Екінші дедгейлі Туран Алем банк қаржылық операциялары

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 18 бет
Таңдаулыға:

Жоспар
Кіріспе
Негізгі бөлім.
I. Қазақстан республикасындағы коммерциялық банктер және оларды
ұйымдастыру
1. Коммерциялық банктер қызметін қадағалау
2. Банктің несиелік саясаты
3. Банктің табыстары мен шығыстары
II Екінші дедгейлі “Туран Алем банк” қаржылық операциялары
2.1 Банк іс әрекеттерін сипаттайтын көрсеткіштер есебі
2.2 Берілген нақты банктің қысқаша тарихы
3. “Туран Алем банк” жүзеге асырылатып жатқан жаңаша іс- қызметтің
түрлері
Қорытынды

Кіріспе
Бұнда екінші дәрежелі банктердің Қазақстан экономикасын дамытудағы
маңызды қызметтері қарастырылады. Қазіргі нарықтық экономика уақытындағы
олардың даму қарқыны қарастырылады.Нақтырақ баяндайтын болсақ, жұмыстың
бірінші бөлімінде Қазақстан Республикасындағы банктік қызметі ұйымдастыру
және реттеу механизмі туралы мәселелер берілген. Онда банктерді ашу және
банктік операциялар үшін лицензия алу шарттары , банк бөлімшелерін
құру тәртібі ,
сондай-ақ банктік қызмет түрлері қарастырылған . Сонымен қатар мұнда
банктердің қызметтерін қадағалау және бағалау әдістері мен түрлері ,
қашықтан қадағалау және инспекциялық қадағалау механизмдері , банк қызметін
рейтингтік бағалау әдістемесі қарастырылады.Жене де несиелік саясат және
несиелік механизм , несиелеу механизмі және банктердегі несие беру
процестері , олардың өзара байланысы және құрылымдық элементтері , банктің
табыстары мен шығыстары , оның ішінде пайызды және пайызсыз табыстары
туралы баяндайды.
Жұмыстың екінші бөлімінде екінші деңгейлі “Валют – Транзит Банк”
қаржылық операциялары қарастырылады. Негізінен берілген банктің еліміздің
көлеміндегі оның филиалдары мен бекеттері , атқарып жатқан қызиеттері
туралы мәліметтер жалпы түрде баяндалады.”Валют – Транзиттің”
құрылғандығына көптеген жылдар болғандықтан , банктің атқарған іс-
қызметтері туралы қысқаша тарихы жазылған.Еліміз алдыңғы жылдарда елдің
экономикасын дамытуда коммерциялық банктерге көңіл бөліп отыр. Сондықтан да
екінші бөлімнің аяқ жағында берілген банктің болашақта алдына қойған
мақсаттары мен жаңаша атқармақшы іс – қызметтерінің түрлері мазмұндалады.

I Қазақстан Республикасындағы коммерциялық банктер және оларды ұйымдастыру
1.1 Коммерциялық банктер қызметін қадағалау
Қазақстан Республикасындағы коммерциялық банктер өз қызметінде 1995 жылы
30 наурызда қабылданған “ҚР Ұлттық банкі” және 1995 жылдың 31 тамызында
қабылданған “ҚР-дағы банктер және банктік қызмет туралы” ҚР заңдарын
басшылыққа алады.Коммерциялық банктер банктік жүйенің екінші деңгейін
білдіреді. Олар банктік ресурстарды шоғырландыра отырып, заңды және жеке
тұлғалармен кең көлемде банктік операциялар мен қаржылық қызметтерді жүзеге
асырады.Қазіргі коммерциялық банктер жүйесі 1990 жылдың аяғынан бастап
қалыптасты, яғни қазақстандық банктік жүйенің небары 13 жылдық тарихы бар.
Коммерциялық банктердің соңғы сегіз жылдағы сандық құрамы төмендегі кестеде
көрсетілген:
Банк түрлері 01
1996 01
1997 01
1998 01
1999 01
2000 01
2001 01
2002 01
2003 Екінші деңгейлі банктер барлығы:
130
110
82
71
55

47
44
38 Оның ішінде: Мемлекеттік 4 4 6 1 1 1 2 2
Мемлекетаралық 1 1 1 1 1 1 1 - Шетел капиталының қатысуымен
8
9
22
23
22
16
16
17 Еншілес банктер 5 5 7 11 12 12 11 11
90-шы жылдың басында банктердің саны 200 – ден асты, әрине бұл олардың
экстенсивті жағынан дамуын сипаттаса, сол жылдың орта кезінен бастап, күні
бүгінге дейін банктеріміздің саны біртіндеп азаюда, ал бұл құбылысты
олардың қарқынды өсуінен байланыстыруға болады. ҚР екінші деңгейдегі
банктер ҚР Ұлттық банктің берген лицензиясы негізінде қызмет етеді.
Лицензияның өзіндік стандартты формасы бар және онда коммерциялық
банктердің айналысатын қызмет түрі жазылады. Қазақстанда берілетін
лицензияның дамыған шетелдерден айырмашылығы әмбебаптығы болып табылады.
ҚР-ғы банк қызметінде мемлекеттік органдар банктердің мамандануын
белгілемейді, мысалға, инвестициялық – ипотекалық қызметтерді жүзеге
асырады және т.б. Қазақстандық банктер бағалы қағаздар нарығына да тікелей
қатысуға толық құқылы.
Банктік операцияларды жүзеге асыруға алатын лицензиядан басқа ҚР Ұлттық
банктен валюталық операцияларды жүзеге асыруға бас лицензия алады. Бас
валюталық лицензия оларға өз қызметін жүзеге асыруы үшін қажетті саналатын
банктер қатарымен корреспонденттік қатынастар орнатуға, сондай-ақ дамыған
шетелдерде өз филиалдары мен өкілеттігін ашуға құқық береді.
Сонымен қатар, Қазақстандық коммерциялық банктерге бағалы металдар мен
операцияларды жүзеге асыру үшін ҚР Ұлттық банкі лицензия береді.
1995 жылдың 31 тамызында қабылданған “ҚР-ғы банктер және банктік қызмет
туралы” ҚР-ның заңына сәйкес ҚР-да банкті ашу немесе оның қызметін
ұйымдастыру мынадай 3 кезеңнен тұрады:
1) Банк ашуға Ұлттық банктен рұқсат алу;
2) Әділет Министрлігінде мемлекеттік тіркеуден өту;
3) Банк операцияларын жүргізуге Ұлттық банктен лицензия алу.
Аталған заңға сәйкес банкті заңды және жеке тұлға ашуға құқылы.
Бірінші кезеңде, банк ашушы Ұлттық банкке ашу үшін рұқсат алуға өтініш
береді.
Екінші кезеңде жаңадан құрылатын банк Ұлттық банк рұқсат берген күннен
бастап, бір ай ішінде Әділет министірлігінде мемлекеттік тіркеуге алынады.
Оған Ұлттық банктің банк ашуға берген рұқсатын және Ұлттық банктің
келісімімен расталған құрылтайшылық құжаттарын тапсырады.
Үшінші кезеңде банктік операцияларды жүзеге асыру үшін Ұлттық банктен
лицензия алады. Лицензия алу үшін мемлекеттік тіркеуден өткен күннен
бастап, бір жылға дейін мыналарды орындауға тиіс:
- ұйымдастырушылық – техникалық шараларды орындау;
- жарияланған жарғылық капиталды төлеу.
Сонымен қатар, ҚР – дағы екінші деңгейдегі банктер өз қызметін жүзеге
асыру барысында филиалдарын, өкілдіктерін, жинақ – кассаларын, сондай-
ақ еншілес
банктерін аша алады.
ҚР екінші деңгейдегі банктердің қызметін реттеу механизмінің тәртібі
Ұлттық
банктің екінші деңгейдегі банктердің қызметін реттеу және қадағалау бойынша
нормативтік құқықтық актілермен анықталады.
Қазақстандағы екінші деңгейдегі банктердің қызметін реттеу Ұлттық
банктің Қаржылық қадағалау департаменті көмегімен жүзеге асады.

Екінші деңгейдегі банктердің қаржылық қызметін талдау банктердің
қызметінің қаржылық жағдайы мен нәтижесіне қатысты мынадай маңызды
сұрақтарды қамтиды:
1) капитал;
2) активтердің сапасы;
3) пайдалылық пен рентабельділік;
4) өтімділік;
Екінші деңгейдегі банктердің жағдайы туралы ақпараттарды сақтайтын
ҚР Ұлттық банктің электронды жүйесінің (BOSS) Ұлттық банк алдында мынадай
міндеттері болады:
- банк басшылығымен үнемі және тиімді байланыста болу;
- өз бақылауындағы банктердің жағдайы туралы банктік қадағалау
департаментінің директорына жедел түрде ақпараттар беріп тұру;
- банк басшылығы мен директорлар кеңесінің кемшіліктерді түзетуге
қабілеті мен ықыласына байланысты мәселелерді шешуде өздерінің шаралар
жоспарын Ұлттық банктің басшылығына қарастыруға беру;
- өзіне бекітілген қатысты әсер ету шараларының орындалуын бақылау және
олардың тиімділігін бағалау;
Екінші деңгейдегі банктер Ұлттық банктің Қаржылық қадағалау
департаментіне
есеп берудің мынадай формаларын тапсырады:
- 700 Н формасы бойынша күнделікті балансы;
- ашық валюталық позицияның лимиттері және валюталық нетто-позициясы
туралы апталық есебі;
- ағымдағы өтімділіктің орындалғаны жайлы апта сайын есеп беру;
- пруденциялық нормативтердің орындалуы туралы апта сайын есеп беруі;
- активтердің және шартты талаптар мен міндеттемелердің ай сайын
жіктелуін ;
- тоқсан сайын үнемі қаржылық есеп беруі;
Қашықтан қадағалаудың маңызы, артықшылығы – онда банктердің жағдайы
туралы мәліметтер, әсіресе капитал жетіктілігі, өтімділігі және
табыстылығы бойынша жиі жаңартылып тұрады.
Инспекциялық қадағалау – банктерді орналасқан жерінде тексеру арқылы
олардың жағдайлары туралы мәліметтер алуға мүмкіндік беретін банктердің
қызметін реттеу әдісі.
Инспекциялық қадағалау механизмі төмендегідей:

Инспекциалау әдісінің артықшылығы – банктің барлық операциялары мен
тәуекелін тиянақты тексеру , сондай-ақ банктің басқарылуы туралы нақты
көрініс алуға болады. Сонымен қатар инспекциялар – кейбір жағдайда бірнеше
жылда бір жүргізіледі , сондықтан банктің жағдайының барлық жақтарына
үзіліссіз бақылау қызметін жасай алмайды.
Инспекциялауды жүзеге асыру үшін қадағалау органдары банктік
операциялар мен банктік тәуекелдерді білетін жоғары білікті мамандардан
тұратын топ немесе
топтарды құру қажет. Инспекциялық тексерулерді жүргізу үлкен еңбек көлемін
қажет ететінін ескере отырып, қадағалау органдары тексерулердің
өткізілуінің кезеңділігін және жүргізілетін тексерулердің көлемін жалпы
және шектелген түрде анықтау қажет. Банктерді инспекциялау банктің
тәуекелінің жалпы тексеру мен банктің жалпы қаржылық жағдайын айқындау ,
сондай-ақ кемшіліктерді жоюды қажет ететін жақтарын айқындауға негізделеді.
ҚР екінші деңгейдегі банктердің қызметін реттеу механизмі қазіргі кезде
көптеген елдерде қолданылатын осындай екі әдісті бірге қамтиды. соның
ішінде қашықтан қадағалау әдісі жедел тексеруді қажет ететін банктерді
анықтаудың негізі болып табылатын көрсеткіштерді айқындау үшін қолданылады
және тексеруді ерекше алаңдататын қызметтердің бағытын дұрыстап тексеруді
ұйымдастыруды қамтамасыз етеді.
Қашықтан қадағалау , инспекциялау барысында анықталған мәселелерді жою
бойынша жұмыстардың нәтижесіне бақылау жасауы мүмкін. Осымен бірге
қадағалау органдары қызметкерлерінің есеп берулерді тексеру , инспекциялау
ісінде біліктілігі мен кәсіптілігі болуы керек.
Жалпы қаржылық жағдайды анықтауда банктің негізгі көрсеткіштерін және
капиталдың сәйкестілігін , активтердің сапасын , басқаруды (менеджмент) ,
табыстылығы мен өтімділігін бағалайтын CAMEL жүйесі қолданылады.
CAMEL рейтинг жүйесі – қаржылық есеп беру мәліметтері мен инспекциялық
тексерулердің нәтижесі бойынша банктің жағдайына баға беруге болатын банкті
қаржылық талдаудың әдісі.
Рейтинг жүйесінің CAMEL атауы талданатын компоненттердің алғашқы
әріптерінен құралған.
C-(capital adequacy) – капиталдың жеткіліктілігі , мұнда банктің
міндеттемелерін қамтамасыз ету үшін капиталдың жеткіліктілігі , яғни
меншікті капиталдың көлемі бағаланады.
A-(asset quality) – активтердің сапасы, ,мұнда активтердің сапасы
анықталады , сонымен бірге , несиені қайтаруды қамтамасыз етуге және
проблемалы несиенің жалпы банктің қаржылық жағдайына әсер етуіне баға
беріледі.
M- (manegement) – менеджмент – банк қызметінің тиімділігіне ,
қалыптасқан жұмыс тәртібі мен заңды және нормативтік актілердің
талаптарының орындалуына бақылау әдістерін ескере отырып , банкті басқару
әдістері бағаланады.
E-(Earnings) – табыстылығы (пайдалылығы) – биліктік қызметтерді
кеңейту перспективалары үшін, оның табысының жеткіліктілігі түрғысынан
банктің рентабельділігі бағаланады.
L – (Liquidity) - өтімділік, банктің ағымдағы және болашақтағы
міндеттемелерін орындау үшін өтімді активтердің жеткіліктілігін, яғни
өтімділік деңгейі анықталады.
CAMEL жүйесінің компоненттерін бағалау Ұлттық банкке берілетін қаржылық
есеп берулердің мәліметтері бойынша жүргізіледі. Бірақ та оларды нақтырақ
бағалау үздіксіз процесс болып табылады. Дегенмен де бағалауды инспекциялық
тексерудің соңында жүргізгенді дұрыс санайды.
1.2.Банктің несиелік саясаты.
Несиелік саясат банктің несиелік қызметінің міндеттерін, оларды іске асыру
құралдарын мен әдістерін, сондай-ақ несиелік процессті ұйымдастыру
принциптері мен тәртібін белгілейді. Несиелік саясат несиелік механизм
көмегімен жүзеге асырылады.
Несиелік саясат – банктің несиелік жұмысын ұйымдастыру негізінде және
несиелеу процесіне қажетті құжаттар жүйесін жасау шарттары.
Кең мағынада, несиелік саясатты несие беруші банк пен қарыз алушылар
тұрғысынан қарастыруға болады.
Тар мағынада, несиелік саясат – бұл несиелік процесті ұйымдастыру
барысындағы банктің стратегиясы мен тактикасын сипаттайды.
Несиелік саясат банктің несиелік жұмысын, оның жалпы стратегияларына сай
ұйымдастыру негізін және несиелеу процесін қалыптастыруға қажетті құжаттар
жүйесін (ұйымдастыру) жасау шарттарын білдіреді.
Жалпы несиелік саясат мынадай сипатта болуға тиіс:
- нұсқаулық емес, яғни директивті нұсқауларды қамтиды;
- несиелеудің мақсаттарын нақты және мағыналы анықтауға мүмкіндік береді;
- нақты мақсаттарды іске асырудың бірнеше ережелерін қамтиды;
- оны іске асыруды қамтамасыз ететін стандарттар мен нұсқауларды қамтитын
құжаттардан тұрады.
Несиелік саясат банк қызметін диверсификациялаудағы іс - әрекеттің
тізбектелуін қамтамасыз ету үшін және несиелік қызметкерлердің лауазымды
міндеттерін анықтау үшін қажет. Несиелік саясатты іске асырудың белгілі
бір тәртібі болмайынша несиелеудің біртұтас ережелерін тәжірбиеге енгізу
мүмкін емес. Сондықтан да, жазбаша түрде жазылған несиелік саясат пен оны
іске асырудың соған сәйкес ережелерін несиелік процесті жүргізудің негізін
құрайды.
Несиелік саясат, банк қызметкерлерінің бүгінгі таңда несиелуге болатын
экономика секторын дұрыс таңдай білуіне, сондай-ақ, несие беру мүмкіндігі
туралы сұрақты шешуде банк үшін бірінші реттік маңызы бар басқа факторлар
мен қарыз алушының несиелік қабілетіне қарап “өз клиентін” таңдаудағы
біліктілігіне негізделеді. Сондай-ақ, несиелік саясат банктің бүгінгі
иелігіндегі немесе ертең енгізуді дұрыс санайтын несиелік өнімдермен
анықталады.
Несиелік саясаттың маңызды элементі банктегі бақылауды ұйымдастыру
болып табылады.
Несиелік саясат несиелік қызметтің басты бағыттарын анықтайды.Оларды ,
өз кезегінде, несиелік саясатты қабылдаған бағыттарын іске асыру жүйесі
ретінде тұжырымдауға болады.Несиелік саясатта мынадай элементер
көрсетілуге тиіс:
- несиелік қызметті ұйымдастыру ;
- несиелік портфельді басқару ;
- несиелеуге бақылау жасау ;
- құзыретті бөлу принциптері ;
- несиелеуді таңдаудың жалпы критерийлері ;
- несиелеудің жекелеген бағыттары бойынша шектеулер ;
- несиелермен жасалатын ағымдық жұмыстардың принциптері ;
- несилер бойынша зиян шегу жағдайларына резерв жасау ;
Несиелік саясат мынадай қызметтерді атқарады:
- банктегі несиелеу процесін ұйымдастыруға бақылау жасауға негіз ретінде
бөлу;
- несиелеуді жүзеге асыратын бөлімдердің қызметкерлері үшін анықтама
материал және нұсқаулық ретінде бөлу ;
- несиелік бөлімдердің жетекшілері үшін несиелік нұсқаулардың
талаптарының орындалуына бақылау жасау құралы ;
- несиелік талдау және аудит бөлімі жұыскерлерінің тексеруді жүзеге
асыруына негіз болатын талаптарды анықтау.
Коммерциялық банктің несиелік саясаты іске асыру процесінде
проблемалық несиелермен жасалатын жұмысқа ерекше көңіл бөлініп
және қосымша бақылау жасалуға тиіс.
Несиенің түрі – бұл несиелік қатынастар құрылымының, олардың негізгі
қызметтерінің , яғни әр алуан сыртқы және ішкі өзгерістер барысында толық
сақталатын көрінісі.
Коммерциялық банктер өздерінің клиенттеріне әр түрлі несиелер
береді.Олар мынадай белгілеріне байланысты жіктеледі:
I Қарыз алушылар категорияларына қарай:
1.Қаржылық институттарға берілетін несиелер:
- мақсатты қорларға;
- банктерге;
- қаржы-несие мекемелеріне.
2.Қаржылық емес агенттерге берілетін несиелер:
- өнеркәсіп салаларына;
- ауыл шаруашылығына;
- саудаға;
- дайындау ұйымдарына;
- жабдықтау-сату ұйымдарына;
- кооперативтерге;
- жеке кәсіпкерлерге.
3.Тұтыну мақсатына берілетін несиелер.
II Мерзіміне қарай:
- қысқа мерзімді(1 жылға дейін);
- орта мерзімді(1жылдан 3-5 жылға дейін);
- ұзақ мерзімді(5 жылдан жоғары).
III Тағайындалуы және пайдалану сипатына қарай:
- негізгі қорларға жұмсалатын ;
- айналым қаражатына жұмсалатын .
IV Қамтамасыз ету дәрежесіне қарай:
1. Қамтамасыз етілген:
- кепілхатпен;
- кепілдемемен;
- кепілдікпен.
2. Сақтандырылған.
3. Қамтамасыз етілмеген:
- сенім(бланктік) несиесі.
V Қайтарылу дәрежесіне қарай(стандартты,күмәнді,үмітсіз).
VI Валютамен берілуіне қарай:
- ұлттық валютамен;
- шетел валютасымен.
VII Берілу шартына қарай(тұтыну,ипотекалық,овердравты, овернайт,онкольдық,
банкаралық,ломбарттық,лизингтік,рам бурстық,сенім,маусымдық,консорци-
алдық).
Қазіргі несиенің дифференциялдық принциптерінің мазмұны өзгерген десе
болады.
Біріншіден,ол мерзімдік принциптермен байланысады,яғни несие уақытында
қайтара алатын шаруашылық органдарына беріледі. Сондықтан да несиелелдің
дифференциялануы тек несиелік қабілетті сипаттайтын көрсеткіштер негізінде
ғана жүзеге асырылады.Екіншіден,бұл принцип несиелік келісім жасалғанға
дейін және банктер несиелік ресурстарға деген сұранысын оқып-үйрену
барысында потенциады қарыз алушылардың несиелік қабілетін және сұралып
отырған несиенің қамтамасыз
етілу сипатын және олардың банк үшін пайдалылығын , сондай-ақ қаражаттардың
жұмсалу ұзақтығын жетекшілікке ала отырып , бастапқы несиені
орналастырғанға дейін іске қосылады.Үшіншіден, несиелік қабілеттілігіне
байланысты несиелеудің дифференциялануы , оның өткен жүйедегі вариантымен
салыстырғанда болып табылады.
Несиелеу процесіне жасалатын бақылау банктің несиелік портфелін мерзімді
түрде тексеріп отырумен де толықтырылады.Өйткені банктің несиелік портфелі
оның табыс көзі болып табылады.
Кез келген банктің қызметінің табыстылығы банктің берген несиелерінің
сапасына,яғни оның қайтарымдылық дәрежесіне тікелей байланысты.Несиенің
уақытылы қайтарылмауы банктің зиян шегуіне итермелейді.Сондықтан да банктер
несиелік тәуекелді басқару шарттарымен уақытылы айналысып отыруға тиіс.
Кез келген банктің несие белгіленген мөлшер шегінде беріледі. Несиенің
мөлшерін банк мекемесі қарыз алушымен бірлесе отырып, материалдық қорлардың
құралу қажеттілігін зерттеу негізінде щығындарды, өндіріс көлемі мен
өнімнің өнімділігін, ауыл шаруашылық өнімдерін , оның қайта өңделуін және
басқа да шығындарды ескере отырып анықтайды.
Қазіргі кезде екінші деңгейдегі ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.