Адам организмі метаболизмінің соңғы өнімдері және олардың бөліну жолдары
МАРАТ ОСПАНОВ АТЫНДАҒЫ БАТЫС ҚАЗАҚСТАН
МЕМЛЕКЕТТІК МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІ
СТУДЕНТТІҢ ӨЗІНДІК ЖҰМЫСЫ
Тақырыбы: Адам организмі метаболизмінің соңғы өнімдері және олардың бөліну
жолдары.
Мамандығы: Жалпы медицина
Кафедра: химиялық пәндер
Дисциплина: Медициналық биохимия
Курс: II
Орындалу формасы: мәнжазба
Орындаған: Жамангулов Ж.Т.
Тобы: 202 Б
Тексерген: Бесімбаева Ж. Б.
Ақтөбе 2018 ж
Жоспар
I.Кіріспе
II.Негізгі бөлім:
• Адам организміндегі метаболизмнің соңғы өнімдері және олардың бөлінуі
• Негізгі тотығу типтері. Оксидазды және оксигеназды типтер
• Пероксидті тотығу
• Ксенобиотиктер . Олардың залалсыздандыру механизмдері
• Микросомальді тотығу. Конъюгация реакциялары
III.Қорытынды:
IV.Қолданылған эдебиеттер.
V.Бағалау парағы.
Кіріспе:
Зат алмасу немесе метаболизм деп тірі ағзада өтетін барлық химиялық
реакциялардың жиынын айтамыз. Зат алмасу нәтижесінде ағзаға қажет заттар
түзіледі және энергия бөлінеді. Ағза мен сыртқы орта арасында әрқашан зат
және энергия алмасуы үздіксіз жүріп отырады. Күрделі қоректік заттар ас
қорыту мүшелерінде қорытылып құрылысы жай заттарға айналған соң ащы ішектен
қанға және лимфаға өтеді. Қан және лимфа ағыны арқылы ұлпаларға
жеткізіледі. Әр мүшенің жасушалары өзіне тән және өсіп-өнуіне қажетті
қарапайым заттарды түзеді. Қоректік заттардың ыдырауынан пайда болған
энергияны жасушалар әр-түрлі физиологиялық үрдістер үшін жұмсайды. Артық
түскен заттарды өзіне қор етіп жинайды (мысалы, гликоген, май). Ал
жасушалардың тіршілік етуі нәтижесінде түзілген керексіз заттар өкпе, тері
ішек арқылы сыртқа шығарылып отырады.
Зат алмасу (метаболизм) – жасушаның тіршілігін қамтамасыз ететін,
организмде жүріп жататын барлық химиялық процестердің жиынтығы. Бұл
организмнің тіршілік қабілетін сақтау және сыртқы ортамен қарым-қатынасын,
организмге қоректік заттардың еніп, олармен ферменттер әсерінен ыдырауын,
пайда болған жай заттардың жасушалар мен мүшелерге тасымалданып, олардың
тотығуын, энергия бөлініп шығуын, жасуша құрамындағы түзілістердің
биосинтезделуін және қорытылған өнімдердің организмнен бөлініп шығуын
қамтамасыз етеді.
Жасушадағы қандай да болса, бір заттың белгілі бір тәртіппен ферменттік
айналуға түсуін –метаболизмдік жол, ал осы кезде пайда болатын аралық өнім
– метаболиттердеп аталады.
• Адам организміндегі метаболизмнің соңғы өнімдері және олардың
бөлінуі.
Адам денесіндегі метаболизмнің соңғы өнімдер зәр,кал, тер , фекар және
шығарылатын ауамен де шығарылады. Онда негізінен организмге қажеттілігі аса
жоғары емес артық қалдықтар шығып кетеді, мысалға термен бирге аздаған су
және тұздар шығарылады. Организмнің гомеоситазын бірқалыпта ұстау үшін ол
белгілі бір мөлшерді шығарылады, алайда осымен қоса организмнен пайдалы
өнімдер де шығып кетуі мүмкін. Олар сілекей , тері қатпарлары, мұрын мен
құлақ бездері тіпті шаш пен тырнақтың құрамы арқылы шыға алады. Толықтыра
айта кететін болсақ ішек газдары- олар 4 құрам бөліктен тұрады – ауа,
қаннан келетін газдар, көптеген мөлшерде бикарбонаттардан тұратын асқазан
сөлі және асқазан ішек микроорганизмдері өндіретін газдар яғни углекислота
, метан, сутек т.б Енді Зәр жайында ол қан плазмасының ультрафильрациясы
кезінде түзілетін өнім болып табылады. Зәр плазма құрамындағы су мен және
көлемі диаметрден аспайтын протеин секілді ,онда еріген заттар молекуласы
бүйректің ғажайып тор атты капилярларынан шығады да нефрон өзекшелерәне
барады.Ең алдымен нефронда абсорбция жүреді ол қандағы барлың әрә
молекулалы заттарды сіңіреді кейін нефрон ілмегінде организмге қажетте
заттарды қанға қайта реабсорбциялайды ал қалған өнім зәрге айналып
организмнен шығарылады. Соңғы өнімдерге тағы да экскрименттер мен терді
айта аламыз. Төменде заттардың жуықталған балансы көрсетілген
Ал, енді метаболизм
жайлы жалпа айта кетер болсақ- Негізгі метаболизмдік процестер анаболизм
(ассимиляция) және катаболизм (диссимиляция) болып табылады. Анаболизм
немесе ассимиляция (лат. assimilation-ұқсасу) дегеніміз клетканың өзінің
заттарымен клеткаға түсетін заттардың ұқсасуының эндотермиялық процесі. Ол
— жасаушы метаболизм. Ассимиляцияның маңызды кезеңі — белоктар мен
нуклеин қышқылдарының синтезі. Анаболизмнің жеке жағдайы — фотосинтез, ол
судан, көміртектің қос тотығынан және неорганикалық тұздардан Күн сәулесі
энергиясының эсерінен органикалық зат синтезделінетін биологиялық процесс.
Жасыл өсімдіктердегі фотосинтез алмасудың автотрофты типі болып табылады.
Катаболизм немесе диссимиляция (лат. dissimilis—үйлес-пеушілік) —
экзотермиялық процесс, ол кезде энергия бөліну арқылы заттардың ыдырауы
жүреді. Бұл ыдырау қорытылу және тыныс алу нәтижесінде жүзеге асады.
Қорытылу ірі молекулалардың біршама кіші молекулаларға ыдыруы нәтижесінде
жүретін процесс болса, ал тыныс алу қарапайым қанттардың, глицериннің, май
қышқылдары мен дезаминденген аминқышқылдарының катаболизмінің тотығу
процесі болып табылады, оның нәтижесінде тіршілікке қажетті химиялық
энергия босанып шығады. Бұл энергия аденозинтрифосфаттың (АТФ) қорын
толықтыру үшін жұмсалады, ол биологиялық жүйелерде әмбебап энергиялық
валюта, клеткалық энергияның тікелей доноры (көзі) болып саналады. АТФ
қорының толығуын фосфаттың (Ф) аденозиндифосфатпен (АДФ) реакциясы
қамтамасыз етеді, ол дегеніміз:
АДФ+Ф+энергия=АТФ
АТФ АДФ мен фосфатқа ыдыраған кезде, клетка энергиясы босанады және
клеткадағы жұмыс үшін пайдаланылады. АТФ аденин, рибоза және трифосфат
(үшфосфатты топтар) қалдықтарынан тұратын нуклеотид, ал аденозиндифосфат
(АДФ) тек екі фосфатты топқа ғана ие. АТФ-ның энергияға байлығы оның үш
фосфатты компонентінің екі фосфоангидридті байланыстарының болуымен
айқындалады. АТФ энергиясы АДФ энергиясынан 7000 ккалмоль артық. Бұл
энергиямен АТФ-ның АДФ және неорганикалық фосфатқа дейін ыдырау гидролизі
нәтижесінде жүретін барлық биосинтездік реакциялар қамтамасыз етіледі.
Сонымен, АТФ-АДФ циклі тірі жүйелердегі энергия алмасудың негізгі механизмі
болып табылады. Организм ашық өзін-өзі реттейтін жүйе, ол қоректе жиналған
немесе Күн сәулесінен түзілетін энергияларды тікелей пайдаланып, өзіне-өзі
сүйеніш болады және реплицияланады. Энергия мен заттарды үздіксіз сіңіріп,
тіршілік ретсіздік пен реттілік арасында, жоғары молекулярлық ұйымдасу мен
бұзушылық арасында тепе-теңдікке ұмтылмайды. Керісінше, тірі заттар үшін
қүрылымдар мен қызметтерінде де, сол сияқты энергияны айналдыру мен
пайдалануында да реттілік тән. Сонымен, ішкі реттілікті сақтай отырып,
бірақ күн сәулесінен немесе қоректен бос энергияны қабылдай отырып, тірі
организмдер ортаға эквивалентті мөлшерде, пайдалы формадан аз емес,
негізінен жылу түрінде, энергия қайтарады, ол шашырап Әлемге кетеді.
Заттар мен энергия алмасу процестері реттеліп отырады және көптеген
реттеуші механизмдер бар. Метаболизмнің басты реттеуші механизмі ферменттер
санын қадағалау болып табылады. Реттеуші механизмдер қатарына, сол сияқты,
ферменттердің субстратының ыдырау жылдамдығын, сонымен қатар ферменттердің
катализдік белсенділігін бақылау да жатады. Метаболизм кері аллостериялық
деп аталатын бақылауға да үшырайды, оның мәні көптеген биосинтездік
жолдарда бірінші реакция соңғы өніммен ингибирленуі де (басылып қалуы ... жалғасы
МЕМЛЕКЕТТІК МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІ
СТУДЕНТТІҢ ӨЗІНДІК ЖҰМЫСЫ
Тақырыбы: Адам организмі метаболизмінің соңғы өнімдері және олардың бөліну
жолдары.
Мамандығы: Жалпы медицина
Кафедра: химиялық пәндер
Дисциплина: Медициналық биохимия
Курс: II
Орындалу формасы: мәнжазба
Орындаған: Жамангулов Ж.Т.
Тобы: 202 Б
Тексерген: Бесімбаева Ж. Б.
Ақтөбе 2018 ж
Жоспар
I.Кіріспе
II.Негізгі бөлім:
• Адам организміндегі метаболизмнің соңғы өнімдері және олардың бөлінуі
• Негізгі тотығу типтері. Оксидазды және оксигеназды типтер
• Пероксидті тотығу
• Ксенобиотиктер . Олардың залалсыздандыру механизмдері
• Микросомальді тотығу. Конъюгация реакциялары
III.Қорытынды:
IV.Қолданылған эдебиеттер.
V.Бағалау парағы.
Кіріспе:
Зат алмасу немесе метаболизм деп тірі ағзада өтетін барлық химиялық
реакциялардың жиынын айтамыз. Зат алмасу нәтижесінде ағзаға қажет заттар
түзіледі және энергия бөлінеді. Ағза мен сыртқы орта арасында әрқашан зат
және энергия алмасуы үздіксіз жүріп отырады. Күрделі қоректік заттар ас
қорыту мүшелерінде қорытылып құрылысы жай заттарға айналған соң ащы ішектен
қанға және лимфаға өтеді. Қан және лимфа ағыны арқылы ұлпаларға
жеткізіледі. Әр мүшенің жасушалары өзіне тән және өсіп-өнуіне қажетті
қарапайым заттарды түзеді. Қоректік заттардың ыдырауынан пайда болған
энергияны жасушалар әр-түрлі физиологиялық үрдістер үшін жұмсайды. Артық
түскен заттарды өзіне қор етіп жинайды (мысалы, гликоген, май). Ал
жасушалардың тіршілік етуі нәтижесінде түзілген керексіз заттар өкпе, тері
ішек арқылы сыртқа шығарылып отырады.
Зат алмасу (метаболизм) – жасушаның тіршілігін қамтамасыз ететін,
организмде жүріп жататын барлық химиялық процестердің жиынтығы. Бұл
организмнің тіршілік қабілетін сақтау және сыртқы ортамен қарым-қатынасын,
организмге қоректік заттардың еніп, олармен ферменттер әсерінен ыдырауын,
пайда болған жай заттардың жасушалар мен мүшелерге тасымалданып, олардың
тотығуын, энергия бөлініп шығуын, жасуша құрамындағы түзілістердің
биосинтезделуін және қорытылған өнімдердің организмнен бөлініп шығуын
қамтамасыз етеді.
Жасушадағы қандай да болса, бір заттың белгілі бір тәртіппен ферменттік
айналуға түсуін –метаболизмдік жол, ал осы кезде пайда болатын аралық өнім
– метаболиттердеп аталады.
• Адам организміндегі метаболизмнің соңғы өнімдері және олардың
бөлінуі.
Адам денесіндегі метаболизмнің соңғы өнімдер зәр,кал, тер , фекар және
шығарылатын ауамен де шығарылады. Онда негізінен организмге қажеттілігі аса
жоғары емес артық қалдықтар шығып кетеді, мысалға термен бирге аздаған су
және тұздар шығарылады. Организмнің гомеоситазын бірқалыпта ұстау үшін ол
белгілі бір мөлшерді шығарылады, алайда осымен қоса организмнен пайдалы
өнімдер де шығып кетуі мүмкін. Олар сілекей , тері қатпарлары, мұрын мен
құлақ бездері тіпті шаш пен тырнақтың құрамы арқылы шыға алады. Толықтыра
айта кететін болсақ ішек газдары- олар 4 құрам бөліктен тұрады – ауа,
қаннан келетін газдар, көптеген мөлшерде бикарбонаттардан тұратын асқазан
сөлі және асқазан ішек микроорганизмдері өндіретін газдар яғни углекислота
, метан, сутек т.б Енді Зәр жайында ол қан плазмасының ультрафильрациясы
кезінде түзілетін өнім болып табылады. Зәр плазма құрамындағы су мен және
көлемі диаметрден аспайтын протеин секілді ,онда еріген заттар молекуласы
бүйректің ғажайып тор атты капилярларынан шығады да нефрон өзекшелерәне
барады.Ең алдымен нефронда абсорбция жүреді ол қандағы барлың әрә
молекулалы заттарды сіңіреді кейін нефрон ілмегінде организмге қажетте
заттарды қанға қайта реабсорбциялайды ал қалған өнім зәрге айналып
организмнен шығарылады. Соңғы өнімдерге тағы да экскрименттер мен терді
айта аламыз. Төменде заттардың жуықталған балансы көрсетілген
Ал, енді метаболизм
жайлы жалпа айта кетер болсақ- Негізгі метаболизмдік процестер анаболизм
(ассимиляция) және катаболизм (диссимиляция) болып табылады. Анаболизм
немесе ассимиляция (лат. assimilation-ұқсасу) дегеніміз клетканың өзінің
заттарымен клеткаға түсетін заттардың ұқсасуының эндотермиялық процесі. Ол
— жасаушы метаболизм. Ассимиляцияның маңызды кезеңі — белоктар мен
нуклеин қышқылдарының синтезі. Анаболизмнің жеке жағдайы — фотосинтез, ол
судан, көміртектің қос тотығынан және неорганикалық тұздардан Күн сәулесі
энергиясының эсерінен органикалық зат синтезделінетін биологиялық процесс.
Жасыл өсімдіктердегі фотосинтез алмасудың автотрофты типі болып табылады.
Катаболизм немесе диссимиляция (лат. dissimilis—үйлес-пеушілік) —
экзотермиялық процесс, ол кезде энергия бөліну арқылы заттардың ыдырауы
жүреді. Бұл ыдырау қорытылу және тыныс алу нәтижесінде жүзеге асады.
Қорытылу ірі молекулалардың біршама кіші молекулаларға ыдыруы нәтижесінде
жүретін процесс болса, ал тыныс алу қарапайым қанттардың, глицериннің, май
қышқылдары мен дезаминденген аминқышқылдарының катаболизмінің тотығу
процесі болып табылады, оның нәтижесінде тіршілікке қажетті химиялық
энергия босанып шығады. Бұл энергия аденозинтрифосфаттың (АТФ) қорын
толықтыру үшін жұмсалады, ол биологиялық жүйелерде әмбебап энергиялық
валюта, клеткалық энергияның тікелей доноры (көзі) болып саналады. АТФ
қорының толығуын фосфаттың (Ф) аденозиндифосфатпен (АДФ) реакциясы
қамтамасыз етеді, ол дегеніміз:
АДФ+Ф+энергия=АТФ
АТФ АДФ мен фосфатқа ыдыраған кезде, клетка энергиясы босанады және
клеткадағы жұмыс үшін пайдаланылады. АТФ аденин, рибоза және трифосфат
(үшфосфатты топтар) қалдықтарынан тұратын нуклеотид, ал аденозиндифосфат
(АДФ) тек екі фосфатты топқа ғана ие. АТФ-ның энергияға байлығы оның үш
фосфатты компонентінің екі фосфоангидридті байланыстарының болуымен
айқындалады. АТФ энергиясы АДФ энергиясынан 7000 ккалмоль артық. Бұл
энергиямен АТФ-ның АДФ және неорганикалық фосфатқа дейін ыдырау гидролизі
нәтижесінде жүретін барлық биосинтездік реакциялар қамтамасыз етіледі.
Сонымен, АТФ-АДФ циклі тірі жүйелердегі энергия алмасудың негізгі механизмі
болып табылады. Организм ашық өзін-өзі реттейтін жүйе, ол қоректе жиналған
немесе Күн сәулесінен түзілетін энергияларды тікелей пайдаланып, өзіне-өзі
сүйеніш болады және реплицияланады. Энергия мен заттарды үздіксіз сіңіріп,
тіршілік ретсіздік пен реттілік арасында, жоғары молекулярлық ұйымдасу мен
бұзушылық арасында тепе-теңдікке ұмтылмайды. Керісінше, тірі заттар үшін
қүрылымдар мен қызметтерінде де, сол сияқты энергияны айналдыру мен
пайдалануында да реттілік тән. Сонымен, ішкі реттілікті сақтай отырып,
бірақ күн сәулесінен немесе қоректен бос энергияны қабылдай отырып, тірі
организмдер ортаға эквивалентті мөлшерде, пайдалы формадан аз емес,
негізінен жылу түрінде, энергия қайтарады, ол шашырап Әлемге кетеді.
Заттар мен энергия алмасу процестері реттеліп отырады және көптеген
реттеуші механизмдер бар. Метаболизмнің басты реттеуші механизмі ферменттер
санын қадағалау болып табылады. Реттеуші механизмдер қатарына, сол сияқты,
ферменттердің субстратының ыдырау жылдамдығын, сонымен қатар ферменттердің
катализдік белсенділігін бақылау да жатады. Метаболизм кері аллостериялық
деп аталатын бақылауға да үшырайды, оның мәні көптеген биосинтездік
жолдарда бірінші реакция соңғы өніммен ингибирленуі де (басылып қалуы ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz