Мемлекеттік қызметтің қағидаттары

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 43 бет
Таңдаулыға:

Жоспар

Кіріспе. . . 3

Iтарау Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік қызметтің ұйымдастырылуы мен оның ерекшеліктері.

Мемлекеттік қызметтің ерекшелігі мен ұйымдастырылуы . . . 5-15
Мемлекеттік қызметкерлердің құқықтық жағдайы . . . 15-24

II тарау Ақмола облысы бойынша мемлекеттік қызметті ұйымдастыру.

2. 1Мемлекеттік қызметтің қағидаттары . . . 25-29

2. 2Мемлекеттік қызметкерлердің лауазымының классификациясы . . . 29-32

2. 3Мемлекеттік қызметтің өткеру тәртібі . . . 32-44

2. 4Мемлекеттік қызметтің кадрлық резервінің сипаттамасы. ……. ……44-53

III тарау Мемлекеттік қызмет жүйесіндегі проблемалар және оларды шешу жолдары

3. 1Мемлекеттік қызметтің өзекті мәселелері . . . 54-59

3. 2Мемлекеттік қызметтің тиімділігін арттыру жолдары . . . 59-61

Қорытынды . . . 62-63

Қолданылған әдебиеттер . . . 64-65

Қосымша . . . 66

Кіріспе

Елдің 2030 жылға дейінгі дамыту Стратегиясында Қазақстан Республикасының Президенті Н. Ә. Назарбаев мемлекеттік қызметті жетілдірудің негізгі бағыттарын белгілеп берді. Сонымен бірге мемлекеттік қызметті реформалауды жеделдету және оны 2000 жылы аяқтау міндеті қойылды.

Стратегиялық бағытқа сәйкес 2000 жылдың басына қарай Қазақстанда мемлекеттік қызметтің жаңа заңнамалық және институттандырылған базасы құрылды.

Әрбір елдің тарихи тәжірибесімен, дәстүрлерімен, менталитетімен, құқықтық жүйесімен және өзге де бірқатар факторлармен анықталатын мемлекеттік қызметтің бірегей моделі бар.

Сонымен қатар, адамзат жинақтаған тәжірибе басқарылатын факторларды да, қоғамның мүдделерін де ескере отырып, оның тиімділігін қамтамасыз ететін мемлекеттік қызметтің қолданылуының кейбір базалық принциптері жайын сөз етуге мүмкіндік беретіндігі мәлім.

Қазақстанда мемлекет басшысының елді демократияландыруға және мемлекеттік аппараттың тиімділігін арттыруға бағытталған бағдарламасына сәйкес, жоғарыда аталған принциптерге негізделген мемлекеттік қызметті құру үшін пайдалы таңдау жасалды.

Халықаралық сарапшылар мемлекеттік қызметтің ішкі қатынастарын демократияландыру және іріктеу рәсімдері мен кадрларды жоғарылатудың ашықтығына бағытталған ел Президентінің саяси еркін жетістіктердің басты шарты деп атай отырып, мемлекеттік қызметті реформалаудағы біздің еліміздің мол табыстарын мойындап отыр.

Ұсынылып отырған жұмысты дайындау кезінде мен мынадай көптеген нормативтік құжаттарды зерттедім: Қазақстан Республикасының Конституциясын, мемлекеттік қызмет туралы заңнаманы, «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес туралы» Қазақстан Республикасының Заңын, Қазақстан Республикасының қылмыстық кодексін, Әкімшілік құқық бұзушылықтар туралы Қазақстан Республикасының кодексін, «Қазақстан - 2030: барлық қазақстандықтардың өркендеуі, қауіпсіздігі мен әл-ауқатының жақсаруы» атты ел Президентінің Қазақстан халқына Жолдауы және т б.

Аталған тақырыпқа В. Н. Уваровтың «Мемлекеттік қызмет және басқару»; В. Д. Гражданның «Басқару теориясы»; Н. Ә. Назарбаевтың «Қазақстанның егеменді мемлекет ретінде қалыптасуы мен даму стратегиясы»; Ә. М. Байменовтің «Мемлекеттік қызмет. Халықаралық тәжірибе. Қазақстандық модель»; З. Қ. Тұрысбековтің «Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік қызмет» атты еңбектерінде терең талдау жасалған. Бұлар мен қарастырып отырған проблема толық және түсінікті тілде сипатталған оқулықтар болып саналады.

Жұмыстың құрылымы 3 бөлімнен тұрады. Бірінші тарауда мемлекеттік қызмет ұғымы мен оның ерекшеліктері, сондай-ақ мемлекеттік қызметті өткеру тәртібі мен Қазақстан Республикасының мемлекеттік қызметшілерінің құқықтық жағдайы туралы мағлұматтар берілген.

Екінші тарау мемлекеттік қызметшілердің принциптері мен классификациясын қамтиды.

Үшінші тарауда мемлекеттік қызмет жүйесіндегі проблемалар және оларды шешу жолдары қарастырылады.

Бұл дипломдық жұмыстың мақсаты -мемлекеттік қызмет жүйесіндегі іс-әрекет механизмін және оның мәнін анықтау және мемлекеттік басқару жүйесінде туындайтын проблемаларды шешу.

Автор мемлекеттік қызметті өткеру процесінде туындайтын біршама өзекті мәселелерді қозғайды. Осы мәселелердің шешімі Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік қызметтің қайта құрылуына көмектеседі, яғни:

Мемлекеттік қызметтегі кадрлардың тұрақсыздығы;
Мемлекеттік органдар басқарушылары мен қызметкерлерінің мемлекеттік қызмет туралы заңдылықтарды сақтамауы;
Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес заңдылығын бұзуы;
Мемлекеттік органдар қызметкерлерінің білім деңгейінің жеткіліксіздігі;
Мемлекеттік қызметкерлердің біліктілігін жоғарылату және дайындау жүйесін жақсарту.

Зерттеудің ғылыми жаңалығы:

мемлекеттік аппарат кадрларын іріктеу және ұтымды пайдалану жүйесін жетілдіру;
мемлекеттік қызметшілердің даярлау мен біліктілігін арттыру жүйесін жақсарту;
мемлекеттік қызмет кадрларын басқарудың жалпы мемлекеттік жүйесін қалыптастыру;
мемлекеттік аппараттағы сыбайлас жемқорлықпен күрес;
мемлекеттік қызметшілердің әлеуметтік құқықтық кепілдіктерін арттыру.

Жалпы Қазақстанда тиімді мемлекеттік аппарат жүйесі құрылу керек. Ол өзінің барлық күш-жігерін біздің демократиялық, зайырлы, құқықтық республикамыздың дамуына бағыттауы қажет.

1тарау. Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік қызметтің ұйымдастырылуы мен оның ерекшеліктері.

Мемлекеттік қызметтің ерекшелігі мен ұйымдастырылуы.

Мемлекет қызметін ұйымдастырудың басты, негізгі талаптары Қазақстан Республикасы Конституциясында қарастырылған (33-бап), сонымен қатар Қазақстан Республикасы Президентінің 1995 жылғы 26 желтоқсандағы «Мемлекеттік қызмет туралы» заң күші бар Жарлығында толық түрде қарастырылған. Бұл Жарлық мемлекеттік қызметті ұйымдастырудың негізін, мемлекеттік қызметкерлердің құқықтық жағдайларын және мемлекеттік қызмет аясындағы қарым-қатынастардың реттелуін анықтайды.

Мемлекеттік қызметтің азаматтардың еңбек іс-әрекетінің бір түрі болып келетіні сөзсіз. Сондықтан да мемлекеттік қызмет жалпылай ұйымдастыруға тән барлық қасиеттерге негізделеді. Мемлекеттік қызмет деп әлеуметті пайдалы, объективті қажет және басқарылу персоналының ұйымдасқан нысанындағы қызметін айтамыз.

Мемлекетті басқару органдарында басқару кадрларын жинаудың, басқару функциялары мен өкілеттіктердің лауазымды тұлғалар арасында бөлінудің арнайы тәсілдері, мемлекет және еңбек процесін басқару, басқару органдарының жұмыс істеуіне қажетті жағдай жасақталған. Бұл тұрғыдан мемлекеттік қызмет еңбек құқығының жалпы нормаларына негізделеді.

Мемлекеттік қызмет деп белгілі бір іс-әрекеттің түріне қатысты, яғни кәсіп, мамандық, біліктілік, лауазымға қатысты жұмыстың орындалуын айтамыз. Кәсіп - еңбек қызметінің кең саласы. Бұнда мемлекет қызметкері өз мамандығына сәйкес бар білімін, талабын толығымен қолдана алады. Мамандық көрсетілген кәсіптің аясындағы еңбек қызметінің тар саласы. Бұнда мемлекет қызметкері жұмысты тиімді атқаруы үшін өзінің бұл сала бойынша алған терең, жан-жақты білімін қолдана алады. Ал біліктілік болса, белгілі бір қызметкердің қандай да дәрежедегі ауыр қызметті атқара алатынын анықтайды.

Мемлекеттік қызметтің тағы бір белгісі - мемлекеттік қызметкердің басқару органы қызметіне тікелей қатысуы. Бұл дегеніміз азаматты басқару органының құрамына, яғни штатқа және мемлекеттік органның басқару қызметіне енгізілуін айтамыз.

Лауазымды тұлғаның басқару органының ішкі еңбек тәртібіне бағынуы мемлекеттік қызметтің келесі белгісі болып табылады. Ішкі еңбек тәртібінің мазмұнын құрайтын лауазымды тұлғалардың бірлескен басқару қызметін, ұжымның нақты және дұрыс жұмыс істеуін қамтамасыз ететін, басқару органының осындай режимін анықтайтын нормалар құрайды, ішкі еңбек тәртібі заңдармен, ішкі еңбек тәртібінің типтік ережелерімен және осының негізінде қабылданған басқару органының жергілікті ішкі тәртіп ережесімен реттеледі. Мемлекеттік басқару органының ішкі еңбек тәртібінің айрылмас элементі болып субординация жүйесі, яғни лауазымы бойынша төмен мемлекеттік қызметкерлер лауазымы жоғары қызметкерлерге толық есеп беруімен айқындалады. Басқару органының ішкі еңбек тәртібіне бағыну - әрбір лауазымды тұлғаның міндеті болып саналады.

Мемлекеттік қызметтің тағы бір ерекшелігі жалақы болып табылады. Мемлекеттік қызметкерге жалақы: еңбекті бағалауда барлығына ортақ критерийлерге негізделе отырып, жалақы еңбектің сапасы мен мөлшеріне сәйкес төленеді. Жалақы алдын-ала қабылданған нормалар негізінде өндіріледі: жалақының негізгі бөлігі басқару органының штат кестесімен анықталады, ал қосымшасы-мемлекет қызметкерінің біліктілік деңгейіне және басқа жағдайларға (біліктілік класстар үшін мемлекеттік қызметте істеген жылдары үшін төлемдер, сыйақы және т. с. с. ) байланысты анықталады, төленетін ақша мөлшері жағынан шектелмейді, бірақ заңда көрсетілген минимальды мөлшерден төмен болмауы тиіс.

Мемлекеттік қызмет дегеніміз - мемлекеттік органдарда және олардың аппараттарындағы Конституцияның негізінде жүзеге асырылатын және мемлекеттік басқаруға, кәсіби қызметі. Келтірілген анықтама бойынша мемлекеттік қызметтік кәсіптік қызмет ретіндегі жалпы белгілерін былайша айқындаймыз:

1) мемлекеттік қызмет мемлекеттік мақсаттар мен қызметтерді жүзеге асырумен байланысты:

2) мемлекеттік қызметтер мен мақсаттардың салалы экономика, әлеуметтік-саяси құрылым бойынша дамуы мемлекетті басқару, мемлекеттік қызметкерлердің кәсіби қызметі арқылы жүзеге асырылады. Бұл қызмет көп қырлылығымен басқару функцияларының көлемділігімен, ауырлылығымен және ауқымдылығымен (масштабтылығымен) ерекшеленеді. Мемлекеттік басқаруда бүкіл қоғамның және мемлекеттің мүдделері көрсетіледі:

3) мемлекеттік қызмет қоғамда басқару қызметін жүзеге асыратын арнайы аппарат аясында жүзеге асырылады. Осындай аппаратсыз жұмыс істеу мүмкін емес, себебі мемлекеттік басқарудың кез келген саласы осындай аппаратты қажет етеді. Экономика, әлеуметтік сала мен әкімшілік - саяси құрылыс дамуындағы мемлекет қызметкері органдар жүйесі арқылы жүзеге асады. Бұл органдар алдында тұрған мақсаттары олардың қызметінің мазмұнын және сәйкесінше мемлекеттік қызметкерлер функциясын анықтайды:

4) мемлекеттік қызметтің спецификасы басқару функциясын жүзеге асырумен тығыз байланысты. Басқару аппаратында мемлекет функцияларының басқару функцияларымен бірігуі және мемлекеттік қызметкерлердің нақты функцияларының құралуы арқылы жүзеге асады. Соның өзінде басқару органдарының мақсаттары мен функциялары мемлекеттің мақсаты мен функцияларына сәйкес болуы керек:

5) мемлекеттік қызметкерлер мемлекет атынан сөйлейді, сондықтан да мемлекеттік билік құзіреттеріне ие;

6) мемлекеттік қызмет Конституциясы нормаларына, заңдарға, Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлықтарына және басқа заңды актілерге негізделеді. Басқаша айтқанда мемлекеттік қызметкерлердің басқару қызметі мемлекеттік басқарудағы заңдылық қағидасының талаптарына сай болуы керек. Бұл жерде Конституция нормаларын және басқа да заң актілерін мемлекеттік басқару аясына сәйкес басқа заң актілерін жүзеге асыру. Мемлекеттік басқарудың бар мағынасы әлеуметтік процестердің мемлекеттің басқаруын ұйымдастыру:

7) мемлекеттік қызмет-атқарушы сипаттағы ұйымдасқан қызмет. Бұл жерде Конституция нормаларын, заңдарын, Казақстан Республикасы Президентінін Жарлықтары мен басқа заң актілерінің мемлекеттік басқару аясына сәйкес тәжірибелі түрде іске асыру айтылады. Мемлекеттік қызметтің түйіні әлеуметтік процестердің мемлекеттік басқаруын ұйымдастыру мен сәйкес мемлекеттік органдардын функциялары мен уәкілеттіктерін жүзеге асыруда жатыр;

8) мемлекеттік қызмет - жарлықшы сипаттағы қызметі. Бұл дегеніміз мемлекет қызметкерлерінің өзіне жүктелген саласында мақсаттар мен қызметтерді жүзеге асыру барысында заңды-актілі ұйғарымды қолдануға құқылы. Жарлықшы қызметі қажетті жағдайларда басқару актілерін шығарумен ерекшеленеді. Бұл актілердің көмегімен ведомстваларға қарасты объектілер мен олардың негізгі қызметінің бағыттарына тікелей ықпал жасайды.

Мемлекеттік қызмет саясаттандырылған түрімен де ерекшелінеді. Бұл дегеніміз мемлекеттік қызметкерлер өзінің міндетті қызметі мен өкілеттігін атқару кезінде заң талаптарын басшылыққа алу міндеті мен саяси партиялар, қоғамдық бірлестіктер мен олардың органдарының шешімдерімен еш байланыстырмау. Осыған орай мемлекеттік органдар мен олардың аппараттарында саяси партиялар ұйымдарын құру рұқсат етілмейді. Мемлекет қызметкері өзінің басқару әрекетін жүзеге асыруға құқығы бар. Заңдарда бекітілген бірыңғай мемлекет саясаты мен мүдделерін басшылыққа алуы тиіс.

Қоғамда басқару функцияларын орындаумен қатар арнайы адамдар тобы мемлекеттік қызметтің ерекше кәсіптік қызметі ретінде айқын, белгілі қағидаларға негізделеді. Ал қағидалар орындалуын өз кезегінде жалпылай мемлекеттік қызмет институтының қызметімен кепілденген талаптар түрінде түсіндіріледі. Бұның өзінде мемлекеттік қызметті үйымдастыру мемлекеттік басқарудың ерекше қағидаларына сонымен қатар лауазымды тұлғалардың кәсіптік қызметінің мағынасын көрсететін мемлекеттік басқарудың ерекше қағидаларына да негізделеді.

Қазақстан Республикасында мемлекеттік қызмет келесі қағидаларға негізделеді:

1. Заңдылық. Бұл қағида барлық мемлекет қызметкерлерінің алатын орны, лауазымы, рангісінен тәуелсіз Конституцияны, заңдарды, Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлықтарының талаптарын, міндетті ережелерін мүлтіксіз сақтау, бұзбаумен анықталады. Мемлекеттік басқару процесінде заңдылық қағидасының талаптары, басқару актілерінің шығарылуы, басылуы кезінен бастап жүзеге асырылады. Мемлекетті басқару аппараты жүйесінде басқару актісінің заңды күші сол актіні қабылдаған органның орны мен өкілеттілігінің көлемімен анықталады.

2. Мемлекеттік қызмет жүйесінің біртұтастығы. Мемлекеттік биліктің заң шығарушы, атқарушы және сот билігі тармақтарына бөлінуіне қарамастан Қазақстан Республикасының мемлекеттік қызмет жүйесі біртұтас. Мемлекеттік билік өзінің мәні, құрылысы және қоғамда әрекет етуінің біртұтастығымен түсіндіріледі. Мемлекеттік қызмет жүйесінің біртұтастығы мемлекет аппаратындағы еңбек бөлінісіне қарамастан барлық мемлекеттік органдар өз қызметтері мен өкілеттіктерін мемлекет атынан жүзеге асырады. Қазақстан Республикасы Конституциясы

мемлекеттік билік тармақтарының, заң шығару, атқарушы және сот билігіне бөліну қағидасын бекітіп, сонымен қатар тепе-теңдік және тежемелік қағидасын да берік ұстанады. Осыған байланысты мемлекеттік қызмет жүйесінің біртұтастығы қағидасы барлық мемлекеттік билік тармақтарын біртұтас мемлекет механизміне біріктіретін берік негіз ретінде түсіндіреді.

3. Заңды құқықтарының, еркіндігінің және заңды мүдделерінің мемлекет мүдделері алдында приоритеті бар. Бұл қағида азамат пен мемлекет арасындағы қарым-қатынас аумағындағы маңызды ресми бағыт болып келеді. Қазақстан Республикасы Конституциясы азаматтардың құқықтары мен бостандығын басты орынға қояды. Адамға құқық пен бостандық туғанынан беріледі. Олар абсолютті және ажыратылмайтын болып танылады, заңдар және басқа нормативтік құқықтық актілердің мазмұны мен қолдануын анықтайды.

4. Қол жетерлік қағидасы, яғни азаматтар қабілетіне, кәсіптік дайындығына сәйкес мемлекеттік қызметке түсүге бірдей құқылы. Бұл туралы Конституцияның 33-бабында нақты жазылған. Осы қағида бойынша жалғыз ғана шек қоятын ол кандидатқа қойылатын жас мөлшері, яғни мемлекет қызметкерінің жасы 63 жастан аспауы керектігі бекітілген.

5. Азаматтардың мемлекеттік қызметкер қызметіне кандидатураларды жинау, іріктеу қатаң ерікті негізде жүзеге асырылуға міндетті. Ешкім де мәжбүрлеу тәртібінде мемлекеттік қызметке азаматты тағайындай алмайды. Басқаша айтқанда мемлекетік қызметке тұру күрделі заң құрылысының болуын, яғни бір мезгілде екі фактінің болуын талап етеді: қызметке тағайындау актісінін болуы және азаматтың бұл қызметке тұруға байланысты алдын ала келісімі.

6. Шешімдерді орындау міндеттілігі. Жоғары тұрған мемлекеттік органдар лауазымды тұлғаларының өз өкілеттілігі аясындағы қабылданған шешімдерін төменгі сатыда тұрған мемлекет органдары қызметкерлері үшін орындау - міндет. Бұл қағида мемлекеттік органдардың «вертикальды» бағыну жүйесін, экономика әлеуметтік сфера және әкімшілік-саяси құрылыс салаларында қажетті басқаруды орталықтандыруды айқындайды. Мемлекеттік басқару органдарының жалпы жүйесін біріктіреді, сөйтіп мемлекет аппаратының қызметінде жалпы мемлекеттік мүдделер есебін жүргізу қамтамасыз етіледі.

7. Мемлекет қызметкерінің бақылауға тәуелділік және есептілік қағидасы. Барлық мемлекеттік органдар мен мемлекеттік қызметшілер халық алдында және өзінен жоғары тұрған лауазым немесе жоғары тұрған орган алдында жауапты.

8. Кәсіпқойлығы және құзырлығы. Мемлекеттік қызметке орналасқан азамат өзінің қызметтерін орындау үшін арнайы білімі, тәжірибесі және қабілеті болуы қажет.

9. Қызметшілердің жеке жауапкершілігі. Әрбір мемлекеттік қызметші өзінің лауазымына сай белгілі бір қызмет атқарады және сол істеген ісіне жауап береді. т. б. Осы аталған қағидаларын орындалуы мемлекеттік қызметтің тиімді орындалуын қамтамасыз етеді. Әкімшілік лауазымдар мемлекеттік қызметшілердің 90 пайызын құрайды және олар саяси қызметшілер ауыстырылғанда қызметтен шығарылмауы үшін заңмен қорғалған. Мемлекеттік қызметтің мемлекеттік басқарудағы негізгі құзіреттеріне (компоненттеріне) лауазымдардың топтарға (категорияларға) бөлінуін жатқызуға болады. Лауазымдар иерархиясы мемлекеттік басқару жүйесінде пирамидаға сәйкес лауазымдардың таралуы барлық елде тараған. Лауазымдардың құзырлығының көлемі неғұрлым жоғары болса, соғұрлым олардың иерархиялық пирамидадағы лауазымдық орны болады және жауапкершілігі жоғары болады. Сондықтан мемлекеттік лауазымдарды иерархиялық дифференциациялау объективті заң болып табылады.

Қазақстан Республикасының «мемлекеттік қызмет туралы» заңында көрсетілгендей, мемлекеттік қызметкерлер лауазымдары саяси және әкімшілік болып екіге бөлінеді.

Саяси лауазымдарға саяси мемлекеттік қызметке тағайындалуы (сайлау), қызметтен босатылуы және қызметі саяси сипатта болатын лауазымдар жатады.

Әкімшілік лауазымдарға мемлекеттік қызметте тұрақты қызмет атқаратын лауазымдар жатады. Әкімшілік лауазымдар мемлекетімізде қабылданған арнайы лауазымдар Реестрінде топтар категориясымен жүйелендірілген, А категориясы тобына Қазақстан Республикасы Президентінің Әкімшілігінің лауазымдары жатады, Ал В категориясы тобына республикалық деңгейдегі аппарат органдарының саласы лауазымдары (Парламент палатасы аппараты, Премьер-Министр Кеңсесі (Канцеляриясы), Конституциялық Кеңсесі аппараты, Жоғарғы Сот аппараты, Президент Істері Басқармасы) . С категориясы тобына, ІІрезидентке тікелей бағынышты және есеп беретін мемлекеттік органдар, Орталық атқарушы органдар, Үкіметке, Орталық атқарушы органдар Ведомстваларына кірмейтін Орталық атқарушы органдары, Облыстық және аудандық территориялық бөлімдері кіреді. Д категориялары тобына облыс, аудан, ауыл әкімдерінің аппараттары, облыстық аудандық мәслихат аппараттары, облыстық, аудандық сот аппараттары жатады. Ал Е категориялар тобына, жергілікті атқару органдары жатады. Осы жоғарыда аталған категориялар өз іштерінде мемлекеттік орган құрылымында алатын орнына, әкімшілік лауазымдарына сай тағы бірнеше топтарға бөлінеді.

1999 жылы 23 шілдеде Қазақстан Республикасының Президенті жаңа «мемлекеттік қызмет туралы» заңға қол қойды. Заңмен және заңға тәуелді актілермен мемлекеттік қызметтің жаңа моделі аңықталды. Бұл заң мемлекеттік қызметшілердің анықтамасын нақты анықтады.

Мемлекеттік қызметші ол заңмен белгіленген қызметті атқаратын, ақысы республикалық немесе жергілікті бюджеттен, не болмаса Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкімен төленетін мемлекеттік органдағы лауазым иесі және өзінің лауазымына сәйкес мемлекеттік қызметі міндетін атқаратын Қазақстан Республикасының азаматы. Тек мемлекеттік қызметшілерге техникалық қызметшілер, қызмет етуді қамтамасыз ететін персоналдар кірмейді. Саяси мемлекеттік қызметшілерге министрлер мен олардың орынбасарлары, облыс әкімдері мен олардың орынбасарлары, аудан, қала, ауыл әкімдері жатса, қалған лауазымдар әкімшілік лауазымдарға жатады. Әкімшілік лауазымдар мемлекеттік қызметшілердің 90 пайызын құрайды және олар саяси қызметшілер ауыстырылғанда қызметтен шығарылмауы үшін заңмен қорғалған. Мемлекеттік қызметкер үшін азаматтың біліміне, дайындығына және тәжірибесіне сай қабылдану, тағайындалу, конкурс және сайлау арқылы алынады:

- Қабылдану - бұл мемлекеттік қызметке алынғанда ең көп қолданылатын тәсіл.

- Тағайындау- бұл мемлекетке алу тәсілі 3 түрлі жолмен жүреді:

1. сәйкес органның немесе лауазымның тағайындалуы. Мысалы, Қазақстан Республикасы Президентінің Мемлекет хатшысын тағайындау.

2. ұсыныс- сәйкес органның немесе лауазымның басқа бір сәйкес органға немесе лауазымға жасаған ұсынысы арқылы мемлекеттік қызметке алынады. Мысалы, Қазақстан Республикасы Президентінің ұсынысы бойынша Қазақстан Республикасы Сенаты Жоғарғы Сот төрағасын тағайындайды.

3. келісім- сәйкес орган немесе лауазым басқа бір сәйкес органмен немесе лауазыммен келісім арқылы мемлекеттік қызметке тағайындалу. Мысалы, Қазақстан Республикасы Президенті Қазақстан Республикасы Парламентімен келісіп, Қазақстан Республикасы Премьер-Министрін тағайындайды.

- сайлау - мемлекеттік қызметке саяси қызметшілердің ішіндегі ең бастылары, ең жоғарғысы Қазақстан Республикасы Президенті және Қазақстан Республикасы Парламент депутаттары сайлау арқылы мемлекеттік қызметке тағайындалады.

- конкурс - Қазақстан Республикасының «мемлекеттік қызмет туралы» заңының 12-бабына сәйкес мемлекеттік қызметке мамандардың орналасуы және мемлекеттік әкімшілік қызметте жоғары көтерілуі, тек конкурстық таңдау арқылы жүргізіледі деп нақтыланған.

Конкурс арқылы әкімшілік мемлекеттік қызметке тұруға Қазақстан Республикасының барлық азаматтарының тең құқығы бар. Бұл құқық біздің мемлекетіміздің Конституцияға сәйкес бір белгісі болып табылады. Мемлекеттік қызметке тұруға тең құқық болғанмен, оған әркім тұра алмайды. Алдымен мемлекеттік қызметке тұрушыларға

белгілі бір шарттар қойылады. Конкурстық таңдау мемлекеттік қызметке үміткерлер арасында бәсекелестік туғызады, ал бұл болса мемлекеттік қызметке жоғарғы сападағы мамандарды алуға алғы шарттардың бірі болып табылады. Мемлекеттік қызметке алудың ескі тәртібіне қарағанда, конкурс бойынша ваканттық орындары бар мемлекеттік органдар жүргізеді. Бұл конкурстардан етудің белгілі бір этаптары бар, олардың қатарына:

- конкурстың өтуі туралы жарнаманың жариялануы;

- конкурстық комиссияның құрылуы;

- берілген шарттарға сәйкес конкурсқа қатысушылардың құжаттарын қабылдау және оларды талдау;

- үміткерлерді тестілеуден өткізу;

- әңгімелесу (собеседование) :

- конкурс комиссиясының соңғы отырысы.

Конкурсты өткізуші мемлекеттік органнын ашықтығын

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.