі баланың үйлері» түрінде, В. А. Сухомлинскийдің [52] « Қуаныш мектептері» түрінде т. б. кескінделді.

Қазіргі Ресей педагогикасында жеке тұлғалық- бағдарлы дамыта оқыту тұжырымдамасы И. С. Якиманский жасаған психологиялық бағытта өрістеуде.

И. С. Якиманский оқытудың маңызы оқушының өзіне тән (тумыстық) қасиеттерін ( индивидуальность) дамыта түсу екенін алға тартады. Бұған қарағанда оқуға деген ұмтылыстың тууы, оқу ісіндегі белсенділік, ойлаудың дербестігі мен субьективтік тәжірибенің байи түсуі « Оқыту-ісі» еш құмарланусыз пайда болатын танымдық әрекет емес. Бұл әлем белгілі бір құбылыс ақиқатын оқушының ой-санасына мән-маңызымен арақатынас заңдылығымен олардың жинақталған өмір тәжірбиесіне сүйене отырып жеткізу. Осынау тәжірбиенің мазмұны айқын, әрі кеңінен қолданылған болуы керек, білім беру тәжірибесінде қажетті өзгерістер жасалып ғылыми мазмұны байытылуы керек. [53. 26-б] . Оқыту мен баланың дамуы ойдағыдай болады, оқу әрекетінің барысында нағыз шәкірттердің туып шығуына дамудың ішкі тетіктерінің әрекетінде пайда болдыруы керек.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.