Кітапхана имиджі

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 15 бет
Таңдаулыға:

Кітапханалық маркетинг
Қазіргі жылдарда БҰҰ мемлекеттерінде кітапхана жұмысына маркетинг
енгізу тәжірибесі басталады. Бұл жұмыс Ресей кітапханаларында жақсы жүйеге
асты. Қазақстан Республикасында кітапхананы дәріптеп жариялау – Ұлттық
кітапхананың әдістеме бөлімінде, сонымен қатар Батыс Қазақстан ОУНБ-да
жүйеге асқан.

Республикалық мәдени-қызметкерлер дәрежесін жоғарылау институтында
1992-1993жж. 2 жұмалық курс “Кітапханалық маркетинг” тақырыбы бойынша сабақ
өткізілді.
Әлемдік практикада маркетинг кеңінен қолданылған, сонымен қатар
өнеркәсіп саласында ғана емес. Осы уақытқа дейін профессионалдық
ассоциясының (адвокат, дәрігер, архитектор) өздерінің жұмысшыларына бағалық
конкуренция, өздерінің шығарған өнімдерін жарнама жасауға тиым салған.
Маркетинг мақсаты – клиентін жақсы түсіну, білу оған деген зат товардың
қажеттілігін анықтау.
Маркетинг – адамның қызмет көрсету түрі, адамның сұранысын орындау
немесе басқа бағытты нұсқау болып келеді.
Маркетинг қызметінің негізгі принциптері, кітапхана қызметінде
қолданаылатын.
1. Тұтынушы – король, ал біз оның қол астындағы азаматымыз. Біздің
мақсатымыз – оның барлық керек жарағын таңдап, сұрыптап беру. (Бұл ой
Мацуситеге жатады – ол кісі электронды каталогты негізін құрушы).
2. Өнімді сатылуы үшін шығару керек, керісінше өнімді шығарып, оны сату
үшін емес.
3. Бәсекелестікті ұмытпау керек, нарықтың болатыны білу қажет.
4. Ең негізгі жоқшылыққа ұшырататын – нәтижесі дұрыс болмады.
5. Жақсы дизайн – жақсы бизнес.
6. Еш адам сапасы төмен затқа баға бермейді.
7. Пайдасыз шығын – жариялауға кеткен аз шығын.
8. Сервис болмаса – табыс та жетістік те болмайды.
9. Зат сатып алу шешімі, адамға қызмет көрсеткеннен кейін келген шешімі.
10. Маркетинг – барлық фирмаға қатысты жұмыс.
Маркетинг – концепциясының бар болуы - өнеркәсіп философиясы. Дамыған
қоғамда маркетинг қызметінің жұмысы, өз қызметіне жауапты болу. Нарықтық
қатынастың дамуы мемлекеттерде әр жылдары өнеркәсіп заттарыконцепциясы
басым болды. 60 жылдары Шығыс Еуропа елдерінде үйге қажет жабдықтар
концепциясы басым болып, сатушының бар ынта-ықыласы соған бағытталған
болатын. 60-70 жылдар нарықтық концепция нарықтағы тұтынушы талабын
қанағаттандыру бағыты болып келді. 70 жылдар социалды-жауапкер маркетинг
концепциясы жоғары алда.
Оның бағыты – қажетін қамтамасыз ету, нәтижелі әдіспен тұтынушының
қоғамдағы сәттілігін сақтау.
Бұл концепцияның 3 фактроды тең ұстау ұсынысы бар.
1. Фирманың түсімі.
2. Тұтынушының сұранысын қанағаттандыру.
3. Фирманың экологиялық таза өнім шығаруын қадағалайды.
Көптеген фирмалар бастапқыда үстіне түсетін түсімді ойласа, қазір
қоғамның қажетіне керек заттарды шығаруын ойлайды.
Өкінішке орай кейбір сатушылар өзінің қамын ойлауда. Дегенмен үміті бар,
қоғамға қызмет етеді деген.
Маркетинг қызметінде 4 түрлі блок бар.
Нарықты зерттеу.
1. Ассортимент саясаты.
2. Баға саясаты.
3. Жариялау қызметі.
Американдық ғалым Д.Маслау жариясы бойынша барлық қажеттілікті былай
деп бөлуге болады.
1. Өзін-өзі жүзе асыру.
2. Өзін-өзі сыйлау.
3. Социалды мұқтаждық.
4. Өзін-өзі сақтану.
5. Физиолгиялық.
1. Ең соңғы физиология түрі – ол дегеніміз тағамға мұқтаждық.
2. Өзін-өзі сақтану талабы – ол киімге, үйге, дінге деген мұқтаждық.
3. Өзін-өзі сыйлау; өзі тұрған ортаның оны сыйлауы.
4. Өзін-өзі жүзеге асыру.
Макретинг қызметі – нарықты зерттеу, оның мұқтажын білу.
Қала, аудан, ауыл кітапханалары мәдени-көркем орталықтары. Олар
анализ жасап, нарықтың қызметін зерттеу, сұраушының сұранысын зерттеуі
керек. Зерттеуді мына әдіспен өткізуге болады. Мысалы, аудандық кітапхана
қызметіне анализ жасайық. Ауданда орталық кітапханадан басқа мәдени үйі,
ортамекетп, училище бар. Схеманы тігінен толтырайық, тұтынушыға қызмет ету
категориясы, ол көлденең – қызмет ету түрлері. Тұтынушыға қызмет көрсете
алатын түрлерін қосу амалымен белгілейміз. Схемаға анализ жасап,
кітапхананың қандай қызмет көрсете алатынын халыққа анықтай аламыз, басқа
қызметтерді мысалы мектеп немесе мәдени үй орындай алады.
Тұтынушы Таныла-тыТворчество-Көрініс Дене Тұрмыс-тыМәдени
категория н оқулық лық оқулық шынықтыру қ ойын-сауы
Қызмет көрсету сауықтыру қ
түрлері
оқушылар + + + - - +
студенттер + + + - + +
зейнеткер + - + - - +
Үй шаруа адамы + + + - - +
мүгедектер + - + + - +
т.т.

1. Танымдылық оқулықтар қызметіне лекция, экскурсия кіреді.
2. Творчестволық оқуға курстар, өнерді зерттеу, техникалық творчества,
фестиваль, мерекелер, спорттық ойын-сауық программасы, кино және
бейнефильм көрсету.
3. Дене шынықтыру және сауықтыру: спорттық құрал-сайманмен бірлесіп, не
жеке қолдануға болады.
Мәдени ойын-сауық: дем алу кештері, танысу клубы, жастар кафесі т.б.
Анализ бойынша схема көрсетіп тұр, кітапхана мүмкіншілігі тек қана
танымды оқулықпен, творчестволық оқуға қызмет көрсете алады екен. Схеманы
тігінен анализдасақ, онда қандай тұтынушыға шығуға болатынын білеміз, ал
көлденеңнен қандай тұтынушы группасымен жұмыс істеуге болатынын, ол
категорияны алып, қандай қызмет көрсету керектігін ұйымдастыруға болады.
Сонымен нарықта тек қана ізденіс, қызмет көрсету арқылы жұмыс істелінеді.
Нарықты зерттеу арқылы конкуреннтермен танысасыз, олардың да ұсыныстарын
білесіз.
Маркетинг конкуренттік күресте мықты қару, ең негізгі сый ол – тұтынушы.
Ал бәсекеде - өнім шығаратын өнеркәсіппен сайысқа түсу.
Бәсеке мынадай болады.
1. Функционалды (мекемелер арасы, бір функциямен жұмыс істейтін).
2. Түрлері (егер мекеме бір тұтынушымен әр түрлі қызмет көрсетсе).
3. Заттық (жеке қызметті мекеме шығарғанда).
4. Бағалы.
5. Құнсыз (бір баға бойынша әр түрлі сапамен бір және сондай қызмет
көрсетеді).
Нарықты зерттеу бәсекелестік зерттеуді ұйғарады. Олардың өсуінің құпиясы
неде? Бәсекеле үшін тартымды. Олар кімге ставка қояды? Келесі этап
сигментация нарығы болып табылады. Негізгі нарықтық сигментация жүйесімен
көп санды адамдардың ұсынысын қанағаттандыру жатады емесе басқа тұжырым.
Негізгі бөлімде тұтыну топтарының бөліну процесін сигменттік нарық деп
аталады. Тұтыну топтарын қалыптастыру бойынша :
- географиялық белгімен (қала және аймақ)
- демографиялық (жыныс, жас, білімі)
- социографиялық (қоғамдық класқа жатады, өмір бейнесі).
Біздің оқырмандарды – тұтынушыларды мынадай топқа бөлуге болады:
студенттер, халық шаруашылығындағы мамандар т.т.
Келесі схема бойынша ақылы қызмет көрсету сұранымын көруге болады. Оны
облыс кітапханасы атқара алады. Таблицаны толтырайық. Плюс белгісімен ең
көп сұранымға көрсетілген қызмет түріне қоямыз.

Тұтынушыақылы Көшірме Шет тілдер Ақылы Дыбыс жазу
қызмет түрі үйірмесі абонемент
оқушылар - + - -
птр + + + -
мұғалімдер + - + +
студенттер + - + +

Схема бойынша кітапханада қандай ақылы қызмет көрсету керектігін анықтауға
болады.
Әдеттегідей біреуден игерілмеген аймақтан назарына түспеген, оны
жаулап алу, сосын басқа аймақтарды игереді.
Сұраныс көрініске анализ жасайды.
Көрініс қызметі Сұраныс үлкейеді Сұраныс Сұраныс
өзгермейді азайтылады
1. Көшірме +
2. шет тілінің +
үйірмесі
3. түнгі абонемент +
4. дыбыс жазу +

Кітапханаға қойылған қызмет оның қызметтерімен қамтамасыз етеді.
Қызмет шарты Материалдық кадрлар құрал
техникалық база
1. шет тілі + + +
үйірмесі
2. тігу және пішу + - +
үйірмесі
3. макраме курсы + + +

Бірақ бұл жерде біреуін еске алу қажет: Маркетингтік қызметтің өзімен-
өзі ақылы қызметті іске асыру. Маркетингті тек қана өте проматикалық жағына
– қаржының өсуіне жол бермеу.
Маркетингтің негізгі мақсаты – бұл мәдени ақпартатты орталықтай
кітапхананы сақтау.
Маркетингті қызмет кітапхана үшін – бұл даму амалы, автоматизация
және компьютеризация пайдалануымен қызмет көрсету деңгейін жоғарылатады.
Маркетинг қызметі блогының бір түрі: бағалы саясатты іске асыру,
өңдеу.
Баға - ақшаның құны. Кітапхана ақылы қызметі келісім бағаны бекітеді,
яғни сұраныс бағасы. Баға қабылдау саясаты, қызмет көрсету бағасы дәрежелі
болу керек, бірақ ол өзінің құнынан төмен болмауы тиіс. Қызметке кеткен
бағаның құнын анықтау үшін еңбекке кеткен уақыт құнын ескеру керек. Өз
құнын анықтау кезінде жалақы айлықты ескеру керек. Осы істелген қызметке
құн қою үшін үстінен түскен кірісті ескеру керек. Маркетингтің келесі блогы
– жарнама қызметі. Жарнама – фирма жөнінде бірнеше қызмет көрсету
мақсатында сұраныс товарларын насихаттау және фирманың дәрежесін көрсету.
Товарға және қызметке сұранысты құрастыру, осы товарды алуға көмек көрсету
міне осы маркетингті қызмет жарнамасы.
Товарлық жарнама – бұл товармен танысу, оны құрамы, сапасы жөнінде
айту. Ол адам мінезіне байланысты. Мәртебелі жарнама – бұл кітапханада
фирманың дәрежесі туралы айтады, оның көрнекті жағын көрсетеді, фирманың
имиджын құру. Бұл ұзақ уақытты жарнама (әр түрлі буклеттер). Бұл қызметке
ақпарат беріледі. Пресса, плакат, афишалар жарнама таратудағы құралдар.
Фирмаларды таныстыру телевизор, слайд арқылы экрандық жарнамалар
көрсетіледі, витраж, транспорт арқылы ішкі жарнамалар көрсетіледі. Ал
мүсіндік жарнамалар фирмалық товар белгісі календарь, сумка, значоктарда
қойылады.
Жарнамалық текст – жарнамалық ойды көрсету құралы. Текстік жарнамаға
ең негізгі талаптар.
- қызығушылыққа амал-тәсіл, әуестену, сендіру, көмек көрсету.
- Аз көлемдегі сөздермен жоғары не көп ақпараттар беру.
Текст жарнамалары жазбаша түрде де кездеседі.
- нақты ақпарат.
- Дұрыс ақпарат.
- Жеңіл түсінікті.
- Түп-нұсқалы.
- Жоғары сападағы әдеби сауаттылық.
Жарнамада басты элемент көркем суреттің түсі. Әр түрлі түсті жарнамада
қолдануға болмайды. Жарнамада оқырмандар назары көбінесе жай суретке емес,
фотосуретке түседі. Сондықтан шет елде жарнама ісіне көптеген қаржы бөледі.
Маркетинг ісінің негізгі болгы осы. Нарықты зерттеумен оқырмандар құрамын
зерттеу бірдей. Біз күнделікті ауданның мәдени-экономикалық профилін
зерттеуді қамтамасыз етеміз.
Біз әрқашан өз оқырмандарымыздың социалды-кәсіпкершілік шығу тегін
талдап отырамыз. Жас аналар мен үй шаруасындағы және мүгедектердің оқуға
деген көзқарасымен санаспадық. Ешқашан кітапханаға келмеген оқырмандарды
зерттемедік. Ірі кітапханаларда не бөлім, не әдістемелік сектор немесе
көпшілік жұмыстарды ұйымдастыратын бөлім болуы керек. Осы бөлім маркетингті
зерттеу және барлық жарнамалық жұмыстарды атқарады.
“Советское библиотековедение” 1992 № 2,3,4,5,6 журналында
кітапханадағы маркетинг жұмысы жайлы жақсы жазылған.
Ресей мемлекеттік кітапханасының ғылыми қызметкері Матлина С.Г.
америкалық қызметтесі Либергера Б. “Библиотечной маркетинг” кітабы жайлы ой-
толғауы қызығушылық тудырды. Өкінішке орай бұл аударма емес, жай ғана ой
толғауы.
Б.Либерг кітабында кітапхана мен халық арасындағы қатынасқа көп көңіл
бөлінген.
Басты роль директорға жатады, ол жергілікті басқарушылармен тығыз
қатынаста болуы керек. “Жұрттың көз алдында болыңдар. Сіздерді барлығы
білуі керек! Барлық үкімет органдарына ақпарат қажет!”. Еңбек өнімділігін
зерттеу кезінде көрсеткені, ол деген сол ақпаратты іздеу, табуға кеткен
уақыт.
Кітапта ең қызықтысы кітапханалардың жұрт алдында өзінің жарнамалық
практикасын көрсетуде есеп беруі.
Табиғат маркетингінің кітапхана ісіндегі маңызды рөлі.
Кітапхана маркетингі он жылдық құрылу маңызында биік белеске жетті.
Бұл уақытта да көптеген беріктік “теориялық-методологиялық” фундамент, тез
концепция құруға жөнінде кітапхана қызметін практикалық басқаруда орнату
болатын.
Бір ғана басты себеп, маркетингтің теория классикалық мағынасы
айқындалған. Рас, олар “маркетингті” үлкен кеңдік деп түсінеді, оның
аспектілерін әдістер арқылы қарап, айырады.
Яғни маркетинг анализі анықталғаннан кейін, ары қарай ойлау маркетинг
ісін кітапхана ісіне қосып, бірнеше маңызды варианттарына тоқталамыз.
1 кесте.
1-ші кестеде. Әбден кеңейтілген дефенициялық қойылым.
автор Айқындалған
Абрамишвили Г. өнеркәсіп қызметін нарық жаңалығын хабардар ету басқару
концепциясы
Америка бірлестікЖиынтық жүйені жоспарлау, құру, алға басу, бөліну, тауарға
маркетингі қызмет көрсету.
Баркан Д.И. Нарықтық қызметте комплексті фирма тұтынушыға кіріс фирмасына
айналады.
Благаев В. Жүйелі қызмет, анализ, жоспарлау, орындау және бақылау
программасы, тұтынушының сұранымын және өнімнің сапасы мен
бағасын, тұтынушыға сапалысын бақылау, өйткені өндірістің
өркендеуіне кепілдік беруін зерттейді.
Завьялов П.С. Нарықтық істің түрлері, жүйелік жағдайды пайдалану және ауыл
шаруашылық проблеманы шешудің программалық әдісі, нарық
болса, оның әрекетімен талабына мінездеме беру.
Котлер Ф. Адамзат ісінің түрлері қажетіне мақсаты арқылы қанағаттандыру
және алмастыруды талап ету.
Котлер Ф. Әлеуметтік процесс бір немесе бірнеше топтың арманын қажет
етуін, тауардың бағасын алмастыру.
Левитт Т. Маркетинг бұл сату тауарының ұқсастығы. Бірақ сату жүйесінің
функциясы сатып алушы алатындығы көру, ал маркетингтің
тапсырмасы алынған тауарды нарыққа шығару, тұтынушы қажет
еткенде.
Ноздрева Р.Б. Нарықтық концепция болып жатқан іс-әрекетті және әмбебап
ғылыми өнеркәсіптің ісін басқарады.
Романов А.Н. Басқарудың бір түрі өнеркәсіптің өсуіне әсер етуі және
тұтынушыға сату жөнінде әсері. Маркетинг өнеркәсіптің
мүмкіндігінше ісесу және тауарды орындау, тұтынушы өнімінің
мақсатына қызмет.
Хершген Х. Бұл біріншіден өнеркәсіптік жүйе, барлық нарықтық шешімге,
талап етуге және тұтынушы қажеттілігі сатып алушыларға
қатысты. (маркетинг бұл өнеркәсіптік жүйені басқару);
екіншіден маркетинг тұтынушының жеке меншігін салыстыру,
басқа нарықтық бәсекелестікке көмектесу; үшіншіден маркетинг
моно басылымдар жүйесі, қазіргі құрал тірегі, шешімін табу.
(маркетинг бұл әдіс).
Эванс Д.Ж. Берманөнеркәсіптік істер қандай тауарды басқару және шығару және
Б. сатып алушы немесе тұтынушы қызмет көрсету, социалдық
процесс, тауарға рұқсат ету және қанағттану, қызмет көрсетуді
өңдеу, қозғалу және іске асыру.

Бұл дефинициялық маркетинг әртүрлі аспектілер, мазмұныменбайланысты,
барлық мәліметтер түсінігі. Маркетингті түсінік бұл: істің түрі, ғылыми
тәртіп, концепцияны басқару, комплекстік программаны құру, өнеркәсіп,
нарыққа белгіленіп алынған тауарды шығаруы және сапасы.
Жинақталып анықталған маркетинг болады: нарықтық концепция және
адамзатқа қажетті бағыттаушылықты қажет ету. Кітапхана саласында
дефиницияның бірінші бөлімі (нарықтық концепция) болмайды, ал екінші бөлімі
ұйқасады. (оқырманның сұранысын қанағаттандыру), кітапхана маркетинг
әдістемелік проблемасы және маркетинг жүйесі.
Сонымен қатар, маркетинг кітапхана ісіне бағыт береді, классикалық
маркетинг 4 жүйеге, француз зерттеушісі Ж.Ж.Ламбеном 4 орталық айға бөлді.
Бірінші жүйе бақылайды, табиғат адамзатқа биіктен көрінуіне
көмектеседі, өмірден мақтау алады, негізгі өзіндік қызығушылығын анықтау.
Кітапхана ісіне бұл жүйе алшақ орналасқан, сол себептен кітапханада
маркетинг концепциясы негізгі болады. Шынымен де кітапханаға керекті
әдебиеттер, көпшілік шараларға қатысу, әрбір оқырман білімін жетілдіреді,
араласады, мәдени дәрежесін өсіреді. Оқырмандар аудиториясын маркетинг
бағытын нығайту, Ресей салтын білім және мәден жағынан көтеру. Әлеуметтік-
этникалық маркетинг осы концепция жүйесінде тұр, кітапханадағы қызмет
көрсету мәні. Кітапхана ісі тікелей және жанама, бұлар қазіргі заман
талабына сай қызмет атқарады. Барлық дәрежесін анықтағанда көрсеткіші,
жоғары сапалы қоғам мен адамзаттың өмірге деген қанағат етуі.
Екінші жүйені нығайту, басқа адамдардың мінездемесін айқындау, негізін
сезімін, мәдениет, құнның жүйесі. Кітапхана осы жүйелер арқылы сезімі мен
құнын артық көру, моральдық және әлеуметтік, қоғамға кіргізу. Маркетинг
жүйесі “сөзсіз сайлау құқығы” кітапхана қызметінің жүйесі. Бірақта өткен
жылғы көрсеткіш бойынша оқырмандардың өзіндік көз қарасы басым болды.
Үшінші жүйе – бұл бос уақытында адамдардың және өнеркәсіптің біріне
деген көмегі және алмастыруы. Барлық мақсатына жеткені маркетинг алмасуы
бірден төртке дейінгі амал, ойлағанды алу, тауар немесе қызметке ұсыныс
жасау.
Кітапхана сферасында өзіндік мінез алмасуы болады. Комплектісіз алмасу
– бұл оқырман аудиториясын кеңейтеді, кітапхана қызмет көтереді. Алмасу
кезінде үлкен атақ немесе жергілікті әкімшілік кітапханаға әлеуметтік
проблемасын шешуге көмектеседі. Сол арқылы кітапхана өз қызметін алмастыру
арқылы қызмет көрсетеді.
Төртінші жүйе – бұл тұтынушы жүйесін алға бастау. Ол адамдардың
істеген қылықтарына жауап беруді және өзі шешуді, оларға не жақсы, не жаман
екенін. Оқырманның өзі кітапхананы, әдебиет кітапханалар маркетингісі өзі
таңдайды.
Кітапханалық маркетинг бір негізгі ақысыз істен байланысты. Бірақта
кітапхана маркетингін негіз ретінде сызып қою керек, істің аяғына жетпей
басты мақсат ретінде орналасады.
Мысалы, кітапхана басшылығы ақпараттық қызмет көрсету жөнінде облыстық
орталықты зерттеуді жоспарлайды. Маркетинг коммуникация осыны пайдалана
отырып, спонсорларды өзіне қызықтырады. Нәтиже қандай – қосымша қаржы, өзі-
өзі жеткілікті. Ал стратегиялық маркетингтің мақсаты – ақпараттық жүйені
қызмет көрсетуге қосу. Осы мақсат кітапханашы маркетингіне бағыт береді.
Сол себептен, классикалық маркетинг кітапхана маркетинг концепциясына
қызмет көрсетеді. Бірақта кітапхана ісі толықтыру мен анқты классикалық
теориясын және маркетинг әдісін сұрайды. Ақысыз маркетингтің түрі
практикада кездеседі. Маркетинг ісі университетте және коледжде, кітапхана
және музейде, емхана және оркестрде, бірлестік фонды мен мекемеде
кездеседі. Ол келесі бағыттар бойынша жүреді:
- негізгі инновациялық форм және әдістемелік жұмыс.
- Жоғары имиджді және мекеменің дәрежесін қамтамасыз ету.
- Қоғамдық ортаға үлкен жүйе құру және жарнамалау.
Ақысыз маркетинг ісі әлеуметтік үлкен орта болды, олар қоғамдық
проблемаларды беруге шешті. Бұл алдыңғы себептер жөнінде емес концепция
ақысыз маркетингпен бірлесуі. Расында, тәуелсіз мемлекет, қоғамдық мекеме,
экономика, ақысыз қызмет көрсетеді, халықтан түсімде болмайды. Бұл жөнінде
Ф.Котлер “Маркетинг болады, қашан адамдар қанағаттанады және сұранысын
алмастыру арқылы шешеді. Алмастыру – бұл акт орнына басқа обьектіні сұрау”.
Кітархана саласында бұл маркетинг ақысыз анықталады, практика жөнінде
қолданылады.
Расында, кітапхана қоғам функциясы жөнінде нақты, керекті ақпаратты
алу болып саналады, квалификациялық өрлеу. Кітапханада қызмет көрсетудін
бірден бір жүйесі, ақысыз ақпаратты оқырманға ұсыну. Басқа мекемелерде
бұндай бағыт жоқ, сол себептен кітапхана практика жөнінде маркетинг құралын
бақталастық ретінде қолданбайды.
Маркетинг – бұл кітапхана ісі жөніндегі ақысыз тауар. Көптеген
директорлар, кітапханаға қосымша қаржыда қиындық іздейді. Ағымдағы нақты
қаржыны табады, бірақ оқырмандарға керексіз заттарды ақылы етеді.
Белгілі аксиома-кітапхана тапсырмаларын зерттеп, қарама-қайшылығын
төлеуді құртады. Маркетинг концепциясында халықтыңбарлықтобына арналған
керекті және жеке қызмет көрсетуді қамтамасыз етеді. Өзінің кітабында
Котлер Ф. жазды. Бұл – маркетинг жұмысын дамытуға мекеменің тұтынушыға
сапалы, қызметі жасауы үшін қажет етеді.
Тағы бір назар аударатын позиция ол оппонент маркетингі. “Егер
маркетингтің тұтынушыны қанағаттандыратын маңызы болса, онда маркетинг
кітапхана ісіне жаңадан жаңалық қоса алмайды”. Сол себептен олар қаралады:
“шет тілінің сәнді үлгісі”, бірақ өте жаңа басқару емес. Бұл позиция
ойлауды анықтамайды.
Біріншіден - әлеуметтік кітапханатану мен идеология-мифологиялық үлкен
айырмашылық болады. “Әлем халықтары негізгі оқырмандар”, бұны маркетинг
практикасы кезінде зерттейді.
Маркетинг қызметі қамтиды:
- орта білім, кітапхана мекемелерді мүмкіндігін зерттеп, қызмет
көрсетеді.
- Мәдениет саласы бойынша кітапхана ақпараттарды өңдейді.
- Жарнама, паблистика, пабликтарды әсерлі, жүйелі мағынада
безендіреді.
Екіншіден – кітапхана жұмыс салтын маркетинг зерттеп және бақылап
болмайынша араласпайды (бұл экономикалық әдіс және коммерциализация), ал
аяғында кітапханашы жұмысына сапалы қарайды.
Бұл тек ғана сөз. Кітапхана директорлары бұл маркетингтен жақсы нәтиже
алу үшін, қаржының жетіспеушілігіненде қорықпайды, олар маркетинг
программасын құрып, атқарған қызметтері кітапхананы көзге түсетін қылады,
ал жергілікті әкімшілік кітапханаға жасаған көмекті құрметтеп санайды.
Орталықтандырылған жүйе сапасы стратегияны дұрыс таңдағандықтан:
- кітапханалық жүйені қайта ұйымдастыру.
Мамандырылған маркетингтік қызмет жұргізіледі.
-Барлық 14 кітапханаларында материалдық-техникалық базасы толықтырылған.
-көп кітапханаларында библиографиялық же ақпараттық қызмет енгізілген,
онда ақылы қызметтер же ақысыз қызметтер әртұрлі интеллектуалды өңімдер
еңген.
-Кітапханаларда позитивтік имиджі жасалған.
-Кеңінен халық аралық қатынас жасалған.
-Жоғары дәрежелі қызметкерлер ұғымы үйымдастырылған.
-Кітапханада автоматтандырылған жұйе кітапханашылар қызмет-керлеріне
көмек көрсетеді.
О.К.Ж.Кунцова өзінің ісімен, маркетингттік іс әрекетімен же т.б.
жұмыстарымен атақты.
Кітапхана мынандай үйымдармен ақпарат қызмет мұшелеріммен келісім шартқа
отырды.
А.Қ.М.межрегионгаз Москва қаласындағы құқұқ басқару академиясынын филиалы
мен же экономика басқару институтымен, же 10 арнайы оқу орындарымен
шарт құрды.
Кітапхана имиджі. 5жыл ішінде не нәрсе өзгерді - атты отырыс өтті. Онда
анкета таратылып , кітаханада тіркеу анлизы өтті.
Жарнама жұмысы іске асты.Қызмет ету бөлімдерінде бағыттама басылымы
жарияланды.
Кітапхана дамуына орай бюджеттен тыс қаржі тұсті.
Жалпы құжаттар пакеті, толық жанартылды,прескуранттардың жаңа тұрі
еңгізілді.
2000ж. кітапхана, Рессей Президентінің гранттына ие болды.
(микрофильмирование проектісіне). Әзірленіп жаңа грант жобасы ұсынылды.
- Музыкалық медиотека - ол кітапхананың болашағына жаңа қадам.
- Мүгедектерді ақпараттық қолдау.
- Қала көркін өз еркімен ұйымдастыру. (Онда облыстық ақпарат орталық
ресурсымен жұмыс істеу.)
Кітапханалық маркетинг - ол кітапхана ісін жұргізу, ұйымдастырылған
классикалық принцип маркетингі, ұсынушылардың, пайдаланушыға толық қанағат
беру үшін,кітапханалардың социалды-экономикасын дамыту үшінарналған.
Ең бастымен кітапхана маркетингі тек қана рынок тұрінде емес, олсұранысты
қанағат ету үшін, же оны механикасын ұйымдастырып жұргізеді.
Кітапханада оздерінің маркетингінің жүзеге асыру үшін өздерінің дәстұрлі
маркетинг жұйесі бар. (сұранушынын сұранысын белгілеу, жинау, іріктеу, жаңа
ұсыныс дайындау, жарнамалық ұйымдармен жұмыс істеу же т.б) - олар
маркетингтық құралдар арқылы жүзеге асырылады.
1.2.Кітапханалардағы коммерциялықемес маркетинг жүйесі.
Кітапханалық маркетинг айымашылық аясы барлық маркетинг өңімінін
коммерциялық емес, клласикалық тұғыр. Біріншіден коммерциялық-емес
маркетинг кеңінен адамгершілік қызметін қамтамасыз етеді. Осындай мекемеге
жатады саясат,мемлекеттік басқарма, денсаулық сақтау, білім беру, дене
шынықтыру, дін, қайырымдылық, ішкі істер, ғылым-өнер.
Кітапханада осындай ұлкен коммерциялық емес ұсыныс өзінің көптеген оқырман
сұранысы,әр түрлі білім саласына жатады.
Екіншіден коммерциялық емес маркетинг, өмірлік қажет, жоғары қоғамнан ең
бірінші ақпарат алады. Тұтұнушылардың өз еркімен білім алу үшін арналған
қоғам.
Үшіншіден комерциялықемес маркетинг. 3 топтын өз ара келіспеушілігін
шешеді.
Мысалы: басқарка мұддесі, мешіт Анти-Спид, қоғамдық қайраткері, атақты
ғалымдар, артистер. СПИД-пен күрес тығыз байланысты.
Үш аталып өткен жағдайлар кітапхана қызметкерлер үшін еренкше маңызды.
Осымен бірге кітапханалық маркетинг табыс табумен байланысты емес,
сондықтан қоғамға әсерін тигізеді. Маркетингтық өнім саяси партия же
көтерілістер сайлауына берілген кондидаттар үшін дауыс. Мемлекетік салық
мұшелері, салықты көбейтуге аландаушылық білдіреді.
Қайырылымдылық кітапхана базасында комерциялықемес жұйеде көмек көрсетті.
- Материалдарды тегін өткізу (сыйға беру,қайырымдылық)
- Жұлде түріндегі қайтарылмас қаржының мұддесі.
- Нысан жеңілдік меншік объектісі( жабдық, ителлектуалды өнім)
- Акция арқылы жиналған қаржылар (қайырымдылық ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.